WEEKBLAD VAN DM
HELDER ES HET NIEUWEDIEP,
N°. 21.
ft E T
1S54.
De aanstaande Verkiezingen.
TWAALFOE
Dit Weekblad wordt eiken Maandag-rnorgen
uitgegeven bij C. BAKKER Bz.te Nieuwediep.
De prijs is 80 cents in de drie maanden en voor
de buitensteden franco per post 90 cents. Men
abonneert zich bij de Boekhandelaren en Postkan
toren zijuer woonplaats.
M A A I B A
n I G E N
ADVERTENTIEN gelieve men ongezegeld aan
den Uitgever in te zenden, uiterlijk Zalurdags de»
middags ten 12 ure; de prijs van 1 tot 4 regels
is CO centen, voor eiker» regel meer 15 centen,
behalve 35 centen zegelregt voor elke plaatsing.
22 m E I.
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGEN VEKTOOGEN enz.
De tweede Dingsdag der maand Junij zal de kiesgeregtigden veer
samenroepen, om in de stembus hun oordeel over den gang der
regering uittespreken. Het zal eene hoogst belangrijke stemming
zijn. Een jaar is verloopen sinds eene hartstogtelijke beweging de
stem der rede en der bedachtzaamheid versmoorde en eene ver
warring deed ontstaan die droevige vruchten heeft gedragen.
Wij hebben daarin ook weder kunnen opmerkenhoe in den
loop der gebeurtenissen een logischen zamenhang niet is te mis
kennen; hoe men vruchten oogst, naar hetgeen men gezaaid heeft.
Men werd naar de stembus gedreven, onder de kreet: geen
ministerie Thorlecke! en als motief geen bisschoppen!
Overigens was er geen bepaald, geen groot, vruchtbaar begin
sel, dat de gemoederen in beweging bragt.De meest uitloopen-
de opinien vereenigden zich tot iets negatiefs. Men wilde iets
afbreken; wat men wilde opbouwen wist men niet, of ieder wilde
iets anders, dan zijn buurman, met wien men slechts één was in
het afbreken.
De kamer was daarvan de uitdrukking, ook zij miste eene vaste
overtuiging. Er bestond geene meerderheid, die wist, wat zij wil
den die de kracht had haren wil te doen gelden.
Met de regering was het niet anders.Aan het roer gekomen
onder de betuiging van den constitutionelen weg te zullen blijven
bewandelen, de grondwet in zijn geest en strekking ten uitvoer te
zullen leggenbeloofde men alleen als onderscheidend kenmerk
iets negatiefsmen zoude dat doen in eene tegenovergestelde rig-
ting van het vorig ministerie.
Zoo heeft de regering een jaar lang zich in de verschillende
stroomen laten medevoeren;eene kleine eigene partijnog meer
een verbinding van personen met een reactionaire kleur dan van
beginselen, enonderdeze personen, velen die meer reactionair
zouden willen zijn, dan het ministerie durft, geeft het minis
terie .geen kracht, het steunt daarom het meest op de Groenianen,
met wie het meent te kunnen transigerenof vindt waar het den
weg van het vorig ministerie inslaat, de onbekrompen verleende
ondersteuning der constitutionelen. Zoo heeft men laverende de
zwakke boot boven water weten te houdenmaar is niet vooruit
gekomen.
Voor ieder, die nog niet had ingezien, dat met deze kamer
nooit iets is tot stand te brengenmoet toch een licht opgegaan
zijn bij de stemming ovei; de vraag of tot de oprigting van de
bijzondere scholen, volgens de wet van 1S06, aan de Gedeputeerde
Staten de eindbeslissing toekwam, dan of de Koning het regt bad
de beslissing van Gedeputeerde Staten op grond van strijd met
het algemeen belang te vernietigen;op beide welke stellingen,
waarvan een van beide toch waar moest zijnde Kamer ontken
nend antwoordde.
En wat is er nu van het hoofdmotief der April-bcweging
geworden
Voor ieder, die onbevooroordeeld de grondwet raadpleegde was
bet niet twijfelachtig, dat de Catholijke Kerk van haar regt had
gebruik gemaaktdat de bisschoppenwaarvoor men vreesde, niet
konden geweerd worden.
Dit kon alleen dan geschieden, wanneer men de gelijkheid der
godsdienstige gezindten voor de wet verbraken tot eene heer-
schende staatskerk kwamen zich geheel in de armen der Groenia
nen wierp.
Ware het bij meerdere kalmte door vele Protestanten ingezien,
dat men alleen had te kiezen tusschen het beginseldat door het
ministerie Thorbecke werd gehandhaafd, en het beginsel is dei-
grondwet of eene staatskerk volgens de formulieren en uitspraken
der Dordscho vaderen, wij betwijfelen zeer, dat men zich zoo dooi
de bisschopvrees zoude hebben laten opwinden. Maar ofschoon
niemand zich rekenschap gaf, wat er zoude moeten gebeurenmen
hoopte dat er iets gebeuren zoude.
En wat is er nu gebeurd?
Het vorig ministerie erkende het regt der Catholijke. Kerk, maar
had zich beleedigd getoond over de wijze, waarop de Paus daar
van gebruik had gemaakt, over de geheimhouding van de uitvoe
ring, in strijd met de stellige beloften van voorafgaande mededee-
ling. Het gaf onzen gezant last zich uit Home te verwijderen
en toonde zijne ernstige gevoeligheid.
Het nieuwe ministerie kende die teergevoeligheid niet. De ge-
Eome terugkeerenen o vernedering
kerkgenootschappen had voorgedragen,
K. C, eeredienst zelf als buitengewoon
de gunst en de vriendschap des Pausen
aftebcdelen en als het ware zijne toestemming en goedkeuring voor
eene nederlandsche wet te vragen.
Die wet is het eenige, wat tot voldoening aan het motief der
April-beweging gedaan is. Maar wie heeft zij inderdaad vol
doening geschonken? Afgekeurd in beginsel door hen die daarin
eene gevaarlijke inmenging van den staat in godsdienstzaken za
gen, werd het wetsontwerp door de wijzigingen, bij de behand&<
ling daarin gebragt, voor anderen, die van -zoodanige wet
zant moet dadelijk naar
toen men de wet op de
gaat de minister van de
gezant naar Kome, om