De Nationale Herinnering aan 1813. fflavfitïïcrtgtcu. jSlabs iïicuw5. Het groote zendingsfeest ia liet bosch vau Wolfheze, waar verschillende sprekers optradenhad op denzelfden dag plaats. Men wil daar minder van den regen gehad hebben. Duizende personen namen er aan deel. De van Rotterdam per spoor derwaarts gereisden vingen hunnen togt reeds lof- ^D^'m^ster van financien heeft gearresteerd de 252". Staats loterijzullende bestaan uit 20000 loten, 10000 prijzen en 2 premien. De collecte wordt geopend van 31 Aug. tot 12 Sept. en de trekking duurt van 28 Sept tot 19 Dec. Men leest in het Volksblad: Het iaar 1813 verloste ons van eene vreemde overlieersehing, die loodzwaar op het volk drukte, door dat zij voor eigene belanden onze vrijheid van handel en industrie vernietigde. Het jaar 1813 verbond na jaren van verdeeldheid de onder scheidene partijen weder tot'één volksgeest; het hereenigde na eene scheuring van negentien jaren op nieuw Nederland en Oranje. Het jaar 1813 was echter met alleen eene herstelling, maar eene hernieuwing van den Nederlandsclien Staat. Vóór 1795 heerschte er verdeeldheid tusschen de provin ciën, ongelijkheid tusschen de belijders der onderscheidene godsdiensten, onzekerheid omtrent de grenzen der hoogste magt In 1813 werd de zoon van den laatsten stadhouder tot°Souverein Vorst, met eene grondwet, uitgeroepen en hij nam op den 2den December aan hetgeen Nederland hem opdroeg. Het jaar 1863 viert het halve eeuwfeest van de gebeur tenissen van 1813. Allen, die de onafhankelijkheid van liet Vaderland van vreemdeoverlieersehing op prijs stellen allen die de eenheid en ondeelbaarheid van den Staat boven het. vroegere provincialisme zij n toegedaan, allen, die den historischen band tusschen Nederland en Oranje op prijs stellen, allen, die de onwaardeerbare voorregten van vrijheid en gelijkheid van godsdienstige belijdenis lief hebbenallendie den grondwettigen regeringsvorm waardeeren, moeten medewerken, dat de herinnering aan 1813 in waarheid zij eene nationale herinnering. Welke verscheidenheid van gevoelens ook vroeger moge geheerscht hebben over de zamenstelling der hoofdcommissie, over "de onderscheidene stichtingen enz., naarmate de tijd nadert waarop de nationale gedeukdag zal gevierd worden moet alle verschil van gevoelen plaats maken voor eene al- gemeene overeenstemming. De hoofdcommissie met Prins Frederik tot Voorzitter, thans aangevuld met mannen, die den naam van eau der Duyn en tlan'Limburq Slirum dragen, en door afgevaardigden uit de verschillende provinciale hoofdsteden en Amsterdam en Rot terdamheeft van hare vergadering van 9 Julij 1.1. een Uit- voeri" verslag aan de onderscheidene plaatselijke commissiën doen°toekomen. Uit dat verslag blijkt onder anderendat eene commissie is benoemd met den Graaf van der Duyn van Maasdam en L. Graaf van Limburg Slirum aan haar hoofd tot regeling eener godsdienstige en nationale viering van het SOjarig feest van Nederlands herstelling, op Dingsdag den 17 November eerstk. Voorts worden in dat verslag aan de plaatselijke commissiën ter overweging onderworpen drie voorstellen, met. uitnoodiging om de meening der plaatselijke commissiën dienaangaande zoo spoedig mogelijk in te zenden. Deze voorstellen zijn a. het oprigten van een gedenknaald te Scheveningen zoo nabij mojelijk aan de plaats, waar de prins van Oranje den 30 November 1813 aan wal stapte; b. het oprigten van een bronzen of marmeren gedenkteeken (monument) in het Willemspark te 's Gravenhage, als eene nationale buide van liefde endank aan de grondleggers van Nederlands herstelling en aanNeêrlands eersten Souverei- nen Vorst en later eersten Koning Willem I; c. de vestiging eener nationale instellingen wel van eene nationale ambachtsschool te Amsterdam. De hoofdcommissie zelve heeft niets willen beslissen en bare plannen geheel aan de vrije overweging der plaatselijke com missiën onderworpen. Het is intusschen wenschelijkom tot een besluit te ge- rakenzich aan de overweging der voorstellers te houden daar bet, te vreezen is, dat bij het doen van geheel nieuwe voorstellen, de gevoelens zoozeer uit elkander zullen loopen, dat er van eene algemeene eenstemmige handeling niets zal komen. En inderdaad men kan zulks, daar de drie onderscheidene plannen nationale denkbeelden inhouden. Algemeene goed keuring sluit echter geene onbepaalde toestemming in. Men mag vragen of drie stichtingen niet te veel zijn? Of men niet beter doet één enkel plan op den voorgrond te stellen en daaraan de andere ondergeschikt te maken. En dan zal wel de grootste stichting het eerst in aan merking moet komen. Het is een schoone vooruitgang in de openbare meening om bij het herdenken van groote gebeurtenissen en ter ge dachtenis van beroemde mannen, in plaats vau monumenten nuttige nationale instellingen ten behoeve van het volk tot stand te brengen. Van dit beginsel ging de Amsterdamsche commissie ter oprigting van een museum voor Vaderlandsche kunst onder den naam van Muzeum Willem I, uit, eene com missie die reeds bestoud vóór de 's Gravenhaagsche, ofschoon zij door toevallige omstandigheden eerst later voor het publiek is opgetreden. Zij heeft, reeds inschrijvingen tot een bedrag van ruim t 60,000 ontvangen. Die inschrijvingen zijn nog niet genoegzaam om de door haar bedoelde stichting tot stand te brengen maar mogen toch wel aanleiding geven aan de hoofdcommissie en de plaatselijke commissiën tot de vraag op welke wijze de' plannen van de Amsterdamsche commissie voor een museum met de plannen der 's Gravenhaagsche com missie in eventuele gevallen zouden kunnen worden vereenigd. Een vaderlandsch museum van kunststukken die op de groote gebeurtenissen van de vaderlandsche geschiedenis wij zen, met de portretten van de meest beroemde Nederlanders en met een gevel of voorportaal, dat aan 1813 en aan Wil lem I herinnert, zou inderdaad eene allezins waardige stich ting zijn ter herinnering aan 1813. Het bekende voorstel van den Heer Verhuell vond dan ook vele warme voorstanders. Wij erkennen echter, dat het voorstel van eene groote ambachtsschool binnen de hoofdstad, waar uit alle provinciën des Rijks jongelingen tot voortreffelijke ambachtslieden kunnen worden gevormd gelijk zulks in het breede in het verslag der hoofdcommissie is voorgesteldeen nog schooner een nog meer eeht nationaal denkbeeld uitdrukt. De gebeurtenissen van 1813 gaven ons een vernieuwd volksbestaan het is eerrowaardige herinnering aan die gewigtige gebeurtenis, dat liet 'volk, na vijftig jaren de ze geningen van een vrij grondwettig volksbestaan genoten te hebben, uil vrijwillige bijdragen eene algemeene inrigtingtot stand brenge, waardoor de zonen des volks worden opgeleid om met het buitenland te wedijveren in de werken des vredes. Wordt het denkbeeld van een nationale ambachtsschool al gemeen ondersteund, misschien dat de Amsterdamsche in schrijvers voor het Museum Willem I dan nog wel hunne inschrijvingen eene andere bestemming willen geven. Maar eene waarlijk nationale ambachtsschool op de|lioogte van den tegenwoordigen tijdwaarop niet enkelemaar alle hoofd ambachten worden geleerd, en waarin de onderscheidene leer lingen worden gehuisvestzal zeer vele duizenden Kosten en zal misschien wel in aanmerking kunnen komen, om wan neer zulk eene grootsche stichting eens niet tot stand mogt komen de verzamelde gelden te vereenigen met diewelke reeds ingeschreven zijn voor een Vaderlandsch museum van kunst, dat wel zulk een practisch nut niet heeft als het plan der 's Gravenhaagsche oommissiemaar toch hij uitnemend heid geschikt is den volksgeest te veredelen en daardoor een eigenaardig karakter bezit voor Cene stichting, toegewijd aan de herinnering van gewigtige vaderlandsche gebeurtenissen. Bedriegen wij ons niet, dan zal eene grootsche stichting als een ambachtsschool of een museum meer den algemeenen bijval verwerven, dan een bronzen of marmeren gedenkteeken, hoe juist ook gedacht en hoe schoon ook uitgevoerd. Zulk een monument verdient allezins in de tweede plaats in aan merking te komen, vooral wanneer dat monument de gehecht heid aan een beginselgehechtheid aan de eenheid van den Nederlandschen Staat onder een grondwettig bestuur met een Vorst uit liet Vaderlandsche Stamhuis van Oranje-Nassau, uitdrukt. Het monument moge bestaan in een standbeeld van Willem I, op den steven van een schip, gelijk hij kwam als Neêrlands hoofd en reddermet kleine busten of basreliëfs van de mannen, die het meest tot de omwenteling van 1813 medewerkten, op het voetstuk, wij vinden zulk een denkbeeld schoon wij zouden echter weusehen, dat onder het stand beeld de woorden gegrifd werdenwaarmede onze eerste nationale grondwettige Vorst onder ons optrad: «Ik aanvaarde wat Nederland mij aanbiedtmaar ik aan vaarde het ook alleen onder waarborging eener wijze con stitutie. welke uwe vrijheid tegen volgende mogelijke misbruiken verzekertik aanvaarde het m het volle gevoel dor verplig- tingwelke deze aanneming my oplegt." Het derde plan, het oprigten van een gedenknaald te Sche veningen, zoo nabij mogelijk aim de plaats, waar in den namiddag van 30 November de Prins van Oranje aan wal stapte schijnt ons het minst aannemelijke voorstel. Dat feit treedt geheel op den achtergrond bij de meer beteekenis- volle daad van 2 December, fóen Willem I de proclamatie hieldwaarin do bovenstaande woorden voorkomen. Het oprigten van zulk een naald zou dan eerst in aanmerking kunnen komen, wanneer de giften toelieten, na eene grootsche nationale stichting en een monument, zulk een naald uit de overschietende gelden op te rigten. Maar waar zal de plaats zijn waar men zigtbaar aan de groote gebeurtenissen van 1813 zal herinnerd worden Amsterdam, waar do volksopstand liet eerst uitbrak op 16 November 1813 en waar Willem I de Souvereiniteit onder eene Grondwet op 2 December aanvaarde, of 's Graven hage, waar op den 17111"1 November 1813 door het optreden van een provisioneel algemeen bestuur de nieuwe orde vau zaken een wettigen aanvang nam Een wedstrijd van aanspraken door onderscheidene steden bij de oprigting van een nationaal gedenkteeken moet en kan voorkomen wordengelijk zulks in de voorstellen van de hoofdcommissie ook is geschied. De nuttige stichtinghetzij dat een nationale ambachtsschool of een nationaal museum de hoofdsticliting zijbehoort eigenaardig aan de noofdstad Een marmeren of metalen monument voegt meer aan de be koorlijke residentiestad, die reeds onderscheidene monumenten telt en die zulke schoone plaatsen aanbiedt om een stand beeld te plaatsen. Uit het verslag van de hoofdcommissie vernemen wijdat 464 plaatselijke commissiën zich geconstitueerd hebben. Mog ten alle die commissiën thans eendragtig met kracht en ijver medewerkendat iets goeds en schoons tot stand kome, Hiertoe is het niet noodig, dat men de drie in de hoofdcom missie geopperde plannen zonder aanmerkingen goedkeurt maar wel dat men de vrijmoedige gedachten daarover op eene wijze openbaredat de hoofdcommissie zonder nadere brief wisseling een besluit kan nemen. In het algemeen is de wensch der hoofdcommissie uit haar verslag reeds geblekenzij wensebt //een levend gedenktee. //ken eene nuttige stichting binnen de hoofdstad des rijks //binnen de stad. die aan de heilrijke omwenteling in 1813 //een beslissenden stoot gaf, die den geëerbiedigden Vorst het «eerst als zoodanig openlijk erkende en uitriep" en twee monumentente weten een naald te Scheveningen en een monument te 's Gravenhage. Bij eene nationale herinnering moet eendragt heerschen Zeer wenschelijk is het dat de voorstellen aan de hoofdcom missie door Zijne Koninklijke Hoogheid gedaan onvoorwaar delijk en eeudragtelijk door alle commissiën mogen worden aangenomen, maar dit sluit niet uit, dat tevens de wensch wordt te kennen gegevendat daarbij de orde worde omgekeerd: dat de nuttige stichting, nu c, het eerste en de naald te Scheveuingeunu ahet laatste voorstel worde in diervoege dat wanneer de inzameling der nationale giften de volle raming van 550,000 niet mogt bereiken de hoofd commissie uit de adviesen van 'de plaatselijke commissiën de vrijheid erlange monument-én nuttige stichting te verbinden en in vereeniging met de Amsterdamsche commissie voor het Muzeüm Willem I, een nationaal museum van kunstwerken op te rigten ter heriunering aan vaderlandsche gebeurtenissen en aan mannen, die ziek aan het vaderland hebben toegewijd, eene stichting waarvan de kosten minder zijn geraamd Zijne Koninklijke Hoogheid, Prins Frederik, heeft verklaard dat hij het raadzaam oordeelde aan de publieke opinie gele1 genheid te laten zich te openbaren omtrent den vormiu welken de natie haar gevoel voor tijdgenoot en nageslacht zou uitspreken. De 1 publieke opiuie heeft aanvankelijk over sommige punten hare stem doen hoorenmogt zij het ook na liet rapport der hoofdcommissie doen op eene wijze, dat eenstemmig de geheele natie medewerke tot waardige herin nering aan vaderlandsche. gebeurtenissen, waarin alle staats burgers een levendig-belang moeten stellen. Alkmaar 3 Aug. Aangevoerd 5 Koeijen f 60 a 150, 223 Kalveren 20 a 50, 420 Sohapeu f 16 a 30 32 vette Var kens 36 a 40 ets. liet N.P. 7 Aug. Kleine Kaas ƒ25,25, Commissie dito f 25 Mid delbare dito 25, laagste prijs 14, aangevoerd 557 stapels, wegende 117610 NP. Koolzaad f 12,75, Karweizaad 13,50, Garst/6, Haver 4. 8 Aug. Aangevoerd 5 Paarden f 60 a 150, 7 Koeijen 80 a 120, 375 Schapen 7 a 30, 20 Lammeren /8 a 12, 60 magere Varkens 12 a 60, 50 Biggen f 4 a 6. nucht. Kalveren f 5 a 10, Boter per kop 65 a 70 ets. Enkhuizen 5 Aug. Kleine Kaas 25,25 aangevoerdJ/O stapels, nieuw bruin Mosterdzaad 21, Karweizaad 13,/5, Wijker vale Erwten f 7,75. Haarlem 5 Aug. Kleine Kaas ƒ24,7 5, aangevoerd 106 stapels Hoorn 3 Aug. Aangevoerd 26 Kalveren, 325 Schapen en Varkens. 6 Aug. Kleine Kaas 25aangevoerd 324 stapels wegende 80881 N.P. Aug. Gerst J 6,25, Haver 4, vale Erwten f 7,50, Koolzaad 12, aangevoerd 233 mud. Op monster verkocht 65 mud Mosterdzaad a ƒ21 en30mud Karweizaada f 13,50, 23 Paarden 20 a 145, 7 Kalveren ƒ3,50 a 6, 65 Sohapeu 9a 21 31 Varkens 6 a 15, 4 Zeugen 16 a 29, 117 Biggen 3 a 5.50. 53 Kippen 20 a 75 ets., 3550 Kippcn- eijeren f 2,40 a 2,60, 1600 Eenden dito J 2,60 a 2,702400 koppen Boier 52 a 57 ets. per kop 46 mud Aardappelen 1,80 a 4 per mud, 4500 N.P. roode Aalbessen 16 a 17 per 100 NP., 315 manden Peeren 1.40 a 3,50 per mand. Medemblik 5 Aug. Kleine Kaas 26 aangevoerd 152 tapels, wegende 36350 NP., Boter 1,10 per NP., Kip- peneijeren f 2,25 Eenden dito 2,75 per 100. 6 Aug. Aangevoerd 86 vette Schapen /18 a 24. Monnickendam 5 Aug. Kleine Kaas 25,50 aangevoerd 44 stapels, wegende 11919 NP. Furmerende 4 Aug. Aangevoerd 106 vette Kalveren 40 tot 55 ets. per NP., 29 nucht. dito 4 a 10, 90 vette Var kens van 32 tot 40 ets. per N.P., 7 magere dito /9a 16 184 Biggen 3 a 6, Boter 0,80 a 0,95 per NP., Kleine Kaas 25,75 Middelbare dito f 25, aangevoerd 193 sta- iels 6 mud Peren 9,50 por mud Kippencijeren 2,50 Eenden dito 2,80 per 100. Schugen 6 Aug. Aangevoerd 6 Paarden 80 a 15012 Melkkoeijen 80 a 100, 14 vette dito 130 a 180, 12 nuclit. Kalveren t 4 a 7, ,180 magere Schapen 10 a 16, 290 vette dito 18 a 2830 Lammeren 12 a 161 Eugelsclie Ram 35, 6 Bokken en Geiten /'la 2,50, 18 magere Var kens /9 a 15, 75 Biggen f 4 a 6, Konijnen 10 a 55, Kippen 30 a 40. Eenden 35 a 50, Duiven 10 a 15 ets., Boter 70 ets. per kop of 0,93^ per N.P., Kaas 25 a 35 ets. per N.P.. 5000 Kippencijeren 2,20 a 2,25 cn 2000 Eenden dito j' 2,40 a 2,50 per 100 stuks. Schiedam 7 Aug. Moutwijn 12,25, Jenever 17,75. Londen 3 Aug. Aangevoerd 5690 Runderen30090" Scha pen en Lammeren408 Kalveren en 220 Varkens. Beste Rund. 4,10, Schap, cn Lanun. 5., Kulv. en Vark. 4.6. 6 Aug. Aangevoerd 1150 Runderen10800 Schapen en Lamm., °600 Kalveren 350 Varkens. Prijzen onveranderd. Het voorgenomen bezoek van de 3°. sectie van do Am sterdamsche afdeeling van het Metalen Kruis en van de Citadel-vereeniging heeft op 2 Aug. bij uitmuntend weder, tot algemeen genoegen en in volmaakte orde plaats gehad. Omstreeks 10 ure arriveerden de gasten ten getale van 124, en vergezeld van het muziekcorps der mariniersmet de stoomboot Diana, en werden door de leden der 2* sectie alhier geleid naar de bovenzaal van liet lokaal Harmonica, welke toepasselijk versierd was. De burgemeester verwelkomde hen met eene treffende en warme toespraak waarna de weder- zijdsche begroetingen geschiedden door de h. Amsen en Age- ma van Amsterdam en door den president der Alkm. 2', sectie Bruin. Weldra verschenen ook de leden der Is. sectie, uit wier naam de heer Binkhorst, lid van het hoofdbestuur, de oude krijgers toesprak. Op den middag deden de vreem delingen met de leden onzer 2e. sectie en voorafgegaan door het medegebragte muziekcorps en dat der schutterij, eene wandeling door de stad, waarnamen zieb tot gezellig verkeer vereenigde iu de benedenlokalen van Harmonica aan het Doe- lenveld. In den namiddag werd een bezoek gebragt aan het Huis van verbetering en opvoeding en na eenig vertoef in den Geesterliout bragt men met de beide muziekcorpsen hulde aan den burgemeesterden majoor-commandant der schutterij en den directeur van ket jongens-gesticht. Nog maals genoten de feestelingen in Harmonica het genoege- lijk zamenzijn en ougeveer half negen ure vertrokken de Amsterdammers onder muziekgejuich en het gezang der knapen van het jongenshuis, van de Bierkade. Bij het ver trek zoowel als bij de aankomst der gedecoreerden en bij hunne wandeltogten was steeds eene aanzienlijke menigte op do been. Onder de wederzijdsche wapenbroeders heerschte aanhoudend een aangenamenvriendschappelijken toon en vaderlandsiievenden geestzoodat het gesmaakte genot lang in geheugenis zal blijven. Van de tevredenheid der Am sterdamsche bezoekers over de hier ondervonden bejegening getuigt eene advert, in het H.blad van 5 dezer. Tengevolge van het gehouden examen voor hoofdonderwijzer aan de openbare tusscheuschool, zijn door burgemeester en wet houders, in overleg met den heer districts-sehoolopziener, tot de benoeming voorgedragen de heeren K. de Boer Pz., te Beemstes* H. Zwart, te Zaandijk, en J. H. Bergmante Alkmaar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1863 | | pagina 3