^s;s&Gsg&#-
Kleur en party.
CLOckciijfesche Bcrigtcn.
is..; IV
*^v V'
is deze staat nog bezigen tiet tijdstip schijnt nog ver
verwijderdwaarop het als volvoerd zal kunnen worden
beschouwd. De woelingen in het zuiden zijn nog niet be
dwongen, en, wien het duidelijk moge zijn, wij voor ons
zouden <reen beslissend antwoord durven geven op de vraag
of de oorzaak, die aldaar talrijke beuden de wapenen doet
opvatten en in de bergen een guerilla-oorlog voeren tegen
Victor Emmanuels regeringbij de menigte is te zoeken in
gehechtheid aan bet verdreven stamhuis der Bourbons, ot
aan het lang inheemsche en aizoo diep ingewortelde roover-
en lazaroni-wezenwaarmee de vorige regering tot een ver-
gelijk scheen gekomen te zijnmaar dat het tegenwoordig
bewind schijnt te willen uitroeijen. Wij spreken van de
beweegredenen der groote menigte, niet van die vau som
mige aanvoerders't is openbaar, dat juist niet altijd dezelfde
oorzaken de massa en de hoofden in beweging brengen.
De bewegings-partij in Italië heeft echter de oogeu met van
Rome en Venetië afgewenden schijnt door de regering
niet tegengewerkt te wordeu. Het Italiaansche leger was
steeds een voorwerp der grootste zorg van de zijde der re
gering; oorlogzuchtige toespraken zijner generaals zijn nipt.
zeldzaam, en'tzounu voorai om Venetië te doen zijn. 1 och
kan men zich moeijelijk voorstellen, dat Italië Oostenrijk den
oorlog zal aandoen, zonder van Frankrijks hulp verzekerd
te zijn. Maar in Frankrijk wordt de wensch naar vrede
steeds luideren de enkele uitzondering, die nog door een
steeds minder wordende partij gemaakt wordt, geldt niet
Venetië, niet Rome, maar Polen.
Reeds bet begin van 1862 zag de Fransehen in Mexico
het begin van 1864 ziet ze er nog. En hoe verre is bet.
groote werkde vestiging eener nationale regering overeen
komstig den wensch des volksgevorderd Wij weten het
niet; want wij meenen goede redenen te hebben om de be-
rigten die bijna uitsluitend door traukrijks tusscheukomst
tot ons komente mistrouwen. Dit achten wij voldoende
beslist: dat de bevolking niet van de Fransche tusschen-
komst gediend wil zijn. Anders zou het werk binnen wei
nige weken na de bezettting der hoofdstad volbragt hebben
kunnen zijn. De Aartshertog Maximiliaan schijnt zich dan
ook volstrekt niet te haasten, om van den hem aangeboden
koniugstroon bezit te nenen.
Van Pruissen schreven wij in ons eerste overzigt van loöo,
dat we er denzelfden strijd tussehen Koning en Vertegen-
woordi"in<* aanschouwdeu als bij den aanvang desjaars,
slechts wat duidelijker en scherper afgeteekend. Zouden wij
in 1864 iets anders kunnen schrijven? In Oostenrijk vonden
wij den ouden strijd tussehen het beginsel der rijks-eenheid
en dat van de zelfstandigheid der verschillende Kroonlanden.
En nü zien wij in de voornaamste steden van Hongarije pro-
clamatiën aangeplakt, waarbij AimaMdood-eenvoudig verklaart,
dat hijals hoof 1 van een comité-generaalde teugels van
het bewind in handen heeft genomen. De minderheid der
leden van den gemeenteraad te Weenen durfde bij de beraad
slagen over de zaken van S lees wijk-Holstein voorstellen, bij
'het adres aan den Keizer de Hongaarsche kwestie evenzeer
ter sprake te brengen, als een uitvloeisel van hetzelfde zoo
genaamde nationaliteits-beginsel. In Galicië schijnt de Poolsclie
opstand dc bevolking iu zoo opgewonden en der regering
vijandige stemming gebragt te hebben dat maatregelen tot
beteugeling noodzakelijk werden, en onder anderen het bekende
democratische orgaan, het Poolschgezinde blad Czas door
het Hoog-Geregtshof van Krakau vervallen is verklaard van
al zijne regten.
De Sleeswijk-Holsteinsche kwestie vonden wij by t begin
va 1863 even vervelend als altijd. Daarin is ten minste
verandering gekomen. 't Vervelende der eindelooze nota's
heeft opgehouden en voor een opgewondenheid plaats gemaakt,
die ons bijna de verveling van vroeger zou doen terug wenschen.
Een Duitsche legermagt. houdt Holstein bezet om aan de
bondscoromissarissen de gelegenheid te geven dit. Hertogdom
zulk een bestuur te geven, als de Bondsvergadering meent
te behooren. De Denen zijn zonder eenig verzet terug ge
trokken. zelfs Frederikstad en Rendsbnrg met, hunne werken,
die voorposten van Sleeswijk, hebben zij ontruimd, het besluit
tot invoering der algemeene rijksconstitutie in Holstein is
ingetrokken zoo zoumeende mende zaak zonder bloe
dige botsing ten einde gebrast kunnen worden. Toch is de
hoop minder dan ooit,. Onder lustige Saksische krijgsmuziek
eu algemeene verbroedering der Duitsche troepen met, de
Holsteinerswordt, de Erfprins van Augustenburg alom tot
Hertog yan Sleeswijk-Holstein uitgeroepen. Toch blijft de
correspondent van de Times te Ramhurg beweren dat de
bevolking van Holstein, indien haar het behoud eener eigene
zelfstandige regering tverd verzekerd aan een bloot persoon
lijke vereemging met Koning Chrisliaan de voorkeur zou geven
boven de verkiezing van den Prins van Augustenburg tot
haren toekomstlgen souverein. Wij weten niet, of we aan
die bewering geloof kunnen hechtenwij twijfelen er zelfs
sterk aan. Maar de revolutie heeft plaats gehaden wij
gelooven niet dat Koning Christiaan ooit, weder als Hertog
over Holstein zal regeren. Maar Sleeswijk dan Sleeswijk
behoort, niet, tot den Duitschen Bond, en de Vergadering te
Frankfort heeft, dau ook altijd zorgvuldig vermedenden
naam van dat Hertogdom in haren strijd met Denemarken Ie
noemen. Toch was het voor niemaud een geheimdat het
doel der onderhandelingen was de afscheuring van Sleeswijk
van de Deensche kroon, om dat gewest met Holstein tot
een Duitsch Hertogdom te vereenigen. De Duitsche redenaars
kwamen er ridderlijk voor uiteu nu ook hebben de Rationale
Vereeniging, de Turn-gezelschappen enz. zich aan het hoofd
der beweging geplaatst. Te Frankfort is een vergadering
van 900 leden van verschillende Duitsche Parlementen bijeen
gekomendie den Erfprins ran Augustenburg door den Bond
erkend wil hebben als Hertog van Sleeswijk-Holstein. Zij
vertrouwt, in deze zaak niet voldoende op de Duitsche regering,
althans niet op die van Oostenrijk en Pruissenen daarom
verklaart zij zich, tot, handhaving van het, onbetwistbaar regt
van het Duitsche volk, plegtig voor het herstel en de ou-
middelijke bijeenroeping eener algemeene Duitsche volksver
tegenwoordiging. Door de vergadering is een «commissie
van Oorlog" benoemd die tot vrijwillige belasting wapening
en oefening aandringt. En nu trekken ook de eenige Duitsche
regeringen, die tot nog t,oe aan de beweging weerstand boden.
Oostenrijk en Pruissende Rubieou over. Zij worden mee
gesleept,. en vinden het, daarom eervoller, zich aan het hoofd
der beweging te plaatsen. Zij stellen voor, dat Denemarken
de geheele constitutie van 18 November zal intrekken, of
dat anders de executie tot Sleeswijk uitgebreid zal worden.
Eindelijk is dan Sleeswijk ook opgevorderd. Met welk regt?
't Is geen deel van den Bond. Wij weten het niet. Koning
Christiaan schijnt aan de vordering niet te kunnen voldoen,
omdat het Deensehe volk zich er tegen verzetten zou. Tot
een executie vau Sleeswijk kan hij evenmin toestemming geven.
Zal dau werkelijk de oorlog moeten uitbarsten?
Ons binnenlandsch bestuur, de wetten en verordeningen
'1 tot re^elin0, van den inwendigen toestand van onzen staat
voorgedragende maatregelen en besluiten door de uitvoe-
1 S rende magt genomen, de beginselen van ministerie en verte-
- igjgeuwoordiging wat men gewoon is biunenlaudsche politiek
jSf 6
te noemen zal voortaan in dit blad tot esn voorwerp vau he-
handeling, beschouwing, beoordeeling gemaakt worden. Dat 1
er in een weekblad geen uitvoerige verslagen kunnen gege-g
veu worden van de handelingen der Staten-Generaalnoch j
volledige oordeelvellingen vau alle wetsontwerpen, zai ieder
begrijpen. Alles zal zich moeten bepalen tot een kort over-
zigt vau wat er voorvalt in onze Kamersopmerkingen en
beschouwingen omtrent belaugrjjke wetsvoorstellen beslui-
ten enz. voor zoo ver de ruimte waarover wij kunnen be- i|
schikken toelaat, en opstellen over zaken van lands- pro-
vineiaal- of gemeente-belang. En welke kleur zal dit, ahes j
hebben? vraagt een belangstellend lezer. Maar moetdanf
noodzakelijk elk woord over gemeenschappelijke belangen 5
een kleur hebben Wij hopen liet nietwant het was f
juist onze bedoeling te beproeven om het zouder kleur te J
doen. Misschien zullen wij hierin niet slagenen zalj
wat wij volkomen kleurloos achtennaar het oordeel j
van anderen een zeer bepaalde kleur dragen. Er zijn men- j
sehen die voor deze dingen een scherpte van gezigt hebban, j
die onze bevatting althans ver te boven gaat. Dragen die j
lieden dan ook misiscluën een bril met, min of meer gekleurde!
glazen? Zeker zijn er zoo. Maar wij zullen er ous voor j
wachten hierin uiispraak tc doen. 't, Is immers mogelijk, dat
wij aan zekere verblinding lijden de ingenomenheid met j
eigen werk is werkelijk somtijds blind die ons belet de
kleur op te merken van iets dat wij blanke waarheid achten, j
En tot welke partij behoort gij Ziedaar een vraag, die i
ons altijd verschrikkelijk in het naauw heeft gebragt. 't Komt j
ons verbazend moeijelijk ja bepaald onmogelijk voor, daarop
een voldoend antwoord te geven. Sommigen staan hierover!
verbaasdgij zijt toch immers liberaal vragen zij. Tot j
geruststelling antwoorden wij terstond zeer bevestigend. Maar
wij gelooven maar nietdat we daarmede veel gevorderd j
zijn. In 's hemels naam, wie is er tegenwoordig op staat
kundig gebied niet liberaal Immers iedereen. Er moet
nog een woordje bij, auders hebt ge er niet aan. Veel af
trek vind in ous lend nog altijd de naam gematigd li
beraal. Dat is ook waarlijk voor een Nederlander een
lief woord, en wij begrijpen volkomen hoe die naam zoo ge-
zpeht is. Men kan er de Hollandsche bezadigdheid uit proe
ven. Medio tutissime ibis zeggen de Latijnen met klassieke
wijsheid. De waarheid ligt in het midden, zegt de man
die geen latijn geleerd heeft. Men moet immers alle
uitersten vermijden. Men wil wel toegeven, dat vrijheid
goed iswel zekerintni moet iiberaal zijnmaar dan toch
wat met mate. Zet toch niet alles op losse schroeven. Open
de deur niet voor de revolutie, euz. Sommige mensehen zijn
nog wat schrikachtig voor het woord liberaal, even als
voor stoouibooten en spoorwagensde nadere bepaling g e-
m a t i g d schijnt hun een gewenschte veiligheidsklep. De
naam is dau ook wezenlijk zoo kwaad niet maar we hebben
het liberale zoo alle.rvieeseljjkst zien matigen, dat er van
de eigenlijke grondstof niets meer was te herkennen, evenals
wij gematigde vooruitgang hebben hooren noemen,
waarvan wij alleen niet durfden beweren of het stil stond
of achteruit ging. Daarom durven wij dien naam niet, meer
gebruiken't is een tinna die haar crediet verloren heeft.
Ültra-liberaal is een naam, dien, voor zoover wij
weten nog niemand vrijwillig heeft aangenomen, 't Is dau
ook om iemand een schrik op 't lijf te jagen Men geeft dien
naam gewoonlijk aan lieden, voor wie men de goê gemeente
wil waarschuwen. Om zijn eigen rigting zeer duidelijk Ie
maken te makenspreekt men nog al dikwijlszeker ter
onderscheiding van andereuvan ware liberalen eu w e-
zenlijke liberalen en echt liberalisme; zoo wordt ook wel
eens de uitdrukking volbloed-liberalen gebruikt, vooral
door menschen die paarden houden. Maar als men zoo eens
nagaat, hoe velerlei en hoe veel tegenstrijdigs er al met den
naam van echt- waar- of wezenlijk-liberaal wordt be
stempeld. dan denkt, men onwillekeurig aan de Babelsche
spraakverwarring. Doch de volkomen onbruikbaarheid van
bet woord liberaal komt volkomen aan het licht, als
wij Mr. J. Capadose vau liberale antirevolutio
nairen hooren spreken en den heer J. A. Alberdink Thijm
hooren verzekerendat in de muurkroon der stad Amster
dam «de liberaal-aristrokratische diamant de
andere steenen vrij sterk overschittert."
R e a c t i o n a i,r wil niemand zijn; dat is een scheldnaam.
Behuudend en antirevolutionair wil niemand
genoemd worden dan in den «goeden zin," en in dien zin
meent weer iedereen aanspraak te kunnen maken op deze
namen. Groenianen en Thorbeckianen zijn ook
namen die meer door tegenstanders aan werkelijke of ver
meende partijen worden gegeven, dan dat die partijen er zich
zeiven meê versieren. En wie wil in dezen verlichten t.ijd
ook voor een blinden volgeling van dezen of genen persoon
doorgaan? Daartoe zijn we immers veelte zelfstandig. En als
wij soms iemand zich zeiven een Groeniaan of een Thorbeckiaan
boordennoemen. dachten wij meermalen aan hetvleekedichtjen."
«Ik hou 't met Luther maar, tot nu."
Dat 's goed maar Luther hield het zeker niet met, u.
Wij kunuen alzoo aan geen der gebruikelijke namen eenige
bepaalde beteekenis hechten. Wij zien elke partij de beste
voor zich houden, en met de minder wei-klinkende de tegen
partij begiftigen. Wat is een naam anders dan een uithang
bord, een viag, die men naar willekeur aanneemt? Als de
duivel iets heel kwaads in den zin heeft, voert hij een engel in
zijn schild. Yan duivelen gesproken, wij slaan Vondels «Lucifer"
op, en meenen daari de uitvinding"van vele namen verklaard
te vinden. Apollion wil een grooten aanhang maken, en raadt;
De hoofden eerstmet een de stoutsten zien te winnen.
Belial
Door ietwat giimpelyx en met een' schijn verbloemt.
Appollion
Zoo geef het dan een naam: laat hooren hoe ghy 't noemt."
Wij willen daarom geen naam ^annemen en wij zouden
allen willen toeroepen: laat ons toch die namen laten
varendie waarlijk geen beteekenis meer hebben. Al noemt
ge immers uw naam ik weet toch niet wat ge zijt. Wij
verstaan er niet hetzelfde onder. Laat ons ons zeiven zijn,
maar zorgen we dan ook, dat niet dat andere «leekedichtjen"
op ons toepasselijk worde:
«Wees u-zelf!" zei ik tot iemand.
Maar hy kon niet: by was niemand.
Toch is hel goed, dat er partijen bestaan zeggen velen
en men dient zich hij de eene of andere partij aan te sluiten.
Over het nut, of bet nadeel van partijen te twisten komt ons
voor even doelmatig en belaugrijk te zijn als een verhandeling
over de vraag, of bet wenschelijk zou zijn dat alle menschen
even groot en even sterk warehdezeltde kleur hadden euz.
Er zullen immeis altijd partijen zijn, waar vrijheid van denken
bestaat,. Die nu in hoofdzaak ééne rigting volgen, zullen
natuurlijk meestal met elkander iustemmen elkauder steunen
tegen ben die een anderen weg op willen. Dit is natuurlijk,
noodzakelijk. Maar hoe kan een zoo natuurlijke en onberis
pelijke zaak ontaarden! Ziet het in de houding van sommige
voor- en tegenstanders van het, tegenwoordig ministerie. Met
aro-us-oogen zoekt de tegenpartij punten van beschuldiging
en°vindt°die bijna altijd en overal. Er worden geheime be
doelingen, bijoogmerken, laakbare beweegredenen gevonden,
waar een onpartijdige die met geen mogelijkheid zou kunuen
vennoedeu. Men wil liet kwade zien, eu niet gaat aan het
onderzoek met het bepaalde besluit om bet ook te vinden.
Is daarbij een billijk oordeel mogelijk
Er zijn er ouder de voorstanders van het tegenwoordige
ministerie, die de verdediging van elke zijner daden op zich
nemen die gelooven dit te. mogen en te moeten doen omdat
de tegenpartij wel niet in gebreke zal blijven de zwakheden
en misgrepen van bet bewind aau te wijzen en te vergrooten,
zoodat den vrienden om bet ministerie tegen die aanvallen
staande te houdenwel met anders overblijft dan het in elk
geval te verdedigen. Maar hoe zal hetzoo doendelanger
gaan met onze begrippen van regt en billijkheidvan wat
werkelijk liberaal of autocratisch isvan ware vrijheid of
vermomde tyrannie? Welke voorlichting, welke opleiding
ontvangt de natie, die altijd voor't minst overdreven beschul
diging of onverdiende lofspraak, nooit de waarheid hoort?
Van zulk een partijstrijd is nooit iets goeds te verwachten,
en dien het waarlijk om de zaken eu de beginselen te doen
is gelukkig ook eeu niet zoo vreemd verschijnsel zal
daaraan geen deel nemen, 't Verraadt wantrouwen in de
sterkte zijner zaak. wanneer men zoo spoedig en ongeroepen
ter verdediging snelt. Wij voor ous gelooven dat een liberaal
ministerie in ons land dien rietstaf niet behoeft, 't Zul zijn
steun vinden in de groote meerderheid der natie. Onvermengde
lof wekt wantrouwen; een billijk, onpartijdig oordeel kweekt
vertrouwen. Zulk eeu ministerie kan de proef doorstaanen
niet elke nederlaag moet ten val brengen. Worden de neder
lagen te menigvuldig en slepen ze den val.'metjzich dan blijkt
het. ministerie onvoldoende. Doeh beter zal 't altijd zijn
een ministerie voor beginselendau beginselen voor een
ministerie op te offeren.
LE KS W SJK-iSttÏ,»TE.1 H E H W E»TÏ E
Reeds vóór het binnenrukken der Bondstroepen te Allona
en het proclameren van den prins v. Augustenburg als hertog,
was deze reeds den 23 als zoodanig uitgeroepen te Waus-
beck, nadat de Denen die stad ontruimd hadden. Ook daar
werden de vlaggen uitgestoken en eene volksvergadering op
de markt gehouden.
Altona is inden avond van den dag der bezetting geïllu
mineerd geweest. Opmerking verdient, dat, de volksvergadering
aldaar met toestemming der stedelijke regering en zonder
protest van de Bondscommissarissen heeft plaats gehad, en
dat de saksisclie muziek daarbij bet sleeswijk-holsteinsche
volkslied deed hooren.
Wel hebben de Bondscommissarissen bij proclamatie be
volen'het besluit der Bondsvergadering betreffende de erfop
volging niet vooruitteloopen, schoon zij bet doen blijken van
sympathie niet wenschen te beletten maar niet dan
nadat te Neumünster, Oderloe Neustadt en Bramstedt de
zelfde gebeurtenissen als te Altona waren voorgevallen en
zelfs te Elmshorn den 27 eene vergadering van 20000 per
sonen uit alle oorden des lands was gehoudenwaarop de
meeste geestdrift voor hertog Frederik was aan den dag gelegd.
Niettemin riep de Senateur Thommsen den 29 te Kiel, nadat
de Bondstroepen die stad onder vreugdegejuich waren bin
nengetrokken de pretendent als landsheer uitwaarmede
de menigte met geestdrift instemde.
De Oosteurijksche troepen met de pruissisctie tot, de reserve
voor de uitvoering der Bonds-exeeutie behoorendehebben
zich gehaast vóór alle anderen te Hamburg t.e zijn en stonden
reeds aangetreden om naar Altona opterukken, toen de Bonds
commissarissen de Saksers gelastten den toert, te aanvaarden.
Het oosteurijksche contingent bestaat, uit Czechen Hon
garen en Polen, die geen woord duitsch verstaan eu dus ge
durig met de hamburgsche burgerij over hoojq liggen. Ook
over den bevelhebbergenl. Gondrecourteeu franschman
van afkomstis de bevolking zeer ontevreden.
De Denen hebben achtervolgens Nemniinster, Pinneberg
Elmshorn, Glückstadt, de vesting Rendsburg en zelfs 6 liol-
steinsche dorpen op den noorder Eider-oever ontruimd. Zij
hebben Rendsburg, dat den 31 door 5000 Saksers tot, groote
vreugde tier bevolking, bezet werd, vóór hun vertrek zooveel
mogelijk ontmanteld, maar het voor de stad liggende kroon
werk nog niet verlaten,
Men verzekert, dat zij het, bruggeboofd te Frederikstad in
den naclit van 30—3) tot, den grond toe vernield hebben.
Zij vertrouwen de Sleeswijksehe soldaten niet en doen deze
aan de verschansingen arbeiden.
Rusland en Engela'nd hebben bij hunne vordering volhard,
dat de deensche regering de November-coustitutie zou terug
nemen onder bedreiging van zich anders te onttrekken aan
de door hen bij het londensche tractaat opgenomen verpiig-
tingen. Ook Zweden gaf deuzelfden raad en dit alles bewoog
den Koning in den Rijksraad het schorsen der grondwet voorte-
stelleu. Het zeer populaire ministerie Hall verzette zich hier
tegen eu nam zijn ontslag, hetgeen door Z. M. verleend werd, die
tevens aan de officieren der zes- en landmagt te kennen gaf,
dat hij nog hoopte den vrede te zulleu behouden. Vóór zijn
aftreden gaf de minister Hall nog kennis aau de oostenrijk-
sche en pruissische gezanten dat hij hun niet langer als
leden van het corps diplomatique kon erkennen.
Het vormen van een nieuw kabinet wilde niet gelukken en de
Koning, vernemende dat do revolutionairen in Holstein den
pretendent als hertog uitriepen zonder dat de Bondstroepen.
het tegen gingen, verklaarde om die reden, in eene vergade
ring van ministers en de voornaamste leden van den Rijks
raad den 26 gehouden, met instemming der aanwezigen,
dat het thans niet meer mogelijk was de constitutie opte-
schorten of terug te nemen. De heer Monrad is eindelijk
met het zamenstellen van een ministerie belast en voorzitter
van den ministerraadminister van financien en yoorloopig
ook van buitenl. zaken geworden, terwijl de ministers van
oorlog en justitie zijn aangebleven.
Eenige honderden holsteinsclie soldatengelast om naar
het noorden te trekken hebben te Ploën geweigerd verder
te gaan en zijn naar Altona teruggekeerd.
De Bondscommissarissen hebben den gemeenteraad van
Ploën geschorstden heer Moltke als regeringspresident in
Holstein eu de heer en Rosen en fVarnstadt als regeringsraden
ontslageu.
De permanente commissie van 36 leden der onlangs te
Frankfort gehouden vergadering van duitsche Afgevaardigden
heeft eene proclamatie aan het duitsche volk uitgevaardigd,
zij wenscht de bevrijding van Sleeswijk-Holsteiu te bevor
deren door meetings en dagbladartikelen, door eene vrijwillige
zelfbelasting om den hertog in staat te stellen tot bet orga
niseren van een leger, door vrijwillige dienstneming daarbij
door oefeningen iu den wapenhandel en door deelneming in
de sleeswijk-holsteinsche leening.
Ook bij de Bondsvergadering blijkt meer en meer de zucht,
om Sleeswijk tot een duitsch gewest te maken. Dessen
Darmstadt begou den 28 met het voorstel om dat landschap
oumiddelijk te bezetten, en Oostenrijk en Pruissen stelden
voor het te doen indien Denemarken aau de vordering tot
opheffing der constitutie geen gevolg gaf.
Van liet, britsche gouvernement is den 28 bij de v ergadenng
eene nota ingekomen, waarbij, onder mededeeüng van het trac-.
