Politiek ©ucczigt
SCleiiclijKsehc öcrigtcu.
frakkbijk.
grofite masia, wij hebben bet oog op ilea zoogenaamden
beschaafden standja zelfs op vele in andere opzigten zeer
ontwikkelde eu geleerde mannen. Dikwijisgebeurt het, dat
menschen die volkomen met een of ander onderwerp bekend
zijn, een allerongelukkigste figuur maken, wanneer zij er toe
over gaan om over dit onderwerp, dat zij meester zijn, te
schrijven in hunne moedertaal* die zij niet meester zijn.
Met bet spreken gaat bet niet beter dan met het schrijven.
Onze taal wordt slecht gekend slecht gesprokenslecht
gelezen en slecht geschreven. Wat is daarvan de oorzaak?
Wat. anders dan dat zij uiet beoefend wordt Om een taal goed
te leeren kennenzich er gemakkelyk in te kunnen bewe
gen en zich er van te kunnen bedienen wanneer het te pas
komt. is het noodig, de beste werken in die taal' gelezen te
hebbenvan goede schrijvers geleerd te hebben boe men
baar tot. een geschikt gemakkelijk en gewillig voertuig
maakt voor onze gedachten. En deze oe'euing ontbreekt
ons. Wij zijn onbekend inet onze letterkunde.
Op een school van gewoon lager onderwijs leert oris volk
lezen envoor zoo ver het gaatde beginselen der Neder-
landscbe taal. Later wordt een begin gemaakt met de vreemde
talen; er moet Fransch Duitsch en Engelsch geleerd worden.
Uitmuntend; maar gaat men nu ook een schrede verder met
de Nederlandsche taal? Neen; daarmede biijlt liet hetzelfde
zoowel van de Nederlandsche taal als van de vreemde talen
ouderwijst men niet meer dan de beginselen dat ismen
tracht de leerlingen zoo ver te brengen, dat zij geen taal
fouten maken. Met hoeveel vrucht, mogen de brieven van
mepigeu ontwikkelden man en menige beschaafde vrouw ge
tuigen. Maar wij hebben nu de wet op bet Middelbaar
Onderwijsmisschien is daarin de moedertaal minder stief
moederlijk behandeld. Laat ons zien. Ouder de vakkeu van
onderwijs aan de burgerschool met tweejarigen cursus vinden
wij: de beginselen der Nederlandsche taal alzoo niet meer
dan aan de lagere schoolaan de hoogere burgerschool met
driejarigen cursus vinden wij: de Nederlandsche taal, de
Fransche laai, de Eugelsche taal, de Hoog-Duitsche taal;
en aan de hoogere burgerschool met vijfjarigen cursus: de
Nederlandsche taal en letterkunde, de Fransche taal en let
terkunde de Engelsche taal en letterkunde, de Hoog-Duitsche
taal en letterkunde alzoo volkomen gelijkstelling van de
moedertaal met de vreemde talen en eerst aan de hoogere
burgerschool met v ij f j a r i g e n cursus de Neder
landsche letterkunde naast de Fransche, Engelsche en Hoog -
Duitsche.
Is dit billijk? Is het goed? Neen, antwoorden wij met
volle overtuiging. liet is goeddat de beschaafde en weten
schappelijke Nederlander Fransch, Engelsch en Duitsch ver
staat, maar met de Nederlandsche taal moet hij meer bekend
wezendaarin moet hij denken en sprekeu en zieh gemak
kelijk bewegen, daarin moet hij kunnen spreken en schrijven,
met losheid, met gemakkelijkheid, in aaugenamen en boeijen-
den vorm. In die taal moet aan de beschaving en ontwik
keling van zijn volk worden gearbeid; in die taal moet. hij
zich populair kunnen uitdrukken, dat is: juist, eenvoudig,
waarzuiverkrachtig en kernachtigopdat hij den weg
vinde tot het hart en het verstand. Daartoe is oefening
noodig, en die wordt verwaarloosd. Onze letterkunde, vooral
die van vorige 'eeuwen is zelfs voor den beschaafden Neder
lander een gesloten boek een verborgen schaten uit die
letterkunde loch moeten wij onze taal in de volheid van
hare kracht en haren rijkdom, in haren overvloed en hare
geschiktheid leeren kennen. Die deze schatkamer gesloten
iaat, zal zich vertoouen in een armelijk, stijf en oudoelmatig
gewaad. Onze boeken en geschriftenzoo zij niet door be
kende letterkundigen zijn geschreven, zijn gebrekkig van
vormzonder geur of krachtDe Nederlandsche taal is het
voertuig oneer beschaving; het is ondenkbaar, dat liet ge
brekkige van dit voertuig, zijn horlende eu stooteude on
veerkrachtige, langzame en stroeve beweging geen nadeeligen
invloed zou hebben op de verspreiding der 1 escliaving zelve.
De wet heeft de verwaarloozing onzer taai niet verhoed
toch laat zij vrijheid genoeg aan onderwijzer, gemeentebestuur
-en schooltoezigt om voor een voldoend onderrigt in de Neder
landsche 1aal en wat daartoe behoort de Nederland
sclie letterkunde te zorgen.
Onder de vele lessendie onze tijd zou kunnen trekken
uit den oorlog die thans een schoon gedeelte van Denemar
ken verwoest, meenen sommige bladen ook te mogen noemen
een waarschuwing tegen de verkondiging van het nationali
teitsbeginsel. Ziet toch, tot welke ellende dit beginsel leidt
zoggen zij het is in staat om geheel Europa in vuur en
vlam te zetten; de tegenwoordige oorlog is er de vrucht
van. Eu zij laten niet na te vragenwaarom men de
toepassing van dit beginsel door Duitschland op de Hertog
dommen Sleeswijk en Holstein veroordeeltterwijl toch de
bewegingen in Italië, die immers ook aan dit beginsel worden
toegeschreven werden toegejuicht. Is er grond voor die
vraan- Kan men de Duilsclic beweging legen Denemarken
een navolging noemen van de feilen die een vcreemgd Italië
in het leven riepen? Wij zullen bier geen breedvoerige
beschouwingen geven omtrent liet gebeurde in Italië. Het
is te dikwijls besproken, om vooreerst eenig nut van de
heropening 'der discussie te kunnen wachten. Wij willen
daarbij geenszins alle maatregelen verdedigen die in Italië
zijn genomen door de voorstanders en bewerkers der bedoelde
groote gebeurtenissen. Tevens moeten wij opmerken, dat
bij de beoordeeliug der Italiaansche zaken niet alleen het
nationaliteitsbeginsel een beslissende stem heeft, maar dat
de vraagof het behoud van het wereldlijk gezag door het
hoofd der Katholieke Kerk wenschelijk of noodzakelijk is
daarbij een overwegenden invloed heeft. Als men de zoo
genaamde Homeinsche kwestie bespreekttreedt hetzij
dan te regt of ten onregte het nationaliteitsbeginsel
geheel op den achtergrond," en men bespreekt eenvoudig het
wereldlijk gezag des Pausen. Dit bezwaar bestaat echter
nietals er sprake is over LombardijeToscane de Ro
man-na en Napels; en wij kunnen niet nagaan, waarom wij
ons° niet zouden mogen verheugen in een vereenigd Italië
en dien toestand verkiezen boven een verbrokkeling iu ver
schillende staten en staatjes, waarin buitenlandsclievooral
Oostenrijksche invloed dikwijls overheerschende was. Wij
zouden evenmin reden hebben om ons te bedroeven, wanneer
eemge kleinere Duitsche staten zich tot één rijk vereenigden
Maar kan nu ook de strijd van Duitschland tegen Denemarken
verdedigd worden op grond van het nationaliteitsbeginsel
Zoo "men de beweringen van sommige Dnitschcrs wil ge-
loovendat de Sleeswijkers zoowel als de Holsteiners Duit-
sehers 'zijn, dan is de'kwestie beslist; maar dë onwaarheid
van dit zeggen is in den laatsten tijd duidelijker dan ooit
aan bet liclit'gekomen. Wanneer Duitschland zijne eischen
tot Holstein bepaalde, er zouden zich weinig bezwaren voor
doen en het zou wel nimmer tot een oorlog zijn gekomen.
Het strekt echter zijn vorderingen ook tot Sleeswijk uit, en
„rondt die nu niet meer op het altijd jeugdig beginsel der
nationaliteiten, waarbij alleen de tegenwoordige toestand in
aanmerking kan komen, maar op eeuwenoude tractaten,
waarbij eenmaal is bepaalddat de beide Hertogdommen
altijd vereenigd moeten blijven: of, wat Oostenrijk en Pruis-
sen betreft, op verpligtiugen die Denemarken op zich zoui
genomen hebben bij dat zelfde tractaat van 1852, waartegeuS
Duitschland zulke sterke kreeten van verontwaardiging aanhelt.f
Indien werkelijk het nationaliteitsbeginsel tot groudslag was'
genomen bij liet trekken der grenslijn tusschen Duitse li land j
en Denemarkendan zouden de bezwaren van den tegeu-
woordigen toestand niet bestaan. Juist liet nationaliteits
beginsel is in strijd met Duitschlands aanspraken op Sleeswijk;
en zoo men de inlijving van Sleeswijk bij het Koninkrijk
Denemarken een onregt noemt ten aanzien der Duitsche
bevolking op de zuidelijke grenzen van liet Hertogdomde
vereeniging met Holstein en de inlijving der beide Hertog
dommen bij Duitschland zouden een grooler onregt ten
opzigte der grootendeels Deeuschgezinde bevolking van Slees
wijk zijn. Waarom zou er dan geen verdeeling gemaakt
kunnen worden uaar de verschillende nationaliteit der bevol
king, waarbij liet grootste gedeelte van Sleeswijk bij Dene
marken zou kunnen gevoegd worden, terwijl het kleinere
zuidelijke deel inet Hilstein één geheel onafhankelijk Her
togdom zou kunnen vormen? Vereeuigt men daarentegen
de beide Hertogdommendan zouden de Duitscbers de
meerderheid uitmakenen de Deensche bevolking zich in
alles naar die meerderheid moeten voegen, alzoo onregt lijden.
Op liet tooneel van den strijd is weinig belangrijks voorge
vallen. Met het beschieten der Düppcler schansen is een
ben-in gemaakt, en Frodoriciu schijnt niet genomen tg kunnen
worden dan door een geregeld beleg. Op het veld der onder
handelingen schijnt men wat meer gevorderd te zijn. Euge-
lands voorsteltot het houden van een conferentie zonder
wapenstilstand, kon in Denemarken geen bijval vinden, en
wat zou het er ook bij hebben kunnen winnen Het zou de
beslissing zijner zaak aan de Europesche mogendheden hebben
overgegeventerwijl liet evenzeer blootgesteld bleef aan de
overheersching der Duitsche wapenen. Alleen de hoop dat
de conferentie, zoo zij eenmaal bij één was, toch weldra een
einde zou maken aan het bloedvergieten en de vrees van
de onverschilligheid der mogendheden bij weigering te zien
plaats maken voor een meer vijandige gezindheid pleitten
bij Denemarken voor de aanneming van Eugelands voorstel.
Oostenrijk en Pruissen zijn echter zeiven met een voorstel
voor den dag gekomen, dat voor Denemarken aannemelijker,
en volgens sommige berigteu ook werkelijk door Denemarken
aangenomen is. Dit omvat een wapenstilstand waarbij de
bondgenooten Jutland, en Denemarken Alseu en Düppei
zouden ontruimen of wel de tegenwoordige stand der zaten
zou worden gehandhaafd. Dit laatste schijnt voor Deuemaiken
het voordeeligstedaar het alzoo in het bezit zou blijven
der belangrijke stellingen van Eredericia en Düppeidie het
zelf heeft,"gekozen. Up deze voorwaarden schijnt het dan
ook tot den wapenstilstand bereid te zijn. Het verliest daarbij
nietseu er bestaat toch waarlijk geen gegronde hoop dat
het terrein zou winnen.
Het Oostenrijksch-Pruissische voorstel is zoo redelijk en
weinig aanmatigenddat wij er ons werkelijk een weinig
over verwonderen. Wij zouden daarom meenen, dat vooral
Oostenrijk er een groot aandeel in heeft; de Ptuissisclie oor
logspartij althans kan er weinig meê ingenomen zijn, en de iSpe-
ntr. che Aeitung meerit dan ook, r/dat de bereidvaardigheid der
Oostenrijksch-Pruissische-diplomatieom ouder zekere voor
waarden toe te stemmen in het, sluiten van een-wapenstilstand,
ligtelijk ten gevolge, zou kunnen hebben, dat de veldtogt in
Sleeswijk niet die resultaten opleverde, welke men daarvan
meende te mogen verwachten. "Het, blad maakt daarom staat
op Denemarkeus hardnekkigheiden hoopt daarvan alleen
de voortzetting der vijandelijkheden. Maar zijn ook al de
voorwaarden tot wapenstilstand redelijk t,e noemen geheel
anders schijnt het gesteld met de grondslagen waarop Oos
tenrijk eu Pruissen bereid zonden zijn de kwestie zelve te
beslissen. Zij honden altrans vol, dat zij aan geene andere
regeling hunne toestemming kunnen geven dan aan de ver
eeniging der beide Hertogdommen tot één enkel Hertogdom
Sleeswijk-Holsteindat geheel onafhankelijk zon zijn van
Denemarken, en er dit alleen mede gemëen zou hebben,
dat de Deensche Koning er Hertog van wezen zou. Dit
Hertogdom zou natuurlijk tot. den Dnitscheu Bond moeten
behooren.
Inmiddels heeft de Duitsche Bonds-vergadering een zeer
onstuimige zitting gehad. Het voorstel van Eeijeien om on
verwijld den Erfprins van Auguslenburg te erkennen als Her
tog van Holstein weiks bekrachtiging de laatste daad was
van den inmiddels overleden Koning Maximiliaan - zou iu
behandeling komendocli door te dreigen met een tegen
voorstel hebben Oostenrijk en Pruissen weten te bewerken
dat liet niet in stemming is gebragt. Hanover had voorge
steld om Denemarken aan te" spreken over hel aanhouden van
Duitsche schenen; ook daaromtrent is geen besluit genomen.
Saksen en Wurlemberg eindelijk wilden de Holst einsche
Stenden bij één geroepen hebbenook dit voorstel is
gesteld in handen eener commissie. Dickens spreekt ergens
van een inrigting om iets uiet te doen.
Het in staat vsd beleg verklaren van Galicië heeft de aan
dacht weder eetis gevestigd op Polen. De opstand kon toch niet
zoo geheel gedempt zijn als Rusland wil voorgeven meende
men anders zou Oostenrijk niet tot dezen maattegel zijn
overgegaan, die waarschijnlijk wei op verzoek van Rusland
zou genomen zijn. Dit ontkent Rusland en het, maakt zich
daarbij zeer boos, omdat men durft meenen dat het de dienst
van een ander zou behoeven 0111 zijn gezag in Polen Ie doen
eerbiedigen. Ook Oostenrijk ontkent heten wordt mede
boos, omdat men durft meenen dat liet Rusland beleefdheden
bewijst. Doch daar neemt Rusland zelf een maatregel, die
mede weer eens aan Polen doet denkenhet maakt de
Poolsche boeren vrijen verbreekt a,lz^)o den band die hen
aan de grondeigenaren bond. Met regt noemt men dit een
beliendigen maatregel van de Russische Regermg en VEurope
mac het, evenzeer met regt, betreuren, dat de revolutie daar-
toe"niet is overgegaan. Dat de Poolsche aristocratie het
tegen hield, pleit juist r.iet voor hare grootmoedigheid. De
boeren, die zicli toch met gaarne schijnen aan te sluiten aan
de opstandelingen kunnen door den maatregel des Keizers
ligtelijk no" meer voor Rusland worden gewonnen. VEurope
vreest, dat "het herleven der Poolsche nationaliteit er onmo
gelijk door gemaakt wordt. Hebben de Polen zelve daar
vrede meê, wij meenen er ook vrede mee te kunnen hebben.
Zoo Ruslands pogingen welgemeend itjjii, en het er m slaagt
de Polen met zich te verzoenenwat, zouden wij daartegen
hebben Wij betreuren niet anders dan onderdrukking en
bloedstorting. Maar wij gelooven ook dat Rusland niet zal
slagen dat de ijzeren ketenen steeds onmisbaar zullen blijven
om"Polen bij Rusland te houden, en daarom houden wij
elk tijdperk van rust, slechts voor uitstel van executie. Daarbij
bedenke men, dat geen vergoten bloed zoo betreurenswaardig
is als wat vruchteloos is geplengd.
SLKKS WIJ K-SiaïS>«TE»SiT Si63 E ft» EST! K.
Bij de inneming van Veile zijn 108 oostenrijkers gesneu
veld. Het gevecht duurde 4 uren en eindigde eerst met de
duisternis. Wegens herhaalde aanrandingen der militairen door
de burgers, heeft de geul. v. Gablentz eenige schuldigen doeu
doodschieten en gelast, dat alle wapens, kruid en lood binnen
24 uren ingeleverd moesten worden.
Den 12 trokken de vreemde troepen te Aarhuus binnen
de deensche infanterie had zich ingescheept naar Fredericia
en Alsen en de cavallerie was naar Riborg vertrokken.
De divisie van genl.tlegermann is door 21 bataljons infan
terie en artillerie "tot voor Fredericia achtervolgd.
Den 13 werden Nubel enRuckelbull na eenigen strijd door
de Pruissen genomen; ook bij Lillemölle werd gestreden en
verloren de denen 33 gevangenen. Door de vermeestering
van de 2 genoemde dorpen is Duppel des te naauwer ingesloten.
Na veel moeite was den 12 's avonds de eerste pruissische
batterij voltooid en gewapendzij werd dadelijk uit de deen
sche schansen beschoten en kon eerst den volgenden dag
bet vuur beantwoorden.
Den 14 openden de pruissen een levendig vuur tegen den
linkervleugel der bij Sonderburg vereenigde vloot.
I11 den vroegen morgen van den 16 is liet eiland Fhemern
bij verrassing door de Pruissen genomen de bezetting van
1Ó0 man en de commandant van de in de nabijheid gepos
teerde kanonneerboot geraakten krijgsgevangen.
Den 16 werd Duppel den geheelen dag door de pruissen
gebombardeerd, volgens de denen zonder gevolg en spoedige
terugtrekking van het corps dat den aanval op hun linker
vleugel ondernam. De aanvallers daarentegen berigt.en dat
de brigade Goblin de denen bij Ruckebull sloegde brigade
Roder Oost- en West.-Duppel vermeesterde, de pruissen
100 man verloren en de denen, die zieh dapper verweerden,
alleen aan krijgsgevangenen 300 man.
De geul. Wrangel heeft, den uitvoer van paarden, slagtvee
eu graan uit Jutland verboden op straffe van verbeurdver
klaring.
De oostenrijkers hebben in dat landschap de levering van
5000 runderen en 2500 paarden bevolen.
Te Kiel is in druk verschenpn eene verzameling der hul
digingsadressen uit 14 steden. 17 vlekken en 33 landschappen
van Holstein aan den erfprins van Auguslenburg gezonden.
De adressen uit Sleeswijk zijn ter perse.
Den 11 werd hij de Bondsvergadering door Beijeren een
voorstel ingediend om den prins ten spoedigste als hertog-
van Sleeswijk en Holstein te erkennen; Oostenrijk en Pruissen
deden een tegenvoorstel om de beslissing uittestellen, zoodat
het betjersche uiet in stemming kwam een gelijk lot, trof
een voorstel van Hannover, om eene sommatie aan Dene
marken te rigteu wegens liet aanhouden van duitsche schepen,
terwijl een voorstel van Saksen en Wurtemberg, om de
Bondsvergadering uitleuoodigen tot het oproepen der hol-
steinsche Stenden, voorloopig niagteloos werd gemaakt door
het in handen eener commissie te stellen.
Oostenrijk en Pruissen hebben aan Engeland, Frankrijk,
Rusland en Zweden nieuwe voorstellen gedaan tot een
wapenstilstand waarbij de partijen hare tegenwoordige po-
sitien zouden bewarenof wel de denen Duppel en Alseu
eu de gealliëerden Jutland zouden ontruimen. Evenwel
stellen zij als voorwaarden, dat, ook ter zee de vijandelijkheden
gestaakt, de opgebragte schepen vrijgelaten en de in de
havens liggende schepen van het embargo ontheven zullen
worden. Zij volharden tevens in hunne verzekering van de
integriteit van Denemarken te willen eerbiedigen.
De inagt der oostenrijkers in Jutland en Sleeswijk wordt
op 25Ü00 man geschat,die der pruissen op 40000met
6000 man in Holstein.
Den II beeft de zweedsche minister van buitenl. zaken
aan een feestmaal verklaarddat het engelsche kabinet de
bescheiden over de kwestie niet volledig bij het Parlement
had overgelegdwant dat Zweden reeds in Febr. aan En
geland en Frankrijk had voorgesteld om Denemarken te
hulp te komen.
De zweedsche Koning hoeft den 15 de zitting der noor-
weegsche Vertegenwoordiging geopendZ. M. verlangt vrij
heid van handeling om zoo noodig Denemarken te kunm n
bijstaan en vraagt daartoe de beschikking over het noorweeg-
sche contingent en de noordsche vloot, benevens een bui
tengewoon crediet, van Ij- millioen.
Den 17 is bij het eiland Rugen een gevecht'geleverd tus
schen 5 deensche stoomschepen en 2 korvetten en eemge
kanonneerbooten der pruissenhet werd door de laatsten
afgebroken toen de deensche magt, tot 7 bodems versterkt
was, als wanneer de kanonneerbooten naar Ruden terug
keerden en de korvetten, heftig vervolgd wordende, te Swri
nemunde binnenliepen. De pruissen telden 5 doodeu en
9 gekwetsten.
K3GEL.AND.
De zoon van den prins van Wales is den 10, in de kapel
van het paleis van Buckingham, door den aartsbisschop van
Kantelberg gedoopt met de namen Albert Victor. De Ko
ning van Belgie en prins Johan van Sleeswijk-Holstein Son
derburg Glücksburg woonden met vele aauzienlijke personen
de plegtigheid bij.
Het, Lagerhuis heeft den 8 besloten tot de tweede lezing
der bill van den lieer Ewarttot invoering van het tiendee-
lio-e stelsel van maten en gewigten.
Den 10 werden voorstellen van leden om geesseimg en
brandmerk bij de zee- en landrnagt afteschaffen door het be
wind bestreden en met 45 tegen 42 en 80 tegen 50 st. ver
worpen.
De opstand in Nieuw-Zeeland is gedempt.
Iu den nacht van 1112 is de 90 voet liooge dam van
het 114 millioen kubieke voeten wat ex bevattende reservoir
bij Brad fielddienende tot het verschaffen van beweeg
kracht. aan vele fabriekenbezwekenwaardoor eene gewel
dige overstrooming is ontstaanverscheidene dorpen in de
vallei van de Don en het lagere gedeelte der stacl Sheffield
Geïnundeerd en ruim 250 menschen verdronken zijn.
De aanstaande Keizer en Keizerin van Mexico zijn den
13 te Londen aangekomen en hebben hunnen intrek genomen
in liet Clarendon-hotel. Zij hebben de Koningin bezocht
vele aanzienlijke personen ontvangen en zijn reeds den in
weder naar Duitschland vertrokken.
De Aartshertog Maximiliaan en zijne gemalin zijn den 13
naar Londen vertrokken. Men meldt, dat hij met den Kei
zer overeengekomen is dat de kosten der mexicaansche ex
peditie sedert 1 Jauuarij dezes jaars voor rekening van het
nieuwe Ruk komen en dat, de schuld van Mexico aan Frank-
nik zal afbetaald worden in 14 jaarlijksche termijnen van
25 millioen. Hij beeft de door den genl. Almonte verleende
concessie tot opr'igting der mexicaansche Bank niet willen be
krachtigen, om vrij van vetbindtenissen den troon te bestijgen.
De minister van onderwijs heeft, den naam van den heer
Prevast-Paradol- (van de Débats) doorgeschrapt van de lijst
der sprekers in de zaal Barthélémy, voor het fransch-poolsche
comité. De lieer Paradol was voornemens te spreken over
de Bergpartij.
■03B
