Politick ©oersigt
OQIekclijfcsche Bccigtos.
het academisch onderwijs niet volledig za< t-ijr, 2a^ ci' db°r
den ijver van hoogleeraren en curatoren in worden voorzien.
Het staats-examen zal aan deu dag brengen of dit op vol
doende wijze ia geschied. Ia de laat echter te zwaar voor
de niet talrijk bezette faculteitmen kan met volkomen
zekerheid voorspellen, dat particulieren, bjjzondere leeraren,
privaat-docenten in het outbrekende zullen voorzienen ook
hun werk zal door het staats-examen gekeurd worden.
Zoo kan, naar de meeuing die wij hier hebben uit een
gezet, de uitoefening der geneeskunde, en daarmede ook het
examen van toelating, geheel geregeld worden onafhankelijk
van het hooger onderwijsen behoeft de aaartoe strekkende
wet later niet meer gewijzigd te wordenwanneer het hoo
ger onderwijs anders wordt ingerigt. Daarenboven blijft,
men in liet staats-examen een voor allen gelijkelijk geldenden
waarborg behouden voor do vereischte bekwaamheid en de
noodige oefening, en wordt het gehalte der geneeskundigen
niet afhankelijk van de meer of minder goede iurigting der
verschillende hoogescholen, of van de verschillende mate van
strengheid barer hoogleeraren. De eenheid van stand waar
naar dit. ontwerp wordt gezegd te streven, zal op deze
wyze w'erkelijkheid worden.
In een volgend artikel zullen wij het voorgestelde staats
toez'igt bij de uitoefening der geneeskunde en der artsenij-
bereidkunst nader beschouwenen daarbij vooral nagaan hoe
de Regering zich voorstelt den apothekersstand te verheffen.
Er bestaat misschien geen geschikter tijd om eens een
ocenblik bedaard 11a te denken over den oorlog en zijn ver
schrikkingendan de tijd van een wapenschorsing. Het.
onderwerp zelf verdient wel eenige overweging. Hierover
zal men het toch tegenwoordig wel eens zijn dat er inoei-
jelijk onvruchtbaarder uitgaven te bedenken zijn dan die voor
den oorlog ter zee en te land. Wat er voor dat geld worut
üeii tci ttt. .«..v.. -
tot stand gebragt, dient, letterlijk tot niets anders dan om
no<r nrootere schade aan te rigten. De arbeid van verschei
dene^ honderdduizenden Europeanen wordt in vredestijd tot
een niets opbrengend werk aangewend, en tot dat zelfde doel
worden ettelijke millioenen schats besteed. En wanneer nu
eenmaal die dure machine in werking komtwanneer werkelijk
de oorlog uitbreekt, dan worden er steden en velden verwoest,
wegen vernield schepen verbrand enz., waardoor een schade
wordt aangerigt die voor geen berekening vatbaar is. Daarbij
is een groot getal jeugdige mannen aan hun gewonen arbeid
ontruktdaaraan ongewoon geraakt en zeker niet vooruit
gegaan in ware beschaving en zachtheid van zeden. Wij
kunnen niet nalaten hier een korte opgave te doen van de
uitgaven in sommige Europesche staten voor de zee-en land-
magt vereischt., en de verhouding daarvan tot de overige
uitgaven aan te geven.
Wij zullen de sommen, die door de verschillende staten
als renten hunner schulden worden betaald, niet in aanmer
king nemen, maar tegenover de kosten van leger en oorlogs
vloot de andere gewone jaarlijksclie uitgaven vermelden
die voor de huishouding van den staat itoodig zijn. De
renten der staatsschulden zijn de wrange vruchten van
vroegere hooge uitgaven, en kunnen daarom hier buiten aan
merking blijven. Wil men er op gelet, hebben dan zouden
wij met voikomen gerustheid durven beweren, dat de staats
schulden en haar zware reutelast de gevolgen zijn van vroegere
oorloven de bange weeëndie deze geesels van het menscli-
dom aan het verste nageslacht doen gevoelen. Wanneer een
staat nimmer oorlog had behoeven te voeren, zou hij zich
met ecnig verstandig beheer zeer wel huiten schulden hebben
kunnen houden. Maar wij willen dien bitteren nasleep van
vroeger kwaad nu eens over het hoofd zien en ons tot. de
uitgaven bepalen, die de tegenwoordige huishouding van den
staat vereischt. En dan vinden wij den volgenden stand
van zaken
Iii Engeland bedragen de uitgaven
voor leger en vloot 25 inillioen pond
en alle andere uitgaven 14.
In Frankrijk de uitgaven voor leger
«n vloot 543 fl'ancs-
alle andere uitgaven1057
In Rusland de 'uitgaven voor leger
en vloot133 roebels,
alle andere uitgaven110
Ia Oostenrijk de uitgaven voor leger
en vloot101 florijnen,
allé andere uitgaven206
In Pruissen de uitgaven voor leger
en vloot38 - thaler,
alle andere uitgaven80
In België de uitgaven voor leger en
vlootfranc3'
1 alle andere uitgaven/4
In Nederland de uitgaven voor leger
en vloot20 gulden.
alle andere uitgaven 48
Ziedaar de toestand in sommige staten van Europa in 18bd.
Zulk een last drukt gedurende den vollen vrede op de Lu
ropesche. volken daarbij worden de armen van honderddui
zenden aan anderen, nuttigen, vruchtdragenden arbeid ont
trokken en in oorlogstijd worden die uitgaven aanmerkelijk
HaoefX.' wordt een veel grooter aantal armen aan oiivmeht har'-n
arbeid 'gewijd worden handel en scheepvaart, daarenboven
gestremd, verdroogen de bronnen van volkswelvaart, en
worden gansche streken onzer schoone aarde jammerlijk ver
woest En nog zijn er die zich verwonderen over den tragen
vooruit"ang van menschelijk welzijn en volksgeluk, die spot
tend vragen waar de zegeringen blijven onzer eeuw. Men
vrage dan ookwaarom het paard in den rosmolen met
vooruit komt. waarom de adelaar niet opstijgt, wien men een
vracht lood aan de. vleugelen heeft gebonden waarom de
man niet. rijk wordt die de oogst van elk jaar verwoest.
Onze beschaafde wereld gelijkt, Ulysses huisvrouwdie eiken
nacht het werk van den vorisen dag vermelde.
En de oorzaak van dit juk der me.nschheid wat is het.
anders dan louter onregt de lust om nieuw onregt te
plen-en om vroeger gepleegd onregt. te bestendigen om zich
(go-en anderer onregt te verdedigen om gepleegd onregt te
horstellen. De eene staat heeft een leger en een vloot noodig
oal de voikeu binnen zijn eigen grenzen bij één te houden m
den hand, die hen tegen hun wil verbindt, of om wmgewes-
ten in andere Werelddeelen voor zich te bewaren; de andere
om zich tegen 'de begeerlijkheid en heersehzucht van den
nabuur te beveiligen, een derde om het. voorbeeld van audereu
Vb volgen en ook iets te rooven.
Nogtans is bet zeker. Hal geen volk door oorlogen gelukkig
en welvarend is geworden; en men mag zich verwonderen
hoe de volke-n den lust om te oorlogen en voortdurend de
lasten van den oorlog te dragen niet reeds lang moede zijn
geworden, en onderling vrede hebben gesloten. Dat de
vorsten, die zich bij de gratie Gods in 't, bezit der regering
celooven die meetien regt te hebben op landen en volken
de afschaffing van leger en vloot, niet voorstaan, is duidelijk;
want zij leveren hun de mi-idelen om die regten des noods
teven den wil der volken te doen gelden; maar dat de
openbare meeuing in Europa, de volken zelveu zich met
keeren te en dien vloek des menschdoms en aan Inugen op
onderlinge ontwapening, dat mag ons. bij oppervlakkige be-
schouwiug alHiauseeuigzins verwonderen. Toch is er ook
veel wat liet, begrijpelijk'maaktdat. er nog geenilgemeeue
afkeer van deu oorlog bestaat.dat, de onbeschrijfelijke gru
welen van den krijg niet dien afschuw verwekken, waarop men.
als men daarbij op de kosten let zou meeuen te mogen re
kenen. Er zijn een groote menigte dwaalbegrippen, die ook
het tegenwoordig geslacht, nog van der jeugd al aan worden
ingeprent, tal van vooroordeeleu en vatsche voorstellingen
die alle gezonde denkbeelden omtrent deze zaak verstikken.
Zoo is de eerste indruk, die het. kind van de geschte
deuis zijns lauds en van de verhalen die daarvan tot hem
komen, ontvangt, onbegrensde bewondering voor de helden
te land en ter zee; niet voor de zaak waarvoor zij streden,
daarvan begrijpt, hij natuurlijk niets, en de groote meerder
beid krijgt er nimmer eemg inzigt in. Het. zijn de feiten
de roemrijke feiten, die zijngelieele ziel vervullen. De groote
massa van elk volk leeft in de herinnering aan zijn helden
tijdvak, en althans bij de jeugdige gemoederen blijft heimelijk
de wensch heerschen weder als vroeger een magtig volk te
zijn, over anderen gebied te voeren en zich te doen gelden, de
wereld van zijn daden te vervullen. Nationale haat wordt
hier meer en daar minder, maar toch overal in zekere mate
zorgvuldig aaugekweekt.
Misschien is die rigting nergens zoo sterk als in F rankryK.
bij het, militaire volk bij uitnemendheid. Alles wat de aandacht
des volks trektde standbeelden op de pleinen de tnuinf
hogen op de straten, de namen dier straten zeiven. de
schilderijen in de musea, alles wijst, op deu krijg, op vroe
gere overwinningen, op Prankrijks roem. Uit, vroegeie
eeuwen blijft de'Groote Koning steeds tot hen spreken en
de roem van. het Keizerrijk vervult, alle oogen met. geestdrift.
Toen de tegenwoordige Keizer nog een oproerig pretendent
was naar de Frausche kroon, riep hij om wraak voor Wa
terloo, en zijn stem vond weerklank in het hart van het.
Frausche volk. //Waterloo" schreef hijen zijn latere
zegeoraal bewijst, dat, hij waarlijk de taal de» volks sprak
//hier blijft eiken Franschman da stem in de keel steken,
cu lost zich op in tranéu geweend om de overwonnenen
zoowel als om de overwinnaars, die het vroeger of later
zullen betreuren, dat zij den eenigen man van den troon
gesloot en hebben, die zich tot middelaar maakte tusschen
twee eikander vijandige eeuwen." Zoi sprak een prins,
wieu het later kon gelukken den troon te bemagtigen en
wiens groote kracht tegen een vorig vredelievend Koning
schap bestond in het verwijt, dat het de nederlaag van
Waterloo ongewroken liet, en Frankrijk niet weer verhief tot
de hoogte van het vroegere Keizerrijk. Hoe spreekt, het
kind des volks? Wij nemen een beeld uit, de vele geschnt-
ten van Alexandre Dumas, die zeker het Fransche volk wel
kent, en wel geacht kan wordende taal des volks te spreken.
Eenhandelsreiziger in den vreemde laat hij op deze wijze
sprekenEik Franschman is verpligt, buiten 's lands tegen
over eiken vreemde de eer van Frankrijk op te houden hij
vertegenwoordigt, de groote natie; en van de Euge sehen
kan hij niet anders zeggen daan O. gij weet niet hoe ik nen
haat. die goddem zij hebben mijn Keizer verinooiu.
Wanneer zal de aandacht van dit volk, zijn roem en zijn
eer getrokken worden door de werken des vredes
En wat in Frankrijk in zoo groote mate liet geval is
wordt elders, hier en ginds en overal, meer ol minder ge
vonden Het, slagveld' is alleen het veld van eergeen
lauwer haalt hij den bloedigen. Opzettelijk wordt een kunst
matige opgewondenheid eenkoortsachtige geestdrift voor het
spel der wapenen, een bloeddorstige strijdlust, en een heete
oorlogsdrift hij liet volk wakker gehoudenomdat men wel
weet dat het met kalme overweging niet. gaat. En ook de
rustiger volken, die geleerd hebben dat hun heil met is
gelegen in een uitgestrekt, grondgebied en een geduchte
iegermagt. maar in vrijheid, orde en volkswelvaart, die
alleen bij den vrede bestaanbaar is, worden huns ondanks
<>edwongen de lasten des oorlogs te dragen in t belang
hunner eigene veiligheid. Maar al mogen nu de vermindering
en eindelijke o heffing van de lasten en verwoestingen des
oorloos z'ieli alleen in een ver verschiet aan onzen blik
voordoentoch hopen wij ook in dit opzigt, op een betere
toekomsten meenen boe donker de nacht der tegenwoor
dige tijden ook moge zijn. dat zich onmiskenbare teekenen
voordoen, die op een naderenden morgen wijzen. Voorals
nog echter vrage men niet-, waar de vooruitgang blijft ïu
menschenheil en volksgeluk. Wij hebben distelen geplant;
hoe willen wij druiven lezen? Neen, wij hebben wind ge
zaaid en zullen stormen oogsten.
te werken. Verliest het traciaat van 1852, volgens den wensch
der groote duitsche mogendhedenzijne kracht, dan kunnen
ook'de regten van deu prins van Hessen en van het huw
Holstein-Gottorp (de Keizerlijke familie van Rusland) op de
deensche kroon in aanmerking komen. .-dj
De Lauëuburgsche vereeuiging heeft, door de Boudscom-
missarisseuaan den gemagtigde van Duitschland bij de
londensche conferentie de verklaring doen toekomen, dat
ook zij de afscheiding van Denemarken verlangt en de rege
ling der erfopvolgingmet inachtneming der Landswetten
aan de Bondsvergadering wenscht, optedragen.
De frankfurter commissie van-zes en dertig heeft bekend
gemaakt, dat he. protest, der duitsche Afgevaardigden, door
haar opgezonden aan de heer Beitstoni overhandigd te
worden aan de leden der conferentie1349 onderteekenin-
ffen voert.
De Koning en de Koningin van Zweden en de hertogin
van Ost Gothland hebben de uitvoering van een zanggezel-
schap der studenten te Upsala, ten vourdeelc der deensche
slagtoffers van deu krijg, bijgewoond.
Óp een dezer dagen te Christ.iania gehouden volksvergfl"
(lering is de symptiatie der Nooreu voor de Denen ten dui-
delijkste gebleken.
SLKKSWSJü-llOLSTKIS«i* SS SS K W E»» US ïs.
De deensche minister van oorlog, de heer Lundbye. is af
streden en vervangen door den luitenant-kolonel Reich.
De regering heeft last gegeven alle oorlogschepen by Ko-
penhage te verzamelen, om des. noods het hoofd te bieden
uan de inde Noordzee vereenigde oostenrijksehe scheepsmagt.
Veel opzien verwekt in de deensche hoofdstad eene bro
chure van den rijkskanselier de Comnekwaarin hl) de ai-
scheiding van zuidelijk Slehs'wijk en de vereeuiging daarvan
met lloisteiu als het eenige middel tot bevrediging van het
nationaal gevoel en tot, vestiging van eeu duurzamen vrede
met. Duitschland beschouwt. „,ot.„ari
In de tweede bijeenkomst, van den deenschen Staatsraad
is besloten, om eene verdeeling van Sleeswyk bepaaldelijk te
weigeren, en. indien daarbij mogt worden volhard, de deensche
gcvolmagtigden bij de conferentie te gelasten om Londen
'e De'ruuis'sen zetten in Jutland hunne knevelarijen voort,
en belemmeren, in strijd met de wapenschorsing, de gemeen
schap met, de deensche eilanden.
De voor Frederieia liggende verschansingen, welke de
voornaamste sterkte der vesting uitmaakten,zijn thans gesloopt,
Prins Frederik Karei is tot opperbevelhebber van het slees-
wiiksche expeditieleger benoemd.
De ArmLcltc petitie, van 30000 onderteekingen voorzien
is door eene deputatie van 17 personen den Koning van
Pruissen aangeboden; Z. M.gaf te kennen, dal zoo.ang de
onderhandelingen nog zwevende zijn. mets met zekerheid
n-ezegd kon worden over de wijze waarop de kwestie beslis
zal worden. Hij gat evenwel zijne hoop te kennen dat
de gedane opofferingen ook voor «het vaderland in engereu
zin" vruchten zouden dragen.
Te Wceueri en elders in Duitschland beginnen de, aanspra
ken van den erfprins r. August,enburg meer bijval te vmdeu
waarschijnlijk oui de pruiasische aauheclitingsplanuen tegen
KXGKL.AXI».
De 2 te Liverpool gebouwde en in beslag genomen storm
rammen. waarvan zoo dikwijls sprake is geweest, zijn door
de redering aangekocht,, waardoor de kwestie over hunne
bestemming rn over het al of niet geoorloofde van de uit
rusting dier oorlogschep n is beëindigd.
Te 'Londen wordt eene maatschappij opgerigt tot exploi
tatie van de aan den heer U.Oliver Robinson verleenae con
cessie voor de stoomvaart, op Java en onderhoorigheden. Aij
zal den naam dragen van Netherlands India Steam l\amga-
tion CompanyHet kapitaal bestaat uit 15000 aandeelen
van 20.
F Si A X'14 KIJK.
De Senaat, heeftin weerwil van de krachtige tegenspraak,
van den heer üupin, de wet, op de cuahtiën met, 64 tegen
13 st.. bekrachtigd. De kleermakersgezellen te Parijs hebben
er dadelijk gebruik van gemaakt om hooger loon te eischeu
van huniine meesters die weldra hebben toegegeven.
Ilet, dagblad la foi bretonne te S. Bricux heelt eene tweede
waarschuwing bekomen wegens een betoogdat de burgers,
van den staat niet gehóuden zijn om de bepalingen van hei.
met Rome gesloten concordaat natekomen.
Voortdurend worden troepen naar Algiers gezonden; om
geen onrust, te verwekken geschiedt de inscheping des nachts
in liet arsenaal te Toulon.
De vouverneur-generaal van Algiers, maarschalk Deussier.
hertog"van Malakof. is den 22 aan een borstkwaal overleden.
Hij was 70 jaren oud en geboren te Maromme (Beneden-Seme).
T F R Bi IJ K.
In het laatst van April kwamen 34 schepen met 18000
Circassiers te gelijk voor Trehizondeslechts weinigen der
vaartuigen waren van genoegzame proviand voorzien zoodat
aan boord groot gebrek heerschte en reeds 134 meuscheu
veslikt waren. Aangezien er reeds 20000 landverhuizers m
de stad waren en de leeflogt begon te ontbreken, wilde de
"ouvernenr slechts van de nieuw aangekomenen aan wal
laten komen. Bij de ontscheping ontstonden bloedige oo-
neelen moest de policie en de militaire magt de orde her
stellen en kwamen weder meer dan 100 menschen om. zk'm
beschikbare rijst en brood werd toen op de schepen gebragt
en deze werden door stoombooten buiten de haven gesleept,
en daar aan hun lot, overgelaten. Zij zijn vervolgens m
andere havens aangekomen o. a. te Ssmsunwaar reeds
15000 emigranten bijeen zijn en de nood ontzettend is.
DoNAU-VoRSTrtNDOMMEN. 2 Reactionaire complotten tegen
het gezag van den Huspodar zijn ontdekt en verijdeld. De
Gedeputeerde Balseh is gevangen gezet. De policie heeft
beslag gelegd op de papieren van een zoogenaamd nationaal
comité." De verontwaardiging is algemeen.
Den 22 is de volksstemming geopend onder vreugdegejuich
ter eere van den Vorst. Bijna overal valleu de verkiezingen
in zijn voordeel uit.
V F. IIE K XIBE ST A TEX.
De voorwaartsche beweging van de hoofdmagt van het
Potomae-le^er onder genl. Mende tegen Richmond, moest,
ten westen ondersteund worden door eene sterke magt onder
o-enl. Siqel van den kant der Sheuandoah-va leien ten
zuidoosten door de talrijke legers van de genls. Butler en
Smith alsmede eene sterke scheepsmagtvan den kant, der
James- en York-rivieren. Tevens moest eene aanvallende
beween» ondernomen worden van Chattanoga naar Ddton,
om het, "afzenden van vijandelijke versterkingen uit Georgia
naar Virginia te beletten. De gezamelijke magt der Noor
delijken in Virginia werd op 300,000, die der Zuidelijken
aldaar op 150.000,man begroot.
Butler en Smith werden echter in toom gehouden door
geul. Beauregarddie, van den kant van Charleston noord
waarts gerulit zijndemet 30000 man Petersburg bezet, hield.
De eersten geven voor, dat zij, na het verslaan van een deel
der vijandelijke troepen geslagen, de spoorwegen by die stad
onbruikbaar hebben gemaakt, maar latere ber.gtcn melden
dat de Geconredereerden Ruller voor Drurysbluff afgeslagen
en Siqel te Neumarkt den nederlaag bezorgd hebben ter*yi
ook de tijdingdat Sherman te Dalton 5000 gevangenen en
10 stukken vermeeslerd heeft, nog geensins bevestigd is.
tiet hoofdleger stuitte den 5 op den vijand en den fik™
het. zoo als reeds in ons vorig No. gemeld is by Ollance-
lors'ville tot, een veldslag tusschen Grant en Lee, doch zon-
der beslissing. Den volgenden dag trok bee in goede orde
teru"-door Grant vervolgd wordende. Den 9 deed genl.
Hancock, met den regtervleugel van Grant s leger, een aanval
op Spottsylvania-court house maar werd afgeslagen Op den
middag van den 10 rukte bet, centrum der federalisten voor
waarts en geraakte de geheele linie m gevecht welke strijd
eer-t. met de duisternis emdigde en de bloe ligste van den
geheelen oorlog is geweest. Te 6 ure ver-neesterde dei lm-
'kervleun-el van Grant eene vijandelijke verschansing met 12
kanonnen en 2000 man. doch zag zich deze zege spoedig
weder ontrukt. Op deze en de vorige dagen verloren de
Noordelijken 40000 dooden. gekwetsten en vermisten waar-
ouder 8 generaals Sedgwick sneuvelde); van de Zuidelijken
werd genl. l.ongstreet zwaar gewond.
Den 12 heeft Grant den aanval hervat, maar al zyne pogingen
om door de linie van Lee te breken zijn .mislukt. Hancock
streed deu geheelen dag om een verdedigingswerk des vyauds
'te, vermeesteren en slaagde er. volgens eene lezing, in ooi
cle Zuidelijken, die 3000 gevangenen en verscheidene stukken
verloren te verdrijven zoodat Lee den volgende,, nacht in
„oede orde over de Po-rivier week. maar volgens eene andere
Feziu" Slaat deze nog in eene sterke positie by bpottsylvauia
en wordt lüj door den regeu in zijne bewegingen verhinderd.
De Separatisten behalen steeds voordeelen op de beide
oevers van de Mississippi.
