ÜOckcÜjfiscfu* Ijcrigtcn.
Hun doel was, bescherming en ondersteuning te bieden aan
de Bonds-commissarissen die het bestuur van dit Hertogdom
op zich zouden nemen in plaats van den regerenden vorst
den Koning vuu Denemarkendie zich niet stoorde aan de
besluiten van de Bonds-vergadering. Bij het onlangs gesloten
vredes-verdrag heeft echter de Koning van Denemarken de
Hertogdommen Sleeswijk en liolstein beide afgestaan aan
den Koning van JBruisseu en den Keizer van Oostenrijk; en
daar deze vorsten leden van den Duitschen Bond zijn, kan
zulk een afstand van grondgebied volgens de Weener Slot-
acte van 1820 geschieden, zonder dat de Bonds-vergadering
daarin gekend, zonder dat hare toestemming vereischt
wordt. Er zijn dns geen Bonds-commissarissen meer noodig
om de zaken van het land overeenkomstig de Bonds-beslniten
te regelen in de plaats van een weerspannigen Deenschen
Koning, en ook geen Bonds-troepen meer om aan de maat
regelen dier commissarissen des noods met, geweld, uitvoering
te geven, liet land behoort nu aan don Koning van Pruissen
en den Keizer van Oostenrijken het is niet, gebleken dat
ook deze vorsten weerspannige Bonds-leden zijn tegen wie
een executie zon te pas komen en gewettigd zijn.
Wijmeenen op deze gronden, dat Pruissen werkelijk goede
redenen kan bijbrengen om de terugroeping der Boudstroepen
uit Holstein te vorderen, en dat deze staat'daarbij geheel in zijn
regt zou zijn. Doch de hertogdommen zijn niet aan Pruissen
alleen, maar aan Pruissen en Oostenrijk afgestaan, en daarom
kan Pruissen bezwaarlijk alleen handelen: liet. moet zich met
zijn bondgenoot op de eene of andere wijze verstaan. Daarbij
gevoelt men, datde verwijdering der Bonds-troepen uil, Holstein
een grievende krenking voor de Duitsche Midden-Staten zou
zijn. De geheele Deensche oorlog is door de beide magtige
bondgeuooten gevoerd, alsof er geen Duitsche Bond en geen
Midden-Staten en geen Frankforter Bonds-vergadering be
stonden en zoo werd ook de vrede gesloten. Sleeswijk is
door Pruissen en Oostenrijk bezet; en zullen nu ook de
Bonds-troepen Holstein moeten ruimen waar zij toch op
volkomen wettige wijze zijn gekomen, en dat terwijl de
regering der beide Hertogdommen nog geregeld moet
worden, waarbij immers de Bonds-vergadering geen geheel
onverschillig toeschouwer mag zijn Dat Pruissen of
liever von Bismarck geen bezwaar zou maken om de
Bonds-troepen te doen verhuizen, is niet twijfelachtigmaar
of Oostenrijk ook hierin aan Pruissen zal toegeven en de
Midden-Staten geheel zal willen verbitteren, is 1ot nog toe
minder aannemelijk, tenzij het, zich alleen geroepen wane om
Pruissen genoegen te doen zonder op zijn eigen belangen
acht te slaan of wel leuzij het reeds meermalen verspreide
"erucht waarheid behelze, dat Oostenrijk voor al dit dienst
betoon het bondgenootschap van Pruissen of althans bepaalde
toezegging van hulp wil koopen tegen een mogelijk gevaar
van de zijde van Italië.
Uit de toespraak van den Erfprins van Auguslenburg aan
de gemagtigden van de regering en de burgerij der stad Kiel,
die liet geraden vonden hem nogmaals van hunne trouw te
verzekeren blijkt intusschen voldoendedat deze vorst, in
hope zich wel met Pruissen zal kunnen verstaan. Men moest,
maar dankbaar wezen zei hij aan de twee groote
Duitsche mogendheden, vooral aan Pruissen, en vertrouwen
op de woorden van den Pruissischen Koning «dat de wereld
behoort te wetendat Pruissen steeds bereid zal worded
bevonden om het regt te beschermen." De Hertogdommen
waren 1111 aan Duitschland terug gegeven, en godvrucht en
Duitsche beschaving zouden er bloeijeu door de herstelling
des vredes in kerk en school. Met godvrucht en Duitsche
beschaving konden de Hertogdommen zich voor 's hands
gevoegelijk tevreden stellen, maar hunne kracht moest overi
gens tot heil van Duitschland worden aangewend. Zij moesten
maar altijd bedenken hoeveel zij aan het gemeenschappelijk
vaderland, en daarnaast aan Pruissen, verschuldigd zijn.
Wat opoffering kon geen kwaaddie kwam aan het land
zelf weer ten goede. Men kon al vast beginnen met de
gunstige ligging der Hertogdommen en de krachten hunner
zeevarende bevolking aan te wenden ten nutte der Noord-
Duitsche zeemagt, enz.
Van de kleine opoffering, die aan de Hertogdommen is
opgelegd in de betaling der oorlogskosten, schijnt de Prins
niet g's; roken te hebben misschien vond hij het te onbe
duidend om er \an te reppen. Nogtan3 is dit het eenige
wat de Sleeswijk-Holsteiners omtrent hun eigen lot weten.
Wie hen zal regeren, en hoe zij geregeerd zullen worden,
of zij zelfstandig zullen zijn, of met welk rijk men hen zal
zamenkoppelen daarvan weten zij nog niets; maar dat zij
de oorlogskosten zullen betalen, ja dat weten zij.
«Gisteren heeft het. leger van generaal A een voovwaart-
sche beweging gemaakt., en dat van generaal B met hevigheid
aangetast, liet vond echter den vijand overal slerk verschanst
en waakzaam en is tot den t.erugtogt genoodzaakt, waarbij het,
door generaal B met hevigheid is vervolgd totdat het in
zijne vorige stellingen was teruggekeerd; toen gelukte het
generaal A den aanval des vijands af te slaan. Er schijnt,
van beide zijden scherp gevochten te zijn." Zoo ongeveer
luiden de meeste berigten die uit Noord-Amerika tot ons
overkomen; alleen met. deze afwisseling, dat den volgenden
da"1 generaal A de rol van generaal B vervult. Niets voor-
speit^dan ook het spoedig einde van dit bloedig treurspel
dat ondanks zijn vreeselijkheid vervelend wordt door de akelige
eentoonigheid zijner vele en lange bedrijven. Van den andereu
kant moet men toegeven, dat, het reusachtige der slagting
en verwoesting wel geschikt is om van tijd tot, tijd de ver-
flaauwende aandacht op te wekken. Men neme hij voorbeeld
het legerberigt. van den noordelijken generaal Sheridan van
7 October, dat, ons voor een drietal weken in de dagbladen
werd medegedeeld. Die generaal verhaalt, dat hij het ge
heele zuidelijk gedeelte der Shenandoah-vallei over een lengte
van CO en een'breedte van 40 Eugelsche mijlen heeft ver
woest. zoodat geen leger der zuidelijken er meer verblijf
kan houden. Ouder de bijzonderheden meldt de generaal het
volgende: «Ik heb meer dan twee duizend schurenvol met
koren en hooi en andere landbouw-voortbréngselen en zeven-
ti" molens, insgelijks opgevuld met meel en tarwe, verwoest.
Daar één mijner officieren hij mijn terugtogt uit Harrisonburg
doodgeschoten was, heb ik tot, straf voor deze wreede daad
al de huizen binnen den omtrek van vijf mijlen doen ver
branden."
Men bespeurt dat deze wilde jager met veel ontziet, ener
nog al tamelijk krachtig op los gaat. -- Maar die Sheridan is
een onmenschroept welligt, iemand met verontwaardiging
uit. Dat geven wij nog niet, toe: wij gelooven integendeel,
dat het gedrag van dien generaal op krijgskundige gronden
zeer^oed te verdedigen is, misschien beter dan de woedende
plundering die volgens bijzondere berigten de olfioiëele
schijnen er van te zwijgen na hel. nemen der Japansche
batterijen aan de straat van Simonosaki door de handel en
lesehaving brengende EngelsehenNederlanders en Fran-
cheu heeft, plaats gehad. Een ooggetuige aan boord van de
Djambi eindlat zijn'brief over het voorgevallene, gelijk die
s opgenomen in de Nieuwe Holt. Cour. van 12 Nov. 11., met
leze woorden
«Het volk is woedend.
«De kolonel de Man gaf order «plunderen," en ongeloo
flijk is hethoe de woede en roofzucht zulk een hartstogt
kan zijn bij een beschaafd volk: in één woord, niets, niets
is gespaard gebleven."
Wat, dunkt u?
Het kwaad ligt echter niet zoozeer aan den jager als aan de
jagt, niet zoo zeer aan den veldheer als aan den oorlog.
Men kan met heel veel warmte bewerendat de oorlog op
een menschelijke wijze moet gevoerd wordenmaar met
evenveel grond zou men kunnen vorderen, dat punlkogels
en sabelhouwen geen pijn mogen veroorzaken en niemand
mogen dooden of verwouden. Een menschelijke of edelmoe
dige oorlog staat gelijk met een overstrooming of een brand
waarbij niemand schade lijdt,, met vuur dat niet verteert,
met een zee waarin niemand kan verdrinken, met 2 maal 2
is 5. De oorlog is een gruwel, en te beweren dat een gruwel
op edelmoedige wijze kan uitgevoerd worden is huichelarij.
En om tot de verwoeste vallei terug te keeren beweren
wij, dat wanneer men den vijand evenveel afbreuk kan doen
door het verwoesten van 2000 schuren en 70 molens met
koren en hooi als door het, leveren van een veldslag, het
eerste middel de voorkeur verdient. Vergeten wij het niet,
dat de Eransche afgevaardigden op het congres te Geneve
waar men middelen beraamde tot betere verpleging van ge
kwetsten in den oorlog, de verborgenheden van het slagveld
te verschrikkelijk hebben genoemd om door een oningewijde
aanschouwd te kunnen worden, en huichelen wij nimmer
met oen «menschelijken" of «edelmoedigen" oorlog.
De Eransche Staatsraad hondt zich thans weder bezig met,
bet, onderzoek of het noodig, en nuttig geacht moet worden,
hij de wet te blijven bepalen hoeveel rente men van zijn geld
mag bedingen, en straf te bedreigen tegen hen die hoogere
rente vorderen. Wij waren op het punt om eens hartelijk
te spotten met de achterlijkheid der Franschendie nog in
den tegenwoordigen tijd zulk een vraagstuk onderzoe
ken, toen wij ons nog juist, bij tijds herinnerden, dat, de
zoogenaamde woekerwet ook bij ons eerst in het jaar 1857
is afgeschaft,. Terwijl het in Era-ikrijk niét ontbreekt aan
dagbladen die de vrijheid van de rente voorslaan, wurdt er
van een andere zijde met hevigheid tegen die vrijheid te
velde getrokken, en blijft men beweren dat «woekei"
waaronder men verstaat het bedingen van meer dan vijf of
zes percent -een misdaad is een roof door den magtige
ten nadeele van den zwakke gepleegd. Maar men ziet het
gevaar voorbijdat men misschien spoedig den zwakke meer
zou beschermen dan hem lief is. Als men bij voorbeeld voor
onze Oost-Indische bezittingen, waar de rente gewoonlijk
10 ten honderd bedraagtging bepalen dat men niet meer
mogt bedingen dan 5 of 6 pereent, zou het, gevolg van
dezen maatregel zijn, dat, iemand die geld noodig had en het
moest leenen het in 't geheel niet kon krijgen. De rente
van het geld hangt natuurlijk af van schaarschte of overvloed
van kapitaal. Is er weinig geld te krijgendan zal men
gewoonlijk hooger rente moeten geven; doch is er overvloed,
is men met, het geld verlegen dan zal men met een lage
rente kunnen volstaan. Als iemand een huis koopt, en hij kan
dit tegen zulk een prijs verhuren dat hij acht percent, van
zijn geld trekt, dan zal niemand hem van woeker beschuldi
gen. Heeft iemand vroeger voor betrekkelijk geringen prijs
land gekocht, en stijgt inmiddels de huurprijs van het land
zoo zeer, dat hij tien percent, van zijn koopsom ontvangt,
de boer zal het hem gaarne betalen en zoo min als eenig
ander op de gedachte komen dat zijn landheer een misdaad
begaat, en een roof jegens hem plèegt. Waarom verandert
nu de zaak ais men zijn geld aan een ander ten gebruike
afstaat tegen zoodanige rente als dat geld op het oogenblik
waard is
BüLCilE.
De Senaat heeft, besloten tot het, in overweging nemen van
een voorstel der heeren Malou en d' Anelhan houdende dat
ieder kiezer, die in gebreke blijft zijne belasting te betalen,
van de kiezerslijsten zal worden geschrapt, zijnde onlangs
te Gent 63 personen tot de stembus toegelaten die verzuimd
hadden hunnen aanslag over 1863 le voldoen.
K* UK
De vereeniging van duitschers heeft hij den minister Greg
eene uitvoerige memorie ingediend aandringende op schorsing
van het doodvonnis van Fram Miilleromdat vele punten
van het. regtsgeding niet voldoende onderzocht er aan het,
licht gebragt waren? Na gehouden raadpleging antwoordde
de minister, dat er geen gronden gevonden waren om het
verzoek intewilligen. Den 14 is het vonnis voor de gevangenis
van Newgate voltrokken. Eerst onder de galg heeft, Muller,
die steeds bij zijne ontkentenis volhard had en zeer kalm
gebleven was op de aanmaning van den luih. predikant om
zijne schuld te bekennen, gezegd: «ja, ik heb het, gsdaan.
UH.IH.
Het gemeentebestuur van Brescia heeft zich, ter zake der
financiële moeijelijkheden van het gouvernementbereid
verklaard om 'en behoeve der bevolking de grondbelasting
bij anticipatie voorteschieten. Dat van Florence is tot gelijken
maatregel gezind.
Te Napels hebben zich eenige invloedrijke personen ver-
eenisd om op bet voorbeeld van Bresciade regering te
gemoet, te komen.
13 Napelsche Afgevaardigden hebbenals amendement op
het aanhangig wetsontwerp, voorgesteld den zetel der regering
naar Napels te verleggen.
De minister Lamarmora heeft de voordragt m de Kamer
verdedigd; hij verzekerde Keizer Napoleon te wel te kennen,
om te vreezen dat deze het werk der vrijmaking en eenheid
van Italië zou laten steken;"ofde voltooijing zou verhinderen.
«De proef moest thans genomen worden of het wereldlijk
"ezag des Pausen door eigen krachten kon in stand blijven
en Italië moest, den uitslag daarvan afwachten, zonder het
pauselijk bewind bij deze proefneming te bemoeijelijkeu."
OOITKAIKI.IH.
Het geregtshof te Weenen heeft den 7 Dr. IFittelsUfer,
redacteur van liet Medicinische IVochenschrihlschuldig ver
klaard aan pogingen tot het stichten van oproer en hem
verwezen tot 1 maand gevangenisstraf, 20 fl. boete en de
kosten van het geding. Hij had in eenige opstellen de zus
ters van de orde van den Goeden Herder aangevallen, die
van staatswege belast zijn met de verpleging der vrouwelijke
cevan"enen te Neudorf. De regtbank heeft beslistdat de
zusters in geen geval haar gezag zijn te buiten gegaan en
de "edane beschuldigingen ongegrond en valscli zijn.
De gewapende bende die in Frioul omgezworven heeft
is ontdekt in het gebergte van Rautli. Er zijn eenige scho
len gewisseld en 3 oosteurijksche soldaten hebben kwetsuren
bekomen. Den 7 heefteeneandereber.de het dorp Yenzona
overvallen en de daar aanwezige postpaarden weggevoerd.
Den 8 overviel eene bende de Oostenrijkers te Maniago en
werden verscheidene personen gedood of gewond. Yan de
aanvallers zijn er vele gekwetst en is er een in handen der troe
pen gevallen. 18 Districten van Frioul en Treviso zijn in
staat, van beleg verklaard de patrouilles hebben last bekomen
om na le eerste aanmaning los te branden. Aan de op
s'-indelingen die in onderwerping komen is lijfsgenade toe
gezegd. Sedert is bij Bagolino in Lombardije een lievig
gevecht voorgevallen dat aan beide zijden op dooden en
gekwetsten lè staan kwam en eindigde met het gevangen
nemen en uiteendrijven der insurgenteu.
Den 12 iï de vergadering van het Heerenhuis door den
Aartshertog Rainer eu die der Afgevaardigden door den mi
nister v. Schmerling geopend. In de laatste waren 137 leden
tegenwoordig waaronder 9 poolschc. Twee dagen le.ler
geschiedde in eene vereenigde zitting de plegtige opening
door den Keizer van de beide Huizen van den Rijksraad.
Den 16 zijn te Weenen de ratificatiën uitgewisseld van hel
met Denemarken gesloten vredesverdrag.
B IfSLIM»,
De Keizer heeft aan den bankier Kronenberg, als het hoofd
e-ner maalsehappijconcessie verleend vooreen spoorweg
van Warschau naar Terespol.
N K E ES W 1.9 X - 5S «EST 1IV
Bij de aanbieding van een adres door de magistraat en de bur
gerij van Kiel ter gelegenheid van den gesloten,vredeheeft de
hertog,geantwoord dat de hertogdommen vooral niet moeten
vergeten.dat zij hunne vrijmaking verschuldigd aan de pruissi-
sclie en oosteurijksche legers en inzonderheid grooteverpligting
hebben aan Pruissen welk Rijk zij door hunne ligging en zee
manschap groote diensten ter versterking kunnen bewijzen.
I11 Flensburg zijn boekjes verspreid om onder de landlieden
eene volksbeweging 1e verwekken ten gunste van den groot
hertog van Oldenburg, doch deze zijn, op grond dat alle
staatkundige bewegingen van dien aard verboden zijnin
beslag genomen.
SP/iVJE.
In Valencia hebben belangrijke overstroomingen plaals
gehadwaardoor in 27 gemeenten de besproeijingskanalen
zijn vernield.
XW1TSEKL 11VB.
De regterlijke overheid heeft 14 burgers, beschuldigd van
deelneming aan de oproerige bewegingen le Genève, van alle
reglsvervolging ontslagen de heer Fazy is een hunner. De
radikalen hebben huuue blijdschap daarover aan den dag gelegd
door illuminatien en optogten met fakkellicht.
VEKEEVIUMESTATED.
De poging door Grunt op 27 Oct. ondernomen om Rich
mond eu Petersburg door vooruitbrenging zijner beide vleugels
naauwer intesluiten is mislukt. De voornaamste gevechten
bij die beweging vielen voor ten zuiden van Petersburg bij
de Hatchers-creek en den Boydton-weg en ten oosten van
Richmond bij den weg naar Williamsburg. Op beide punten j
werden de federalisten geslagen met verlies van eenige bon-
derden gevangenen. Den 30 deden de separatisten een aanval
op den linkervleugel van Grant ten zuidwesten van Petersburg,
doch werden op hunne beurt, afgeslagen.
De Zuidelijke geul. Hood is den 30 met 30000 man in het
noorden van Alabama over deTennessee-rivier getrokken, om
de hand te kunnen reiken aan den genl. Forrest.
Eene talrijke en veelvermogende afdeeling der democratische
partij wacht van de verkiezing van den genl. M'Clellan tot
President zeer weinig vooruilzigt. op de herstelling van den
vrede, en heeft een manifest uitgegeven tot ondersteuning
van het. bestaande gouvernementen tot krachtige voortzetting
van den oorlog.
De staats-secretaris Seward heeft, de mayors van Nieuw-
York cn Buffalo berigt, dat uit. Canada eene waarschuwing
is ontvangen betreffende eene zamenspanning tot het in brand
steken der voornaamste steden van het Noorden op den dag
der Presidents-verkiezing. De mayor van Nieuw-York heeft
geaniwoord, geene vrees voor dergelijk onheil te koesteren,
maar niettemin maatregelen te zullen nemen om de orde to
handhaven. De dagbladen der democratische partij beschouwen
het als een verzinsel van hel bewind om de steden welke
niet voor Lincoln gestemd zijn, tijdens de verkiezing onder
de krijgswet te kannen plaatsen. De gouverneur van Nieuw-
York Seymour, een erkende tegenstander van Lincoln, heeft
aangekondigd de vrijheid der verkiezing le zullen verzekeren
en 'geene militairen bij de stembureaux te zullen dulden.
Te Baltimore is eene vergadering van voorstanders van
M'Clellan door het gemeen uiteen gejaagd.
De Tallahassee, het bekende kaperschip der separatisten, is
onlangs uit Wilmington weder in zee gestoken en heeft bij
Black Island op nieuw een aantal schepen vernield. Een andere
kaper, de Chickamougaden 27 Oet. uit, dezelfde haven ver
trokken heeft op de hoogte van Kaap Delaware 3 barken
genomen eu verbrand.
JAPAN.
De overeenkomst door de bevelhebbers der europesche
eskaders met de japansche overheden houdt indat voortaan
alle schepen die de zeestraat van Simonosaki passeren vriend
schappelijk behandeld zullen worden steenkolen en proviand
mogen aankoopen en bij stormweder binnenloopendat geen
nieuwe forten gebouwd en de oude niet weder hersteld of
gewapend mogen worden dat de prins van Nagato alle
kosten der expeditie zal vergoeden de stad eene nader te
bepalen brandschatting zal betalen en dat de kwestieu met
den prins van Chosiuwiens gebied aan den noorderoever
der zeestraat, gelegen is tusschen het, japansche gouvernement
en de gezanten der mogendheden geregeld zullen worden.
Het verlies der gezamelijke eskaders bij de expeditie bedraagt
90 dooden en gekwetsten.
De stad Kioto in het binnenland is den 20 Aug. door
eene bende opstandelingen aangetast en ten deele verbrand.
Men vermoedt dat deze aanslag plaats greep om den gees
telijken Keizer, die men als den gevangene van den wereldlijken
en als gedwongen tot de goedkeuring van het tractaat met
de vreemdelingen beschouwt, weg te voeren. Hij werd in
zijn paleis door zijne lijfwacht dapper verdedigd maar was
schoon de aanvallers werden afgeslagen genoodzaakt den
volgenden dag naar een tempel in de nabijheid der stad te
vlug'en.
Staten-Generaal. De 2e Kamer heeft den 14 de over
eenkomst betreffende de kloostergoederen van S. Agatha
verworpen met, 34 tegen 30 st.
Bij de Kamer zijn ingediend 15 ontwerpen van wet tot
vaststelling van het wetboek van strafvordering.
Krijgszaken. Bij de regering wordt een ontwerp van
wet gereed, gemaakt tot het sloopen der vestingwerken van
Bergen op Zoom.
Benoemingen. Directeuren van Teylers stichting te Haar
lem hebbenin stede van prof. J. G. S. v. Bredaop zijn
verzoek eervol ontslagen als directeur van het physisch
kabinet, benoemd D'. V. S. M. v. d. fVilligen hoogleeraar
aan het atheneum te Deventer, en tot conservator van het
geologisch kabinet D'. T. C. IVinkier.
Bij Kon. besluit, van 12 Nov. is tot burgemeester der ge
meente Broek op Langedijk benoemd de heer J. v. Bommel.
Eerbewijzen. In de jaarlijksehe vergadering van deel
hebbers in den Wilhelmiiia polder, den 12 te Rotterdam
o-ehouden, is den heer G. J. v. d. Bosch, afgetreden lid
van het hoofdbestuur en directeur van dien polder en sedert
50 jaren bij denzelve in betrekking, een prachtig zilveren
middenstuk met toepasselijke attributen aangeboden. Hij is
in zijne functien opgevolgd door zijnen zoon G.J.v. d. Bosch,
