ALKMAARSCHE COURANT
Zevenenzestigste Jaargang
5
iV. 30.
k,6sÏX«.,
Zondag
23 Julij.
aaukcliifcschc BcHgteu.
9/ v
©fficiëcl (Bcbecltc.
Moet de kiezer kunnen lezen en schrijven?
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgentusschen 8 en 9 ure. Prijs per
jaar ƒ3,40, enkele Nos. 7 Cents, franco per post/4,—.
Brieven franco aan de Uitgevers
HERM'. COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 15 regels/ 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelregt
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 ure; ingezonden berigten een dag
vroeger.
BURGEMEESTER en WETHOU DERS van ALKMAAR
brengen bij deze ter kennis van de belanghebbenden
Dat de UIA J A AKSKEBÏIIS binnen deze gemeente
op Woensdag, den 23 Augustus c. k., zal beginnen, en op
dien dag demoting voor staanplaatsen zal worden gehouden.
Buraemeester en Wel houders voornoemd
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
den 18 Julij 1865. S^PANJAARDT
KENNISGEVING,
liet HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te ALKMAAR
brengt, tea gevolge van art. 1 der wet van Mei 1845
(Staatsblad No. 22), bij deze ter kennis van de ingezetenen
der gemeente, dat het kohier voor de belasting op het
Personeel, u°. 1, dienst 18JJ, op den 15 July 1865door
den Heer Commissaris des Konings inde Provincie Noora-
Holland executoir verklaard, op heden aan den Heer Ont
vanger der directe belastingen binnen deze gemeente ter
invordering is overgegeven.
ieder ingezeten, die daarbij belang heeft, wordt vermaand
op de voldoening van zijnen aanslag behoorlijk acht te gei
ten einde alle geregtelijkc vervolgingen welke uit nalatigheid
zouden voortvloeijente voorkomen.
Alkmaar liet Hoofd van het Bestuur voorn
20/5^865. A. MACLAINE PONT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR;
Gezien art. 219 der gemeentewet
Brengen ter kennis van de belanghebbendendat de t>L
MEENTEREKENING over 1864 ter secretarie dezer ge
meente, gedurende de eerstvolgende 14 dagen, ter inzage
is nedergelegd en tegen betaling der kosten in afschrift ver-
22 SPANJAARDT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
i,r0no.pn ter kennis van de belanghebbenden:
Dat de le supplatoirc GEMEENTEBEGROOTING over
1865 den Gemeenteraad aangebodengedurende 14 dagen
na heden ter secretarie dezer gemeente is nedergelegd en in
afschrift verkrijgbaar is gesteld.
Buraemeester en IFethouders voornoemd
A. MACLAINE PONT.
Alkmaar,
den 22 Julij 1&&5.
De Secretaris
SPANJ AARDT.
VERGADERING van den RAAD der Gemeente ALK
MAAR, op Donderdag, den 27 Julij 1865, des namiddags
ten 1 ure. Namens den Voorzitter van den Raad
De Secretaris,
SPANJAARDT.
NATIONALE MILITIE.
De persoon van FREDERICUS JOHANNES MEELIS
wordt verzocht zijn paspoort van de gemeente-secretarie
te komen afhalen.
De KAMER van KOOPHANDEL en FABRIEKEN te
ALKMAAR maakt bekend, dat van Maandag 24 tot Zater
dag 29 Julij e.k., van 's voormiddags 10 tot 's namiddags
2 ureia haar gewoon lokaal op het Stadhuister lezing
l"'Statistiek van het Koningrijk der Nederlanden behelzende
de staten van de in- uit- en doorgevoerde voornaamste
handelsartikelen gedurende de maand Mei 1865.
2. Statistieke berigtenbetreffende het scheeps- en goederen
verkeer langs den Rhijn in 1S63.
3. Staat van ingevoerde goederen in Bremen over 48b4.
4. Verslag van de handelsbeweging in Lubek over 1864.
5 Staat van invoeren te Stettin over 1864.
e! Eenige statistieke opgaven betreffende Koningsbergen,
Pilau en Memel over 1864.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken voorn.
Alkmaar F- M- van DE VELDE, Voorz.
22 1865. J- F- KRAAKMAN, Secret.
POLITIE.
Ter terugbekoming is aan het Commissariaat van politie te
Alkmaar voorhandeneene kist mei koeken kunnen aldaar
inlichtingen bekomen worden omtrent een gevonden stalen taschje.
waarin een icerkkojfertjeinnoudende een gouden vingerhoed
een dito schaartje met schedeeen dito naaldenkoker, een dito
pennenhouder, een geborduurd kraagjeenz.
Bij de behandeling van het wets-ontwerp tot wering van
misbruiken bij de verkiezingen in de Belgische Kamer der
Gedeputeerden, heeft de heer Oris een voorstel gedaan om
hen die niet kunnen lezen en schrijven niet op de kiezers
lijsten te brengen. Ofschoon niet geheel ten onregte werd
opgemerkt, dat dit voorstel geen onbelangrijke hervorming
in het kiesstelsel zou te weeg brengenen daarom beter in
een afzonderlijk wets-ontwerp aangeboden kon worden dan
ingevoegd in een wets-ontwerp tot weriug van kuiperijen bij
de verkiezingen, besliste echter de meerderheid ten gunste
eener onverwijlde behandeling.
Om in de eerste plaats aan te toonendat het hier geen
geheel nieuwe zaak goldherinnerde de heer Ortsdat de
Nationale Conventie in 1795 reeds het lezen en schrijven
tot vereischte voor de uitoefening van het stemregt heeft
verklaard. Ook in ons vaderland waar, zoo als bekend is,
deze kennis thans niet wordt gevorderd, is het geen
vreemde zaak. Volgens art. 11 der Staatsregeling van 1798,
moesten allen die het kiesregt vilden uitoefenen en als
zoodanig ingeschreven worden in het «openbaar Stemregister,^
«in staat zijn de Nederduitsche taal te lezen en te schrijven
met dien verstande echter, dal dit vereischte voor de
stembevoegdheid zou beginnen te gelden één jaar na de in
voering dezer Staatsregeling (alzoo met 23 April 1799). Men
wilde dus niet uitsluiten die vroeger niet in de gelegenheid
waren geweest om zich deze kundigheden eigen te maken;
en zoo wordt dan ook verklaarbaar het bij deze Staatsregeling
behoorende Reglement A «Over de wijze van Stemming
in de Grond-Vergaderingenwaarnaar in de Staatsregeling
uitdrukkelijk wordt verwezen en waarbij ook voorzien wordt
het geval dat een «Stembevoegde" niet kan lezen en
schrijven. Ook de Staatsregeling van 1801 bepaalde in art. 24
«Óm Stemgerechtigd Burger te zijn wordt vereischt
4». Het kunnen lezen en schrijven van het Nederduitscli
hetwelk echter niet toepasselijk is op Burgers vóór den 23
April 1799 in het Stemregister ingeschreven."
De staatsregeling van 1805waarbij aan het Bataafsch
Gemeenebest een voorsmaak van eenhoofdig bestuur werd
gegeven in den persoon Van een Raadpensionaris, bepaalde
in art.;i2«De vereischten tot de uitoefening van het Stem
regt blijvenbij provisiebepaald op den tegenwoordigen
«Bij provisie." Dat was verstandig. De ondervinding der
laatste jaren had geleerddat ongeveer elke nieuwe staats
regeling niet anders dan bij provisie gold. Ruim een jaar
later verklaarde Louis Napoleon, dat hij met goedkeuring van
Zyne Majesteit den Keizer en Koning Napoleon, zijnen
Doorluehtigen broeder, de Koninklijke waardigheid van Hol
land had aangenomennadat reeds voorafbij tractaat van
26 Mei, «Zijne Keizerlijke en koninklijke Majesteit Napoleon,
Keizer der Franschen en Koning van Italiën en de Vergadering
van Hun Hoog Mogendevertegenwoordigende de Bataaf-
sche Republiek hadden overwogen «dat in' de tegenwoor
dige algemeene gesteldheid van zaken en betrekkingen in
Europa eene Regeringwelke zich van eene voortdurende
klem niet kan verzekerd houdenaan 't oogmerk van zijne
instellingen niet kan beantwoorden
«dat eene Erfelijke Regering alleen kan waarborgen de
geruste bezitting van >1 't geen 't welk aan 't volk van
Holland dierbaar is,
•dat zijne voornaamste belangen gelegen zyn zich te ver
zekeren van eene magtige bescherming
«dat het Frausche Keizerrijk een zeer wezentlyk belang
heeft in 't geluk van 't volk van Holland, in de voorspoed
van dezen Staaten in de duurzaamheid van zijne mstellin
genzoo wel uit aanmerkingdat de noordelijke Grenzen
van dit Keizerrijk zijn open liggende en van sterke A estingen
ontblootals met betrekking tot deszelfs algemeene staat
kundige grondbeginselen en belangen, enz. enz.
Vier jaren later bleek hetdat ook de «Kroon van Hol
land" slechts «bij provisie" het getal Europesche kroonen
had vermeerderd, en sommige bepalingen van het vermelde
tractaat van 26 Mei 1806 en der Constitutie van 1806 mede
niet anders dan «bij provisie" waren geschrevenofschoon
dit er niet bij was uitgedruktmaar zij integendeel bestemd
schenen te zijn om eeuwig te duren; wij bedoelen het slot
van art. 2 van het tractaat tusschen Keizer Napoleon en de
Bataafsche Republiek:
«Niettemin is hiermede bedongen, dat de Kronen van
Frankrijk en van Holland nimmer op hetzelfde Hoofd
vereenigd zullen kunnen worden
en art. 21 der Constitutie
«De Kronen van Frankrijk en Holland kunnen nimmer
op hetzelfde Hoofd vereenigd worden."
Waarschijnlijk deden de open liggende en van sterke ves
tingen ontbloote noordelijke grenzen van Frankrijk alsmede
zijne algemeene staatkundige grondbeginselen en belangen m
1810 weder nieuwe eischen en werden daardoor deze ver
anderingen noodzakelijk.
Maar wij zijn afgedwaald, 't Is of wij een betoog wilden
schrijven, dat tractaten en constitutiën slechts bij provisie
worden geschrevenen vervallen zoodra het belang van een
der partijen of de behoeften en inzigten des volks veranderen.
Wij meenen ons echter te herinnerendat wij over verkie
zingen sprakenen wel over de hier en daar geldende bepa
ling, dat men, om kiezer te zijn, moest kunnen lezen en
schrijvendie later is verdwenen en nu in de Belgische
Kamer weer werd voorgesteld.
Wat ter aanprijzing van dezen maatregel kan worden
aangevoerden dan ook is aangevoerdis eenvoudigtegen
over den thans alleen geldenden maatstaf van het geld ver
langt men althans eenigen waarborg van bekwaamheid.
Eischt men eenig vermogen bij den kiezer en sluit men uit
die dit niet bezitten of althans naar de grondslagen der
belasting niet geacht worden te bezittenmen wil daaren
tegen dat de bezitters kunnen lezen en schrijven. Tevens
openbaart zich bij de voorstanders van dit verstandelijk ver
eischte een streven om het geldelijk vereischte ten aanzien
der kiesbevoegdheid meer en meer te doen vervallen.
Het is immers iets onbehoorlijks, merkt men te dezer zake
aan dat de uitoefening van dit burgerregt wordt toevertrouwd
aan personen die gevaar loopen van bedrogen te worden
omtrent den naam die op het stembriefje wordt geschreven
dat zij ter goeder trouw in persoon naar de stembus brengen.
Het komt ons voor, dat er werkelijk tegen den eiscb van
te kunnen lezen en schrijven weinig kan worden gezegd
vooral wanneer men bedenkt dat de gelegenheid om zichdio
kundigheden te verschaffen in onzen tijd zoo wijd openstaat,
dat weldra elk het gemis ervan zich zeiven zal hebben te
wijten. Nog om een andere reden komt het ons wensohelijk
voor, dat de kiezer lezen en schrijven kan.
Op het congres der Internationale Vereeniging tot bevor
dering der sociale wetenschappen in het vorig jaar te
Amsterdam gehoudenwerd de aandacht gevestigd op e
wijze van stemming in Zwitserlandalthans m het canton
Neufschatel, gebruikelijk. De kiezer ontvangt daar eerst in
het lokaal der stemming zijn biljet, vult het in op een plaats
waar hij zich geheel alleen bevindtwerpt het in de bus en
verwijdert zich langs een anderen weg dan hij is ingekomen.
Iets dergelijks is ook in de Belgische Kamer voorgesteld men
wilde namelijk dat de kiezer, alvorens zijn biljet in de bus te
werpeneen gang zou doorgaan, waardoor hij gedurende eenige
oogenblikken voor het publiek onzigtbaar wordten die «be
schermende gang" is met nadruk verdedigd als het meest geschikte
middel om den kiezer zyne vrijheid en onafhankelijkheid ie
waarborgen. Nu gelooven wij dat het gebeurtdat zwakke
en in hunne maatschappelijke betrekking ondergeschikte of
althans niet geheel onafhankelijke kiezers zich dikwijls be
zwaarlijk aan het gevaar kunnen onttrekken van door onbe
scheiden menschen, niet alleen ingelicht, geraden, overreed,
maar zelfs gedwongen te worden om hun stembiljet in te vullen
met de door dezen gewenschte namen deze vrijheiddoodende
personen kunnen zich door bewaking van den kiezer, door
eigen invulling en inzage van het stembiljet overtuigen dat
hun wil wordt opgevolgden de afhankelijke kiezer kan
zich aan hun invloed niet onttrekken. Daartegen kan de
Zwitsersche wijze van stemmen hem beveiligen. Moge hij
inlichting en voorlichting en toelichting en raadgeving en
verzoeken en eischen ontvangen zooveel hij wil vóór de
stemming, moge hij dan aan allerlei invloeden bloot staan op
het oogenblik der stemming zelve, bij de invulling van zijn
biljet, kan hij geheel vrij zijn en naar eigen overtuiging
handelen. Op de plaats der stemming ontvangt hij zijn biljet,
hij vult het in aan een lessenaar waar niemand hem kan
bespiedenen werpt het zelf onmiddelijk in de bus.
Deze handeling eischt eenige bewaamheid in lezen en
schrijvenen door het opdragen daarvan aan den kiezer in
persoon zouden de geheel onbekwamen reeds dadelijk en op
zeer eenvoudige wijze worden geweerd. Er was dan ook geen
opzettelijk onderzoek naar de vereischte bekwaamheid der
kiezers noodigen velerlei misbruiken en kuiperijen werden
minder gevaarlijk gemaaktomdat men toch nimmer zeker
zou zijn van zijn oogmerk te bereiken, daar de kiezer op
het oogenblik der invulling van zijn billet volkomen vrij en
buiten allen vreemden invloed zou blijven.
BEL VIE.
Den 12 heeft het Hof van cassatie den Gedeputeerde
Delaet als uitdager en hoofdschuldigdeveroordeeld tot 3
maanden gevangenisstraf en 300 fr. boete en den minister
Chazal, als medeplichtige, tot 2 maanden gevangenisstraf
en 200 fr. boete. Zy hadden zich met van een advocaat
voorzien en hebben verklaard in de uitspraak van het Hof
te willen berusten.
Het voorstel van den heer Orts, om de kiezers die met
kunnen lezen en schrijven het kiesrecht te ontnemen is den
18 door de Afgevaardigden verworpen met 43 tegen 27 st„
terwijl zich 4 leden van de stemming onthielden.
EJS CELAMB.
In de eerste 5 maanden dezes jaars zijn 66000 runderen
Pn 160000 schapen en lammeren ingevoerd. Niettemin zijn
'de vleeschprijzen ongemeen hoog, zoodat nog grooter invoer
VeKonmgte0AL« der Sandwich-eilanden is te Southampton
gearriveerd, om eenigen tijd bij lady Franklin te Londen
d°DeeKomugin van Nederland en de prins v. Oranje hebben
den 15 een prachtig feest bij lord Palmerston bijgewoond.
Deze heeft den 12 te Tiverton, welk stadje hy reeds in
7 Parlementen vertegenwoordigd heeft, de kiezers toegesproken