Politick (©ocrzicht.
©SUckclijfcschc ücvichtcu.
SiÏMÏÏiL
oordeekl r tegenwerking der bijzondere school en kunstmatige
bescherming der staatsschooluiet in 't belang van het
onderwjjs en het onderwijsbehoevend vo-lkmaar uit par
tijschap en vooroordeel. 7,no zal er altijd overvloedig plaats
blijven voor goede bijzondere scholentot wering van sleur
en routine bij rt staatsonderwijs zoo daarvoor inderdaad
al gevaar mocht bestaan wat wij voor ons nog niet inzien.
Ik ben in beginsel zeer gehecht aan de gemengde staats
school zegt de heer Buystenzij het mocht blijken dat zij
willens of onwillens partij kieze voor een bepaalde richting
in de kerk. Gij, Groen, beweert dat de staatsschool niet
neutraal isen gij tracht dit op allerlei manier te bewijzen
doch te vergeefs. Zoo gij rt bewijs levertbeu ik uw bond
genoot maar in plaats van bewijzen vind ik slechts treurige
sophismen puntige uitdrukkingen en geestige beelden.
Het komt ons twijfelachtig voor, of de heer Groen na deze
opheldering van den lieer Buys zich «dankbaar" zal verklaren
maar buiten twijfel zal hij alweer «"Onvoldaan" zijn. De brood
kruimels van de tafel der liberalen kunnen hem niet voeden.
Wellicht zal deze nieuwe ondervinding het hem leeren.
Onthoude hij zich er dan verder van. Yalt er ook uit het
voorgevallene, iets voor den heer Huys en anderen te leeren
Misschien nog groolere voorzichtigheid tegenover den heer
jGroen hij wist, toch reedsdat deze. //uit de geschriften van
andersdenkenden slechts overneemt wat hem aanstaat."
't Is of de dagen van Maria Theresia zijn teruggekeerd,
zooveel geestdriftzooveel opgewondenheidzooveel trouw
openbaart zich bij de Hongaren jegens hun Keizerlijke Ko
ningin. Voor ruim een eeuw stond te Presburg de dochter
van Karei VI, naar men wil met haar kind op den arm,
en riep, verlaten van al hare bondgeuootendoor de mach
tigste vijanden en zelfs door haar naaste bloedverwanten
beoorloogd den moed en de trouw der Hongaren te hulp.
«Voor onzen Koning Maria Theresia willen wij sterveu,"
was het antwoord en edelen en volk vroeger zoo dikwijls
vereenigd in vijandschap en krijg tegen het Oostenrijksche
Huis, vereenigden zich toen om de vervolgde telg uit dat
weleer zoo gehate geslacht te beschermen.
Weer stond te Pesth een jeugdige en schoone Koningin
tegenover edelen en volk wel uiet ah vervolgde vorstin hun
bescherming en bijstand inroepende, maar toch als het zin
nebeeld der verzoening hun de hand reikende en biddende
om zegen op het werk, dat de verschillende deelen der Oos
tenrijksche Monarchie moet bevredigen en vereenigen. Zij
sprak tot het volk in de volkstaalin het Hongaarsch
dat zij zich in korten tijd had eigen gemaakt, met gevoel
en verheffing van stemzonder het oog te slaan op het pa
pier dat zij in de hjind hielden in geestdrift ontvlamd
noemt de Hongaar haar zijn doorluchtige landsmoeder en
Koningin, den beschermengel der natie, den goeden genius
des lands. «De vrouw is de selioonere helft der schep
ping schrijft een Hongaarseli blad eu een Koningin die
met gevouwen handen bidt voor het geluk van haar volk, is
een bovenaardsche verschijning. Grijsaards weenden maai
er waren ook tranen in den toon waarop de vorstin sprak
en met onweerstaanbare kracht wekte zij in het gemoed der
toehoorders den aandrang tot het gebed. Voor hun opgeto
gen geest daagde de betere toekomst van liet vaderland op".
Zal die selioone hoop verwezenlijkt dal blijde vooruitzicht
werkelijkheid worden werd gevraagd en met bezorgdheid
wezen sommigen op de voorliefde der Hongaren voor de
wetten van 1848, waarvan juist de Keizer met ronde woor
den heeft verklaard dat zij onvereenigbaar zijn met de
souvereiiiiteitsrechten van zijn Huis en met de algenieeue be
langen der Monarchie. Men vreesdedat. in het adres vau
antwoord op de troonrede op ie handhaving dier wetten zou
worden aangedrongen waardoor al dadelijk de groote klove
zichtbaar zou wordenthans nog met bloemen bedekt eu
in de opgewondenheid van het oogenblik niet opgemerkt,
maar die bij de eerste ontdekking ook terstond zou blijken
onoverkomelijk te zijn. Daarij weet men nog niet wat te deuken
van de verzoening en herstelde overeenstemming tusschen
de twee groote liberale afdeeliugeu in Hongarije, de talrijke
gematigde partij van het midden en de minder talrijke doeh
goed aaneen gesloten heftige linkerzijde. Men vraagtof
hier de kleinere sterk vooruitstrevende partij, die weet wat
zij wil en vast besloten op haar doel afgaatzich heeft op
gelost in de groote doch minder vastberaden en loggere
massa der gematigdendan wel of zij haar heeft overvleu
geld. Ernstig wijst men er opdat opgewonden geestdrift
nog niet voldoende ismaar dat de Hongaren ook door
daden moeten toonendat het vertrouwen des Keizers op
hun goeden wil en op de oprechtheid hunner begeerte tot
toenadering niet misplaatst is geweest. Tot nog toe heeft
van beide partijen alleen de Algcmeene Regeering de ver
tegenwoordigster der rijkseenheid stappen van toenadering
en tegemoetkoming gedaan. Als liet den Hongaren nu ernst
is met hun bereidvaardigheid om een vergelijk te treffen,
dan wordt het tijd dat ook van hunne zijdeals vertegen
woordigers van het beginsel der zelfstandigheid van de ver
schillende Kroonlandeneen schrede wordt gedaan en tot
ondubbelzinnige inwilligingen wordt besloten. Anders toch
zou al die opgewondenheid waarmee zij het Keizerlijke
Koningspaar hebben ontvangendat met den voorslag van
bemiddeling en vergelijk tol hen kwamgeen anderen
naam verdienen dan misleiding en het ware beter geweest
door houding eu woord aanstonds duidelijk te toonen dat
vau hunne zijde onvoorwaardelijke inwilliging hunner eenmaal
gestelde eischeu werd gevorderd en er alzoo vau onderhan
deling en bemiddeling, van wcderzijdsclie inwilliging, van
geven en nemen en daarop gegronde schikking en vergelijk
geen sprake kon zijn.
De bezorgdheid der zwaarhoofden blijkt niet ongegrond te
zijn. Het ontwerp adres van antwoord op de troonrede is
ingediend en kenmerkt zich in de eerste plaats door eoht
Hongaarsche breedsprakigheid. Vol overbodige vertoogen
over vraagstukken waaromtrent geen strijd bestaat, over
vorderingen die door de Kroon zijn erkend schijnt, het
meer een verhandeling dan een antwoord op een troonrede
te zjjn en van gevaarlijken strijdlust te getuigen. Zijn 58
paragrafen beslaan 13 bladzijden druksen men verwacht
dat de beraadslaging over dit schoone stuk maanden tijds
zal kosten. De algemeene indruk dien het ontwerp op de
regeering en de miuisteriëelen schijnt te maken is: dat de
Hongaren opzettelijk overvrageu. Dit zou nog het ergste
niet zijn want wie overvraagt laat afdingen, 'i'och zou men
zelfs in dit geval moeten vragen of de tijd thans niet te
kostbaar is om dien met zulk een onwairdigen handel door
te brengen. De tegenwoordige toestand van de Oostenrijk
sche Monarchie kaïr- niet, lang duren. De banden die de
verschillende Kroonlanden bijeen houden zijn voor een oogen
blik losgemaakt, degeheelestaatsregeling is opgeheven, alles
i3 voor een tijd geschorst en onzeker gemaaktom een an
dere wijze van inrichting en samenstelling te zoeken. Het
model van klei is week gemaakt, oin een anderen vorm te
kunnen aannemen; laat men de klei weer verharden, dan is
het boetseeren onmogelijk geworden. Het ijzer is gloeiend
gemaakt men smede het terwijl het hoet is.
Niet alleen de vorm echter van het ontwerp, maar nog
veel meer de inhoud schijnt de regeering te leur te stellen.
De twee gewichtigste vorderingen waarvan de inwilliging on
mogelijk wordt geacht, zijnde invoering van zelfstandige
gemeentebesturen en de benoeming van een afzonderlijk Hon
gaarseli ministerio nog voor er wordt overgegaan tot de
herziening der wetten van 1848. De Magnaten net
Ilooger Huis van den Landdag hebben inmiddels beslo
ten rot de indiening van een eigen adres van antwoord.
I» dit een eerste blijk van verdeeldheid Maar niet minder
belangrijk is het bericht van de tweespalt tusschen den mi
nister-president Belcredi en den Hougaarschen kanselier Maj-
lathwaarvannaar men wilde aftreding vau eerstgenoem
de het gevolg zou zijn.
Veroeniging van Croatië en Zevenbergen met Hongarije
volgens het nu bekende outwerp adres van antwoord op de
troonrede ook van Dalmatië en Fiume behoort tot de
wenschen der Hongaren en de Landdag van Croatië heeft
zich bereid verklaard tot het benoemen eener deputatie om
met daartoe gemachtigde leden van den Hougaarschen Land
dag over de grondslagen eener vereeniging van beide lan
den te onderhandelen.
Waar echter de Oostenrijksche voorstellen tot onderhan
deling eu bevrediging ook ingang mogen vinden, niet inliet
Italiaansche Kroonland. Met 33 tegen 2 stemmen heeft de
gemeenteraad van Venetic het voorstel aangenomen om zich
met de Keizerlijk-Oostenrijksche hervormingsplannen niet in
te laten. Maar de stad Venetië is nog met liet geheele
Venetiaausche gebied, en de gemeenteraad van Venetië is
niet de Centrale Congregatie beweert ineu van de zijde
der regeering eu de groote meerderheid der Congregatie
is zeer gunstig gestemd ten aanzien der voorgestelde her
vorming. 't, Zal weldra blijken; maar het komt ons voor,
dat er tot nog toe weinig reden bestaat om te bouwen op
een geest van verzoening en toenadering in liet Venetiaau
sche; tie handelingen van verschillende vertegenwoordigende
vergaderingen getuigen met van zoodanige gezindheid. Im
mers toen onlangs de Keizer, bij wijze van nieuwjaarsge
schenk den uitgeweken Venetianen den terugkeer naar hun
vaderland openstelde verwierp de Centrale Congregatie het
voorstel om den Keizer een adres vau dank etuiging toe
te zendenen tegen het plan om de stad Venetië af te
scheiden van het gewest heeft niet. alleen de gemeenteraad
dezer stad zelve, waarvan later alle leden gezamenlijk hun
ontslag hebben genomen maar ook de Provinciale Congre
gatie van Padua geprotesteerd.
Meer dan ooit is liet Pruisische Huis der Afgevaardigden
in openbaren en onverzoenlijkeu oorlog met het ministerie.
Op de scherpe uitdrukkingen van weerszijden willen we niet
wijzen. Wij vermelden alleen meer gewichtige zaken: de
verklaring vau het Huis (met 251 tegen 44 stemmen, en
na verwerping van twee verzachtende amendementen)dat
de vereeniging van het Hertogdom Lauenburg met de Prui
sische Kroon rechtens niet, geldig iszoolang daaraan de
toestemming der beide Huizen van den Landdag ontbreekt
den eiscli der commissie tot. onderzoek van de overeenkomst
der regeering met de Keiilen-Miudemir-spoorwegmaattchappij
om bet rechtsgeleerd advies van den minister van Justitie
betreffende deze zaak en alle verdere daarop betrekking heb
bende stukken over te leggen, de weigering der regeering
om aan dien eiscli te voldoen en liet daarop gevolgde voor
stel der commissie dat het liuis de wijzigingen door de
regecring eigenmachtig in de vroeger gesloten overeenkomst
met deze spoorwegmaatschappij gemaaktin strijd met de
grondwet, en de daaruit voortvloeiende verplichtingen uiet-
verbindend zal verklaren de besluiten door de juridische
commissie van het Huis genomen omtrent het door de re
geering gestoorde feestmaal van Pruisische Afgevaardigden
te Keulen, waarbij het verbieden van dit feest in strijd met
de grondwet en met de wetten op liet recht van vereeni
ging wordt verklaard, de minister van Binnenlandsche Za
ken nalatig wordt, genoemd in het vervullen van zijn plicht,
en een rechterlijk onderzoek wordt verlangd tegen een re-
geerings-president.een president van politie en twee burge
meesters wegens misbruik van ambtsgezag.
De regeering laat zich echter door niets afschrikken. Zij
heeft, reeds voldoende getoond dat zij zich in 't minst niet.
stoort aan hetgeen hare tegenstanders buiten of binnen de
Kamers gelieven te zeggen zij volgde haar eigen wegen
liet. de dagbladen eu het Pluis praten. Maar zelfs dat «pra
ten" begon haar te vervelenen zij scheen liet beter te
achten dat er niet zooveel aanmerkingen werden gemaakt op
haar gedrag. Met de dagbladen ging dit gemakkelijk zij
liet ze eenvoudig door de politie in beslag nemen; maar
moeilijker ging het met. het Huis der Afgevaardigden; art.
84 toch der Pruisische grondwet bepaalt.dat de leden der
beide Kamers wegens de door hen uitgebrachte stem te gee-
ner tijden wegens de door hen voorgedragen meeningen
alleen in den schoot der Kamers zeiven overeoukomstig de
voorschriften van het reglement van orde ter verantwoording
kunnen worden geroepen." Zoo was de onontbeerlijke vrij
heid van spreken in de beide Kamers voldoende gewaar
borgd en Rechtbanken en Hoven, ja zelfs het Hoog-Gerechts-
hof te Berlijn bij twee uitspraken, in 1853 en 1865. de ge
heele rechterlijke macht alzoo verklaarde elke vervolging van
Afgevaardigden te dezer zake nict-ontvankelijk. Al mocht
dan de Koning van Pruisen met zijn grooten voorzaat Fre-
derik II uitroepen: Je suislemaitre, de Pruisische Afgevaar
digde kon met. den molenaar van Saus-Souci antwoorden
Ouisi nous n'amons pas de juges a Berlin. (1)
Maar ook deze waarborgdeze voorwaarde der vrijheid is
den Pruisen ontvallen. Het schijnt dat. de regeering middel
heeft, weten te vinden om een paar plaatsvervangers in het
Hoog-Gerechtshof zitting te doen nemen van wie zi) zeker
kon zijn en dezer dageij. verklaarde dit hoogste rechterlijke
college een vervolging van de Afgevaardigden Twesten en
Frenzcl wegens door hen in de Kamer gehouden redevoerin
gen bestaanbaar met de grondwet.
De indruk dien deze uitspraak op de voorstanders der
constitntioneele regeering in Pruisen heeft, gemaaktis ont
zettend. Met haar toch verliest de vrijheid haar laatste bol
werk. De vergadering van den Landdag was de eenige
plaats waar tot nog toe volkomen vrijheid van spreken be
stond. Het is Ie begrijpen, dat het Huis met groote meer
derheid (263 tegen 35 stemmeu) tegen deze uitspraak van
het hoogste rechterlijke college heeft geprotesteerd. Maar
dit protest is onwettig, beweert de regeering, de wetgevende
macht moet de ouafhankelijkheid der rechterlijke macht eer
biedigen; zij mag geen invloed uitoefenen op rechterlijke
beslissingen. Volkomen juist; maar hier is juist liet vertrou
wen op de onafhankelijkheid der rechterlijke macht geschorst.
Waar de grondwet zoo duidelijk spreekt, rijst het vermoe
den dat het gerechtshof door staatkundige beweegredenen er
toe gebracht is een oordeel uit te spreken dat in strijd is
met de kennelijke bedoeling der grondwet en de volksover
tuiging in eiken constitutioneelen staat. Toch kan liet pro
test van het Huis niet batenhet staat onmachtig tegen
over een regeering die bevel geeft tot vervolgingeen ge
rechtshof dat" uitspraak doet in 't, hoogste ressort, en wederom
een regeering die de macht heeft aan die uitspraken gevolg
te geven. Men moet berusten, er blijft geeu wettiz middel
van verzet meer over. Maar wanneer recht en vrijheid zoo
(schandelijk worden verkort door misbruik van den wettigen
Itoestand, heeft daar geen uittarting plaats om uitkomst
jte zoeken langs den o'nwettigen weg? Als men in Pruisen
fl) Uit het vers van Andrientc, Ie meunier de Sans-Souot.
heil ging zoeken bij het laatste vreeselijke hulpmiddel dat
een getergd volk overhl'yft opstand en omwenteling zou
niet de regeering de vruchten oogsten van haar eigen werk?
In den Senaat hebben zich slechts 15 leden voor de af
schaffing der doodstraf verklaard. De minister van justitie
wenschte haar uit het strafwetboek te verwijderen.
Den 12 heeft de plechtigheid plaats gehad van de opname
des Konings in de britsehe orde van den Kousenband.
KSICIKLANO.
Graaf Russell heeft den 8 weder eene deputatie der Na
tionale reform-vereeniging ontvangensamengesteld uit ver
tegenwoordigers van Manchester en andere steden en begeleid
door een 25tal leden van het Lagerhuis.
Eene talrijke bezending van groote grondbezitters, meeren-
deels Parlementsleden, heeft den 8 bij den kanselier der schat
kist aangedrongen op de afschaffing der belasting op het mout.
De minister gaf haar geen uitzicht op de vervulling van dien
wensch uithoofde de schatkist de opbrengst niet kan missen.
In de eerste week van Eebruari zijn door de veepest aan
getast 9153 runderen, zijnde sedert het uitbreken der ziekte
132183, waarvan gestorven 81386, afgemaakt 17368 en her
steld 16055.
Den 8 is te Londen eene vergadering gehouden van aan
zienlijke landbouwers en algevaardigden van landbouw-maat-
schappijeu uit alle oorden des Rijks eu heeft men zich een
parig verklaard voor afmaking van al het vee op verdachte
stallen en voor het verbieden van alle vervoer van vee.
De bepalingen welke de regeeriiig den 19 aan het Parle
ment. zal voordragen zijn de volgende alle vervoer van vee
is verboden behoudens enkele uitzonderingen ter beschikking
der gemeentebesturen; alle aangetaste en verdachte runderen
worden gedood met schadevergoeding aan de eigenaars van
J der Waarde van zieke en van verdachte beestende
openbare verkoop van slachtvee is verboden; ter markt ge
bracht vee mag niet weder vervoerd worden uit het bui
tenland komend vee moet in de haven van invoer geslacht
worden; liet. reinigen van stallen en vervoermiddelen wordt
-treng geboden.
Te Dublin zijn weder geheime werkplaatsen ontdekt, waarin
op groote schaal geweeren eu patroonen vervaardigd werden.
Dat wapentuig is in beslag genomen en de in die gebouwen
aanwezige personen zyn gevangen genomen.
FKAlVhUlJH.
Het blad la Presse heeft eene tweede waarschuwing ont
vangen eu zal daartegen by den Staatsraad in hooger beroep
komen.
De Senaat heeft de paragraaf van het. adres van antwoord
betreffende de September-couventie goedgekeurd. Bij de be
handeling van die betreffende Mexico ontwikkelde de maar
schalk Forey de meening, dat de fransche troepen vandaar
uiet, teruggeroepen, maar veeleer versterkt behooren te worden.
Het westindische eiland Guadeloupe wordt hevig door de
cholera geteisterd reeds zijn 11000 menschen bezweken eti
de hoofdstad Basseterre heeft barer bevolking verloren.
I T A 1/ 1 K
Het besluit tot overbrenging van de dienst der sehalkist
bij de Bank te Florence heeft, een zeer onguustigen indruk
gemaakt bij den handelsstand te Napels. Men zal eene petitie
aan de Kamer zenden en de napelsche Bank zal zich be
schikbaar stellen voor de dienst der schatkist in de zuidelijke
provinciën, met dien verstande, dat het uit bel alen eener agio
aan het gouvernement zal worden voorgesteld.
KKKKËlilJHK STAAT.
De Paus heeft een brief van rouwbeklag gezonden aan
Koning Victor Emmanuelwegens het overlijden van prins
ütlotevens heeft Z. H. eene lijkmis voor der. gestorvene
doen vieren.
OUKTËAKIJH.
Den 3 hebben H.H. M.M. te Pesth een bal gegeven,
waarop de aanzienlijkste boogarenzonder onderscheid van
staatkundige richting, iu grooten getale tegenwoordig zijn
geweest.
Den 5 is in het Staatsblad de wet verschenenwaarbij
de toestand der luthei'Sche en hervormde kerken geregeld
wordt in alle landen der monarchiemet uitzondering van
de hongaarsche en de lombardo-veuetiaansche. Nog den 3
had de Landdag van Tyrol besloten den Keizer bij adres te
verzoeken om de protestanten te blijven uitsluiten van het
grondbezit, en dus de eenheid van geloof in het graafschap
te handhaven.
De Landdag van Croatië heeft met 99 tegen 94 st. de
vereeniging met Hongarije goedgekeurd.
liet Hoogerhuis van den hongaarsehen Landdag heeft met
136 tegen 53 st. besloten om een afzonderlijk adres van
antwoord op de troonreden samentestelien.
Den 10 is uit Weenen het antwoord verzonden op de
klacht, van Pruisen over het toeslaan van de vergadering
der sleeswijk-holsteinsehe vereeniging te Altona; Oostenrijk
beroept, zich daarin op het tractaat, van Gastein en ontzegt,
op grond daarvan aan Pruisen het recht om te klagen over
zaken die tot het bestuur van Ilolstein behooren.
De gemeenteraad van Venetie heeft en corps zijn ontslag
genomen.
PRUISEN.
Den 7 is de Kölnische Zeilung in beslag genomen, wegens
een artikel van den hooggeplaatsien rechterlijken ambtenaar
v. Ammondie, als steller vau het artikel 84 der grondwet
tot, verzekering der vrijheid van spreken aan den Landdag
opgekomen is tegen de jongste uitspraak van het hoog-ge-
rechtshof.
Ongeveer 150 leden van het Huis der Afgevaardigden
hebben hem, ter zake dezer verklaringeene schriftelijke
dankbetuiging toegezonden.
Den 9 en 10'is het, Huis beraadslaagd over het voorge
stelde protest, De president-minister, benevens de ministers
van binn. zaken en justitie namen aan de discussiën deel.
Laatstgenoemde voelde aan, dat de Afgevaardigden, even
min als andere staatsburgers het, recht hadden om tegen
rechterlijke uitspraken te protesteeren dat het misbruik ma
ken van elke vrijheid moest worden tegengegaan dat b\j
verschil van meening over de naleving der grondwet ver
klaren en niet protesteeren den weg wasdat het verslag
der commissie de strekking had om tot geweld tegen het
gerechtshof aantezetten en de houding der voorstellers, die
hij gezamenlijk verantwoordelijk achtte voor deze onwettige
lmnileliug, een onheilspellend voorbeeld was van opruiing
tegen de door de grondwet, ingestelde machten.
De heer Ttccsten verweet de regeering, dat zij laatstelijk
zulke leden in het hoog gerechtshof heeft benoemd, als
waarvan zij de nu gevallen beslissing verwachten kon, De heer
Simsondie even als de heer v. Ammon heeft medegewerkt
tot vaststelling van art. 84 der grondwet, veroordeelde de
handelwijze der ministers zoo nadrukkelijk dat de voorstel
ler en de tweede rapporteur van het woord afzagen en onder
den indruk zijner reden de stemming plaats hadbij welke
het protest, met 263 tegen 35 st. werd goedgekeurd. Vdór
de stemming verklaarden nog 11 ledendie het voorstel
niet geteekend hadden dat zij verlangden aangemerkt te
