WAT NUF"
CiSlckclijkscitc üeviclttcu.
tt sr s, si.
Alleen de H. Stoel bleef staan, omdat hij door Frankrijk ge
stut werd. Geheel Italië was in opstand. Een ademtocht
was voldoende om geheele rijken te vernietigen. Zij vielen
door eigen verdorvenheid en onmacht. Het volk verklaarde
alom zich met Sardinië te willen vereenigen tot één Ko
ninkrijk Italië. De regeerende vorsten namen de vluchten
vonden nergens aanhang en steun. Zulk een omkeering is
bijna eenig in de wereldgeschiedenis. Men moest er de
krachtige beweging van een vrij volk in erkennen na de
vlucht zijns overheerschers. Er zijn er die het ontkennen
dit is bekend genoeg, en zij doen hnn ontkentenis luid ge
noeg klinken. Maar deze kunnen geen andere verklaring
geveu dan de geheel onaannemelijke de belachelijkedat
het kleine Sardinië geheel Italië heeft veroverd, evenals nu
Pruisen de vier andere Duitsche staaljes heeft veroverd.
De Koning van Pruisen is niets anders dan een verover
aar. Hij bezit uit kracht van het zwaard, en wil dat bezit
wettigen door een ruilhandel met, de overwonnen vorsten.
Nogtans zijn de omstandigheden hem gunstig. In Nassau
en Keur-Ilessen zal men aan de Pruisische heerschappij de
voorkeur geven boven die der gewezen landsvaders. Frank
fort, de enkele stad Frankfort kan niet anders dan zich aan
alles onderwerpen. In Hannover blijkt wel de gehechtheid
aan het vorige vorstenhuis bij velen bij zeer velen zelfs
maar het is nog onzeker hoe de meerderheid denkt, niet in
de hoofdstad, maar over het geheele laad. Er heersehte toch
ook in Hannover alles behalve eendracht tusschen vorst en
volk. De omstandigheden zijn alzoo Pruisen gunstig; en
naar onze meening bestaat er gegrond vooruitzichtdat het
nu met geweld aangehechte langzamerhand met de hoofd
massa zal samengroeien tot één geheel.
Welke verandering in korten tijd! Wij hadden een minis
terie, waarin alle rigtingen behalve de liberale vertegen
woordigd waren en eene Kamer, die geneigd was veel door
de vingers te zien. De liberale meerderheid is verdeeld over
de koloniale quaestieen juist de behandeling der Indische
zaken verklaarde het conservative ministerie zijn doel, zijn
raison d'etre te zijn. Welk cene prachtige gelegenheid voor
een conservatief ministerie om zioii voor langen tijd meester
te maken van de groene zetels in het Binnenhof. Maar was
het Kabinet dan niet conservatief? Welk een vraag; heeft
niet liet Dagblad van 's Gravenhage de bekende «afwachtende
houding met sympathie" weldra met goedkeuring eu onder
steuning verwisseld
Maar de heer van Zuylen was toch de politieke erfgenaam
van den heer Groen; Christelijk-Orthodox-autirevolutionair
Volkomen juist zoolang als de heer van Zuylen lid was
van de Kamer. De erfenis is na zijn optreden als minister
door substitutie aan den heer Keuchenius vervallen. Et il n'y
va pas de main morte celui-la!
Het ministerie was wel degelijk conservatief. Gij herinnert
u de definitie van een bekend publicistconservatief
ouderwetsch liberaal
De heer Myer zou in Indien niet wêer opbouwen wat reeds
was afgebroken, maar hij zou 't slopen eenvoudig slaken;
de heer van Zuylen zou in de praktijk de gemengde neutrale
school handhaven, en zijne voorkeur voor't bijzonder onder
wijs zou de grenzen der théorie niet overschrijden; deze in-
consequentien waren tamelijk conservatief.
Buitendien was de kleur van de regeering nog uit eenige
kleinigheden voor den opmerkzamen besehouwer op te maken.
Bon sang ne peut mentir. Op Bismarksche wijze werd de
Eerste Kamer begunstigd met de ministeriëele confidentien
en de tweede afdeeling der Staten-Generaal met onverholen
minachting behandeld.
Dat wij nu een gestorven Kamer en een op 't uiterste
liggend ministerie hebben is hoofdzakelijk aan die minachting
te wijten.
De geheele gaschiedenis van de benoeming van den mi
nister van koloniën tot gouverneur generaal vertoont een
sans-gêne, eene onverschilligheid omtrent de publieke opinie,
waaraan de Pruisen niet de Nederlanders gewend zijn.
Van het eerste optreden van dit ministerie af liep het
gerucht dat de heer Myer zijne Oostersche hervormingsplannen
op Buitenzorg zou gaan uitwerken. Maar toen de lieer Myer
beloften op beloften gafzijne middelen tot behoud van
heerendiensten en milliocDen bloot lag, mogt niemand meer
aan een gerucht geloof slaandat de minister dagelijks met
woorden en handelingen tegen sprak.
Algemeen was dan ook de verontwaardiging toen het bleek
dat hij met de benoeming tot gouverneur in Indien in den
zak beloften had afgelegd, die hem als in Nederland tegen
over de vertegenwoordiging verbonden.
Alleen de ministers vonden het zoo erg niet! Zij hadden
immers de plannen van den heer Myer, en zij waren vol
komen bereid ze letterlijk uittevoeren De gedachte was
nieuw en aardig. Gouverneur generaal en bij procuratie
minister van koloniën op deze wijze zou de heer Myer in
direct zijn eigen chef zijn geworden.
Gelukkig viel het plan niet inden smaak van het publiek,
dat nog niet ontwikkeld genoeg is om het onderscheid tus
schen publieke en private, politieke en burgerlijke moraliteit
juist te vatten.
Een tweede even fraaije redeneering legde het ministerie
aan de Kamer voor. Erkennende dat hel plan bestond om
de heer Myer gouverneur te maken van 't «rijke Iusuliude",
beweerde zijn opvolger de heer Trakranen, dat lnj volkomen
vrij was geweest hem niet aan Zijne Majesteit ter benoeming
voor te dragen. De vrijheid om zijn woord te breken! --
Als of iemand die vrijwillig zitting neemt iu een lichaam op
bepaalde voorwaarden, die voorwaarde zou kunnen negeeren 1
De heer Keuchenius heeft de rol gespeeldwaardoor zich
Jaeoby een eervollen naam in 't Berlijnsche parlement heeft
verworvenhij heeft zijne eerlijke overtuiging boven zijn
partijbelang gesteld. In eene korte en scherpe motie for
muleerde hij het afkeurend oordeel van de Kamer over de
door de ministers gevolgde handelwijze hij de benoeming
van den heer Myer.
Met eene groote meerderheid werd die motie aangenomen.
Wel hadden eenige sprekers de goedhartigheid van te twij
felen of scherpe afkeuring wel gelijk kon gesteld worden
met wantrouwen maar de heer Keuchenius hakte den knoop
door, zeggende, dat hij eene motie van wantrouwen bedoelde.
De ministers verklaarden, dat de aanneming een kabinets-
quaestie zou in 't leven roepen welke opmerking de 2° Kamer
voor kennisgeving aannam.
Yoor stemden 39, tegen 23 leden.
De heer v. d. Tutte vroeg om voortzetting van het debat
maar de ministers verlieten de zaal onder directie van den heer
Heemskerk. Eene onbeleefde en onparlementaire handelwijze!
Wanneer wij de aandacht telkens weêr vestigen op de
minachting, die de groene tafel de Tweede Kamer betoond
heeft, is het omdat wij daarin den eenigen grond vinden
voor de een paar dagen later gevolgde ontbinding dier Kamer.
Immers daartoe waren geene termen aanwezig.
Deregel is, dat ministers, die de nederlaag geleden hebben
bij de vertegenwoordiging, hun ontslag nemen, het omge
keerde: dat de ministers de kamerleden naar hunne haard-
iteden zenden, behoort uitzondering te blijven.
Logisch kan deze uitzondering slechts voorkomen wan
neer tusschen vertegenwoordiging en ministers op een bepaald
juist omschreven geschilpunt verschil van gevoelen bestaat
waarover men de beslissing aan de kiezers wil overlaten
m. a. w. om de kiezers te laten oordeelen moet men begin
nen met de vraag aantewijzenwaarover hun oordeel wordt
ingeroepen.
Waarin moeten in dit geval de kiezers uitspraak doen.
Der's weiss, darf's sagen zoo eindigen verscheiden sprookjes
van de gebroeders Qrimm.
Het Dagblad, anders een meester in de kunst om «les
ficelles du métier" en «le dessous des cartes" te verbergen
heeft iu een misschien iu haast geschreven artikel de vraag
voorgesteld op eene wijzedie den palm der excentriciteit
verdient. Het Dagblad wil de kiezers doen beslissen of Ne-
derlaud door Oranje of door een liberale factie moet worden
geregeerd. Natuurlijk eindigt het stuk met Bengaalsch vuur
Oranje boven
De redeneeriug is dezeVolgens de Grondwet benoemt
de Koning d,. ambtenaren. Ergo aanmerking maken op eenige
benoeming is inbreuk maken op Kouing's prerogatief. Dat
de ministers eene voordracht indienen en de benoeming con-
trasigneerenjuist omdat des Konings handelingen niet
kunnen bediscussieerd worden, wordt dan ter zij gelaten.
De geheele zaak wordt buitendien in een valscli licht gesteld.
Niet de benoeming van de heeren Myer en Trakranen wordt
door de motie aangevallende ruiling tusschen die beide
heeren wordt onaangeroerd gelaten alleen wordt gezegd
gij overige ministersdie dat alles hebt toegelaten zonder
eenig protestdie door uwe tegenwoordigheid u aansprakelijk
hebt gesteld voor de beloften van den heer Myer, terwijl gij
wist dat hij ze niet zou uitvoeren, gij hebt door die dubbel
zinnigheid ons vertrouwen verbeurd. 's Konings naam
heeft uiets in het debat te maken en toch wil 't Dagblad
ons laten kiezen tusschen den Koning en uwe liberale factie,
die er evenmin iets ineê te maken heeft. Waar is het, dat
de meeste liberale leden voor de motie stemden onwaar de
voorstelling van het Dagbladals zou de heer Keuchenius der
liberale partij tot porte - bannière of cache-misère hebben
gediend.
De Nieuwe Rotterdamsche Courant stelt de vraag andersZijn
de kiezers jadan neen tevreden wanneer de ministers de
verschuldigde achting aan de i ertegenwoordigers weigeren
Dat deze opvatliug evenzeer onjuist is, behoeft nauw be
toog. De beantwoording dier vraag moet ten nadeele van
het ministerie uitvallen en het uitlokken van een antwoord
daarop veronderstelt bij de ministers een onmogelijken graad
van verblinding. Daarvoor ziju de Kamers niet ontbonden,
om de kiezers een axioma te laten illustreeren. 't Eenige
logische standpunt zou de keuze zijn tusschen de politieke
rigting van den voorsteller der motie en die van het minis
terie. Maar om niet te spreken van het bezwaar, dat er in
gelegen is om de kiezers over eene geheele richting, door 't
publiek zelden iu alle consequentien begrepen te doen stem-
meu en bloeis de politieke overtuiging van den heer Keu
chenius geheel vreemd aan de motie.
Veel gevallen zouden wij kunnen stellen zonder dat wij
in staat zouden ziju er één te noemen dat een voldoend mo
tief tot Kamerontbinding geeft. De Kamers zijn ontbonden
par le bon plaisir van de heeren ministers.
Maar nu eens de nieuwe stemmingen zijn uitgeschreven
stelt de quaestie zich van zelf.
De eenige keus die den kiezers zal overblijven is deze
wilt gij een liberalen afgevaardigde uit uw district naar den
Haag zenden ja dan neen
Eu is dan eens de nieuwe Kamer vergaderd dan wordt
de zaak nog eenvoudiger; dan zal 't afhangen van de meer
derheid of t nieuwe ministerie of liberaal of conservatief zal
zijnwant op dit oogenblik is geene derde richting in ons
land in staat eene meerderheid en een kabinet te vormen.
Het nieuwe ministeriezeiden wijwant met dit kabinet
is afgedaan iu elk geval. De koloniale quaestie was zij zelf
erkenden het, een levensbeginsel, Myer's laatste programma
(met den heer Myer is 't noodig te spicificeeren) hun vlag.
Zeiven hebben ze hun levensvlam uitgeblazen en hun vaan
deldrager over boord geworpen. De heer Takranen moge
later blijken een goed minister van koloniën te zijn. op het
oogenblik is zijn naam van geener waarde. Gij kunt den
kiezers zeggenkiest tusschen v. d. Putte en Myer. Die na
men vertegenwoordigen iets. Gq kunt niet zeggenkiest
tusschen v. d. Putte en Takranen. Wat nu
Dit eenelaat ons denken aan der vad'ren spreuk: «Een
dracht maakt maeht."
Eene in vele opzichten treurige scheiding verdeelt de
liberale partij, 't Is geen quaestie vau personen wat som
mige bladen zouden willen doen geloovenmaar evenmin
eene vraag van principes 't is eene vraag van meer of min
der van snelleren voortgang of bedaardere bewegingmaar
op denzelfden weg en met hetzelfde doei voor oogen. Even
laag als het is te transigeereu over grondbeginselen, even
edel is het de handen in een te slaan te weten te geven
en te nemen daar waar 't geschil alleen de wijze en den
vorm betreft. Maar die edelmoedigheid is nu te gelijkertijd
dringende noodzakelijkheid geworden, nu de stembus kleur
zal moeten geven aan onze politiek in de eerste jaren. Hier geldt
het spreekwoord: twee honden vechten om etc. Twee
candidaten van dezelfde richting doen de tegenovergestelde
partij zegevieren. Op die wijze is reeds menigmaal een af
gevaardigde gekozeu door de minderheid.
Gp onze oude munten stond; Pugno pro pat.riaook dit
willen wij niet vergeten, dat wij voor 't vaderland strijden,
dat het welzijn van Nederland af kan hangen van den uit
slag. Maar dan dwingt ons de eer van ons vaderland om
te strijden met open visier, met eerlijke middelen geene
insinuatie, maar argumenten! Eu vooral laat niemand te
huis blijven; het stemrecht is een recht ja! maar meer
nog een plicht
S3 E JL 1 E.
Te Antwerpen heeft zich eene democratische vlaamsche
bond gevormd.
E N E I- A X I».
De opbrengst van de transatlantische telegraaf heeft in 55
dagen beloopeu 48018. De hoogste dag bedroeg 2008,
toen de redenvoering van den Koning van Pruisen en het
verslag van een gevecht tusschen 2 beroemde boksers werden
overgeseind.
De kamer van koophandel te Liverpool heeft den I Oct.
een gastmaal gegeven ter eere der mannen, die de telegraaf
verbinding tusschen Europa en America hebben tot stand
gebracht. Het diner bestond uit. 300 couverts.
Te Londen begint men zeer te ijveren om den invoer van
vee uit meer dan 2 nederlundsclie provinciën toetestaau
waarvan men eene daling der vleeschprijzen hoopt.
Lord Lyons is benoemd tot gezant bij het fransclie Hof.
FKilUKKlJK,
Door de overstrooming der rivieren is de nood in de depar
tementen der Is ére en Loire zeer groot. De Keizer, de
Keizerin en de prins hebben onverwijld 35000 fr. derwaarts
gezonden en de ministers hebben sommen uit lnmne begroo
tingen beschikbaar gesteld. Bovendien heeft, de Keizer verlof
gegeven om iu het geheele Rijk eene collecle te houden en
zicïi aan het hoofd der inschrijvers gesteld met 100000 fr.,
waarop de Keizerin en de prins volgen met 25000 en 10000.
In het dep', der Lozere zijn 16 bruggen op de rijks- en 60
op de departementale- en gemeente-wegen weggeslagen of
zwaar beschadigd.
Den 26 heeft het hof van assises der Seine vonnis gewezen
in de zaak van Berthomekassier bij de directie der spoor
wegendie 3,291,000 fr. heeft ontvreemd, maar eigenlijk
het slachtoffer was van den industrieel Dupray de la Mahérie,
die meer dan 3 miljoen, en den prins de Crouy-Chanel
bekend door zijne aanspraken op llongarqe en Modenadie
155,000 fr. zich had toegeëigend. De kassier is daarom tot 5,
maar Dupray tot 7 jaren dwangarbeid verwezen, alsmede
heide tot dadelijke betaling van 200000 fr. en tot latere vau
door het gouvernement te bepalen sommen. De prins zal
later gevonnisd worden zijnde afwezig wegens zijn proces
tegen den voormaligen hertog van Modena.
Overleden zijn de markies de Boissyhet geestige eu voor
de regeering lastige lid van den Senaaten de markies de
Turgotgezant te Bern.
De pruisische gezant eischt de veroordeeling van den di
recteur van het dagblad le Memorial diplomatique eu van den
ridder Debrauz de Satdapenna tot 3 jaren gevangenisstraf eu
10000 fr. boete.
ITALIË.
Garibaldi is den 24 Sept. met zijnen zoou Ricciotli te Flo
rence aangekomen en met uitbundige geestdrift ontvangen.
De menigte wilde de paarden van zijn rijtuig afspannen
hetgeen door hem niet toegelaten werd. Hij begaf zich naar
de villa van zijnen vriend Crispibezocht den volgenden dag
den minister Ricasoli en vertrok deu 29 naar Caprera.
Omtrent den opstand te Palermo wordt nog nader gemeld
bij den invaldie den 16 onder de leus van //leve de repu
bliek" plaats hadverdedigde de burgermacht zich niet
maar weerde de kleine bezetting zich dapperden 17 werd
deze ua hevige gevechten uit eenige positiën verdreven en
den 18 het stadshuis met storm op haar vermeesterd, waarhij
400 grenadiers gevangen geraakten. Da opstandelingen die
alom barricaden opgeworpen en het huis van den burgemees
ter ouder den voet gehaald hadden, en wier getal tot 30000
gewapendeu was aangegroeid, vestigden op het stadshuis een
revolutionair comité. Den 19 naderde de eerste versterking
de stad en vereenigde zich met moeite met de nog in het
paleis genestelde troepen. Den 21 begon de aanval vlijtig
ondersteund door de fregatten ter reede, die de muiters reeds
vroeger bestookt hadden, en duurde het vuur tot den nacht
van den 23 bij de Macqueda-poort werd het hevigst ge
vochten en leden de troepen zware verliezen vervolgens
werden de straten door de artillerie schoon geveegd.
De gemeenteraad der stad zal hij adres aan den Koning
het leedwezen der bevolking over het gebeurde betuigen.
Volgens officiëcle berichten is de opstand inzonderheid
ondersteund door de kloostergeestelijkenzoodat eenige in
hechtenis zijn genomen en het. noodig is geoordeeld eenige
kloosters te bezetten, hebben de moordtooneelenhier en
daar geschied het afkondigen van den staat van beleg nood
zakelijk gemaakt, heeft, de nationale garde te Palermo zich
slecht gedragen zoodat hare ontwapening eu reorganisatie
voorgesteld is zijn in de stad 86 soldaten gesneuveld en
gekwetst, en behoorden de leiders vau deu opstand, blijkens
bekend geworden proclamatiën tot de hoogste klasse der
maatschappij. Een iOlal opstandelingen is reeds gefusilleerd.
Den 1 Oct. is het Kon. besluit tot ontbinding der corpsen
vrijwilligers uitgevaardigd.
De auditeur-genl. der marine heeft geconcludeerd, dat er
reden bestaat om den admiraal Persanobevelhebber der
vloot in den slag bij Lissa gerechtelijk te vervolgen. De
Senaat is met de "behandeling van dit geding belast.
Den 2 hebben 2 ingezetenen van Venetie den minister
Ricasoli een door 12000 venetianen onderteekend adres aan
den Koning overhandigd, waarin verzocht wordt, dat de
italiaansche troepen, dadelijk na het vertrek der oostenrijkers,
iu Venetie zuilen binnenrukken.
«tdtüTl'AKIJIi.
Het programma der commissie van den hongaarschen Rijks
dag, heiast met het ontwerpen van een schema voor de
behandeling der gemeenschappelijke aangelegenheden, is door
het centrale bewind onaannemelijk gekeurd.
Graaf K. v. Rothkirch-Panthen is tot stadhouder van Boheme
benoemd. De nieuwe stadhouder van Galicie, graaf Qolu-
ehowski, is den 26 te Lemberg met geestdrift ontvangen.
De kroonprins van Hannover heeft in de weener Debatte
eene dankbetuiging geplaatst aan zijne vroegere landgenoolen,
die hem op zijnen geboortedag brieventelegrammen en ge-
lukwenschingen hebben gezonden.
Den 28 zijn op de slagvelden bij SkalitzNachod en
Neustadtin Boheme, luisterrijke lijkvaarlen gehouden voor
de aldaar op 27 en 29 Jnui gevallen oostenrijkers. Op het
eerste slagveld waren biet minder dan 15000 menschep bijeen.
De Koning van Hannover heeft den 23 uit Hietzing, bij
Weenen een uitvoerig schrijven gericht aan alle europesche
Hoven, hij welke haunoversehe gezanten geaccrediteerd zijn
tot protest tegen de wederrechtelijke bezettinen inlijving
zijner Stalen door Pruisen.
Den 3 Oct. is de vrede met Italië geleekend.
ritii» e x
Bij Kon. besluit van den 27, is de verordening van 18 Mei
1866 tot oprichting van voorschotbanken en uitgifte harer
biljetten ingetrokkenwegens de daaraan door het Huis
der Afgevaardigden geweigerde bekrachtiging.
De Koning heeft het, s'ot te Homburg ter beschikking
gesteld van prins Lodewijk van Hcssen-Darmstadt.
Met Hamburg worden onderhandelingen' gevoerd over het
afstaan van eenig gebied in Holstein in ruil voor de ham-
burgsche enclaves 'in dat hertogdom en liet ambt Bergedorf,
dat, ook ten deele aan Luheckdat eene schadeloosstelling
in geld zou bekomen behoort.
Te Keulen heeft men veel last van een soort van mugeen,
wier pijnlijke beet zwelling en koorts veroorzaakt. Vele
iuwoners zijn genoodzaakt hunne woningen te verlaten.
De Hertogin Adelheid van Nassau heeft de, zwaar gekwet
sten te Wiesbaden bezocht en aan ieder hunner f 10 ge
schonken. Men is in die stad zeer beducht.dat de pruisi
sche regeering de speelbank zal opheffen.
De geheimraad Gavioski en de sluatsr&ad Jukowlew zijn,
wegens verduistering van staatsgelden tot verbanning naar
Siberie veroordeeld.
Prinses Dagmar heeft den 29 omringd vau de geheele
keizerlijke familie, haren intocht te Petersburg gedaan.
Het dappere musulmansche hoofd der tsclierkesscn Schamel,
sedert zijne onderwerping in 1859 te Kaluga gevestigd, heeft
op den verjaardag van 's Keizers krooning, uit eigen bewe
ging en wel uit erkentelijkheid voor de uitstekende behan
deling welke hij ondervindt, den eed van trouw aan den
Keizer en den troonsopvolger afgelegd.
A K» fe A'-M KB XI Xi-i E N
De Stenden hebben zich verklaard voor het sluiten van
een traelaat van bondgenootschap met Pruisen.
*iHA X'.IK
De krijgsraad heeft den geril. Pierratden commandant
Hidalgo eu 9 mindere officieren tot den kogel en 12 direc
teuren van madridsehe dagbladen en advocaten (ot de galg
veroordeeld, wegeus deelneming aan den opstand van 22 Juni.
Gelukkig zijn alle voortvluchtig.
De regeering heeft de door Frankrijk en Engeland aange
boden bemiddeling in de kwestie met Chili aangenomen.
