£®tekclijfisdic teefichtctt.
k x k i' .4 x n
ivlkteiik .ito
en in Indië regeert in naam des Konings en als 's Koniugs
vertegenwoordiger. Maar de Koning verklaart ook oorlog
en maakt vrede, heeft het opperbestuur van de buitenlandsche
betrekkingen, heeft het oppergezag over zee- en landmacht,
het opperbestuur over de algemeeue geldmiddelen alle rech
ters spreken recht in naam des Koningsde Kouiug benoemt
honderde andere ambtenaren alle militaire officieren en alle
rechterlijke ambtenaren bij voorbeeld. Wien ter wereld is
het nu ooit in 't hoofd gekomen te beweren dat de Koning
in al die zaken handelt en benoemt buiten de ministers
zonder de medewerking van een verantwoordelijk raadsman
der Kroon? In honderde wetten staat: de Koning benoemt
en ontslaaten nooit staat er bijdat de minister hiertoe
meewerkt en de verantwoordelijkheid draagt. Waarom niet?
Omdat dit van zelf spreekt, omdat de ministers altijd en
voor alles, voor elke regeringsdaad verantwoordelijk zijn,
omdat alle Koninklijke besluiten en beschikkingen eu dus
ook alle Koninklijke benoemingen door een minister mede-
onderteekend moeten wordenen ook steeds werkelijk mede-
onderteekend worden.
Het Dagblad haalt onderscheidene schrijvers aan die over
de benoeming en het ontslag van ministers handelen. Eu
wat zij omtrent dit geheel eigenaardig staatsambt als huu
gevoelen mededeeleu maakt het tevens dood-eenvoudig toe
passelijk op de benoeming van een Gouverneur-Generaal.
Het doet dit inderdaad met kinderlijke eenvoudigheid. Achter
het woord ministers voegt het flinkweg aldus tusschen haak
jes in (eu de Gouverneur-Generaal)
Al wat het Dagblad in zijn nummer van 6 October aan
haalt uit Bosscha's 'Kroon en Ministers", uit de werken van
de Bosch KemperBlunlschli en Stuarl Mill, wordt door deze
schrijvers alleen gezegd omtrent de benoeming van ministers
er staat geen woord in over de henoemiug van andere amb
tenaren, Evenwel stelt het Dagblad het voor, alsof er over
de benoeming van een Gouverneur-Generaal werd gesproken.
Blackstone en Benjamin Constantdie ook al aangehaald wor
den, vertellen dat het een koninklijk praerogatief is, graden
van adeldom van ridderschap eu andere titels en betrekkin
gen te verleenenen de voornaamste ambtenaren te benoemen.
l)it. geven wij natuurlijk toe, hierover zijn wij liet eens:
de Koning benoemt, niet de Staten-Generaal, de Koning kiest,
niet de Kamersmaar daaruit volgt niet, dat de ministers voor
die keuzen en benoemingen niet verantwoordelijk zouden zijn.
Zij zyn 't voor elke regeeringsdaad des onscheudbaren Mouarchs.
Het Dagblad maakt daarenboven een onderscheid tusschen
«koninklijke praerogatieven" (een woord dat onze Grondwet
niet kent) en de 'uitvoerende macht" die aan den Koning
is opgedragen. Die onderscheiding is geheel willekeurig
noch in onze Groudwetnoch iu eenige andere wet is er
een enkele grond, een aanleiding zelfs voor te vinden.
Wij hebben ééne afdeeiing in de Grondwet, die tot opschrift
draagt: Kan de macht des Konings, Wil men nu sommige
rechten die daarin aan den Koning worden toegekend op
Engelsche manier «praerogatieven" noemen en andere uit
vloeisels heeten van de «uitvoerende macht" die aan den
Koning is opgedragen, 'tis ons geheel onverschillig. Slechts
dit weten wij, dat de Koning bij de uitoefening van elk
recht onschendbaar, en de hem ter zijde staande minister
verantwoordelijk is. Het Daqblad echter leert zonder eemgen
grond bij de uitoefening der uitvoerende macht des Koniugs
2ijn de ministers verantwoordelijk, bij de uitoefening der
Koninklijke praerogatieven niet. Wij herhalen dat onze
Groudwet daar niets van weet, maar den minister eenvoudig
verantwoordelijk verklaartin elk gevaltonder uitzonde
ring. Aangenomen echter, dat het Dagblad hierin gelijk
had, wat zou daaruit volgen? Laat ons zien.
De praerogatieven der Kroon zegt het Dagblad
zijn uitdrukkelijk in de Grondwet opgenomenom ze wel
te onderscheiden van de «aigemeene uitvoerende macht."
Laat ons deze onderscheiding voor 't oogenblik aannemen. «De
uitvoerende macht zeg't de Grondwet berust hij den
Koning." Op grond van dit voorschrift oefent de Koning
verschillende rechten uit, die niet alle afzonderlijk in de
Grondwet zijn vermeld, maar uitvloeisels zijn van die
«aigemeene uitvoerende macht." Daarenboven worden nog
onderscheidene rechten des Konings in 't bijzonder ver
meld. 'Naar nu komt daaronder wel voor de benoeming vau
ministers en ook van de militaire officieren maar niet van
den Gouverneur-Generaal. Die benoeming moet dus volgens
de redeneering van het Dagblad zelf een uitvloeisel wezen
van de uitvoerende macht, en komt dus ter verantwoording
van den minister. En inderdaad wordt steeds het recht van
henoeiningen in het algemeen als zoodanig beschouwd. Maar
het Dagblad vergeet wat het zelf heeft gezegd eu het ver
telt terstond daarop, dat de benoeming van den Gouverneur
Generaal behoort tot de Koninklijke praerogatieven. «Wij
zullen dit aantoonen op, naar wij hopenonwederlegbare
wijze" zegt het verder, nadat ondertusschen reeds geble
ken is dat het volgens zijn eigen stelling niet zoo is. Tot
de uitvoerende macht, waarbij steeds de ministeriëele ver
antwoordelijkheid te pas komtbehoort onder anderen alles
zegt het Dagblad wat. zijn grond vindt in de Grond
wet en de overige wetten, alles wat door den Koning ge
schiedt ter uitvoering van een of andere wet. Zeer juist.
Én wat zegt het nu verder? Het haalt art. 2 aan van de Wet
op hat regeeringsbeleid in N. Indië, dat zegtde Gouverneur-
Generaal wordt door den Koning benoemd en ontslagen.
Maar dan geschiedt die benoeming immers op grond van een
wet, en behoort tot de uitvoerende macht, waarbij de mi
nisteriëele verantwoordelijkheid geldt! Tot verder bewijs
haalt het Dagblad een verklaring van de regeering aan bij
de Grondwetsherziening, waarin voorkomt.Het benoemen van
ambtenaren behoort immers van zelf tot de uitvoerende macht
die bij den Koning berust; daarom werd liet ook niet noodig
geoordeeld dit recht des Konings uitdrukkelijk iu de Grond
wet op te nemen. Maar dan behoort immers ook de be
noeming van den Gouverneur-Generaalals evenmin in de
Grondwet, vermeld, tot de uitvoerende macht, en zijn dus
de ministers voor die benoeming verantwoordelijk!
Het Dagblad bewijst juist het tegenovergestelde van
hetgeen het bewijzen wil. Zoo gaat het, wanneer men on
verdedigbare zaken tracht te verdedigen.
Zou nog iemand in gemoede-durven hopen, dat de kiezers
de ministers in 't gelijk zullen stellen tegenover de Kamer?
Dan zou hij wel een geringen dunk moeten hebben van hun
oordeel.
Terwijl wij dit schrijven verselüjnt de proclamatie des Ko
nings. Daarin geen sprake van een schending van het recht
der Kroon door de Kamer, noch van overschrijding van hare
bevoegdheid. Daarin wordt alleen gewezen op dc gedurige
wisseling van ministeriën iu de laatste tijden een verschijn
sel dat voorzeker ieder die liet vaderland lief heeft met den
Koning zal betreuren. Daarin eeu weusch naar kracht van
regeering, bestendiging van richting, waarnaar elk welden
kend Nederlander ongetwijfeld met verlansen uitziet. Daarin
ten slotte een weusch dat het volk op 30 October krachtig
en duidelijk spreke, dat het dien dag als een gewichtigen
dag inzjjn volksleven besehouwe, dat het trouw opkome tot
de stembus «ten einde van zijne weuschen te doen blijken."
Zoo moge het zijn
Kapt. Anderson van de Great Eastern heeft de brieven
van adeldom afgewezenbera wegens het voltooien der te
legrafische verbinding met America aangeboden.
Lord Cowtek zal nog gezant te Parijs blijven tot ua den
afloop der wereld-tentoonstelling in 1867.
Te Leeds is den 8 eeue monster-meeting gehoudenop
welke den heer Bright eeu adres is aangeboden en men zich
verklaard heeft voor de invoering van het algemeen stemrecht.
De heer Klad vertrekt met een brief der Koningin naar
Abyssinië, om de in-vryheid-stelling der europeesche gevan
genen te verzoeken.
F It 4 X'Kil UK,
Yoor de noodlijdenden door de overstroomingen is inge
schreven: door de Bank van Frankrijk voor 50000, door
baron Rothschild voor 20000 en namens de noorder-spoor-
weemaatschappij voor 25000, door liet credit-foncier voor
10000, door de 11 ministers en den directeur der nederl.
erediet- en deposito- bank te Parijs ieder voor 1000 fr. De
bisschop van Orleans Dupanloup herbergt in zijn paleis 200
gevluchten.
De 250 jeugdige veroordeelden in het strafgesticht op een
der Hyères-eilanden zijn in opstand geraakt en hebben het
gebouw in brand gestoken, waarbij 11 hunner, die geen
deel aan het verzet hadden willlen nemen en door hnnne
makkers opgesloten waren, in de vlammen zijn omgekomen.
Troepen uit Toulou afgezonden hebben de orde hersteld.
OKIE K EX L, AA».
De heer Moustier heeft op zijne doorreisiu een gesprek
met Koning Georgelaten doorschemeren dat Frankrijk de
diplomatieke betrekkingen met Griekenland zou afbreken
indien dit niet volkomen onzijdig bleef in den strijd tegen
Turkije.
IT4IiIE.
Bij Kon. besluit van 29 Sept. is aan Garibaldi het door
hem verzocht ontslag als opperbevelhebber der ontbonden
vrijwilliger-corpsen verleend. Dien dag is hij van Florence
naar Caprera vertrokken, zijnde hij uitgeleid door de vrij
willigers en arbeidersverenigingen. Vüör zijn vertrek heeft
hij een comité tot ondersteuning der gekwetste vrijwilligers
ingesteld.
Den 1 Oct. is te Florence het sluiten van den vrede aan
gekondigd door 101 kanonschoten. Bij het verdrag is be
paalddat Italië de lombardo-veueliaansche schuld over
neemt en 87} miljoen fr. betaalt voor het, op Venetië kle
vende deel der schuld van 1854- en de overname van hel
niet vervoerbare oostenrijksehe oorlogsmateriëel. Van weers
zijden zal cene amnestie uitgevaardigd worden voor staat
kundige misdrijven en deserteursde uit de musea en ar
chieven weggevoerde voorwerpen eu de ijzeren kroon zullen
teruggegeven en het beslag op de eigendommen der verdre
ven Vorsten zal opgegeven worden. Voorts zal men binueu
één jaar overgaan tot het sluiten van een handelsverdrag.
De minister Ricasoli heeft namens de regeering de ge
meentebesturen van Venetië, Mantua en Verona dadelijk
per telegraaf geluk gewenscht met den gesloten vrede en
daarop hartelijke antwoorden ontvangen. De gemeentebe
sturen van Florence en Venetië hebben mede gelukwen-
schingen gewisseld.
Peschiera is den 10 door de oostenrijkers ontruimd.
Uit uaam van prins tfiscemi en baron Butera, leden van
het voorloopig bewind onder voorzitting lar. prins Lingua-
qlossa te Palermoheeft de Afgevaardigde Crispi in de dag
bladen verklaard, dat genoemde heeren met geweld door de
opstandelingen naar het stadshuis gesleept en hunne namen
door anderen onder de proelamatiën geschreven zijn.
De syndicus vau Palermo markies Rudini, heeft de gou
den meda'je voor militaire verdiensten bekomen.
Men verzekert-dat de opstandelingen hel voornemen had
den den graaf van Trani, halve broeder van Frans 11, tot
Koning van Sicilië te verheffen.
Bij de voorgevallen onlusten zijn 7 officieren gedood eu
27 gekwetst. Het aantal der gedoode en gekwetste solda
ten bedraagt in het geheel 332.
De Kon. commissaris op Sicilië, genl. Cadornaheeft den
aartsbisschop van Palermo ter verantwoording geroepen, we
gens het niet tegengaan der priesters monniken en nonnen,
die den opstand, zelfs door persoonlijke aanvoering, bevor
derd hebben. De prelaat heeft in zijn antwoord zijne ver
wondering betuigd, dat men hem verantwoordelijk wil stel
len voor daden der geestelijkheid welke «volgens de sici-
liaansche wetonder den burgerlijken rechter des Koning
rijks ressorteert,"en voorts de schuld van het gebeurde
geworpen op de dagbladpers, die zieli beijvert, om alle eer
bied voor godsdienst gezag en recht van eigendom bij de
menigte te verstikken.
Verona is in staat van beleg verklaard wegens bloedige
twisten tusschen de burgers en de oostenrijksehe soldaten.
De admiraal Persano heeft een geschrift uitgegeven om
zijn gedrag te rechtvaardigen. Hij verklaart daarin, dat, de
uitrusting der vloot onvoldoende was en dat de adml. Albini
met zijne 7 houten schepen niet gedaan heeft wat hij doen
moest. De mini-ter van marine, dc adml. Albini en de
heer d'Amico, chef van den staf van Persano, hebben hierop
tegenschriften in het licht gezonden. Eenige zeeofficieren
hebben mede hunne opmerkingen openbaar willen maken
maar daartoe van den minister van marinehangende het
geding tegen den admiraal, geeu verlof kunnen bekomen.
REKKELIJKE STAAT.
De Keizerin vau Mexico heeft, na hare aankomst le Rome,
blijken van waanzin gegeven. Zij vreesde door personen uit
haar gevolg vergiftigd te zullen worden en achtte zich sleelils
veilig op het Vatieaan onder de hoede van den Paus. Deze
heeft per telegraaf haren broeder, den graaf v. Vlaanderen
ontboden, die"haar naar Miramar heeft overgebracht.
Deputatiën uit het bestuur der provincie Viterbo hebben
zich naar Rome begeven om op grond van den weerzin
der bevolking, de intrekking te erlangen van liet .besluit om
het legioen van Antibes te Viterbo in bezetting te leggen.
Zij zijn niet bij den Paus, maar bij den minister van oor
log toegelatenvan wien zij een weigerend antwoord heb
ben bekomen.
(MltüTKK RIJK.
Den 4 Oct. bevatte de IKiener Zeitung het Keiz. besluit
tot opheffing vau den staat van beleg in verschillende dee-
len der monarchie.
Deu 7 zijn 1550 manschappen van het hongaarsche legioen
met 2 extra-treinen uit Breslau naar Oostenrijk teruggezon
den. Het eerste gedeelte werd te Lundenburg in Moravie
aangehouden en naar elders gebracht. Het tweede gedeelte
zulks te Oderberg, in Silezie vernemende verliet den spoor
trein en is over de Jablunka-pas rechtstreeks naar Honga
rije vertrokken.
F II L I s i X
Den 25 Sept. is het antwoord der reaeering verschenen op
de circulaire van den franschen minister Lavalette. De Ko
ning, heet het daarin, heeft met de hoogste voldoening
kennis genomen van die circulaire, waaruit blijktdat Keizer
Napoleon zich op het verheven standpunt heeft geplaatst
vanwaar alleen de gewichtige gebeurtenissen in üuitschland»
kunuen beoordeeld worden.
In de hoofdsteden der geannexeerde Staten is het besluit
tot inlijving met ineer of minder plechtigheid afgekondigd.
Te Kassei heerschte bij die gelegenheid veel geestdrift, ter
wijl de gilden eu liedertafels met hare vaandels bij de afkon
diging tegenwoordig waren. De Senaat vau Frankfort had
weinige dagen vroeger nog een protest tegen de inlijving bij
den pruisischen commissaris ingediendeu nog den 6 eene
petitie naar Berlijn gezondenom de afwending van den
gevreesden slag te verzoeken.
De hertogin van Nassau is naar haar landgoed te Köuig-
stein vertrokken. Biberich zal in liet bezit van den hertog
blijven, omdat ook de nederlaudsclie linie van het Huis van
Nassau daarop eigendomsrechten bezit. De hertogelijke
schouwburg te Wiesbaden is met 1 Oct. veranderd iu een
Kou. pruisisch hoftheater.
De Keurvorst vau Hessen is naar Ilanau teruggekeerd en
bij zijne aankomst, in den nacht, aldaar met geestdrift ont
vangen.
Bij Kon. besluit wordt de militaire rijschool van Sehwedt
naar Hannover verplaatst. Ook Koning George heeft thans
zijne vroegere onderdanen van hunnen eed ontslagen. De
redactie van het stedelijk dagblad te Norden heeft van den
pruisischen commissaris eeue waarschuwiug ontvangenomdat
zij zich onbetamelijk over dien Vorst had uitgelaten.
In de zuidelijke Rijnstreken en Westphalen heeft men
zooveel hinder van wilde zwijnendat er drijfjachten tegen
georganiseerd zijn.
It IIIL4 X 8».
Van de medeplichtigen aan den moordaanslag op den
Keizer zijn er 34 ter dood en 15 tot verbanning naar Siberie
veroordeeld.
De bisschop der vereenigde grieken Kalinski is met eenige
kapittel-geestelijken in den nacht van den 4 gevangen ge
nomen en uit Chelm weggevoerd.
SPAXJE.
De 2 gebroeders Merino, wier talrijke rooverbeude de Sierra-
Morena onveilig maakte, hebben hunne manschappen weg
gezondenen zieli te Jaen ter beschikking der overheid gesteld.
De regeering heeft bevolen hun en de hunnen ongemoeid
le laten.
Bij besluit van den 29 heeft de Koningin bepaald dat
elke slaaf, den voet zettende in Spanje of in andere landen
waar geeu slavernij bestaat, daardoor onmiddelijk vrij wordt.
De Kamer is bij adres verzocht om bij de regeering aan-
tedringen op een nauwkeurig onderzoek naar de wijze, waarop
hel commando over het 8e leeercorps is gevoerd. De be
volking, zegt dat adres, wenscht te weten of bier sprake
is van verraad of van verregaande onbekwaamheid.
X W E II E X.
Prins en prinses Frederik der Nederlanden en hnnne doch
ter zijn te Stokholm met deu meesten luister ontvangen en
terstond met de Kon. familie naar Ulriksdal vertrokken.
VEKEI<:!VH>DE STATEN.
De reis van den President van Washington tot Nieuw-
York is een ware triumphtocht geweest, maar door dezen
voorspoed vervoerdbegon hij te Albany eene reeks van
kwetsende en onwaardige redenvoeringeu welkein elke
verblijfplaats herhaaldhem snel deu gewonnen grond de
den verliezen zoodat zijne pas geworven vrienden weder in
vijanden verkeerden en ten slotte het aantal zijner tegen
standers zeer is toegenomen.
M EXICO.
De stad Hieplalitlan in Oanoca is den 19 Aug. door de
mexicaneu ingenomen en het oostenrijksehe garnizoen met
achterlating zijuer dooden en gekwetsten verdreven. Ook
de slad Tocopoastla is verloren gegaan en de bezetting
krijgsgevangen geraakt. De fransche vloot en troepen heb
ben de stad Guayinas verlaten welke daarop door de repu
blikeinen is bezet. Ook uit, Mazatlan zijn de keizerlijken
teruggetrokken. De oostenrijksehe geul. Lanuberg is gedood.
De stad Alamos is door de fransellen hernomen. De maar
schalk Bazaine ontwerpt thans een plan om de noordelijke
provinciën voorloopig prijs geventen einde het gezag in
de zuidelijke krachtiger te handhaven.
II1XKEXL.AX».
Den 10 heeft de Koniugter zake van de ontbinding en
hernieuwing, der 2e Kamer eene proclamatie uitgevaardigd,
waarvan aan alle geabonneerden op dit -Wad reeds een af
druk is toegezonden.
De lioogleeraren inde rechten Visseringv. Boneval Faure
Goudsmit eu Buys te Leyden Gratama en Teilegen te Gro
ningen Asser en Modderman te Amsterdam Duymaer v.
Twist te Deventer en de Bruyn Kops te Delft hebben een
advies uitgebracht over de consiitutioneele vraac, door het
ministerie hij zijn rapport van 27 Sept. aan den Koning ge
steld waarvan de conclusie luidt als volgt: dat, al had de
2' Kamer de benoeming van M'. F. Mijer tot gouv. genl.
afgekeurd, wat onderteekenaars ten stelligste ontkennen zij
daartoe volkomen bevoegd zou ziju geweest.dat de vraag
door de regeering gesteld, of de 2e Kamer de groudwet
geschonden heeft, naar innige overtuiging niet, met ja kan
worden beantwoord zonder recht te noemen wat onrecht
is; dat men op die vraag niet met ja kan antwoorden zon
der de grondwet omver te halen.
De utrechtsche hoogleeraren de Geer, Fruin en v. Rees
hebben bij eeue afzonderlijke verklaring bekend gemaakt,
dat zij met dit advies hunner ambtgenooten volkomen in
stemmen.
De heer Groen v. Prinstercr, wiens gehechtheid aan ons
Koningshuis even bekend is als zijnen afkeer van aanranding
van de rechten der Kroon, verdedigt krachtig de motie
Keuchenius en veroordeelt nadrukkelijk het Kabinet, dat tot
de benoeming van den heer Myer en de ontbinding der
Vertegenwoordiging heeft medegewerkt. De Koniug on
schendbaar zijnde, blijven de ministers voor elk door hun
medegeteekend regeeringsbesluit verantwoordelijk en is het
de plicht der Kamer hunne handelingen te controleeren.
Volkswapening. De vereeniging tot bevordering der volks
weerbaarheid te Utrecht telt reeds meer dan 400 leden.
Marine. Den 9 is te Birkenhead in Engeland met
goed gevolg te water gelaten het voor rekening van ons
gouvernement gebouwde, ijzeren gepantserde ramtorenschip
Prins Hendrik der Nederlandeneen vaartuig bekleed met
indiscli eikenhout van 10 en pantserplateu daarover van 5J
duim dik, bewogen door 2 schroeven met machines elk van
200 p. k. en gewapend met 2 torens elk voerende 2 300-
ponders.
Belastingen. De gemeenteraad van Haarlem heeft den
10 besloten om 25 opcenten te heffen op de hoofdsom der
Rijks personeele belastingbenevens eene plaatselijke be
lasting tot een maximum van f 120.000.
Graanhandel. De kamer van koophandel te Groningen
heeft de handelaars iu granen en landbouwers uitgenoodigd
hunne omzettingen voortaan niet meer bij de maat, maar
bij het gewicht te doen.
Tentoonstelling van nijverheid en kunst te Am
sterdam. Den 7 bedroeg het aantal bezoekers 8666, zijnde
•sedert de opening op 21 Juni 231641.
