ALKMAARSCHE COURANT
j\°. 48. Achtenzestigste J aargang.
Zondag
2 December.
©fficiccl (öcbccltc.
Tot 1 Januarij 1867 blijft de geldleening van
f 45000, ten behoeve der gemeente Alkmaar,
tegen 5°/» 's jaarsmat aandeelen van f 1000 of
f 500, opengesteld.
Teeltenen ties tijds.
&öUckclijkschc ticvichtcu.
Deze Courant, wordt, wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgentusschen 8 en 9 ure. Prijs per
jaar f 3,40, enkele Nos. 7 Cents, tranco per post, f 4,—.
Brieven franco aan de Uitgevers
KERM'. COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 5 regels 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 uuringezonden berichten een dag
vroeger.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van de belanghebbenden
Dat. een suppletoir kohier der directe belasting en eender
hondenbelastingbeide over de dienst van 1866den 20
November door hen voorloopig is vastgesteld en gedureude
14 dagen na heden ter secretarie der gemeente voor een
ieder ter inzage is nedergelegd.
Burgemeester en IVethouders voornoemd.
AlkmaarA. MACLAINE PONT.
den 24 Nov. 1866. Oe Secretaris
SPANJAARDT.
De onderstaande personen worden verzocht zich binnen de
eerstvolnende acht dagen ier gemeente-secretarie aantpmelrien
JORAN HENDRIK YOLMER, HENDRIK KR1JNS,
P. J. van den MUIJSENBERG, G. DEKKER, gepaspor-
te'erd O. I. soldaat; CORNELIA van der WEIJDEN
laatste woonplaats LeydenTEUNIS DIRK BRUIN, 1. w.
Helder; BERNARDUS van BOMMEL, 1. w. Mille. a.
//Wat beduiden de teekeneu des tijds? Is het ebbe of
vloed Gaan wij achter- of vooruit,
Met deze woorden begon Hansen in 1855 zijn //Teekenen
des tijds," zoo hebben dezer dagen gewis veleu in den lande
gevraagd en zoo vragen wij met, hen.
//Een nieuw tijdvak is voor de geschiedenis van ons con
stitutioneel leven geopend", verzekert het Dagblad van Zuid
holland en 's Gravenhaye, en het, schetst het nieuwe tijdvak
als monarchaal-oonstilutioneel." Die naam is niet zonder
beteekeuis. Is men in Nederland constitutioneel, dan is
men daardoor ook reeds monarchaal, vermits onze Grond
wet, de constitutioneele monarchie als regeeringsvorm voor
ons land vaststelt. Die zich in ons land alzoo naar de
constitutie noemt is monarchaal monarchaal in den ziu
der Grondwet, dat is: niet onbeperkt of absoluut monar
chaal, maar beperkt of constitutioneel monarchaal hij hul
digt het souvereme Koningschap beperkl door een consti
tutie. Wie zich dus niet alleen constitutioneelmaar mn-
narchaal-constituiioneel noemt, schijnt iels meer te verlan
gen dan de Grondwet voorschrijft hij schijnt het monar
chale karakter van onzen grondwettigen regeeringsvorm iets
te flauw te vinden, en noemt zich monarchaal-corislitulio-
neeldat is iets meer, iets sterker monarchaal dan de con
stitutie bepaalt.
De richting der monarchaal-constitutioneele partij is vol
gens het Dagblad tevens de //nationale" richting de lang
door misleiding en bet. gebruik van bedriegelijke leuzen on
derdrukte, doch thans krachtig geopenbaarde geest des volks.
Het volk is het dus volgens het, Dagblad geheel eens met
de monarchaal-constitutioneele partij, het wenseht niets
liever dan het tegenwoordig Ministerie te behouden en te
ondersteunen; en wanneer dit hier of daar uit de verkiezingen
no"- niet duidelijk genoeg blijkt, is liet alleen te wijten aan
de misleiding der liberalen neen //radicalen", die allen te
"enstauders van Oranje zijn en den ondergang van het land
beoogen om zich zeiven te verrijken.
Maar wij zijn het van het, Dagblad reeds gewoondat
het alle mooie namen eu schoone leuzen voor zich in beslag
neemt, en zijn tegenstanders gewoonlijk met zoodanige ver
siert die hier te recht of ten onrechte verdacht, zijn.
Ook volgens de Tijd hebben de liberalen reeds lang hel
recht op dien naam verloren Radicalen moeten ze heeten.
Daarom mag men ook de Katholieken niet beschuldigen
dat zij van de liberalen zijn afgevallen. Daar komt de Tijd
tegen op: »de Katholieken zijn niet van de liberalen, maar
de liberalen zijn v n zich zeiven afgevallen." Zij steun
den Thorbecke, ook nog voor weinige maanden, toen hij ten
tweeden male Minister was //om zijn konservatieve prak
tijk." Men bedenke, //dat de tegenwoordige kouserva-
tic-en de eigenlijke liberalen zijn."
Zoo spreekt de Tijd. Aardig, niet, waar? Neen, niet
aardig, omdat het niet oorspronkelijk is. De geheele redenee
ring is slechts eeD navolging van die van den baron van Zuylen
van Nyevelt Aan dezen Nederlandscheu staatsman komt. de
eer toe, het eerst tegen de beschuldiging, dat hij zijn partij
had verlaten en zijn beginselen had verloochend, zicli op
liet standpunt geplaatst te hebben van den jongen in de
schuit, die verbaasd uitroept,: ik lig stil, maar de hoornen
en de koeien en de menschen aan den wal gaan vooruit
Wel mogen wij vragen waar gaan wij heen Wat
brengt ons het nieuwe tijdvak?
Noemt het Dagblad de regeeringspartij constitutioneel met
een monarchaal iintje, dat wat, meer dan constitutioneel is
dat op zich zelf en huiten de Grondwet schijnt te staan, wij
hebben reeds gezien, hoe //een der geleerdste schrijvers van
de geloovigi Katholieke partij," die tevens //uitstekend geschied
schrijver en politiek denker" is, het Koningschap hij de gratie
Gods volgens Pruisische opvatting huldigt, hoe M'. J. van hennep
tot, inlichting van de kiezers niets anders noodig acht dan
de begeerte van Zijn Majesteit, uit te vorschen en meer eu
meer zien wij de Tijd de leer van de Goddelijke genade
ontwikkelen tegenover ons Nederlaudsch grondwettig Kuuing-
schap. Die leer was hier langzamerhand op den achtergrond
geraakt, maar de Tijd acht. het noodig haar weer ingang
te doen vinden en krachtig te doen heerschen zooals vroe
o-er.— Zooals vroeger? vraagt gij, en gij pijnigt, uw geheu
gen om u toch te herinneren, wanneer die leer hier laatste
lijk heeft gebloeid. Gij vreest dat ge naar de middeleeuwen
zult verplaatst worden, althans naar een tijdvak vóór 1581
want gij meent dat na de afzwering van Graaf Philips, //om
dat, de onderzaten van God niet. geschapen ziju ten behoev
van den Vorst maar de Vorst om den wil der onderd inen"
de thans weer gevierde leer in Nederland niet inheemse!)
heeft kunnen zijn. Gedurende de Republiek althans heeft
zij zich bezwaarlijk weer kuuueii vestigen Bodewijk was te
veel Koning bij de gratie van zijn broeder Napoleon. Keizer
der Pranschen om plaats Ie laten voor de gratie Gods, en
van 1810 tot 1813 kwam het gezag al te zeer rechtstreeks
uit Parijs dan dat het Nederlandsche volk had kunnen ge-
looven dat het //van boven" kwam en van Goddelyken oor
sprong was. Maar in 1813?
//In 1813 leert, de Tijd van 23 Nov. 11. leefden
onze bevolkingen nog in de ware leer dat alle magt van
God komt." Waar drommel kwam die ware leer zoo in
eens van daan durven wij vragen. In 1581 was zij zeer
bepaald en plechtig verloochend, en na dien tijd heeft ze
hier onmogelijk weer ingaug kunnen vinden. Hoe kon dan
ons volk in 1813 nog leven in de ware leer van het Ko
ningschap bij de gratie Gods Ziedaar wat wij gaarne op
gehelderd weuschten te zien. 't, Komt ons voor dat de zaak
inderdaad die moeite wel eenigermate verdient,
Wel hebben wij hooren verhalen, dat ons geteisterd en
geplaagd volk in 1813 niets sterker verlangde dan rust eu
verademing, dat het den Koning voor alles liet zorgen eu
hem een onbepaald vertrouwen schonk, maar liever zelf niet
medewerkte, dat het, volk zich zelf onmondig verklaarde
en niet de minste deelneming en belangstelling toonde in
de regeling van den nieuwen staat, dat de mislukte pogin
gen tot zelfbestuur van 1795 tot 1806 en de daarop ge
volgde Eransche centralisatie aan de natie het, geloof aan
eigen kracht had ontnomen eu haar aan eigen inspanning
en werkzaamheid had ontwend, dat zij daarom liet geheele
bestuur met blind vertrouwen overliet aan IVillem I, hem
den Vader des Vaderlands, den g e 1 i e f d e den
geëerbiedigde, Europa's Salomo noemdemaar
later, t,oen de zon des voorspoeds was ondergegaan zeer ten
nrechte ook hein alleen de schuld gaf van alle rampen die
ons vaderland hebben getroffen. Met zulk een voorstelling
bbeu wij ons kunnen vereenigen maar dat. ons volk in
1813 nog leefde in de ware leer dat alle macht van God
komt, althans in de beteekeuis die men thans aan die leer
wii geven, om haar toe te passen op de staatsrechtelijke vraag
stukken die tegenwoordig aan de orde van den dag zijn
neen, dat wisten we niet., en dat zullen we weigeren te
gelooven zoolang het ons niet deugdelijk wordt bewezen.
Wij hebben tot nog toe gemeend dat de denkwijze van
ons volk omtrent, de betrekking tusschen Nederland eu Oranje
volkomen juist was uitgedrukt in deze woorden van den Ge-
neraal-Majuor Knoop: /'Wat men ons verkondigt van het
goddelijk regt der vorsten, dat. begrijpen wij niet. Maar wat
wij wel begrijpen isdat een stamhuis zulke groote, uit
stekende, langdurige diensten aan een volk kan bewijzen,
dat het. daardoor dit volk met den sterken baud der dank
baarheid aan zich verbindt,, zoodat het, als het ware, niet
anders dan natuurlijk en regtmatig wordt, de hoofden van
dat volk zooveel mogelijk uit dat stamhuis te kiezen. Zie
daar, naar ons inzien, wat bij ons den hechtsten grondslag
uitmaakt, waarop het huis van Oranje zijne aanspraken op
de oppermagt kan vestigen. Die aanspraken moeten zich
nooit gronden op een in nevelen en duisternis gehuld god
delijk regt, altijd stuitend vooreen volk als het onze, dat
gezond verstand heeft, gevoel van eigenwaarde en afkeer
van kueehtelijke onderwerping; maar die aanspraken moeten
gegrond zijn op de vele diensten die het huis van Oranje
den lande heeft, bewezen, op den luister, dien de groote
daden der leden van dat huis op ons hebben doen afstralen,
op de eeuwenlange verbinding van Nêerlands geschiedenis
met die der Oranje's, van Nêerlands welzijn en roem met,
het, welzijn en den roem van dien vorstenstam."
Zoover, maar niet. ver Ier, ging steeds naar onze meening
de overgroote meerderheid onzer landgenooten. Zoo ver
gingen de woordvoerders der Katholieken niet altijd. 1)
heer Alberdingk Tbyrn h. v. heeft zich altijd verzet tegen het
in verband brengen van de vroegere geschiedenis des lands
onder de stadhouders uit het Huis van Oranje met ons te,
genwoordttr Koningschap onder vorsten uit hetzelfde Huis,
Nog in 1863 (f) meende hijdat het wijzen op de handen
tusschen Neerland eu Oranje vóór 1813 //slechts leiden kon
tot, verzwakking van de betrekkingen tusschen Vorst en Volk,
die de Grondwet heiligt en waarin wij ons gelukkig gevoe
len." Hij herinni-rt, hoe in 't bijzonder Amsterdam zich
steeds deed en nog doel kennen door zeker //overwicht, van
liet, liberaal-aristokratiesch element," hoe in hare//muurkroon
de liberaal-aristocratische diamant de andere steenen vrij
sterk overschit.tert en hoe het //Patriciaat, van Regenten
eu kooplieden" steeds gedurende de Republiek een heilzaam
tegenwicht bood aan de «monarchistiesch-democratische"
richting, waarin de Stadhouders zich somtijds met het la
gere volk schenen te vereenigenen aan de leer van
»de predikanten der Staatskerk die uit de monarchistische
geschiedenis der Herderkoningender Godsregeerir.g en
der Koningen van Israël weinig sympathie voor de Amster-
damsche Vroedschap putten." Hij wijst hij herhaling op dien
liberaal-arisloeralisohenop dien min of meer republtkein-
scheu zindien Amsterdam nooit heeft, verloochend, althans
/-als het zijn ordelijken gang ging, niet gestoord door eeni-
gen volkswaan van den dag." Hi; geeft, toe, dat Amsterdam
i> 1813, //een oogenhhk door de gelukkige omkeering mede-
gesleept, verademend van den druk zich zonder voorwaarden
in de geopende armen van den Souvereiuen Vorsf zofl ge
stort hebben, ook al hadde hij de politieke fout begaan
(waarvoor zijne wijsheid hem behoed heeft) niet, terstond eene
kouslilutie te heioven en aan te bieden. Maar in zulk een
oogeublik gaat hij voort -- zofl men Amsterdam zelfs
grootere gedachteloosheid ten goede moeten honden. Men
was builen zich zelve; men vergat al het verledenemen
putte zich uit in overdreven betuigingen ten opzichte van
den aanstaanden Koning, om daarmede zoo mogelijk de
herinnering uit te wisschen van de plechtige aanbieding der
stads sletilcleu aan Keier Napoleon, voor weinige maanden
geleden. In één woord Amsterdam was een oogeublik
Oranjeklant in den huitensporigslrn zin, en zofl de ppn ge
haald hebben door zijn geheel verleden, meten benevens de
rechten en vrijheden hij de Konstituties van de laatste jareu
der XVIII- Eeuw veroverd en bedongen."
Wat Amsterdam zich in 1813 veroorloofde, en in de op
gewondenheid van het oogenblik mocht veroorloven daarvoor
heeft, hei zich echter later gewacht, en behoorde het zich
volgens den heer Thijm ook tneer gewacht te hebben in 1863,
toen het de bevrijding der Eransche overheersching herdacht.
Alberdingk Thijm heeft zich in 1863 geërgerd aan den kreet
Oranje-bovendie steeds de leuze der //Oranje-partijschap
tegenover de liberale richting" wasaan het dragen der
oranje-kokarde, als //voor gewone burgers, als openbaring
van hun nationaliteitsbesefhoogst ongepast, of men
moet er een protest tegen de Grondwet meê willen aanduiden,"
aan het Oranje hoven «op den Damvoor het oude Asnster-
iamsclie Stadhuis (thands Paleis)," als //eene verloochening
van Amsterdams verleden en eene overdrijving van de ge
zindheid der meerderheid harer burgers." Tot verschoouing
weet hij alleen aan te voeren dat de Amsterdamsche burgers
en de Amsterdamsche regeering hebben gehandeld «zonder
argh of listmaar hij acht toch //eene waarschuwing voor
't vervolg" niet overbodig.
Was dat. een voorgevoel van de dingen die in 1866 zouden
geschieden
De man, die zich in 1863 genoopt gevoelde aldus te
protesteerentoen naar onze meening het Oranje-boven met
geen mogelijkheid als partijleus kon aangemerkt worden, en
dit, karakter ook inderdaad nergens heeft gehad, die «een
sterk dynastiek gevoel" in den Koning eerbiedigde, maar
toch daarbij verklaarde: //de Koning heeft andere herinne
ringen, een ander zelfgevoel, dan elk verschillend volksdeel
heeft en het volksdeel moet niet meenen den
Koning te vereeren door een loutere echo
te wezen van de koninklijke gedachten
hoe moet hij te moede zijn nu «een der geleerdste schrij
vers van de geloovige Katholieke partij," tevens «uitstekend
geschiedschrijver en politiek denker" de kiezers vermaant
alleen 's Koniugs proclamatie te lezen daaruit 's Kouing3
bedoeling op te maken, en overeenkomstig die bedoeling,
als van //den meest bevoegden beoordeelaar," te stemmen
Hoe moet, Inj te moede zijn nu hij de kiezers onder den
kreet Oranje-boven tegen de //liberale factie" naar de stem
bus ziet drijven ook //zonder argh of list"?
Wat moet hij van de beoefening van onze geschiedenis,
en van de Amsterdamsche in 't bijzonder denken nu hij
in de Tijd leest: in 1813 leefden onze bevolkingen nog in
de ware leer dat alle magt van God komt
Moet hij niet geloovendat «de ordelijke gang" in ons
vaderland, en te Amsterdam in 't bijzonder, is //gestoord door
eenigen volkswaan van den da g"?
Zal hij ook nu niet //een weinig Amsterdamsche kritiek"
leveren, en een tweede, ernstiger //waarschuwing voor 't ver
volg" in 't licht, geven
Zal hij althans niet vurig met ons bidden, dat deze
//volkswaan van den dag" spoedig moge voorbijtrekken en
dat Nederland, Amsterdam ia 't bijzonder, weer «zijn or
delijken gang" moge gaan
(f) Een weinig Amst.prdamsche kritiek hij gelegenheid der
nationale feestvieringen door J. A. Alberdingk Thym.
KlCIUiA.
Het leger heeft bij den jongst,en oorlog 2865 manschap
pen verloren, waaronder 47 gesneuvelde en 111 gekwetste
officieren.
B E 1/E.I K.
De heer Gillardredacteur van le Grelotaangeklaagd
wegens liet hoouen van vreemde souvereiuen in het nummer
van 21 Juniis door het hof van Brabant vrijgesproken.
De staatsspoorwegen hebben in 1865 opgebracht 25600 fr.
per kilometer, dat, is 600 per k.m. meer dan in 1864. Het
zuiver overschot, ging dat van het vorige jaar met 500,000
fr. te boven. De kosten van exploitatie bedroegen 51 p.et.
van den outvang.
De beroemde violoncellist Fr.Servais is te Hal overleden'
Zijn lijk werd den 29volgens het algemeen verlangen op
kosten der gemeente, begraven. Daartoe waren vele voor
name artisieu uit Londen .Parijs en Keulen overgekomen.
K I, A O
Het gepantserd Kanaal-eskader, beslaande uit 9 schepen,
is gedurende de jongste stormen 32 dagen buitengaats ge
weest en heeft bewezen dat de geharnaste vaartuigen even
zeevaardig en vlug van beweging zijn als de gewone.
In de week geëindigd 17 Nov. zijn slechts 2 runderen
door de veepest aangetast.
Den 23 zijn te Dnblin Limerick en Cork weder gewa
pende feuians in hechtenis genomen, alsmede een americaan
die in het bezit, was van eene aanzienlijke som gelds. Aan
den policie-agent die James Stephens, welke weer uit America
teruggekeerd schijnt te ziju gevangen neemt wordt. 1000
uitgeloofd. Op bevel der regeering zullen 3 regimenten in-
fauterie naar Ierland vertrekken.
De rechtbank te Toronto, in Canada, heeft op nieuw 2
fentans ter dood veroordeeld.
Mazzini heeft aan de Daily-Telegraph geschreven, dat
de aan hem toegeschreven proclamatie aan de romeinen een
verzouuen stuk is.
De stad Londen telt mper schotten dan Edinhurgmeer
ieren dan Dublin meer eatholieken dan Rome en meer joden
dan geheel Palestina.
Het hoofd der londensche polioie heeft geweigerd om te
zorgen voor het handhaven der orde bij de groote demon
stratie van handwerkslieden op 3 Dec. De commissie ter
regeling der hijeeukomst hrefl daarop verklaard de geheele
verantwoordelijkheid op zich te nemen, en eene deputatie uit
haar midden heeft den minister IPalpole verzocht om 1000
handwerkslieden als policieagenten te beëedigen tot bewaring
der orde hij den optocht. De minister antwoordde, dat hij
aan dit verzoek niet voldoen kou en dat de gewone politie
voor de orde zou zorgen. De regeering heeft Primrose-hill
ter beschikking gesteld voor de bijeenkomst en lord lianelagh
heeft de commissie verlof gegeven daartoe van zijn park bij
Beaufort house gebruik te maken, aan welke laatste plaats
thans de voorkeur is gegeven.
De tegenwoordige prijs der effecten van de sedert 1862
aan de iondensche beurs gestoten buiteulandsche leeningen
vergelijkende met den prijs der uitgifte, bespeurt men, dat