glgHefrelijfegche Berichten.
ons Sen Voestand toonen gelijk die is, en dat is goed. Wij
wisten dan met zekerheid, niet alleen wat wij van het Minis
erie maar ook wat w(j van de Kamer te wachten hebben.
Misschien zou het den kiezers de oogen openen.
Wij vragen het met al den ernst dien de zaak verdient:
zou het geen allertreurigst verschijnsel zijn wanneer er in
de Tweede Kamer geen verdedigers opstonden van de mi-
nisteriëele verantwoordelijkheidgeen bestrijders van een
Ministerie dat dezen hoeksteen van onzen constitutioneelen
regeeringsvorm verwerpt En ai bleken er maar weinige
strijders te zijn, al leden zij de nederlaag, zou een wakkere
bestrijding der Bismarckerij niet beter zijn dan een awijgende
berusting Maar zoo het Ministerie werd veroordeeld
en het trad af Het Ministerie moet wetenof het be
hoort af te treden of aan de regeering kan blijven maar die
vraag kan voor de leden der Kamer nooit een hinderpaal
zijn om hun plicht te doen. -- Zou misschien het Ministerie
een nieuwe ontbinding der Kamer voorstellen? Niet
waarschijnlijkmaar mag de vrees daarvoor zelfs maar een
oogeublik beletten de Grondwet te verdedigen En zou de
uitslag eener nieuwe verkiezing noodzakelijk minder gunstig
voor onze constitutioneele vrijheid zijn dan die der laatste
stemmingen? Nog veel minder doet de vraag af, wie
het Ministerie zou moeten vervangen, indien het eens aftrad?
In elk geval een Ministeriedat zijn verantwoordelijkheid
tegenover de Kamers zou erkennen. En dat was reeds veel
gewonnen. Welke personen het zouden uitmakendoet zoo
veel minder ter zake, als een kwestie van personen altijd
lager staat dan een kwestie van beginselen.
Hoe is het mogelijkdat de Arnh. Ct. een andere mee
ning is toegedaan
-De eenige oplossing die wij kunnen gevenis dezede
Arnh. Ct. acht de zaak nu eenmaal van niet zoo groot be
lang dat v. d. Putte eenmaal aan Thorbecke de gehoorzaam
heid opzeischijnt in hare schatting zoo ongeveer gelijk te
staan met de miskenning van de ministeriëele verantwoor
delijkheid door het tegenwoordig Kabinet. Omdat v. d. Putte
zich niet in alles naar Thorbecke wilde schikken, erkende zij
p. d. Putte en zijne geestverwanten niet meer voor zuivere
liberalenen begon zij aanstonds de onderscheiding in Thor-
beckianen en Putteanen zelfs niet afgeschrikt door die on
hebbelijke namenvoor welker gebruik haar goede smaak
haar had behooren te bewaren. Een Ministerie v. d. Putte
schijnt haar ongeveer even groot een gruwel als een Minis
terie Heemskerk- Borret. Zij heeft het althans indertijd met dezelf
de vijandige gezindheid en met grootere hevigheid ontvangen.
Immers v. d. Putte was tegen Thorbeckealzoo anti-Thorbec-
kiaansch, zanders" liberaal dan Thorbecke, en het oude be
proefde Thorbeckiaansche liberalisme was gebleken het echte
te zijn het anti-Thorbeckiaansche Putteaansche neo-liberalisme
kon dus niet goed zijn. Zoo redeneerde de Arnh\ Ct. in
Eebruarien zoo schijnt zij nog over de zaak te denken.
Als de oude garde de echte liberale p a r t ij niet aan 't
roer staat, is het haar zoo tamelijk onverschillig wie voor
't oogenblik die plaats inneemt. Dat een Ministerie regeert
dat zich niet in alles verantwoordelijk acht jegens de Kamers,
komt haar verdragelijk voor, daar zij niet weet wie het bij
zijn val zou opvolgen. Hare prediking isdat wij het lijden
des tegenwoordigen tijds geduldig moeten dragen als een ge
rechte straf voor de zonde van Januari, toen eenige ont
aarde liberalen Thorbecke hebben uitgeworpen! Alleen
van de herstelde oude liberale partij van het proefhoudend
Thorbeckiaansche liberalisme is heil te wachten. Als die
partij gereed staat het bewind over te nemenmag het
Ministerie worden omvergeworpenanders is het beter te
wachten. Of er al een Ministerie optrad met zuiver con
stitutioneele beginselen, zich verantwoordelijk erkennende je
gens de Kamers, wat zou het baten als het niet van de oude
alleen-zaligmakende liberale partij uitging Daarom voor
alsnog berusten.
BËLGIE.
De Kamer heeft besloten om de speelbank te Spa opte-
heffen doch niet vóór 1870. 300 Adressen met ruim 6500
onderteekeningen zijn ingekomen, verbetering verzoekende
van het lot der onderwijzers aan de lagere scholen.
De regeering heeft bij FrankrijkEngeland en Pruisen
aanzoek gedaan tot benoeming van ingenieurster beoor
deeling van het rapport der nederiandsch-belgische commis
sie over de afdamming der Schelde.
Tot minister van oorlog is benoemd de luit. genl. Qoethals.
ËHIGKLAKO,
In de week geëindigd 1 Dec. zijn wederom 32 runderen
door de veepest aangetast.
Naar Ierland zijn op nieuw 2 regimenten gezonden.
De aartsbisschop Cullen heeft in de r. c. kerken een her
derlijken brief doen afkondigen, houdende afkeuring van de
beweging der fenians.
Den 11 zijn te Dublin weder vele personen gearresteerd.
Binnen ééne maand zijn 4 tusschen Hull en Petersburg
varende stoomschepen verongelukt.
Te Barnsley heeft in eene steenkolenmijn eene ontploffing
plaats gehadwaarbij naar men vermoedtmeer dan 300
menschen het leven hebben verloren. Eene volgende ont
ploffing kostte wederom 30 a 50 menschen het leven. Bij
eene andere te Hanley kwamen 150 menschen om.
FRAMtKIJK.
De minister van onderwijs heeft de schoolonderwijzers bij
circulaire aangespoordom hunne leerlingen zoo min moge
lijk met nutteloos geheugenwerk bezig te houden maar lie
ver hun verstand te ontwikkelen.
Den 8 zijn te Roubaix 2 groote spinnerijen verbrand
waaronder de zoogenaamde Filature monstre.
De aartsbisschop van Parijs heeft door zijnen kanselier
Bayle aan het blad le Monde eene terechtwijzing gezonden,
naar aanleiding van een artikel in dat blad over eene won
derdadige genezing door aanraking van een reliek.
Parijs teltvolgens de volkstelling dit jaar gehouden
1,825,274 zielen, zijnde de bevolking sedert 1861 met 129,133
zielen toegenomen.
HESS EX-«ARMST ABT.
De genl. Stockhausen die wegens plichtverzuim als aan
voerder eener hessische brigade tegen Pruisen moest terecht
staan heeft zich van het leven beroofd.
ITALIË.
Bij Kon. besluit is de minister van financiën gemachtigd
om voor 5 miljoen rentegevende schuldbrieven uittegeven tot
betaling van het aan Oostenrijk verschuldigde.
De heer Tonello is als onderhandelaar uit Florence naar
Rome vertrokken. Den 7 is te Parijs de regeling betreffen
de de pauselijke schuld tot stand gekomen tusschen de hee-
ren Faugere wegens Frankrijk en Mancardi wegene Italië.
Laatstgenoemde mogendheid zal, voor de door den Paus
betaalde reuten van de op de geannexeerde gewesten druk
kende schuldbinnen 3 maanden 20,600,000 fr. in de pau
selijke schatkist stortenom in den dringenden finauciëelen
nood daarvan te voorzien.
KERKELIJKE STAAT.
De kardinaal-aartsbisschop van Napels Riario Sforza keert
uit Rome naar zijn bisdom terug.
Den 22 Nov. zijn eenige piketten der pauselijke troepen
in het gebergte van Campo Lupino met eene 4maal sterkere
rooverbende slaags geweest. De soldaten verloren 10 doo-
den en 3 gekwetsten en dreven de roovers over de grenzen.
Het vertrek der fransche troepen wordt geregeld voortge
zet. De generaal de Montebelto en zijue officieren hebben
afscheid van den Paus genomen. Den 11 is de fransche
vlag op den Engelenburg door de pauselijke vervangen.
MUSTEXR1JK.
Het handelsverdrag met Frankrijk is den 11 geteekend,
zullende met 1°. Januari in werking treden. Het omvat den
handel, de scheepvaart, den werkkring der consulaire agen
ten den letterkundigen eigendom en de successiën.
De Keizer heeft, bij eigenhandig schrijven aan den mi
nister van oorloggelast de vervolging tegen de generaals
BenedekHenicistcin en Krismanicz en verdere officieren van
het noorderleger te staken.
Z. M. heeft zich voorbehouden later op het adres van den
beneden-oostenrijkschen Landdag te antwoorden.
Een aantal studenten te Pesth heeft eene serenade willen
brengen aan Ghiczy en Tiszade leiders der linkerzijde van
den hongaarschen Landdagmaar is daarin door de policie
verhinderd en door den rector vermaand zich stil te houden.
Den 6 heeft graaf Peak eene verzoenende reden gehouden
waarna het adres der linkerzijde met 227 tegen 107 st. ver
worpen en het zijne in beginsel aangenomen werd. 's Avonds
werd een fakkeltocht ter eere der linkerzijde gehouden. Den
7 benoemde het Volkshuis eene adres-commissie, waarbij
slechts een gering gedeelte der linkerzijde ^aan de stemming
deel nam. Het ontwerp door deze commissie ingediend
dringt aan op een spoedig herstel van den rechtstoestand
aangezien een verder uitstel het treffen van een vergelijk on
mogelijk zou makenverlangt eene amnestie voor staatkun
dige veroordeelden en verklaartdat de vraagstukken van
gemeenschappelijk belang behandeld zullen wordenna hun
ne voorlegging aan den Landdag en nadat deze zal gerech
tigd zijn besluiten te nemen die kracht van wet hebben.
Den 3 heeft het letterkundig genootschap Concordia te
Weenen den heer Kurandalid van den beneden-oosten
rijkschen Landdag en eigenaar-directeur der Ost-üeutsche-
Post, bij gelegenheid van zijn 25jarig jubilé als journalist,
een gastmaal aangeboden waaraan is deelgenomen door meer
dan 100 schrijvers en journalisteneenige leden der oppo
sitie in genoemden Landdagen den burgemeester der hoofd
stad.
In den croatischen Landdag is voorgesteldop nieuw
eene deputatie naar Pesth te zenden ten einde te verkrijgen,
dat Croatie onverwijld vertegenwoordigd zal worden in den
hongaarschen Rijksdag.
PRUIS EX.
Het Frankfurter Journal is in beslag genomenwegens
de mededeeling van de scherpe veroordeeling der politiek
van v. Bismarck, door Dr. Kuranda in den beneden-oosten
rijkschen Landdag.
De Koning heeft een vleienden brief gezonden aan Dr.
Blum, bisschop van Limburg in Nassau, wegens zijn herder
lijken brief, na de inlijving van het hertogdom uitgevaardigd.
De Koningin heeft aan alle r. c. geestelijken, die als aal
moezeniers bij het leger te velde dienst hebben gedaan eene
kostbare stola vereerd.
De hertog van Oldenburg ontvangt voor het afstaan zijner
rechten op Sleeswijk-Holstein 1 miljoen th. benevens eene
strook gronds.
De Afgevaardigden hebben den 6 de dotatie-wet met 219
tegen 80 st. goedgekeurd na verwerping van een amende
ment der heeren Hooerbeck Firchow enz. om de namen van
v. Bismarck en v. Roon wegtelaten op grond dat het niet
aanging zoo kort na het verleeaen van indemniteit wegens
begane overtredingen, die overtredingen in het openbaar te
beloonen.
De begrooting van oorlog, ten bedrage van 41.574,348 th.
is den 10 met 155 tegen 151 aangenomen met een amen
dement van den heer Weichenheimwaarmede de minister
zich vereenigde dat daarvan voorlaan een bedrag van 118201
(een peulschilletje bij het geheel) moet wegvallen. De post
van inkomsten en ook voor eenmaal die der buitengewone
uitgaven werden mede goedgekeurd.
Den 11 is op voorstel der commissiemet bijna eenparige
stemmen 500000 th. toegestaan voor het inrichten van het
marine- etablissement te Kiel.
Aan den minister van financiën is opgedragen de rechten
op pensioen der hannoversche officieren met 1°. Januari vast-
testellendewijl hun tractement niet langer betaald zal
worden. De officieren blijven weigeren in pruisische dienst
te treden en worden in dien onwil versterkt door een advies
van proffessor Zacharia te Göttiageninhoudende dat de
officieren bevoegd zijn het pruisische gouvernement in rech
ten te vervolgenindien het hun dwingt om trots de ca
pitulatie van Langensalza bij het pruisische leger overtcgaan
of hun pensioen te vragen.
Huiszoekingenarrestatiën en schorsing van ambtenaren
zijn de gevolgen geweest van de aan den gouverneur van
Hannover gegeven buitengewone machtde graaf hielmansegge.
commandant van het regiment dragonders van Cambridge
is naar de vesting Minden overgebrachtomdat hij de han
noversche onderofficieren aanspoorde niet in het pruisische
leger te treden.
De gouverneur heeft bekend gemaaktdat de onderoffi
cieren en soldaten van het voormalige hannoversche leger,
door de ontbinding daarvan, feitelijk ontheven zijn van den
aan Koning George gezworen eedzoodat de Staat hun
slechts als onderdanen beschouwt, die van hunne vroegere
officieren geene bevelen of raadgevingen te ontvangen hebben.
Bij Kon. besluit zijn de door Koning George indertijd
naar Engeland gezonden hannoversche schuldbrieven nietig
verklaard en is de uitgifte van andere in hunne plaats verordend.
li U SL A X' I».
Bij Keiz. besluit is bepaald, dat, vermits het afbreken der
betrekkingen met Rome het concordaat van 1847 niet lan
ger van kracht zijnde., de zaken der r. c. godsdienst weder
behartigd zullen worden door de besturenwelke volgens
de bestaande bepalingen daarvoor aangewezen zijn.
SAKSEN.
De staatsleening van 4 miljoen th. is door de bankiers
Rothschild te Frankfort, gemeenschappelijk met eenige andere
duitsche bankiershuizen, tegen pari genomen,
De le Kamer heeft met alg. st. de nieuwe wet op de le-
ger-organisatie aangenomen.
De pruisisóhe bezetting te Dresden ligt gedurig overhoop
met de Saksische en met de bevolking.
TURKIJE.
De regeering der Ver. Staten heeft een consul-generaal
voor Roumanie en een voor Servie benoemd.
Te Konstantinopel zijn 3 candioteu ter dood veroordeeld,
maar de gezanten van 4 mogendheden zijn in de bres ge
sprongen en hebben eene vermindering van straf verworven.
De opstandelingen op Candia hebben op verschillende
plaatsen versterkte stellingen ingenomen. De turksehe troe
pen ontvangen voortdurend versterking. De termijn van on
derwerping is weder met 6 dagen verlengd. 200 Candioten
met 340 vrouwen en kinderen in een klooster te Arcadium
belegerdhebben den brand in het kruit gestoken en zich
zeiven opgeofferdwaarbij van de turken 58 man gedood
en 150 gekwetst werden, of volgens de grieksche opgaven
2000 turken omkwamen. Het gebouw was gedurende 2 et
malen beschoten en werd na het ontstaan van de bres nog
6 uren hardnekkig verdedigd.
De Porte heeft" besloten de exploitatie der mijnen en bos-
schen van den Staat aan de particuliere industrie overtelaten.
ZWITSERLAND.
Het kanton Walliserland is door den Bondsraad aange
spoord uitvoering te geven aan de besluiten van 1847 en
1851 omtrent het uitdrijven der jezuiten.
V E R EE AT 4» RE STATEN.
Den 24 Nov. hebben eenige bekende radicalen te Phila
delphia eene bijeenkomst gehouden, tot het opmaken van
artikelen van beschuldiging tegen den President.
Op het uitgestrekte gebied der Unie worden thans niet
meer dan 295,774 indianen aangetroffen. Hun aantal ver
mindert jaarlijks.
MEXICO.
De republikeinsche bevelhebber Gomez te Tampicode
bezetting van Victoria, de hoofdplaats van het gewest, en
de genl. Pavor, de republikeinsche commandant der provin
cie Huestecavoeren onderling een levendigen guerilla-
oorlog.
De republikeinsche generaal Tapia heeft den 9 Nov. een
aanslag legen Matamoros beproefd, maar na een gevecht
van eenige uren moeten wijken. In den daarop volgenden
nacht is hij aan de cholera bezweken.
Den 24 heeft een oosteurijksche majoor de republikeinen
in de Banderilla verslagen en daardoor, in vereeniging met
den keizerlijken partijganger Delloyede stad Jalapa van
versterking en leeftocht kunnen voorzien. Den 25 werd een
aanval op die stad krachtig afgeslagen. Volgens een over
Nieuw-York ontvangen berichtzou het keizerlijk garnizoen
zich later hebben moeten overgeven.
BINNEN LAN D.
Staten-Gener.aal. De 2° Kamer heeft den 8 het wets
ontwerp tot verlenging van den termijn voor het uitbetalen
van premiën wegens den invoer van vrije arbeiders in Suri
name met 43 tegen 17 st. aangenomen. {Zie verder Veepest.)
Volkswapening. De vereeniging ter bevordering der
voiks-weerbaarheid pro Patria te Amsterdam is geconstitu-
ëerd met 295 ledeu. Eene dergelijke vereeniging te Breda
telt 73 leden.
Nieuwe Ondernemingen. Het kapitaal voor de neder-
landsche internationale spoorweg- en havenmaatschappij is
geheel ingeschreven. Alle inschrijvingen zijn aangenomen.
Het bestuur van Almelo heeft voor f 75000, van Rijssen
voor 70000 deelgenomen.
De beer Metselaar heeftop grond eener door hem met
eene belgische maatschappij getroffen overeenkomst tot ves
tiging der drinkwaterleiding te Rotterdam van die gemeente
een rentewaarborg gevraagd van 4j. p.ct. over het kapitaal
van f 1,100,000.
Te 's Hage trachten eenige personen van naam een libe
raal, groot Dagblad van Nederland opterichten, hetgeen
echter niet zal verschijnen alvorens de benoodigde 500,000
geheel zijn ingeschreven.
Onderwijs. Te Hoorn is besloten tot oprichting eener
hoogere burgerschool met 3 a 4 jarigen cursus.
Van de academie te Breda zullen de leerlingen voortaan
niet slechts tijdelijk bij het leger ingelijfd, maar ook geheel
weggezonden kunnen wordeu. De verregaande mishandeling
van een kadet door zijue kameraden heeft een onderzoek ten
gevolge.
Inwijdingen. Den 7 is de nienwe synagoge te S. Oeden-
rode ingewijd en den 10 het protestantsche bestedelingen-
liuis te Arnhem plechtig geopend.
Aanbestedingen. Den 13 te 's Hage het maken van
gebouwen en verdere werken op het station Meppelminste
inschr. J. Koog te Amsterdam voor 203.489het maken
en stellen van den ijzeren bovenbouw van 5 draai-en 2 kraan-
bruggen in den spoorweg van Groningen naar Nieuwe Schans,
minste inschr. E. Boin Sp Cie. te Parijsvoor f 99.500.
Gieten. Verbeterde opgaaf der legaten van wijlen mevr.
de wed. Orobio de Castro te Amsterdam port. israël. kerk-
kas 20000. idem armenkas f 20000, idem oudemannenhuis
f 10000, idem oude vrouwenhuis f 20000, idem armenschool
f 10000, idem jongensweeshuis (op hare kosten gebouwd)
f 200, leenfouds f 300, genootschap Keriath Sepher Thora
J 200, nederl. israël. armbestuur ƒ300, doofstommen-instituut
te Groningen f 300, N. en Z. Holl. reddingboot-maat
schappij J 200.
Subsidie. De Staten van Utrecht hebben eene bijdrage
van f 50000 verleend voor het te Utrecht te bouwen zieken
huis tevens bestemd tot nosocomium.
Rampen. Van vele zijden wordt geklaagd over den zeer
hoogen waterstandvooral in Noord-BrabantOverijssel en
Drenthe. Een gedeelte van Almelo is zelfs onder gezet en
het drentsehe dorp Aolo is, even als Coevordengeheel
door het water ingesloten.
Cholera. Van 25 Nov. tot 1 Dec. zijn aangetast 15 en
overleden 8 personen.
De gemeenteraad van Kampen heeft voor buitengewone
diensten de 3 stads-geneesheeren ieder f 150, en aan 2 an
dere geneesheeren en 2 heelmeesters ieder f 250 vereerd.
Veepest. Van 25 Nov. tot, 1 Dec. zijn
in Z.-Holl. aanget,.2130, gest. 304, afgem.792, herst. 75 2
Utrecht 4549, n 1849, 932, 435 p.
N.-Holl. u 483, 13, 447, 8 S
Nog ziek in Z.-Holl. 1041, Utrecht 2599, N.-Holl. 15 a
In de laatste 3 weken klom het cijfer der aangetasten van
1595 tot 3257 en laatstelijk tot 7162.
Volgens een rapport van den minister van binn. zaken
aan den Koning, waren tot 24 Nov. aangetast 90539, ge
storven 39595, afgemaakt 17460, hersteld 32081 en nog ziek
1403 runderen. Na aftrekking van het aantal afgemaakte
blijkt het dat 52,2 p.ct. van de aangetasten gestorven zijn.
Op 13 Januari waren 89, op 9 Juni 36 en op 29 Nov. 136
gemeenten besmet. Het jaargetijde te ver gevorderd zijnde
om de uitroeiing der ziekte van afmaking te verwachten is
bevolen daarmede binnen de lijn van afsluiting niet voortte-
gaanmaar gunstiger tijdstip aftewachten om geen mil-
joenen zonder waarschijnlijke vrucht te doen verloren gaan.
De ziekte breidt zich in de Betuwe uit en heeft zich ook
vertoond te Lithoyen in Noord-Brabant en te Wognum in
Noord-Holland.
De minister van binn. zaken heeft de markeen en ver-
koopingen van rundvee in Overijssel en Noord-Holland ver
bodenmogende in laatstgenoemde provincie alleen te Am
sterdam Haarlem en Purmerende slachtvee worden gemarkt.
Bij de Staten-Generaal is een wetsontwerp ingedl^d
verhooging der staatsbegrooting van 1866 met f 600,000,
wegens uitgaven ter beteugeling der veeziekte.
Misdrijven. Den 11 is te Velzen in een drooge put liet
lijk avonden van zekeren Mul, benevens de pet van iemand
uit Beverwijkwaarmede hij 'a avonds te voren eene her.
