r"
ï&Sfi-T^SS^S :?sTip
gElckclijkschc Betichten.
kerkelijke staat.
tuuhije.
den akker bebouwd, liet veld bezaaid, en aan de plant den
tjjd gelaten hebben om te ontkiemente ontluiken en te
Men zou mogen vragenwat er toch wel voor de vrijheid
te doen zou overblijven wanneer al dit werk reeds afge
daan moest zijneer zij te voorschijn mocht treden t Men
verbeelde zich een volk waarvan alle partijen ten onder ge
bracht en alle wetten bepaald zijnwaaraan een bepaalde
godsdienst en nieuwe zeden door de regeering zijn opge
drongen waarbij de maatschappelijke rangorde door de re
geering is geregeldaan die regeering zelve een overwegend
gezag is verzekerd, en waaraan daarenboven een onbegrensde
eerbied voor de wet is ingeboezemd. Men verbeelde zich
zulk een volk begiftigd met de vrijheid Wat zou liet er
meê doen? Zou liet nog een greintje leven bezitten? Zou
het niet reeds dood, niet reeds een lijk zijn, perinde ac cada
ver Zou het niet reeds voor lang onder de kunstbewer-
een mensch wien men een godsdienst, zeden en ge lui en
voorschrijft, wien men een beroep en een woonplaats aan
wijst en een vrouw geeft, zonder hem over liet een of ander
te raad|>legenwien men daarenboven een heiligen eerbied
heeft ingeboezemd voor de wetten waarbij dit alles is be
paald en geregeldterwijl eindelijk aan de regeering een
overwegend gezag is verleend om de aldus gevestigde orde
te handhaven. Men stelle zich eindelijk voor, dat tot dezen,
mensch werd gezegd: Verheug u, want eindelijk wordt u
geschonken wat u nog ontbreekt. Gij zijt bijna volmaakt,
en bezit alles wat noodig is om gelukkig te zijn behalve
ééne zaakde vrijheid. Welaanwees vrijvrij m uw on
derzoek in uw denken en sprekenin uwen omgang en uw
bedrijf, vrij in uw leven. Zonder eemgen twijfel zou de
man met het onwaardeerbaar geschenk schromelijk verlegen
zitten. Menschen en volken kunnen volkomen ongeschikt
gemaakt worden voor het gebruik van de vrijheid. Geen
volk biedt daarvan een duidelijker voorbeeld aan dan juist
het Fransche. Komt het na de eene of andere omwenteling
in 't bezit zijner vrijheid, het weet haar niet te gebruiken,
en geraakt daardoor noodzakelijk weer onder liet gezag van
een beheerscher. Het gevoelt in elk opzicht behoefte aan
de leiding, den steun, de regeling, de medewerking of
den dwang van het staatsgezag. Een Napoleontisch bestuur
is zeker wel het allerongeschiktste om een natie tot net ge
not der vrijheid voor te bereidenhoe langer het duurt
en hoe langer het regelt en vormt en kneedt zooveel te
minder wordt de natie bekwaam om eenmaal zelve hare za
ken te regelen en zich vrij te ontwikkelen.
Een Napoleon en een v. Bismarck beschouwen de vrijheid
als een niet onaardig versiersel, niet ongeschikt om de ge
velspits van het overigens in alle opzichten vo tooide staats
gebouw te tooien als een voorwerp van weeldeeen liet
mode-artikeltje, waarmee een volk kan gaan pronken, als liet
te voren al zijn belangen heeft geregeld en zijn roepingver
vuld. Als het zijn hoogsten trap van ontwikkeling heeft,
bereikten niets meer te doen heeft dan in kalme rust de
vruchten van zijn vroegeren arbeid te genieten kan het de
vrijheid op den koop toe krijgen, 't Is een geschikt kleed
voor renteniersvoor hofjesiui en diaconiehuis-mannetjes,
maar niet voor den nijveren burger.
Voor de tegenstanders van Bismarckenj en Napoleontisch
staatsalvermogen is de vrijheid daarentegen de onmisbare
voorwaarde voor elke gelukkige ontwikkeling. Zij is het
cement, waarin reeds de grondslagen van het staatsgebouw
geleed moeten worden. Wil een volk zijn bestemmiug be
reiken zich ontwikkelen tot de hoogte waarvoor het vatbaar
is dan is juist bij die vormingbij de regeling zijner be
landen, bij de keuze van ziju werkkring de vrijheid het noo-
didste en gezondste voedsel. Geen voorwerp van weelde
voor den rentenier, maar leveusbehoefte voor den werkman.
Moet echter de staat gevormd en bevestigd worden op
Napoleontische of Bismarcksclie manier, dan heeft graaf Bu
lenburg gelijk dan is de vrijheid een geheel onbruikbare zaak.
Is aau Keizer of Minister de taak opgedragen om het volk te
kneden en te vormen, als een beeldhouwer de klei T00r
model, dan is er voor vrije ontwikkeling geen plaats. Moet
er een legerinrichting worden doorgedreven waarbij het ge
heele volk dienstbaar gemaakt wordt aan de oogmerken der
regeering, waarbij het verplicht wordt tot levering van man
schappen en geld, om op het geschiktste oogenbiik naburige
en bevriende staten te verrassen, te veroveren en in te lijven,
dan is een liberaal bestuur, dan is een op de vrijheid des
volks gegronde regeeringsvorm een allerongelukkigst werktuig.
En hierin bestaan naar onze meening het ongelijk en de
machteloosheid der Pruisische liberalen tegenover von Bismarck,
dat ook zij een Pruisischen staat in Duitschland hebben wil
len vormen en vestigen, niet door de vrije ontwikkeling van
het denkbeeld der Duitsche eenheid niet door den drang
der steeds dieper gevoelde behoefte aan aansluiting bij e
verschillende Duitsche staten maar door dwang en geweld,
door bloed en ijzer. Waar zulk een buiten andsche staat
kunde heerscht, daar moet het binuenlandsch bestuur zich
daarnaar schikken en plooien: daar wordt een vrije volksre
gering ten eenen male onmogelijk De vrijheid kan met
hier toegelaten, en daar geweerd worden. Zij is een alge
meen beginsel, dat alle takken van bestuur en alle richtingen
van het* maatschappelijk leven doordringteen naijverige
schoone, die geen mededingster duldt; zij kan met, m bond
genootschap leven met onrecht en geweldmaar geraakt
met deze natuurlijke vijanden in strijd bij de eerste ontmoe
ting en zet den kamp onverpoosd voort, totdat zij overwint
°fDiT schijnen de heer Twesten en zijn geestverwanten niet
te begrijpen.
ITALIË
De regeering heeft gelast de renten der ten name van dd
opgeheven geestelijke corporatiën ingeschreven staatsschule
niet uittebetalen.
De zittingen der krijgsraden te Palermo zyu afgeloope
10 personen zijn ter dood50 tot levenslangen en 45 tot
tijdelijken dwangarbeid 14 tot eenzame opsluiting en 4 tol
gevangenisstraf veroordeeld en SI vrijgesproken.
Den 10 heeft de Koning het Parlement geopend zijne
reden werd levendig toegejuicht en lmdde zeer 8«ust^elleQ(i
voor de katholieken. Z. M. zeide te wenscheu, dat de Paus
in het bezit zijner onafhankelijkheid te Rome zoude blijven
Het programma der oppositie in het Parlemen omva
navolgende punten: vredelievende huitenlandsche staatkun-
de, decentralisatie, beperking van het leger tot,120 000
maneene rentebelasting intrekking van ^t besluit tot
overname der spoorwegen door den hiaat, radicale
mlHetV*aaudeel van italic in de pauselijke schuld bedraa|*
13 700 000 fr., dat ia de achterstallen, voor 15 Maart 100/
te'voldoen, 20.600.000 fr., zullende voor dan T«der5u eh-
terstand eene jaarlijksche uitkeermg van 3.400.000 fr. wor
^De^te^Aucona weder boven gebrachte Affondatore is den
9 te Genua aangekomen en dus weder in staat om zee ie
bouwen.
De heer Cassinis is te Turijn overleden.
De fransche bevelhebber genl. de Montelello is den 13 aan
b°De kunstenaars te Rome hebben een adres aan den Paus
eeri0htwaarin zij den wenscli uiten dat de gezamén ij
souvereinen en natiën het wereldlijk gezag krachtig zullen
beschermen.
OOSTEA'RIJH
Te Weenen is een adres van adhaesie aan dat van den
beneden-oostenrijkschen Landdag in omloop.
Terwijl genoemde Landdag de rampen der monarchie toe
schrijft aan het terzijdestellen van het centralistische beginse
heeft de groote meerderheid van den galieischen Landdag
evenwel onder protest der ruthenen in zijn adres de oor
zaak der kwalen en der ondervonden nederlagen in het ver
derfelijke centralisatie-stelsel meeuen te vinden.
De Landdag van Stiermarken is tot dus ver de eemg
elke eene vriendschappelijke gezindheid voor de regeering
h^HeUiongaaische Volkshuis heeft het adres van antwoord
0nOokUdrMagnatenn°Ufe°'heeft dit adres met eene groote
meerderheid goedgekeurd. Namens de regeering heeft de
"vernlcus verklaarddat zij tot geruststelling der volken
aan gene zijde van de Leithazich voorloop,g i» beginsel
met Hongarije wenscht te verstaan dat zij hooptdoor de
toepassing van het stelsel der genieenschappelijke aaugele-
geuliedenHongarije tot het zwaartepunt der monarchie te
makenen dat de Keizer besloten heeft de hongaaische
constitutie weder van kracht te verklaren.
De meerderheid van den oroatischen Landdag heeft
sloten in het adres van antwoord eene verklaring optenemen
tot handhaving der autonomiezoowel tegenover de Kroon
aL tegenover Hongarije. Zoodanig adres is goedgekeurd
waarna de minderheid verklaarde geen deel meer aan de
beraadslagingen te zullen nemen.
Tot gezant te Florence is benoemd de baron Kubeck.
Oostenrijk heeft bij de comitnssie tot hkwidatie van de
duitschen Boud de volgende vorderingen gedaan voor de
Bonds-executie in Holstein en Lauenburg in 1851 7T mi
joen, voor die in Keur-Hessen 54000 en voor die in Ho!
stein ia 1863 320,173 fl..
ENGKLAXÖ.
In de week geëindigd 8 Dec. zijn 14 runderen door de
veepest aangetast.
Uit de mijn te Barnsley waren 80 personen gedeeltehjk
no" in leven boven gebracht,toen eene tweede ontploffing
ontstond waarna de 20 a 30 afgedaalde helpers mets meer
van zich deden liooren. Reeds hadden zich andere vrijwil
ligers aangeboden toen een derde nog heviger ontploffing
alles vernielde en verdere redding onmogelijk maakte. De
ramp te Hiudey, den 13. is ontstaan door een hoefsmid die,
de paarden in de mijn beslagen hebbende, zich met een
ongedekte lantaren in de gangen begaf. Men rekent dat
daarbij 80 menschen zijn omgekomen.
Den 20 is te Londen eene nieuwe brug van zeer groote
spanning over de Theems geopend van Battersea naar Pimlico.
PUAAKHMK.
Het ontwerp der leger-organisatie wordt door de liberale
dagbladpers zeer ongunstig opgenomen. De grootes uitwei-
diug van het aantal manschappenwaarvan de diensttijd
wel met één jaar verkort maar met 3 jaren reserve verlengd
wordt en de kosten daaraan verbonden vinden veel a.keuring.
De bisschop van Valines is uit naam des Keizers verzocht,
de dienstneming bij het legioen van Antibes te bevorderen
niet slechts tot aanvulling maar ook tot uitbreiding daarvan.
PORTUGAL.
Den 11 is de Koningin van Spanje met den Koning .den
nrins v Asturie en de infante Amalta te Lissabon aanBek
men en door den Koning en diens vader aan het station
ontvangen 's Avonds was de stad geïllumineerd.
De spoorweg van Estramadura is geopend waardoor eene
verbinding van ruim 6300 kilometer. tot stand gebracl
tusschen Lissabon Madrid Par.js BrusselBerlijn War
schau eu Petersburg.
P 11 UI EX.
Den 17 zijn de Koning en de Kroonprins van Saksen te
Berlijn aangekomen en aau het station door de prinsenen
minister v. Bismarck en de leden van het gemeentebestuur
opgewacht. Het regiment, Alexander diende_tot
en de muziek speelde het Saksische volkslied. De Komu
was hun tot Grossbeeren te gemoet gegaan. Den to ver
h* Huis d„ Afgevaardigden heeft
zich met 13 tegen 7 st. voor de aan den hertog ^nOlden-
burg toetekenueu vergoeding voor zijne erfrechten op Holstein
q l aard
Den 18 is de staatsbegrooting definitief aangenomen waar
bij v. Bismarck verklaarde, dat de regeeringofschoon de
Kamer belangrijke posten geschrapt had zou tr^b ear0ad
te komen, om een blijk te geven van hare gezmlhed ot
eerbiediging van het budjetrecht der Kamer. Denzelfden
dag is liet regeeringsontwerp op de arbcidersviereemgingeu
waarbij de oprichting afhankelijk werd gesteld van de Urn
stemming van de commissarissen des Komngsv®r™orP®n
endat L den heer Schultze Belitsch goedgekeurd. Bedoelde
vereenigingeu tellen thans 350000 leden, bezitten 5T miljoen
tb. in spaarkassen en kunnen jaarlijks een kapitaal van mee
dan 28 miljoen omzetten. „„„„u
Den 16 is te Berlijn de ministerieele conferentie geopend
ter voorbereiding van het noordduitsche Parlement.
De minister-president en de minister van oorlog 1 ebben
bekend gemaakt, dat de hannoversche officieren kunnen
verwachten, dat de Koning hunne moeilijke positie in aan-
Hannover „nel. 13 hoo-ere burgerluie
ambtenaren (burgemeesters enz.) ontslagen. Eemge o
ren ziin naar de vesting Minden overgebracht.
In Hannover zoeken de jongelieden zich in massadoor
landverhuizing naar America, aan de krijgsdienstte °"tb'ek'keD'
De militaire gouverneur in Keur-Hessen wordt door
burgerlijk ambtenaar vervangen.
tiet Heerenhuis heeft den 19 de voordrach tot opheffing
der woekerwet met 59 tegen 48, die tot rege ing i er Br n
belasting en de dotalie-wet met algem. st. aangenomen.
De in den afgeloopen zomer gemde oorlogscontnnutien
hebben ruim 55 miljoen th. bedragen daarvan zijni in de
schatkist gestort 271 - het aankoopen van S®Pants®rde
schepen afgezonderd 4J., voor dotatien U en voor vergoe
ding aan den hertog van Oldenburg 1 miljoen bestemd.
R U S Ia A IV
Eene commissie, onder voorzitting des Keizers, is b®"°e,"d
voor de stelselmatige toepassing der hervormingsplannen
omtrent Polen. t,.ratPi
Met Frankrijk is eene overeenkomst getroffen tot
van den koepel van het H. Graf te Jeruzalem.
Prins Karei van Roumanie heeft met Rusland en Oos
tenrijk verdragen gesloten betreffende de scheepvaart op de
Pruth. Zijn minister Stirbey is den 28 Nov. uit Konstan-
tinopel huiswaarts gekeerdhebbende van de Porte voor
zijnen Vorst het recht verworven om koperen munt te slaan
en eene medalje voor burgerlijke en militairen verdiensten
intestellen die geen van beide eenig blijk van afhankelykheid
zullen toonen.
VEBEEA'IGOE STATES
Het Congres heeft aanstonds eene vijandige houding tegen
over den President aangenomen: het heeft aan de negers
in het distriet Columbia het stemrecht toegekendmet
eene groote meerderheid besloten de wetsbepaling intetrek-
ken waarbij hij gemachtigd werd amnestie te verleenen aan op
roerlingen alvorens die gevounisd zijnen 3 f§ne* v°or"
standers niet in vaste commissiën herkozen. Thaddeus Stephens
heeft bovendien voorgesteld om het recht van den President
tot het uil geven van staatsbetrekkingen te beperken, ue
Gedeputeerden hebben eene wet aangenomenwaarbij alle
Staten, die door het tegenwoordige Congres met erkend zijn,
van het aanslaande Congres uitgesloten verklaard worden.
In het met ult°. Juli geëindigde dienstjaar heboen de in
komsten 90 miljoen boven de raming opgeleverd, terwijl de
uitgaven ruim 200 miljoen d. beneden de raming
Van 31 Oct. '65 tot. 31 Oct. '66 is de schuld van 2,740,854,750
tot 2,551,310,000 d. verminderd.
ZUID-ANERICA.
Na de jongste nederlaag der bondgenooten is de genl.
Flores met het overschot van zijn leger naar Uruguay te
ruggekeerd, en genl. Mitre, president der argentijnsohe
republiekmede huiswaarts gegaanzoodat alleen de bra-
zilianen nog stand houden.
BIMSEHL.AVD,
Staten-Generaal. Voor de dienst van 1867 heeft de
receerinc credietwetten voor den tijd van 4 maanden inge
diend de hoofdstukken der begrooti'ng Huis des Komngs en
Nationale Schuld zijn echter onveranderd gebleven.Eenige dezer
voordrachten zijn den 21 aangenomen, als mede de wet op
de middelen met algem. en het ontwerp tot schorsing der
amortisatie van rentgevende nationale schuld met 45 tegen 21 st.
Benoemingen. Z. M. heeft op verzoek eervol ontslag
verleend aan D. de Boer en J. Spaans Jr., als burgemeesters
van Heer Hugo Waard en Barsingerkornen als zoodanig
benoemd C. Groot en C. Smit Jz,
Handel. In 1865 is het cijfer van den algemeenen in
voer 6, van den invoer tot verbruik ruim 6, van den algemeenen
uitvoer ruim 1 eu van den doorvoer 5 p.ct. hooger geweest
dan in 1864 de uitvoer van bet vrije verkeer bleef op de
zelfde hoogte.
Onderwijs. Terwijl in 1859 aan de leidsche hoogeschool
166 studenten in de godgeleerdheid waren ingeschreven is
dit getal thans tot 52 gedaald. ui' i„,
Aan de Ie Franeker opterichten landbouwschool s door
het Rijk eene jaarlijksche subsidie van 8000 toegekend.
5 Kadets der militaire academie te Breda zyu voor den
krijgsraad geroepen; een verdiènstelijk kameraad is al-
duw den 13 overleden, zich zeiven vergiftigd hebbende,
naar men verzekert wegens ondergane mishandelingen. Even
wel wordt ook bericht, dat hij van een zeer zwaarmoedig
gestel was en reeds eenigen tijd zwanger ging van het plan
van zelfmoord.
Aanbestedingen. Den 15 te Nieuwe Diep het bouwen
eener bergplaats voor steenkolen en bijbehoorende werken >p
's Rijks marinewerf, minstemschr.gebr. Tool, voor 25890.
Den 20 te 's Hage. het leveren van 2000 ton spoorsta
ven in 2 perceelen, aan Bolckow Vaughan in Engeland voor
7 419.950, en v.d. Berg Sf Ci« te Amsterdam, voor/400,950.
Bouwwerken enz. Voor het houwen eener kerk voor
de lierv. gemeente, aan de Kruiskade te Rotterdammet
1400 zitplaatsen is eene prijsvraag uitgeschreven onder ne-
derlandsche bouwkundigen met eene bekrooniap 800"
De kosten mogen, zonder inbegrip van het meubilair,/700UU
01 Prov bSt7tUengvan Noord-Holland hebben den besloten
tot liet' doen verrichten der noodige werken aan de hoofden
het beslagwerk en het strand van de Pettemer-zeewering.
Voor de internationale spoorweg- en haveumaatschappij
is te Deventer ingeschrevendoor den gemeenteraad voor
600000 en door de ingezetenen voor 125.0UU.
Te Amersfoort heeft zich eene maatschappij gevormd in
aaudeelen van 500, tot het bouwen van woonhuizen bij
het station van den centraal-spoorweg.
Tholera Vau 2 tot 8 Dec. zijn aangetast 11 en over
leden 4 personenvan laatstgenoemden 2 in de Binnen-
Egmonden.
Vffpfst V&n 2 tot 8 Dcc. zijn
inZ.-Holl. aanget.2511, gest. 917, afgem. 12, herst.289
Utrecht 4783, «3177, 328, 889
N.-Holl. 411, 27, 389, g
zijnde -edert het ontstaan der ziekte g.
Nofziek in Z,Holi°'l667, Ulrecht2988, N.-Holl.geene
Als" nieuw aangetaste gemeenten worden genoemd Dorssel
in Gelderland, Bergen in LimburgAmersfoort, Tilburg,
eanvo?d"an dge°n 18 bewaakten te Alphen 2 miUtairen
vee kwamen opgraven wilde een der soldaten zijn geweer
in de lucht afschieten, om hulp van ^et 0„.
erlangen maar door het beven zijner hand had hij het on
(rpluk een der arbeiders doodelijk te treffen.
Ged Staten van Limburg hebben eene premie van 20
uitgeloofd voor het aangeven of eonstateeren der overtreding
van het verbod op den invoer van vee
Misdrijven Den 18 zijn te Barendrecht ernstige balda-
Hi^heden gepleegd zoodat militaire hulp uit Dordrecht moest
dinhLden g p g cemeen was verstoord over het
ingeroepen wordem ,schap ToUn, terwijj de
kermis verboden was. 14 Belhamels, ongehuwde vlaswerkers,
ZljRECHTSz!KENen°De H. Raad heeft verworpen het beroep
zijwegens vergiftiging van haren man tot de doodstraf
VCBijzonderheden. Eene vrouw fe Tilburg heeft den 20
Dec! 3 en cTen 4 Februari j.l. 2 dochters ter wereld gebracht.
De gelukkige vader is voermansknecht.
Rupraafpl^atsen. Bij kon. besluit is een besluit ver-
Begraafplaats j Holland, waarbij de
met!S I? noorder-kerkhoven te Amsterdam als begraaf-
wester- eu noorder we«' bolwerken, moeten zij
