ALKMAARSCHE COURANT
Negenenzestigste J aargang.
186"
No. 23.
Zondag
2 Juni.
politiek cDuuraicht.
ZlZUckelijkschc Berichten.
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgentusschen 8 en 9 ure. Prijs per
jaar 3,40, enkele Nos. 7 Cents, franco per post f 4,
Brieven franco aan de Uitgevers
EER M«. COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 1—5 regels0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 uuringezonden berichten een dag
POLITIE.
Onbeheerd op straat gevonden: een lam, alsmede gevon
den een portemonnaie. De daarop rechthebbenden worden ver
zocht, zich ten spoedigste aantemeiden aan het commissa
riaat van politie.
//Het jaar 1866 is de botsing der volken geweest; het jaar
1867 zal hunne samenkomst zijn.
//Samenkomsten zijn openbaringen. Waar samenkomst is,
daar is verstandhouding aantrekking wrijvingvruchtbare en
nuttige aanrakingopwekking tot voorgaan samenloop der
verschillende richtingen verwijzing der afdwalingen naar het
doelsamensmelting der verscheidenheden tot eenheid dat
is de verdienste der samenkomsten. Er gaat verlichting van
uit. Eeu viersprong van paden met zijn wegwijzer ontraad
selt een woud, een samenvloeiing van rivieren wijst de land-
ontginning terecht, een ontmoeting van planeten licht de
sterrekunde voor. Wat is een algemeene tentoonstelling? De
buurschap-houdende wereld. Men gaat wat samen praten.
Men komt zijn idealen vergelijken. In schijn monstering van
voortbrengselen iu waarheid monstering van droombeelden.
Elk voortbrengsel is begonnen met een droombeeld te zijn
Ziet ge die graankorrel Zij is voor ons eikels-etend voor
geslacht een dwaasheid geweest."
Aldus spreekt Victor Hugo ter inleiding van den //Gids in
Parijs (Paris-Guide), waar thans Europa samenkomt; en hij
geeft zijne droombeelden voor de toekomst, ter goeder
trouw, zonder aarzeling, niet terugdeinzend voor het schou
derophalen van den twijfel, niet zwichtend voor den spot
des ongeloofs aat zijn tentoonstelling van idealen een dwaas
heid noemt. Zal een later geslacht er eenmaal getuige van zijn,
dat ook dit droombeeld een werkelijkheid is geworden Hoort:
//Iu de twintigste eeuw zal er een buitengewoon volk zijn.
Dit volk zal groot zijn, wat het niet zal beletten vrij te zijn.
Het zal beroemd zyn rijk denkend vreedzaam vriend
schappelijk jegens de rest der menschheid. Het zal den
zachten ernst eener oudere zuster hebben. Het zal zich ver
wonderen over den roem der puutkogels, en het zal eenige
moeite hebben om onderscheid te maken tusschen een leger
bevelhebber en een slachter; het purper van den één zal aan
dit volk niet zeer verschillend toeschijnen van het rood van
den ander. Een oorlog tusschen Italianen en Duitschers
tusschen Engelschen en Russentusschen Pruisen en Eran-
schen zal dit volk voorkomen zooals ons een oorlog zou
voorkomen tusschen Picardiërs en Bourgondiërs" (tusschen
Hollanders en Friezen zouden wij zeggen).
Zoo droomt Victor Hugo bij de beschouwing met de
oogeu des geest.es, want vooralsnog vergunt dit groote volk
der toekomst zijn grootsten dichter geen aanschouwing met
de oogen des vleesches van de tentoonstelling te Parijs.
Zullen wij zijn droom gelooven Wat. ons betreft, bestaat
er maar een groot bezwaar. Als Victor Hugo over de ge
schiedenis der menschheid spreekt, ziet hij, en te recht,"op
geen tien of twintig eeuwen. En hij, die het jaar onzes
Ileeren 1866 de botsing der volken noemtplaatst 'zijn vreed
zaam volk der toekomst reeds in de twintigste eeuw
Toch is ook deze bestrijder van doodstraf en oorlog niet
blind voor de veroazende voortbrengselen van menschelijke
vinding op het gebied der vernieling maar hij weet. zich te
troosten.
//De dood zegt hij is op de tentoonstelling toege
laten. Hij treedt binnen in de gedaante van een kanon
met in de gedaante van een guillotine. Dit is een kieschheid.
//Een heel mooi schavot is aangeboden en geweigerd.
//Laat ons deze kuren der welvoegelijkheid opteekenen.
De schaamte redeneert niet.
//Wat daarvan ook zij, knotsen (van de Caraïbische eilan-
den ingezonden) en kanonnen zullen ongelijk hebben. De
moordwerktuigen zyn hier alleen om schaduw aan te brengen.
Men ziet het hun aan. dat ze zich schamen. De tentoon
stelling, een verheerlijking voor alle andere werktuigen des
menschen, is voor de moordwerktuigen de kaak."
lot zoover Victor Hugo. Wij vreezen, dat niet allen een
even sterk geloof in de algemeene veroordeeling van den
oorlog hebben als hij. Yelen zelfs schijnen zich nog niet
te durven overgeven aan de geruststellende gedachte, dat de
vrede voor goed gevestigd is. De aanleidi ng tot den oorlog,
zeggen zij is door de Londensche conferentie wel voor het
oogenblik weggenomen maar de verbittering:, de naijver
het beleedigd eergevoel, de krenkinc, die eenmaal noodza
kelijk tot een oorlog moeten leiden, zijn gebleven; Frankrijk
was nog niet gereed maar als het. met zijn nieuwe leger-
innchting en zijn nieuwe geweren gereed zal zijn, dan%al
het ook niet aan een nieuwe-aanleiding ontbreken, en de
groote worsteling zal niet uitblijven. Wij voor ons hebben
van den beginne af niet zoo sterk aan bet: uitbreken van
den oorlog geloofd als vele anderen. Wel bestond er naar
onze meening groote reden tot bezorgdheid, en was het
plicht op bet ergste voorbereid te zijn, maar er bleef onzes
inziens nog altijd veel over dat eeu oorlog minder waarschijn
lijk maakte. Het, kwam ons voor, dat de geheimzinnige man
te Darijs wei de kunst verstond om het Fransche volk van
strijdlust te doen blakenmaar dat hij van deze kunst, geen
gebruik maakte dan wanneer het met zijne oogmerken over
eenkwam en verder, dat hij niet tot den oorlog besloot dan
wanneer hij tamelijk zeker kon zijn van den uitsla"-. Den
oorlog in de Knm voerde hij in bondgenootschap met En
geland en Sardinië; in den oorlog tegen Oostenrijk stond bij
Sardinië ter zij, en ofschoon bij zijn Keizerlijk 'woord had
gegeven dat Italië vrij zon zijn lot aan de Adriat.ische zee,
sloot hij onverwachts vrede, toen hem de Venetiaansche
vierhoek in den weg kwam. Omtrent Mexico heeft hij zich
schromelijk vergist: maar wie kon ook vermoeden, dat de
Mexicaansche republikeinen een zoo krachtigen en hardnek-
NnnrH ^gens'and zl°"den b'edenen dat de oorlog in de
Noord-Amerikaansche staten zoo spoedig met de geheeleon-
e werping van jet, zuiden zou eindigen, zoodat, de Unie
weer met nadruk haar ..Amerika behoort aan de Amerika
nen kan doen hooren Zoo iets was inderdaad niet, te
voorzien en evenals Keizer Napoleon heeft de uitkomst hier
bijna iedereen verrast. loen de Keizer zijn leger naar Mexico
zond scheen er geen reden te bestaan om aan den gunsti-
gen uitslag van den tocht, te twijfelen.
Naar onze meening kan de verkondiger van «het Keizerrijk is
de vrede" van tijd tot lijd reden hebben om Frankrijk een korten
en roemrijken oorlog te doen voeren maar ook de ./parvenu
onder de vorsten" is niet meerde avonturier van Straatsburg
en Boulogne, zelfs niet meer de troonoverweldiger die zich
door stoute daden die hooge plaats waardig moet maken
die des noods voor den onmisbaren glans van den oorlogs
roem iets wagen moet. He', Keizerrijk te bestendigen
zijn zoon de kroon na te laten een Napoleontische dynas
tie te vestige-i op den Franschen troondat is thaus zijn
strevenhet doel van zijn denkeu en werken. Nu moge
ook nog de zegepraal der wapenen daartoe kunnen mede
werken die zegepraal moet althans zeker zijn en niet te
duur gekocht worden; want het. is reeds duidelijk gebleken,
dat het Fransche volk naar eigen oordeel gedurende het
tweede Keizerrijk reeds genoeg mensohenlevens en geld in
den oorlog heeft opgeofferd. De strijdlust is zoo groot niet
meer als na den bijna veertigjarigen vrede in Europa die
eerst door den Krim-ooriog werd afgebroken. En nu vragen
wij: zou de Frausche Keizer ouder al deze omstandigheden
zonder noodzaak geheel alleen een oorlog wagen -want
een waagstuk zou het inderdaad zijn tegen Pruisen
Wij hebben het niet kunnen gelooven en wij gelooven het.
nog niet. Alleen wanneer er op een bondgenoot in zulk
een oorlog gerekend zou kunnen worden of onder geheel
".ndere tijdsomstandigheden als Pruisen bij voorbeeld alleen
-.-nwy UUl UOV.m aiICGI
en verlaten stond in het midden van Duitschlaud zou de Fran
sche Keizer misschien tot den krijg kunnen besluiten maar
vooreerst bestaat er op het een en ander weinig uitzicht.
Pruisen heeft door het Noord-Duitsch-Verbond geheel Noord
Duitschland vast aan zich verbonden de Zuidüuitsche
staten zoeken evenzeer in zijn bondgenootschap bescherming,
en Oostenrijk zal in de eerste jaren wel geen lust gevoelen
om met Pruisen in oorlog te komen.
Wij voor ons zien dus inderdaad geen reden om een oor
log te verwachten. Daarbij mogen wij niet nalaten op een
geheel eigenaardig verschijnsel te wijzen, dat zich tijdens
het laatste oorlogsgevaar heeft voorgedaan. Het zijn de
adressen in 't belang des vredes, door kooplieden, arbeiders
en studenten van beide zijden elkander toegezonden. Of is
het, geen merkwaardig verschijnseldat niet alleen de stu
denten van Straatsburg maar ook die van Parijs, terwijl een
oorlog met Pruisen op het punt, schijnt van uit te breken
in plaats van zich op te winden en zich bij voorraad te be
dwelmen en dronken te maken door den geur des roems
een adres van vrede en broederschap zenden aan de studenten
van Berlijn Is liet geen merkwaardig verschijnsel, dat de
arbeidende klasse, tot, nog toe zoo gemakkelijk met eenige
holle klanken en wat opwekkende muziek naar het slagveld
te voeren zich tegen den oorlog verklaartomdat zij haar
welvaart er door bedreigd ziet? Onze verwachting van het
allengs verminderen en ophouden der oorlogen berust op
deze gronden: meer en meer zullen de volken zeiven meester
worden van hun loten hunne huiselijke zaken inrichten
naar eigen goedvinden. Meer en meer zal de arbeidende
klasse inziendat de oorlog haar welvaart vernietigt, en
onwillig bevonden worden om bet. kanonnenvoeder te leveren.
Meer en meer zullen de regeeringen op de wenschen en
inzichten der volken ook in dit, opzicht moeten acht geven.
Indien samenkomsten van vorsten den vrede bevorderen
zal de Parijsche tentoonstelling ongetwijfeld krachtig medi
werken o-n^ ons zijn genot te verzekeren. Behalve de ver
schillende Kroonprinsen die haar bezochten heeft reeds de
Koning van België zijn hulde gebracht, aan dit feest der nij
verheid en zal dit voorbeeld ouder anderen gevolgd worden
door den Keizer van Rusland, den Koning van Pruisen en den
Sultan van Turkije. Er wordt beweerd, dat die bijeenkomst
van gekroonde hoofden voor zekeren zieken man in het Oosten
van Europa een consult, van geneesheeren zal zijn. Candia, zegt
men, is het, kranke lid dat, het geheele lichaam dreigt, te
verderven, zoo er geen zeer buitengewone maatregelen wor
den genomen. En er bestaat een bloedverwant die ernstig
op die buitengewone maatregelen aandringt. Rusland houdt
niet op te verzekeren dat het vreemd is van alle baatzucht,
maar door teedere banden van afkomst en godsdienst aan de
Christen-bevolking van Turkije is gehecht, en daarom niet
kan nalaten op te merken, hoe die bevolking op Candia zich
krachtig blijft verzetten tegen de Turksche heerschappij, en
hoe de Turksche regeering onmachtig blijkt om de orde in
haar gebied te bewaren of te herstellen, en daarbij ongene
gen om aan de rechtmatige klachten der bevolking te vol
doen. Men voegt, er bijdat de Russische Keizer deze zaken
ook te Parijs ter sprake zal brengen, en daar geen onwillig
oor meer zal vinden. Maar dit kan stof geven tot een
nieuwen oorlog, of lot een vergelijk dat den oorlo"
voorkomt. Het Turksche rijk heeft zoo weinig aan de ver
wachting voldaan, dat er niet licht weer een nieuwe Krim-
oorlog om gevoerd zal worden.
Het jaar 1867 zal een jaar zijn van onderlinge samenkomst
en goede verstandhouding, roept de profeet uit het oord
zijner ballingschap. Die ziet hoe langzaam en struikelend
vaak de beschaving veld wint, zal juist van het jaar 1867
niet zooveel verwachten; maar niettemin zal hij elke
schrede op den langen weg toejuichen en zal hij zich ver
heugen o> er den zeer hoogen rang in onzen tijd aan de nij
verheid toegekendover haar invloedrijke stem en haar
klemmende eischen hij za! zieh daarover verheugen omdat
zij de welvaart der menschen verhoogt, en omdat zij ver
broedering verlangt en vrede gebiedt, Maar zal lnj zich ook
verheugen aldus wordt van een andere zijde gevraagd
over de stofvergoding onzer materialistische eeuw, over
het feest, van hoogmoed, geldzucht en zingenot, zooals de
tentoonstelling te Parijs zieli voordoet aan het oog van den
godsdienstigen man
Vijf jaren geleden was de algemeene tentoonstelling te
Londen geopend. Te gelijker tijd was te Rome het Hoofd
der Katholieke Kerk omringd door een schaar van priesters
uit aile oorden der wereld, om te beraadslagen over de maat
regelen die genomen dienden te worden tot beveiliging van
s 1 ausen wereldlijke macht. De heide samenkomsten werden
toen tegenover elkander gesteld als een vergadering van
»de kinderen des lichts" tegenover een vergadering van »de
kinderen der menschen." Londen was de stad van den Mam
mon het tentoonstellingsgebouw eeu tempel tot verheerlijking
van de stof. Heden juist vijf jaren geleden kwamen wij in
deze courant tegen die tegenstelling op. Met genoegen mer
ken wij op, dat een verdediging van de tentoonstelling thans
onnoodig schijnt, terwijl de Paus zelf tot de bekroonde in
zenders behoort. Wij verheugen ons van ganscher harte over
dit heuglijk verschijnsel. Het bewijst ons, dat er in vijf jaren
vooruitgang is op te merken, en dat men meeralgemeen overtuigd
isdat de mensch tot hooger ontwikkeling begaafd en ge
roepenjuist doordien hoogeren aanleg geschikt, en daarom
ook op aarde geplaatst is ter beheersching van de stof, waarin
God zelf ./beide zijn eeuwige kracht en goddelijkheid" heeft
geopenbaard. Van zulk een beheersching, niet vergoding der
stof, is ons de wereldtentoonstelling een schoon getuigenis.
BELGIË.
De raad van Gent heeftop een ingediend adres tot het
slechten der citadeleenparig besloten dat verzoek bij de
hooge regeering krachtig te ondersteunen.
Den 24 heeft de minister Rogier in de Kamer medege
deeld dat de 3 wegens de Scheldekwestie geraadpleegde
ingenieurs zich hebüen verklaard, de pruisische voor Nederland
en de engelsche voor Belgieterwijl de fransche oordeelt
dat de afdamming der Oostersehelde Belgie niet zal bena-
deelen. Hunne adviezen zijn nu gesteld in handen eener
belgisohe commissie van ingenieurs. De aanvraag van
.400.000 fr„ tot aankoop van geweeren werd toegestaan
gelijk den 25, met 63 tegen 15 st., de nu voor openbare
werken bestemde leening van 60 miljoen. De Senaat heeft
de beide voordrachten spoedig goedgekeurd, na den 23 die
tot het op pensioen stellen van leden der rechterlijke macht
met 28 legen 24 st. Ie hebben aangenomen.
PRUISEN.
Men verzekert, dat het m Hauuuver ontdekte complot in
verband stond met de omgeving van Koning George te
Hietzing (Oostenrijk) en speculeerde op het verbreken van
den vrede tusschen Frankrijk en Pruisen in welk geval een
legioen van uitgeweken hannoveranen de omwenteling zou
bevorderen.
Den 22 hebben 300 studenten te Berlijn een waardig en
hartelijk antwoord vastgesteld aan die van Straatsburg. Het
door de Augsb. Zeilung medegedeelde hatelijk antwoord is
dus een ondergeschoven stuk.
Bij Kon. besluit van den 16 is volkomen vergiffenis ver
leend aan de uitgeweken dienstplichtigen der ingelijfde landen,
indien zij zich binnen 6 maanden bij hunne corpsen aanmelden.
De aanbieding van den Vorst van Waldeck, tot afstand
van zijn grondgebied, is afgewezen, naar men meent omdat
zijne eischen te hoog waren.
Het gouvernement heeft met Denemarken onderhandelingen
aangeknoopt over de in Noord-Sleeswijk te houden volks
stemming; de voornaamste voorwaarden daartoe zijn: over
name van een deel der op Sleeswijk rustende schuld en
bescherming der duitschers die in het overtedragen gebied
blijven wonen.
De bepaling dat alle vonnissen welke het verlies van
adeldom medebrengen vóór de uitvoering aan het oordeel
van den minister van justitie onderworpen moeten worden,
is ingetrokken.
De laatste pruisische troepen hebben den 27 de Saksische
hoofdstad verlaten terwijl den 28 de eerste afdeeling artil
lerie uit. Luxemburg vertrokken is.
De Afgevaardigde Hauschleci heeft voorgesteld, om ten
aanzien der mo\ie-Jssmann overtegaan tot de orde van den
dag en onverwijld een wetsontwerp in behandeling te nemen
waarby het verplaatsen van rechterlijke beambten uit de
nieuwe naar de oude provinciën en hun recht op bevorde
ring iu beginsel worden aangenomen. Dit voorstel werd den
29. nadat de minister Lippe de verplaatsing van den heer
Oberg nogmaals verdedigd had, verworpen met 172 tegen
96 st., en daarop de motiz-Assmann met 171 tegen 75 st.,
aangenomen.
Met Weimar is eene militaire conventie gesloten volgens
welke dat hertogdom voortaan 169 en eerst met 1874 225 th.
s jaars voor ieder soldaat aan de Bondskas betaalt en Prui
sen inmiddels het tekort schietende bijpast, waarvoor het
de vrije beschikking over de instructie en bevordering der
weimarsche troepen bekomt. Onder het vorig Verhond
betaalde het hertogdom 162 tb. per man.
De Keizer van Rusland isop zijnen tocht naar Parijs
den 30 te Berlijn aangekomen door den Koning aan het
station ontvangen en van daar door Z. M. naar Potsdam geleid.
BEIEREN.
De vestingen Marienberg, Rosenberg, Wiirzburg en
Oberhaus (waartoe de stad Passau behoort) zullen voortaan
niet meer als versterkte plaatsen bezet worden.
OOMTEMtlJK.
In de eerste 3 maanden des jaars hehhen de uitgaven be
dragen 102.408.263, de inkomsten 86.107.401 fl.
De Aartshertogin Mathildedochter van den Aartshertog
Albrechten zoogezegde verloofde van prins Humbert van
Italië, heeft door het vlam vatten harer kleederen zeerern-
stisre brandwonden bekomen.
Te Brody, in Galieie, is den 23 een hevige brand ont
staan welke eerst den volgenden morgen is bedwongen
nadat 200 der schoonste huizen verwoest en 10 menschen
omgekomen waren.
De vestingwerken om Weenen zullen 11 miljoen kosten.
Voorloopis wordt daaraan 4 miljoen besteed, afkomstig van
de door Italië voor de verdedigingswerken in het venetiaan
sche betaalde 35 miljoenwaarvan 30 miljoen aan Pruisen
is uitgekeerd.
Hongarije enz. 17 Edelvrouwen zijn tot hofdames d
Keizerin benoemd.
De minister Andrassy heeft aangekondigd dat Fium
uitgenoodigd om afgevaardigden naar den Rijksdag te ze
denmaar de croatische gemeenten nietomdat zulks
