ALKMAARSCHE COURANT
Negenenzestigste J aargang.
lNo. 36,
Zonda
1 September.
Officieel (BcbccUc.
SS J,t.C 1867. siïufTADl'.
Een misverstand
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgentusschen 8 en 9 ure. Prijs per
jaar 3,40, enkele Nos. 7 Cents, franco per post/4,—.
Brieven franco aan de Uitgevers
HERM». COSTEll ZOON.
De Advertentiën kosten vaD 5 regels J 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zat.urdag namiddag 1 uuringezonden berichten een dag
vroeger.
Bij wij a 3 van
alsdan worden voor Alkmaar
der AIiKMAABSCHl COUEAUT worden uitgegeven; de prijs zal
yimflfnpminezal tot 1°. October ook Woensdags avonds gratis eenK". der ALKMAABSCH1 COURANT wc
Alkmaar f1271 en franco per post buiten deze stad f 1.50 per kwartaal. Beleefdelijk verzoeken wij onze geabonneerden zich
vóór I». OctoberVÏe° willen 'verklaren, zoo zij niet gezind zijn het abonnement^op dien voet voorttezetten.
Advertentiën voor
die Nos. worden ingewacht Woensdags namiddags uiterlijk tot één
uur.
DE UITGEVERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen Ier kennisse der ingezetenen, dat het laatste orgel
concert in de ürooteKerk van dit jaar. hetgeen plaats zoude
hebben op Maandag den 26 Augustus r867, is uitgesteld
tot Maandag den 2 September 1807.
Buraemeester en Weihouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
,7„*, OA j„r, 1 867 /Je secretaris,
den 24 Aug. 18b7. SPANJAARDT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis der ongehuwde miliciens der ligting van
1863dat hunne opkomst onder de wapenen in plaats van
op dén 5, eerst op den 20 September 1867 zal plaats hebben.
Buraemeester en Wethouders voornoemd
a<W, A. MACLAINE PONT.
-•
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen bij deze ter algemeeoe kennis:
Dat ofschoon in deze gemeente nog geene gevallen van cho
lera voorkwamen, m het mannen-en vrouwen-gasthuis aldaar
alleen ter verpleging zullen worden opgenomen te Alkmaar
woonachtige of zich aldaar tijdelijk bevindende cholera-lyders
en alzoo niet cholera-lijders uit andere gemeenten ter ver
pleging daarheen overgebragt.
v D D Buraemeester en Wethouders voornoemd,
A. MACLAINE PONT.
-1867 De Secretaris,
SPANJAARDT.
1)0 KAMER van KOOPHANDEL en FABRIEKEN te
ALKMAAR maakt bekend, dat van Maandag2tot Zat.urdag
7 September e.k., van 's voormiddags 10 tot s namiddags
2 uren in haar gewoon lokaal op het Stadhuis
zulleu
ter lezing
Alkmaar,
Statistiek van liet Koningrijk der Nederlanden behelzende
de staten van de in- uit- en doorgevoerde voornaamste
handelsartikelen gedurende de maand Junij 1867.
2. Eeu opgaaf van den handel en de scheepvaart van Groot-
Brittanje en Ierland, gedurende de maand Maart en de
overige maanden van 1867.
3. Verzameling van konsulaire en andere berigten en ver
slagen over nijverheid, handel en scheepvaart,
üe Kamer van Koophandel en Fabrieken voorn.,
Alkmaar, F M. AGHINA Voort.
30 Aug. 1867. J. P. KRAAKMAN, Secret.
De BURGEMEESTER, Hoofd der Gemeento-Politie te
ALKMAAR, brengt bij aezb ter kennis van de belangheb-
^DaTde kermis aldaar uiterlijk met Zondag den 1 Septem
ber as zal gesloten zijn en dat na dien dag geene openbare
voorstellingen, vermakelijkheden, straatmuziek noch uitstal
lingen meer zullen worden gedoogd, maar alles des Maan
dags morgens zal moeten zijn gesloten en alle tenten kra
men en stallen dadelijk zullen moeten worden opgeruimd
Het is den Commissaris van Politie opgedragen aan de
uitvoering van dezen maatregel de hand te houden.
Aii,m„nr Ce Burgemeester voornoemd,
29^ 1867. A. MACLAINE PONT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van de belanghebbenden
Dat de gemeeutebegrooting voor 1868 op den 28 Angus-
tus 1867 door hen aan den Gemeenteraad is aangeboden en
van af heden, gedurende de eerstvolgende 14 uagenter
lezing van de belanghebbenden ter secretarie is nedergelegd
en in afschrift verkrijgbaar gesteld
Alkmaar
31 Aug. 1867.
Buraemeester en Wethouders voornoemd,
A. MACLAINE PONT.
Be Secretaris
SPANJAARDT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
maken zoowel aan de ingezetenen dier gemeente als aan de
bewoners der omstreken bekend, dat, volgens art. 16 der
w°t houdende regeliug van het middelbaar onderwijs, aan
de omstreeks 1 October a.s. te openen Rijks hoogere bur
gerschool met drie jarigen cursus te Alkmaar, onderwijs
wordt gegeven in de volgende vakken
a. de wiskunde; b. de eerste beginselen der natuur- en
scheikunde', c. de beginselen der plant- en dierkunde; d. die
der staathuishoudkunde; e. die van het boekhouden; f. de
aardrijkskunde; g. de geschiedenis; h. de m-derlandsche taal;
i. de fransche taalk. de engelsche taall. de hoogduit-
sche taal; m. het schoonschrijven; n. het hand- en regtlijuig
teekenen o. de gymnastiek.
Dat het schoolgeld voor het ouderwijs m alle vakken
bedraagt f 30 's jaars voor één leerling en voor den tweeden
leerling uit hetzelfde gezin f 15, terwijl voor het bijwonen
van enkele lessen iu bepaalde vakken wordt betaald f 7
of f 14 's jaars. naar gelang het onderwijs gedurende 1
of 2, dan wel gedurende 3 of meer uren 's weeks gegeven
wordt.
Burgemeester en Wethouders achten het niet ondienstig
optemerkendat de Hoogere Burgerschool bestemd is voor
leerlingen uit (die klassen der maatschappyzoowel binnen als
buiten deze gemeente wonende, en dat, om tot de lessen
te worden toegelaten een voorafgaand examen wordt ge
vorderd waaruit blijkeof zij die de school wensclien te
bezoeken, de kundigheden bezilten, vereischt om het ouder
wijs met vrucht te kunnen bijwonen, wordende de bepaling
het programma van dat examen en den dag waarop liet
gehouden wordt
bekend gemaakt.
den
Alkmaar,
31 Aug. 1867.
door den directeur dier instelling later
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. MACLAINE PONT.
De Secretaris
SPANJAARDT.
RAAD der Gemeente ALK-
Septcmber 1867, des middags
VERGADERING van den
MAAR, op Dingsdagden 3
ten 12 uur.
Namens den Voorzitter van den
SPANJAARDT.
Raad
De Middelburgsclie Courant is in haar nummer van 1 Au
gustus opgekomen tegen sommige beschouwingen in het
.politiek overzicht" van 28 Juli; en de Arnhemsche Courant
heeft de bedenkingen harer Middelburg ache zuster overgeno
men. Ook na de lezing en, naa ik meen, aandachtige
overweging dier bedenkingen kan de Alkmaarsche Courant
de onjuistheid harer redeneering niet inzien Wellicht zal
echter eeuige nadere toelichting nuttig kunnen zijn.
De .overzichten" van 28 Juli en 4 Augustus maken samen
één geheel uit. Daarin werd de meening ontwikkelddat
het gevaar voor een oorlog tusschen Frankrijk en Pruisen
uiet zoo groot is als velen vreezendat de gebeurtenissen
in Duitschlaud niet zoo verontrustend zijn als de meerder
heid schijnt te meenen, en dat de groote omkeering b i n n n e n
de Duitsohe grenzen nog geen voorbode is van pogingen
tot gelijksoortige ondernemingen buiten de Duitsohe gren
zen.De Middelburgsche Courant deelt een gedeelte van
het eerste overzicht meeen voegt er dan het volgende bij
«Wij veroorloven ons de grondslagen dezer geheele rede
neering ten zeerste te betwisten. Iu 1815 bestond er iu
Europa een chaotische toestandwelke dit gevoelde elk
o-eregeld moest worden, en geregeld kon wordendoor
een Congres, omdat de toen bestaande toestand onhoudbaar
was. De raison d' étre van het congres was juist de nega
tie van het geweld. Overigens kan men Italië's geschiedenis
niet met von Bismarck's rooverijen in Duitschland vergelij
ken. Italië's eenheid ging uit van de natieen werd
tot stand gebracht door de natie. Duitschland's een
lie id is eeu produet van het absolutisme. In Italië was
slechts een enkele schok noodig om het reeds waggelend
gevaarte van Vorsteu-wiilekeur en despotisme iu elkander
te doen stortenterwijl niemand zal durven beweren dat
het zich ooit weder zal verheffen. Iu Duitschland daaren
tegen wachten de bij Pruisen ingelijfde bevolkingen slechts
op het gunstig oogenblik om zieh weder los te rukken van
Pruisen en zieh te onttrekken aan de heerschappij van
Koning Wilhelm. Italië's eenheid is en was de vrijheid
Duitschland's eenheid was en is de slavernij.
«Eu nu juist het feit dat Pruisen door onrechtmatig
geweld den toestand van Europa heeft veranderd, zet den
weg open voor alle politieke avonturiers om op eenig gege
ven oogenblik in hun belang hetzelfde te beproeven. Van
daar die algemeene onrust, vandaar die ontzaglijke stagna
tie in den handel.
,Is nu die algemeene onrust in Europa alzoo niet ver
klaarbaar en gegrond Naar onze meening welal is de
vorm waarin die onrust zich nu en dan uit iu overdreven
of ongerijmde politieke voorspellingen en geruchten al
lerzonderlingst."
Zoo spreekt de Middelburgsche Couranten spreekt haar
de Arnhemsche na.
Dat de algemeene onrust in Europa onverklaarbaar zou
_an heeft de Alkmaarsche Courant nooit beweerd. Integen
deel heeft zij getracht haar voor een gedeelte te verklaren
uit de eigenliefde der onheilsprofeten die niet gaarne hunne
voorspellingen zien falen, en uit de lichtgeloovige vrees der
groote menigte, die nu eeumaal schijut te meenen dat er
a en ontkomen is aan den zoo herhaaldelijk aangekondigden
grooten oorlog die heden of morgen zou moeten uitbreken.
Na al het gebeurde is onrust zeker niet onverklaarbaar, is
waakzaamheid zelfs plicht; maar de onrust kan overdreven
zijn, en het mogelijke gevaar kan worden voorgesteld als
onvermijdelijk. Tegen zulk eene overdrijving meende
de Alkmaarsche Courant te moeten opkomen.
Maar laten wij ons bepalen tot de gemaakte opmerkingen.
De Alkm. Cl. had gesproken over den jammerkreet die
tegenwoordig aan de orde van den dag isdat het geweld
de ruwe krachteen overwinning heeft behaald op het reeht.
Zij had durven vragen was het dan vroeger zooveel beter?
Geweld is er gepleegd natuurlijkwant er is oorlog ge
voerd. De ruwe kracht heeft het gewonuen natuurlijk;
die wint het in eiken oorlog, 't Zij de oorlog voor een goede
of voor een slechte zaak wordt gevoerd, 't is altijd het werk
van het geweld en van de ruwe kracht. Iu deu oorlog wordt
niet geredeneerd maar gevochten. De oorlogen in de Krim
in Italië en in Denemarken onderscheidden zieh in dit opzicht
niet van den laatsten oorlog in Duitschland. Ook Lombardije
en Venetië zijn met. geweld aan Oostenrijk outruktevenzeer
als Sleeswijk en Hohtein aan Denemarken. Met. geweld
vechten onderdrukte volken zieh vrij, en met geweld onder
werpt de alleenheerscher zijn weerspannige onderdanen aan
zijn wil. De laatste Duitsche oorlog zou beslissen wie van
beide, Pruisen of Oostenrijk, aan het hoofd van Duitschland
zou staan. De geschiedenis eener halve eeuw had bewezen
dat het met beide le zamen niet ging. Wat nu ook de aan
leiding, welke de opgegeven redenen van den oorlog mogen
geweest zijn, dit was voor ieder duidelijk, dat de strijd zou
beslissen tusschen de beide mededingers naar de leiding van
Duitschland en dat één van beide liet veld voor zijn tegen
stander zou moeteu ruimen. Eu nu vroeg de Alkm. Ct.: was
de bestaande toestand van Duitschland op het recht gebouwd?
Heeft het recht uitspraak gedaan op het Weener Congre3?
Of heeft daar de macht van den sterkstehebben daar af
gunst- en verraadluim en willekeur, dynastie-belang en
diplomaten-behendigheid liet Europa der laatste halve eeuw
gevormd
»Iu 1835 bestond er iu Europa eeu chaotische toestand
antwoordt de Middelburgsche welke geregeld moest
wordenen geregeld kou worden door een congres, omdat
de toen bestaande toestand onhoudbaar was. De raison d'etre
n liet congres was echter juist de negatie van het geweld."
Maar dat er in 1815 een congres is gehouden tot regeling van
den verwarden toestand na den val van Napoleonheeft de
Alkm. Ct. nooit afgekeurd. Haar bezwaar betrof alleen de
wijze waarop dat congres met landen en volken heeft om
gesprongen. Dat het lot der volken beslist werd zonder op
de gezindheid, de neiging en den wensch der volken te let
ten^ en dat dit fraaie werk met alle macht werd in stand
gehouden ter wille van zeker denkbeeldig Europeesch even
wicht en ter beteugeling van wat men de revolutionaire
hartstochten geliefde te noemendie eigenlijk niet anders
waren dan de openbaringen van den ontwaakten volksgeest,
dat zal toch ook de Middelburgsche Courant niet goedkeuren
dat zal zij niet recht noemen. Die een oordeel velt over
de groote gebeurtenissen van liet vorige jaar, mag niet uit
het oog verliezend1, groote teleurstelling die de voorstanders
van Duitschlands vereeniging bij de verbrokkeling van het
land iu 1815 heeft getroffenen het vruchteloos streven
eeuer halve eeuw om in dien toestand verbetering te brengen,
't Is waar, Duitschlands verdeeling in 1815 heeft zonder
geweld plaats gehadde dwang der wapenen was niet noodig
om er de volken en de regeeringen in te doen berusten. Het
volk verlaugde in de eerste plaats Daar rust. Napoleon had
liet zooveel bloed afgetaptdat het zich flauw begon te
gevoelen en behoefte had aan verademing. Toch was het
teleurgesteld Duitschland was tot een statenbond versnipperd,
die door zijn gebrekkige samenstelling en den onderlingen
naijver zijner magtigste leden tot machteloosheid en stilstand
gedoemd was. Ook de regeeringen berusttenwel niet onder
geweld maar toeh onder bedreiging van geweldde legers
stonden gereed om den weerspannige te dwingen. Toch was
dit misschien nog het ergste niet; de tijdsomstandigheden
vorderden wellicht een spoedige regeling en doortastende
maatregelen. Europa verkeerde inderdaad in een toestand
van verwarring, waaraan vóór alles een einde moest gemaakt
worden. Maar dat ook later elke uiting van het volksleven
elke openbaring van den geest der natie werd onderdrukt
elke poging tot ontwikkeling en verandering als oproer en
revolutie werd veroordeeld en tegengegaan, dat moest vooral
teleurstelling en verbittering zaaien dat moest voortdurende
ontevredenheid en gisting kweeken en eenmaal elk middel
tot verandering mogelijk maken.
De richting door de diplomatie na 1815 gevolgd heeft den
akker toebereid voor de staatkunde van von Bismarck. De
volksbeweging van 1848 was mislukt, maar ook toen reeds
was de blik op Pruisen geslagen als op den aangewezen lei
der van Duitschland. Slechts één leider, één hoofd was
mogelijken daarom moest het eenmaal tot een botsing
koinen tusschen Oostenrijk en Pruisen tenzij één van beide
zieh vrijwillig terugtrokwat wel niet waarschijnlijk was.
Het gemeenschappelijk bezit van Sleeswijk en Holstein gaf
aanleiding tot die botsing, Pruisen wist zich met Italië te
verbindenen Oostenrijk werd voor goed uit Duitschland
teruggedrongen. Nu wij nog in den tijd der oorlogen leven,
behooren wij ook dezen oorlogzijn doel en zijn gevolgen
met den algemeenen maatstaf te weten en dan zullen wij
moeten erkennen, dat er oorlogen om een minder belangrijk
doel zijn gevoerd. Pruisen heeft de veroverde landen niet
teruggegeven maar bij zijn eigen grondgebied ingelijfd
volgens" oorlogsrecht. Bestaat er oorlogsrecht Als men
reeiit heeft oorlog te voerenzal men ook wel een oorlogs
recht moeten erkennen een recht van den overwinnaar om
den overwonnene verplichtingen op te leggen of hem zijn
gebied geheel of gedeeltelijk te ontnemen. Waartoe zou men
anders oorlog voeren
Met dit alles is de Pruisische regeering is von Bismarck
niet verdedigdmaar ook die regeering en die minister heb
ben recht, gemeten te worden met deu algemeenen maatstaf
der negentiende eeuw.
Gij moogt Italië's geschiedenis niet vergelijken met von
Bismarck's rooverijen, zegt de Middelburgsche. Waarom
niet Gelijkstellen nieten dat heeft de Alkm. Ct.
ook niet gedaanmaar waarom niet vergel ij ken?
Italië's eenheid ging uit van de natie, en werd door de natie
tot stand gebracht. Ja, maar Frankrijk en Sardinië hebben
toch een weinig meegeholpen. En als de Middelburgsche
beweert, dat de bij Pruisen ingelijfde bevolkingen slechts op
een gunstig oogenblik wachten om zich weer van Pruisen
los te rakkengeloof ik dat zij zich zeer bedriegt. In Han
nover mogende hofpartijen sommige ambtenaarsfamiliën nog
aan zoo iets denkenwat nu Pruisisch is zal wel Pruisisch
blijven, en niet tot den vorigen toestand wenschen terug te
k eren. De verdreven regeeringen hadden het er ook niet
naar gemaakt dat liet volk haar zeer zou betreuren. Daar
mede is niet gezegd, dat de bij Pruisen ingelijfde Duitsehers
nu geheel tevreden zulleu zijn daartoe is Pruisen te hard-
handste doortastend en te willekeurig; maar tusschen on-
