n i'.ii/cct
Zeeramp op Terseltetlsiif/.
3 ugerot!beti Stukken.
Klagten uit verre streken.
gedood en 39 gewond. De gevangenen zijn niet ontsnapt. 3
Perjonen zijn in hechtenis genomen, waarvan eene getracht
heeft zich het leven te benemen.
De regeering heeft 300 uitgeloofd voor het aanwijzen
van den persoon die het kruit ontstoken heeft en kwijtschel
ding van straf voor den aanwijzer indien deze medeplichtig is.
Den 15 zijn pogingen aangewend om een huis in Grosvenor-
square te Londen door middel van grieksoh vuur, in brand
te steken, maar de policie heeft den brand in tijds kunnen
blusschen. In verschillende magazijnen der City is eveneens
beproefd om brand te stichten. De minister van biunenl.
zaken heeft de parochiale autoriteiten der hoofdstad gemach
tigd om burgers te werventot het verrichten van dienst
als buitengewone constables.
De uitgever van de Daily-Telegraph die zijne bureaux
door de policie schijnt te doen bewaken, heeft een schrijven
ontvangenwaarin hi] met vernieling van het gebouw be
dreigd wordt indien hij de agenten met verwijderd.
De voorhoede der ahyssiuische expeditie is den 6 te
nafe aangekomen. De inboorlingen toonden zich zeer
welwillend en boden aan de troepen van water te voorzien.
Het schip Bosphorusmet benoodigdlieden voor de expeditie
uit Engeland naar Bombay gezonden, is tusschen Algoa-baai
en Simous-baai verongelukt. Van de 88 schepelingen zijn
48 verdronken.
T H U K I.) E.
Door christen- en mahomedaansche Afgevaardigden van
Caudia is aan den Sultan een adres gezondenwaarin ver
zocht wordt: vrijstelling van belastingen gedurende verschei
dene jaren ondersteuning der behoefligen en herbouw der
verwoeste woningen, herziening van het belastingstelsel op
heffing der belasting tot afkoop der militaire dienst, oprich
ting van eene landbouwbank en uitdieping der havens.
De admiraal Tegethoff heeft vóór zijn vertrek al de nog
loopende schulden van Keizer Maximiliaan vereffend zelfs
die vorderingen waarvan het bedrag kennelijk te hoog was
opgegeven.
Stat en-Genera al. De 2e Kanier heeft het onfwerp tot
verhooging van hoofdstuk V der staatshegrooting voor 1868
(exploitatie der staatsspoorwegen), den 13, nadat de minis
ter het gevraagde bedrag nog met f 150,000 verhoogd had,
met alg. st. aangenomen.
Vervoigens is het ontwerp tot vaststelling der begroo-
ting van het fonds voortspruitende uit de koopprijze^ van
domeinen voor 1868 met 55 tegen 7 st. goedgekeurd (de
aanneming der onteigeningswetten en het uiteengaan der
Kamer is reeds per telegraaf in ons vorig Nr. vermeld).
De 1" Kamer heeft den 13 hare werkzaamheden hervat
en heeft sedert de meeste credietwetten en andere door de
2' Kamer goedgekeurde wetsontwerpen aangenomen.
Benoemingen. Z. M. heeft herbenoemd tot burgemees
ters van Akersloot en Uitgeest A. v. Lithvan Graft B.
GeelHarencarspel C. Francis. Hensbroek en Obdam 11. Men-
somdes Koedijk C. Groeneicoud, S. Maarten O. Schermerhorn,
Nuordscharwoude C. Kroon Ms., Schoorl J. C. Pcec/e, Wie-
ringerwaard Kaan.
De Koning heeft eene commissie benoemd tot voorlichting
der regeering omtrent het verzoek om schadevergoeding
door eenige handeiareu op Japan, ter zake van geleden han-
delsverliezen aan Z. M. gericht.
Z. M. heeft den heer A. Brantjes, op diens verzoek, eer
vol ontslagen als dijkgraaf van den Beemster.
Marine. Den 11 is op 's Rijkswerf te Amsterdam we
derom de kiel gelegd van een monitor, die den naam zal
voeren van Bloedhond.
Militaire Zaken. De pogingen van het gemeentebe
stuur van Zwolletot behoud 'van het garnizoenzijn in
zoo ver geslaagd, dat, althans voorloopig, geene verandering
zal worden gemaakt.
Schutterij, Het muziekcorps der schutterij te Leiden
wordt met het einde der maand ontbonden, ten gevolge der
afwijzing door den gemeenteraad van een adres van officie
ren om verhooging der toelaag tot onderhond van dat corps.
De luit. der schutterij J. T. Prince te Gouda is met,
's Konings verlof naar Abyssinie vertrokkenom voor eigen
rekening deelteuemeu aan de eugelsclie expeditie.
Volksweerbaaarueid. Te Terborg is den 16 eene ver-
eenigmg geconstitueerd met 69 werkende leden.
Het te Leiden bestaande Scherpschutters-vrijcorps is in
gelijfd bij de LAdsche Scherpschuttersvereenigiug.
Nationale Tentoonstelling van Nijverheid te Arn
hem. De gemeenteraad heeft besloten aan de regelings
commissie 50 p et. te waarborgen van het, eventueel te lijden
verlies hoogstens tot een bedrag van f 5000. Directeuren
der maatschappij van nijverheid hebben, op aanvrage, voor
de tentoonstelling verleend: 1 eerste gouden, 2 tweede gou
den en 20 zilveren medaljes.
Boekdrukkunst. De'gemeente Haarlem heeft f 997.70
besteed om hare verzameling te verrijken met oude druk
werken uit de verkochte bibliotheek-jEVse/ierfg. De heereu
Joh. Enschedé en Zonen hebben de stad bovendien een fragment
van donatus op 4 bladen perkament eu een op paneel geschil
derd portret van L. Jz. Coster aangeboden, gelijk de heer
burgemeester Jordens 4 aangekochte nummers fragmenten
van zeer oude drukwerken Het Abecedarian), is gekocht door
Teylers stichting voor f 1000, de Spieghel der m. Lehoudenisse
voor t 7500 voor engelscheen de Spieghel genaamd van
Veldenaer voor f 900 voor fransche rekening.
Aanbestedingen. Den 12, aan het prov. gouvernement,
te Haarlemhet onderhouden van de Rijkszeeweringen be
noorden Petten, gedurende 1868, minste inschr. J. Olden
burg te Bergen, voor f 2980.
Den 14, te Utrecht, van wege het ministerie van oorlog,
het verruimen van den Krommen Rijn tusschen Wijk bij
Duurstede en Cothen. minste inschr. IV. U. Schram te
Sliedrechtvoor f 143,000.
J. Boshouwers te Dordrecht is voor f 569,000 aannemer
geworden van het maken van een fort op de Houtensclie
vlakte bij Vechten.
Den 19, aan minist, van binnenl. zaken, het maken van
Wachterswoningen enz. op den spoorweg Ileerenveen Ak-
krum minste inschr. B. A. tViggering te Groenlo, voor
f 39,932 liet maken van borstweringen, keermuren afslui
tingen, lantaarnpalen enz. aan de brug over de Lek bij Kuilen
burg minste inschr. F. o. IVeilik te Kesselvoor 46,660.
Den 19 te 's Hagedoor de commissie voor de droog
making der plassen beoosten Rotterdam, bet bouwen van
stoomgemalen te Nieuwerkerk, Kralingeu en Capelleaan
J. J. Becker te Lent, voor f 281,800.
Den 19, aan het prov. gouvernement van Noordholland,
het 3jarig onderhoud van de werken der Rijks-ze-haven te
NieuweDiep, minste inschr. Gebr. Jansen voor/25890 per jaar.
Openbare Werken. De werkzaamheden aan de door
graving van Holland op zijn smalst zijn geheel gestaakt.
Gieten. Volgens opgave van de Tijd is het totaal der
bijdragen voor het pausrlijke leger geklommen tot A122.261.88
Wijlen Mej. M. C. Ludekesedert vele jaren weesmoeder
van het herv. weeshuis te Apeldoornheeft hare nalaten
schap aan dat gesticht vermaaktna aftrek van f 200 voor
de herv. diaconie te Amsterdam, 200 voor die Ie Apel
doorn, f 200 voor de zendingszaak en f 100 voor de vrou-
wen-vereeniging aldaar.
Rampen. Ten gevolge van den hevigen u. w. wind in
den nacht van 1213, zijn nabij den Helder waarschijnlijk
4 engelsche kolenbrikken met de bemanningen verongelukt.
De katwijksche visschersschuit ede drie gebroeders" is iu
de jongste stormen met man en muis vergaan. De 8 om
gekomenen latpn 5 weduwen en 16 weezen achter.
Den 16 is de groote spinfahriek der heeren Stroink Sf Zo
nen nabij Enschede gpheel afgehrand.
Misdrijven. Te Groningen is iemand in de policie wacht,
door zijnen mede arrestanteen dolksteek iu de zijde toege-
braehi.waaraan hij eenige uren later is bezweken. De ver-
slagene was gehuwd en vader van 3 ki ideren.
Pauselijke Zouaven. Denl4zijn weder 75 jongelieden
van Rotterdam naar Rome vertrokken.
PERTELEGRAAR
's Hage 21 Dec De ]e Kamer heeft heden 12 wetsont
werpen aangenomen waaronder dat, tot vereeniging van
Mathenesse met Schiedam met 20 tegen 14 st., benevens
de onteigeningswetten voor de spoorwegen 's Gravenhage
Gouda en IlarmelenBreukelen terwijl zij hppft verworpen
het ontwerp tot vereeniaing Reeuwijk met Sluipwijk. De
vergadering is daarna op reces gescheiden.
De ondergeteekemle herigt de ontvangst, van UZ 10,
J. B. f 2 50C. S. f 0.50N. 5 L. f 2L. J. f 1.98
R. S. Z 1.98. J. B. Z 2.50B. f 12.37^-P. Z 5.
Ouder betuiging van hartelijken dank aan de milde gevers,
wordt bij voortduring het, lot, der ongelukkigen aan de al-
gemeeue weldadigheid aanbevolen.
A. SIEBERT COSTER.
J.ndië, ,,'t bloeijend, eeuwig groene Insulinde" kan
niet langer klagen over gebrek aan belangstelling in
't moederland Koloniale onderwerpen zijn bij volk
en vertegenwoordiging aan de orde. Spreek over
Javanen, aeeredienstensuikerregeling, 't batig
slot -vooral 't batig slot en iedereen is bereid
om u aan te hooren. Men zal uw raad waarschijnlijk
niet volgen, evenmin als men v. d. Putte volgde, of'
Mijer of Trakranen of Mosselman, welke binnen twee
jaar u de geheele reuzenafstand tusschen de gulste
vrijzinnigheid en het steilste behoud hebben doen
doorloopen maar met het meeste geduld zal men
naar u luisteren.
Die toegevende ooren roepen wij voor een oogen-
blik in voor de gegronde klagten van een deel der
Indische maatschappijwaarvoor tot nog toe weinig
is gedaan welks stem te zelden wordt gehoord.
Het O. I. leger, dat ziekte en vermoeijenis 't gloei-
jend klimaat en den dreigenden dood trotseert, dat
Xeêrlands naam geëerd en gevreesd maakt onder de
bruine volken van den Archipelmoet een weêrklank
vinden in 't moederland als het zijne ernstige be
zwaren kenbaar maakt.
Eene niet al te gemakkelijke studie van vier jaar
brengt den jongeling als 2de luitenant naar Indie.
Onder de motiven, die hem van ouders en vrienden
afscheid deden nemen, nemen de liefde voor 't va
derland, de zucht om vreemde landen te zien, de
wil om zich nuttig te maken eene eerste plaats in.
Maar, on ne saurail vivre d'amour et d'eau fraiche
ook de hoop op eene schitterende carrière, minstens
de verzekering van eene goede promotie heeft een
gewigtigen invloed op het besluit van den jongen
officier gehad Blijkt het dan dat latere maatregelen
in Nederland genomen hem die kans ontnemen, dan
ontstaat er in het corps eene ontevredenheid, eene
onverschilligheid, die ligt te verklaren en gedeeltelijk
te verontschuldigen is.
Dit is tegenwoordig het geval. Drie jaar na het
verlaten van de academie te Breda is de Nederlandsche
officier eerste luitenant geworden terwijl zijn wapen
broeder in Indië zes jaar op deze gewensente bevor
dering moet wachten. Worden de Nederlandsche
officieren nu met rangen anciënniteit overgeplaatst
dan zijn zij zonder er iets voor gedaan ie hebben
hun even Hinken makkers van het O I. leger drie
jaar in anciënniteit vooruit. Maar dit gebeur:
immers niet meer? 't Is waar! Deze maatregel, die
in Indië al te groote ontevredenheid wekte, wordt
niet meer toegepast. De officieren uit'het Ned leger
worden slechts gedetacheerd naar Indië. Dit
klinkt beter, maar daar bij goed gedrag eene over
plaatsing naderhand nooit wordt geweigerd, is het
inderdaad niet veel meer dan een betere klank.
Het verschil in jaren blijft bestaan. Zoo komt een
lste luitenant iu Indië, hij wordt Kapitein volgens
zijne anciënniteit in Holland, en commandeert
over luitenants, die meer dienstjaren tellen dan hij,
alleen omdat deze de zooveel moeijelijker dienst in
Indië hebben verrigt.
Iedereen gevoelt welk een contre-sens dit is, en
hoe ontmoedigend het werkt op dan Indischen officier.
Dan komt hierbij 't geen men op Java 't „Kassian-
systeem" noemt, men zou kunnen zeggen ,,'t geor
ganiseerde medelijden." Oude kapiteinsdie reeds
lang pensioen verdiend haddenworden nog eens
hoofdofficieren gemaakt, niettegenstaande zij voor
dien rang reeds dikwerf «varen gepasseerd Zoo komen
gepasseerde officieren na hun verlof nog eens uit
Nederland, in de hoop, dat waar zoo velen geholpen
worden, zij ook nog wel eens aan de beurt zuilen
komen. En zoo blijft alles, verouderde, door 't cli-
maat verzwakte in hun eigen oogen half geschikte
mannen, hoe dikwerf ook gepasseerd, alles blijft
zitten, omdat „hun kans nooit geheel verkeken is;"
zoo komt er overvloed in de höogere rangenzoo
wordt de promotie langzaam de ambitie gering.
Evenzoo verlammen maatregelen in Nederland
genomen de werking van de overigens verdienstelijk
school te Meester Cornelis. Onderofficieren ont
vangen er hunne opleiding, leggen een voldoend
examen af, en worden officier? IN een, zij loopen
soms twee jaar rond, omdat de plaatsen vervuld
zijn door uit Europa gezondene, even bekwame,
even gewillige misschien, maar die zeker minder
met den inlandscben soldaat en de dienst in Indië
zijn bekend dan de gewezen leerlingen van Meest r
Cornelis. Thans nog gaan vele verdienstelijke offi
cieren gebukt onder hetgeen in 1861 is voorgevallen.
Toen telde de school te Meester Cornelis 18<J onder
officieren waarvan slechts 25 op den 15 Junij tot
officier werden benoemd. J uist vijf dagen vroeger
waren in Nederland 8U onderofficieren tot den rang
van 2de luitenant bij het leger in Indië bevorderd.
Dezen kregen nu eenigen tijd verlof, moesten de zee
reis maken zoodat inderdaad de 25 leerlingen van
Meester Cornelis reeds een half jaar dienst als officier
hadden gedaan toen hunne meer bevoorregte broe
ders op Java voet aan wal zetten. Toch waren de
'n, Nederland benoemden de eerste bij ancienneteit.
Zij waren immers vijf dagen eerder benoemdMaar
zij hebben eerst een halt jaar later gediend!
Men weet, dat een verschil van vijf dagen, schijn
baar gering, jaren verschil kan brengen in de loop
baan van den officier, wanneer er quasstie is van
eene promotie zoo groot als deze, waar tachtig per
sonen te gelijk worden tusschen geschoven.
Zulke maatregelen zijn weinig geschikt om den
officier te verzoenen met zijn moeijelijke taak ver
van huis. Zulke maatregelen doodeii de ambitie.
Zij werken op t moreel van den onderofficier, voor
wien men de hoogere rangen sluit, zij dwingen de
school te Meester Cornelis tot noodelooze strengheid.
Daar er geen ruimte komt van boven door benoe
mingen maake men ruimte beneden, door bij 't
ligtste vergrijp de leerlingen te ontslaan.
Wie kent het middel tegen deze kwalen?
Wie zegt ons, hoe aan de gegronde klagten der O.I.
infanterie-officieren te gemoet kan worden gekomen?
Moeten wij afzien van het groote voordeel om de
officieren van het Nederlandsche leger de praktische
kennis te verschaffen die zij in Indië kunnen ver
krijgen Moet het zoo nuttige detacheren van Neder
landsche officieren bij de Indische armee, waardoor aan
deze frische wetenschappelijke krachten toe-
vloeijen, en genen iets anders leeren van 't krijgs-
manshandwerk, dan doodende garnizoensdienst, moet
dit geheel ophouden
Geenszinshet redmiddel ligt voor de hand, in de
Grondwet. Afscheiding van leger en militie. Maar
dan ook hetzelfde leger hier en in Indië. Voor
beiden dezelfde dienst beurtelings in beide wereld-
deelen, en daardoor ook gelijke bevordering voor
gelijke arbeid en gevaar.
Iri Alkmaar circuleert het navolgende adres aan Z. M.
den Koning
Aan Uwe Majesteit reven de onderreteekenden hunnen
tcensch eerbiedig te kennen, dat het Uwe Majesteit moge
heilagen om zoolang eensdeels geene afschuffinq der dood
straf voorgesteld noch anderdeels tot eene regelmatige
en alzoo ernstige toepassing dezer straf teruggekeerd, wordt
die toepassing door Haar Koninklijk regt. van gratie te blijven
uitsluiten opdat de sedert, eenige jaren feitelijk begonnen
proefneming niet in strijd met het belang eener spoedige
eindbeslissing van het vraagstuk omtrent behoud of afschaffing
der doodstraf ontijdig worde afgebroken.
't Welk doende enz.
Bij dat adres is gevoegd het navolgende schrijven:
De beweegredenen tot. het voorgestelde adres zijn door den
ondergetei kende in het hreede toegelicht en de bezwaren er
tegen bestred n in het, IVeekblad van het Regt.
De zaak is overigens zeer eeuvoiidig.
Wij verkeeren ten aanzien der doodstraf in een overgangs
toestand. De afschaffing is reeds in onderscheidene kfeinere
stalen tot stand gehragt -- het laatst in Portugalof bijna
gelukt gelijk onlangs in Zweden. In geen énkel 'beschaafd
land wordt zij meer geregeld zoo als de wet liet vordert.
toegepast. Bij oos is zij in 1861 het laatst, uitgevoerd. De
Minister van Justitie Borrel, die verklaard heeft, haar in
stand te willen houden, ook in het nieuwe strafwetboek en
haar tevens werkelijk te willen toepassen, is toch telken
male voor hel houden eener executie teruggedeinsd.
Overal zoo elders als hier te lande is het Koninklijk regt
van gratie hei wettig middel geweest om de doodstrafterwijl
zij in de wet geschreven bleef, of ongeregeld of bijna niet
of in het geheel niet toe te passen.
Het voortdurend blijven bestaan van zulk eenen wel wet
tigen doch onregelmaligen toestand is niet. goed te keurpn.
Maar, men gevoelt het., wat. die Onregelmatigheid betreft, is
het juist hetzelfdeof de toepassing der doodstraf weinig
zelden bijna niet of in het geheel niet plaats heeft.
Zoolang de tegenwoordige toestand der denkbeelden in
Nederland blijft voortduren, is het ondenkbaar dat eene
geregelde of eenigzius veelvuldige toepassing zi lfs ten aanzien
van doodslag met voorbedachten rade, weder plaats vinde.
Zij die dedoodstraf wensclieii te behouden, willen of durven
zoo ver niet te gaan. Zij zijn tevreden met nu en dan eene
enkele executie.
Zulke vrienden van het. behoud der doodstraf zijn echte»
bij ons ook onder kundige en verdienstelijke mannen
in liet geheel niet zeldzaam. Zóó dacht de overleden minister
Borret. Zóó denkt nog de minister Heemskerk, die limns
het departement van justitie tijdelijk waarneemt, te oordeelen
naar zijne vroegere geschriften. Volgende ministers van
justitie zullen wellief niet anders denken, en zicli daarom
genoopt, gevoelen nog eens eene enkele executie te houden.
Eene enkele executie kan echter de zoo gewenschte af
schaffing voor langen tijd vprtragen en den tecenwoordigen
onreeelmatigen toestand verlengen. Daarentegen hoe langer
de niet-uitvoeriug der doodstraf geduurd 2al hebben, hoe ligter
hare afschaffing zal voorgesteld en aangenomen worden. Eu
waarom Omdat zoo veel te meer zal gebleken zijn dat men er
zeerwel buitenkan, even goed als buiten andere gruwelen die
tot, verdediging der maatschappij tegen de misdadigers moeten
strekken, even goed als buiten geesseling en brandmerk,
pijnbank en pijnigende ter dood brengiugen omdat het
vooroordeel, dat zicli aan de doodstraf vastklemtdoorniets
zoo zeer ontwapend wordt als door onbruik.
Zes jaren lang heeft er thans door het niet uitvoeren der
doodstraf, wel niet met opzet maar toch inderdaad, eene
proefneming plaats gehad omtrent hare werking; eu die
proefneming is tot dusverre voorde geheele afschaffing zeer
gunstig geweest. Men begrijpt van iioe veel belang het is,
dat de proefneming niet worde afgebroken. Want hoe langer
zij duurt,, hoe krachtiger bewijs zij tegen de nuttigheid der
doodstraf kan opleveren, omdat, het denkbeeld //dedoodstraf
is eene straf op het papier, maar zij wordt tocli niet meer
toegepast" onder het volk steeds algemeener en krachtiger
wordt naarmate men in langer tijd niet. van eene executie
gehoord heeft. Heeft daarentegen eene enkele executie plaats
gehad dan moet de proefneming weder van voren af aan
beginnen
Ook zij die aan de groole nuttigheid der doodslraf gelooven
en haar op dien grond voorstaan moeten de voortzetting
der proefneming door niet-toepassing weuschen. Want, zij
moeten verwachten, dat de schadelijke gevolgen van zulk
eene feitelijke afschaffing zich daardoor te eer en te sterker
zullen openharen, en de publiekq opinie hierdoor weder voor
het behouden en ernstig toepassen der doodstraf zal gewon
nen worden.
Het, oogenhlik is voor de afschaffing niet. gunstig. De
beslommeringen der binnen- eu buiteulaudsche politiek zijn
