ALKMAARSCHE COURANT
IXo. 7. Zeventigste Jaargang.
i
Zondag
16 Februarij.
#fficiëcl ©cbceltc.
Politiek (.Docrziclil.
S&lcfccltjkechc Ijctüchtcn.
A. fgjdi S
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgentusschen 8 en 9 ure. Prijs per*
jaar 3,40, enkele Nos. 7 Cents, franco per post 4.
Brieven franco aan de Uitgevers
HER M». COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 5 regels J 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behaive 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 uuringezonden berichten een dag
vroeger.
Aan de openbare school voor meisjes te Alkmaar wordt
ten spoedigste gevraagd, op eene jaarwedde van 600
eene EERSTE HULPONDERWIJZERES, bevoegd tot bet
geven vau onderwijs in de vakken vermeld in art. ai
en k, Fransch, Éngelsch enDuitsch, der wet op het lager
onderwijs.
Sollicitanten gelieven zichonder overlegging van stuk
kenmet franco brieven vóór 5 Maart 1868 aantemelden
bij den Burgemeester van Alkmaar.
Graaf von Bismarck heeft van den Koning een onbepaald
verlof ontvangen en gaat zich uit de beslommeringen van
het staatsleven terugtrekken. Ziedaar het belangrijk be
richt, dat niet alleen Berlijn maar geheel Noord-Duitschland,
en niet alleen Noord-Duitschlaud maar geheel Europa in
beweging brengt. Wat is de oorzaak van deze vrijwillige
ballingschap
Redenen van gezondheid, alleen redenen van gezondheid,
antwoordt de regeeringspartij. Iemand die zoo onafgebroken
en met zooveel inspanning heeft gewerkt als de heer vort
Bismarck, moet eindelijk eens wat rust genieteu. De ge-
neesheeren hebben den eersten Minister weten te overtui
gendat het voor hem hoog tijd werd zich voor een poos
aan alle werkzaamheden te onttrekken, ten einde zijn over
spannen zenuwgestel wat tot kalmte te brengen. Maar niet
allen zjjn even bereid om aan die redeneeringofschoon op
zich zelve geenszins onaannemelijk geloof te slaan. Men
ontkent niet, dat de gezondheidstoestand van den werkzamen
staatsman rust eischtemaar men beweertdat dit toch niet
de eenige reden is van het aangevraagde onbepaald verlof,
en zelfs dat er in plaats van verlof ontslag was aangevraagd,
doch dat de Koning dit niet heeft willen toestaan. De eerste
Minister zou het met enkele ambtgenooteu niet eens zijn
vooral niet met den graaf zu Eulenburg den Minister van
Binnenlandsehe Zaken.
Reeds vroeger hebben er geruchten geloopen omtrent on-
eenigheden in het ministerie. Von Bismarck, beweerde men,
stuittë te dikwijls op de onhandelbaarheid van sommige
buitengewoon streng conservatieve raadslieden der Kroon
de stugge jonkerpartij stond hem bij de uitvoering zijner
plannen meermalen in den weg, zij belemmerde zijn be
wegingen en verwekte daardoor den toorn van den voort-
varenden en zeer prikkelbaren staatsman. Pon Bismarck,
dus ging men voortzou gaarne hier en daar wat meer
vrijheid latenaan provinciën en gemeenten wat meer zelf
standigheid willen geven, kortom hij heeft liberale neigingen.
Hij wil zich niet altijd tegen den volksgeest verzetten. Nu
het groote werk der stichting van den Noord-Duitschen Bond
volbracht is, wil hij den weg van bemiddeling betreden en
zich verzoenen met de liberale partijdie hem dan ook bij
voorraad reeds halverwegen te geruoet is gekomen. Fon Bis
marck is te scherpzinnig om niet in te zien dat een vorst
niet altijd kan blijven twisten met zjjn onderdanen en dat
een regeering in strijd met den geest des volks op den duur
onhoudbaar is. Hij heeft Duitscliiaud willen verheffen uit den
toetand van vernedering waartoe het gezonken wasdaartoe
heeft hij Pruisen groot en machtig gemaakt, en het geplaatst
aan het hoofd van een Noord-Duitschen Boud die eenheid
van leiding en snelheid van handelen waarborgt. Om dit
doel te bereiken mocht hij zich niet laten ophouden door
den parlementairen omhaal van de liberale partij. Liefst in
overleg met de volksvertegenwoordiging, maar, zoo zij on
willig bleekdes noods zonder overleg zou hij de maatre-
geleu nemen ('ic hij noodig achtte. Allereerst had hij een
sterk eu geoefend leger noodig; het Huis der Afgevaardigden
verkoos zijn voorgestelde legeriurichting niet aan te nemen
en hij gaf hun te verstaan door woorden en door daden
dat hij zich aan hun gepraat niet zou storen dat hij wist
wat hij wilde, en dat men hem later beter begrijpen zou.
Hij ging zijn gangzouder de vereischte goedkeuring van
het Huis. En toen het groote werk verricht was, hebben
inderdaad vele leden der liberale partij hem de haud gereikt,
hem zijn vroeger autocratisch gedrag kwijtgescholdenen
zich bereid verklaard den bekwamen en doorlastenden staats
man te ondersteunen. Anderen waren niet zoo gewillig om
een vergelijk te treffen met hunne beginselenen zoo bracht
von Bismarck een scheuring in de liberale partij.
Maar evenmin als aan het onverzettelijke parlementaire
stelsel der liberalen is von Bismarck geneigd zich te storen
aan de bekrompenheid der jonkerpartij en de verjaarde voor-
oordeelen der conservatieven. Vau hen verwachtte hij aller
minst tegenwerking of belemmering. Van hen eischte hij
de algeheele toewijding der dankbaarheid en kinderlijke volg
zaamheid. Die partij was hem zooveel verplichtdat zij
het recht van tegenspreken had verbeurd. Dezer dagen
verdedigde hij in het Huis der Afgevaardigden een wetsvoor
stel om aan de Pruisische provincie Hannover (het voormalig
Koninkrijk van dien naam) een afzonderlijk fonds uit de
staatskas toe te kennenwaarover het vrij zou kunnen be
schikken. Dat was een maatregel om de gunst der Han-
noveranen te «koopenmerkte men aaneu waarom zoo
vroeg men had de regeering dezelfde gunstindien inder
daad de billijkheid haar gebood, ook niet aan Keur-Hesseu
verleend Maar von Bismarck ontkende die koopmansbere
kening en wees er op, dat het hier geen juridische, maar
een politieke handeling gold (waarbij zeker minder op de
billijkheid behoeft gelet te wordendit wetsontwerp was
de eerste stap op een weg dien de regeering zich reeds geheel
had afgebakend, en waarop zij dus niet verlangde terugge
houden te worden, 't Was haar voornemen, binnen kort
voor alle provinciën van het Koninkrijk, zoowel de oude
als de nieuwe, hetzelfde te doen wat zij nu voor Hannover
deed. Wat men een gunst noemde, was niets anders dau de
eerste schrede tot invoering van een stelsel van provinciale
zelfstandigheid dat de regeering voornemens was naderhand
alom en op groote schaal toe te passen. Reeds bij de be
grooting voor het volgende jaar zou zij een stap verdergaan
op deD thans ingeslagen weg en voor al de provinciën des
Rijks voordrachten indienen waarbij aan elk in 'I bijzonder
het zelfstandig beheer zou worden toegekend over een ge
deelte van 's lands penningen.
In 't voorbijgaanwat dunkt u van dit voornemen van
Pruisens eersten Minister Zou dit niet inderdaad de weg
kunnen zijn om de ingelijfde staten eenigermate te troosten
met het verlies hunner zelfstandigheid Zouden hierdoor de
banden der staatseenheid niet wat minder knellend worden
gemaakt Zou hierdoor voor de zoover van elkander liggende
en zeer ongelijksoortige deelen des rijks het onaangename der
noodzakelijke eenheid niet worden verzoet? Zou dit stelsel,
eerlijk en onbekrompen toegepast, niet inderdaad de oplossing
kunnen zijn van liet vraagstuk der vestiging van de Duitsche
eenheid? Ondanks zich zeiven zou men gaan uitroepen:
von Bismarck is waarlijk een genie
Eu op dien wegdien naar zijne overtuiging goeden weg,
die daar voor zijn scherpen en vooruitzienden blik reeds ge
heel afgebakend en geëffend ligthouden de conservatieven
en, naar men beweert, zelfs sommige zijner ambtgenooten
hem tegen. Het Huis der Afgevaardigden wil het voorge
stelde provinciale fonds aan Hannover niet toestaanalles
wat hij verkrijgen kan is de uitkeering van een jaarlijksclie
toelage van 50U,000 thaler, in plaats van de uitkeering der
kapitalen zeiven in eens. Hoe menig minister zou zich met
zulk een uitslag tevreden stellen Maar niet aldus von Bis
marck. Hij weet wat hij wil, maar dat wil hij ook geheel.
Wil men met hem medewerken om dat doel te bereiken,
goed, maar dan ook gem halve maatregelen, geen gedeel
telijke ondersteuning. Naar zijne overtuiging moet het zóó
en niet anders. Zóó kan ilij zijn doel bereiken maar ook
zóó alleen. Wil men dien weg op, dan is hij de man, dan
is hij bereid om voor te gaan want hij is er zeker van dat
hij laugs dien weg het beoogde doel zal bereiken. Maar hij
laat zich geen zijwegje opdringen, dat misschien ook
op hetzelfde punt kan uitkomen, maar waarvan hij niet
zeker is hij wil zieh niet blootstellen aan het gevaar van mis
lukking; 't is hem niet te doen om minister te zijn, maar
om zijn programma uit te voeren om zijn plannen te ver
wezenlijken. Wil men niet, welnu, dan is hij de man niet,
dan treedt hij af.
Dat de liberalen hem niet altijd even bereidwillig onder
steunen dat wist hijdie hadden voor 't minst een stel
sel een bekrompen stelsel, een vaak onbruikbaar stelsel,
een stelsel goed voor de theoriemaar ongeschikt voor
de praktijk, een prachtig stelsel voor een professor in het
staatsrecht, maar geen stelsel voor een staatsman die een
groot werk flink en vlug wil tot stand brengen geen stel
sel voor een man van de daad doch in elk geval een
stelsel. Maar de conservatieven en iu zijn verbittering
verwijt hij hun.openlijk in de vergadering«dat zij met geen
ander doel zijn gekozen dan om altijd voor de ontwerpen
van de regeering te stemmen." Dat was scherpmaar
onverdiend
Doeh von Bismarck heeft bier niet alleen met de conser
vatieve leden van het Huis te doen. Althans men verzekert
en latere berichten hebben aan deze bewering een groote
mate van waarschijnlijkheid gegevenmen verzekertdat de
aanneming van het wetsontwerp omtrent het provinciale fonds
voor Hannover, dat ook door den Koning was goedgekeurd
eu waaromtrent de Commissaris des Konings in den Hanno-
verschen Landdag toezeggingen had gedaan ook is tegen
gewerkt door graaf zu Eulenburgen dat conservatieve
Afgevaardigden bij hun tegenstand de wenken van dien
Minister van Blunenlandsche zaken hebben gevolgd. Zulke
ambtgenooten kan von Bismarck niet naast zich dulden en
daarom verzoekt hij terstond na de zitting den Koning zijn
ontslag, en toen hem dit niet kon worden toegestaan, een
onbepaald verlof.
Zoo is er dan een ministerieële crisis in Pruisen Het
schijnt, zoo. De bekende feiten laten schier geen andere
uitlegging toe. Immers de eerste Minister heeft zijn onbe
paald verlof gevraagd eo gekregen nog op denzelfdeu dag,
waarop de uitkeering van een provinciaal fonds aan Han
nover is veranderd in de uitkeering van een jaarlijksche
toelagenog vóór de beraadslagingen over het geheele wets
ontwerp waren geëindigd. Toen het Huis weer was vergaderd
om de beraadslagingen voort te zetten, verscheen de heer
von Bismarck niet om liet te verdedigen maar las de Voor
zitter een brief van dien Minister voor, waarin Ilij meldde
dat de Koning hem een onbepaald verlof had toegestaan
en dat de heer von der HeydtMinister van Financiënin
zij»e plaats tijdelijk bet voorzitterschap in den ministerraad
zou bekleeden.
Zal von Bismarck spoedig weer zijn arbeid hervatten? Ja,
meent men als de Minister van Binnenlandsehe Zaken af
treedt. Dat schijnt de voorwaarde te wezen en men gelooft,
dat die voorwaarde vervuld zal worden. Men herrinnert
zich, hoe de vorige minister van Justitie, graaf zur hippe,
op aandrang van von Bismarck voor een opvolger moest
plaats maken en men voorspelt hetzelfde lot aan den graaf
zu Eulenburg. Zelfs gaat men zoo ver van zijn opvolger
reeds te noemen, en die zou niemand anders zijn dan de
Voorzitter van het Huis der Afgevaardigden, de lieer Forc-
kenbeck. Maar dat is immers een liberaal? Inderdaad;
en ofschoon op het gerucht, dat den naam van dezen nieuwen
Minister van Binnenlandsehe Zaken heeft verspreid, geen
Staat is te maken, schijnt het toch inderdaad niet onmogelijk
dat von Bismarck voortaan meer zijn steun zal zoeken bij
de liberale partij. Als Bondskanselier heeft hij zich reeds
raadslieden uit die partij gekozenen het zou hem overtui
gend gebleken zijn dat met de vasthoudende en niets dan
vasthoudende van alle hervorming afkeerige jonkerpartij op
den duur niet te regeeren is, en dat bij het vestigen van
een grooten staat en de grondvesting van Duitschlands een
heid niet in strijd met den geest der natie mag gehandeld
worden, maar dat dit groote werk, zal het duurzaam zijn,
moet steunen op den wil des volks en door zijne goedkeuring
moet worden bekroond. Urn de eenheid begeerlijk te maken,
behoort aaa de verschillende deelen zooveel mogelijk onaf
hankelijkheid gelaten te wordenen moet de zelfstandige
en eigenaardige ontwikkeling der verschillende Duitsche
stammen niet belemmerd worden door de knellende hand
eener eigenmachtige regeering. Von Bismarck zelf heeft in
het Huis der Afgevaardigden, toen hij de conservatieven
zoo ruw heeft gesmaad, openlijk verklaard, dat hij, zoo de
conservatieve partij en corps niet langer zijn werktuig ver
koos te blijven zijn toevlucht tot andere combinatiën zou
nemen.
En hoe gedraagt zich de conservatieve partij na de out-
vangen terechtwijzing Men verbaaltdat sommige leden
zich reeds bij von Bismarck hebben aangemeld om zich met
hem te verzoenen maar dat de Minister om redenen van
gezondheid verhinderd was hen te ontvangen. Of dit bericht
ten volle geloof verdient, is niet uit temaken; maarouwaar-
schijnlijk klinkt het niet, nu |de eerwaardige Kreuz-Zcitung
de hoop uitdrukt, dat de spanning tusschen graaf von Bis
marck en de conservatieve partij spoedig zal voorbijgaan, en
er de verzekering bijvoegt,, nu eens, «dat die partij ten allen
tijde bereid is om graaf von Bismarck tot welzijn des vader
lands met alle kracht te ondersteunen," en dau weer, «dat
de conservatieven ongetwijfeld met nauwgezetheid de door
graaf von Bismarck gegeven wenken en hetgeen daarin
van praetischen aard is ter harte zullen nemen."
W. v, p. K.
I' itllit E X.
Bij de beraadslaging den 4 in het Huis der Afgevaardig
den gevoerd over de vorming van een provinciaal fonds voor
Hannover, heeft graaf Bismarck gezegddat de regeering
ter bevordering der decentralisatievoornemens was om ook
ten aanzien van de overige provinciën des Rijks soortgelijke
voordracht te doen en om een deel van het staatsbudjet aan
die gewesten aftestaan.
Een aantal Afgevaardigden der oade provinciën beschouw
den de voordracht als eene overdadige bevoorrechting van
Hannover, en schenen in dat gevoelen gesterkt te worden door
den minister van biDn. zaken v. Eulenburg. Den 5 vereenigde
zich het Huis met. het voorstel van den conservatieven Afge
vaardigde v. Kardoff, om de toekenning van een eigen fond»
te vervangen door eene jaarlijksche subsidie van 5U0000 th.,
en dus geamendeerd werd de wet met 200 tegen 168 st.
aangenomen.
Bismarcknaar men zegt verstoord over de houding van
zijnen ambtgenoot, die steun bij den Koning schijnt te vin
den en van de conservatievenheeft een onbepaald verlof
verzocht, waartoe de staat zijner gezondheid als reden of
voorwendsel gebezigd is.
IS A SS V. X.
De Kamer heeft de begrooting voor het departement van
oorlog aangenomen, nadat die, met goedvinden der commissie
en der regeering, van 5 tot 3> miljoen fl. verminderd was.
niKTKIIBbllU.
Het Heerenhuis heeft zich eenstemmig vereenigd met het
besluit der 2e Kamer omtrent de afschaffing der lichamelijke
tuchtiging.
BEIEREX.
De minister van financiën is gemachtigd tot het aangaan
eener leeniug van ruim 66 milj. fl. Er zullen 19 nieuwe
lijnen worden aangelegd en met het bouwen van 7 daarvan
ten spoedigste begonnen worden.
De aartsbisschop van Munchen en de bisschop van Passau
hebben ieder den Koning een adres aangebodenten gunste
van het wereldlijk gezag vau den Paus, te zamen van 112,000
handleekeningen voorzien.
«BOMTEXKI.IK.
De rijksminister van oorlog heeft ia de begrootingscommis-
sie der cis-leithaansche Delegatie verklaard, dat bij het leger
geen andere bezuinigingen mogelijk zijndan op de muziek
corpsen der eavallerie en artillerie. De commissie heeft daarop
de begrooting overeenkomstig de voordracht goedgekeurd.
De voorzitter der broederschap van S. Michaël te Weenen
de vrijheer Still fried, heeft den stadhouder van Beneden-
Oostenrijk verlof gevraagd doch niet bekomen om oosten-
rijksche onderdanen als soldaten voor het pauselijk leger to
mogen werven.
Den 4 is te Botzen het huwelijk voltrokken van den Aarts
hertog Heinrichoud 38 jaren, neef des Keizers met mejufvr.
Hoffmann, oud 26 jaren, dochter van een ambtenaar by het
provinciaal archief te Krems. De Aartshertog heeft afstand
van al zijne waardigheden gedaan.
De Rijksraad heeft den 10 zijne zittingen hervat en den
Afgevaardigde Kaiserfe/d tot voorzitter verkozen.
De hongaren gevoelen zich zeer gevleid door de mede-
deeliug van liet Roode Boek aan de hongaarsche Delegatie.
Voor de hongaarsche spoorwegleeniug is in Hongarije zelf
voor 26J en in het geheel voor ongeveer 100 milj. fr. inge-
teekend, hetgeen voldoende is om de werkzaamheden jaar
voorttezetten. Aanbiedingen voor het nog ontbrekende ge
deelte zijn door den minister van financiën afgewezen.
De begrootingscommissie der hongaarsche Delegatie heeft,
even ais die der cis-leithaansche, de 550000 fl. voor onvoor
ziene uitgaven zonder aarzelen toegestaanals een bijjk van
vertrouweu iu den minister o. Beust.
I T 4 t. 8 E.
De Kamer van Afgevaardigden heeft de begrootingen voor
buitenl. zaken en voor marine goedgekeurd. Die van oorlo"
is door den rapporteur der commissie van onderzoek op 145
miljoen geraamd.
De Kamer heeft het voorstel van den heer Meltanaom
de door den minister van oorlog aangevraagde som van 162
miljoen te verminderen op 142 miljoen, verworpen.
Ingekomen is een wetsontwerp tot het aansprakelijk stellen
der gemeenten voor het volle bedrag der directe belastingen
en tot het toekennen aan de gemeenten van de bevoegdheid
om de belastingen omteslaan onder toezicht, van den Staat.
De Senaat heeft het actieve budjet over 1868, met 67 tegen
2 st., goedgekeurd.
REKKELIJKE STAAT.
De Paus heeft den markies de Mouslier het grootkruis
zijner orde geschonken vergezeld van een brief van dank
betuiging voor zijne houding gedurende de jongste gebeurte
nissen.
Het decreet van 30 Nov., waarbij beslag op de goederen
der in den jongsten garibaldiaanschen aanslag betrokken per
sonen wordt gelegd is op den persoonlijken aandrang van
den H. Vader zeiven ingetrokken Indépmdance
De Paus heeft 5000 fr. geschoukeu voorde noodlijdenden
in Algiers en 19000 realen voor de slachtoffers der aardbe
vingen en orkanen op Porto-Rico en de Philippijnsche ei
landen.
Te Civita Vecchia zijn 3 transportschepen aangekomen
om de fransche eavallerie en artillerie inteschepenzullende
slechts ééne divisie fransche troepen achterblijven.
De door Keizer ilaximiliaan als troonsopvolger in Mexfcü
