ALKMAARSCHE COURANT
[\o. 22^ Zeventigste J aar gang. 18
Zondag
31 Mei.
pu ill sew.
(Officieel (öcbccltc.
De Nederlandsche vredebond.
W. v. d. K.
S2Tcfielijfc0che Berichten.
i
if-
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zondag morgen, tusschen 8 en 0 ure. Prijs per
jaar/3,40, enkele Nos. 7 Cents, lranco per post.4.—.
Brieven ranco aan de Uitgevers
HERM'. COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 15 regels J 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 uuringezonden berichten een dag
vroeger.
De Commissaris des Koningsin de provincie Noordholland
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat door de ver
nieuwing der jaagbrug No. 28. liggende in den Oostelijken
dijk van het Noordliollaudsch kanaal te West Graftdijk de
passage van vaartuigen dóór en van paarden en rijtuigen
over die brug, van 1 Jumj tot 20 Augustus aanstaande niet
kan plaats hebben.
Haarlem L)e Commissaris des Konings voornoemd
den 29 Mei 186S.RöELL.
De onderstaande personen worden verzocht zich ter ge
meentesecretarie aautemehlen (afd. militie en schutterij)
CAKEL JOHANNES SNIJDERS, PIETEll van HOEK.
SIMON LOU RE NS VERHOEVE HENDRIK BERNAR-
DUS HELLEMAN MA RTINUS J ELMERS, ANTHONIJ
HOEKMA LUDOUICUS van WEEUH, JOHANNES
HUIJBERS. SIEBRAND SIEBRANDS.
Een voorstel zoo belangrijk en veelomvattend als dat van
den schrijver van het boekje dat den titel draagt van //Ne
derlandsche vredebond," een voorstel //tot vestiging eener
politieke partijvereeniging met politieke geloofsbelijdenis"
moest wel aan verschillende en zelfs zeer uiteenloopende
beoordeelingen bloot staan. Ieder die belang in de zaak
stelt, mag er zich over verheugen dat het de algemeene aan
dacht trok, dat het aan onderzoek en critiek werd onder
worpen; een voorstel, vooral zulk een voorstel, dient nauw
keurig onderzocht en rijpelijk overwogen te wordenvpor
men er zich voor of tegen verklaart. Het was daarom een
gelukkig denkbeeld van de redactie van den vredebond het
houden eener eerste bijeenkomst uit te stellen en de gele
genheid tot het inzenden van verklaringen van instemming
en van bedenkingen voor het publiek open te stellen tot 15
Juni. Niet minder gelukkig was het denkbeeld, te gelijk
een openbaar antwoord te geven op de belangrijkste beden
kingen die tegen het plau zijn ingebrachten nadere ver
klaring en toelichting te geven omtrent punten die to'
misverstand en wantrouwen aanleiding hadden gegeven.
Had het boekje wantrouwen gewekt? Ja; 't was naamloos
in 'l licht verschenen, en men is niet gaarne in onbekend
gezelschap. Maar kan hier sprake ziju van onbekendheid?
Doet de naam hier iets tot de zaak Komt het bij een
voorstel tot aaneeusluiting van gelijkgezinden in poiitieke
richting niet vooral aan op de duidelijke en ondubbelzinnige
omschrijving der beginselen En is het geen overdreven
bedachtzaamheid vooraf te willen weten hoe de mensche»
heeten in wier gezelschap men zich zal bevinden
Geestdrift is ons zwak niet, en onbezonnen voortvarendheid
wordt niet onder onze hoofdzonden geteld. Wij Nederlanders
zijn niet gewoon over ijs van één nacht te gaan wij zijn
een voorzichtig en behoedzaam volk en uiterst bang om ons
te compromitteeren. Deze eigenschap, op zich zelve natuur
lijk benijdbaar, ontaardt in ons lieve vaderland door overdrij
ving meermalen in lafhartigheidflauwheid en algeheeie
onthouding. Men zal eens zien, men wil niet gaarne //haan
tje de voorste" wezenmen wil zich niet op den voorgrond
stellenmen wil eerst de kat eens uit den boom zien men
wil afwachten welken loop de zaak neemt, en zoo ge
beurt het dat de zaak in 't geheel geen loop neemt. Maar
ook, als men eens toetrad en de zaak misluktewat zouden
de vijanden lachen, en de vrienden niet minder! En uitge
lachen te worden is loch we! het ergste dat een mensch
kan overkomen. Alsof het bespottelijk warehet goede be
proefd te hebbendoch door de werkeloosheid van auderen
van het programma vermeld, welke de redactie slechts voor
hare subjective inzigten of interpretatiën uitgeeft, en waar
mede men geenszins behoeft in te stemmen om toch de
(niettegenstaande verschil in menig punt van toepassing en
gevolgtrekking) zeer bepaalde en kernachtige grondbeginse
len aan te nemen. Niet het //boekje," niet de toelichting
der geloofsbelijdenismaar de geloofsbelijdenis alleen is
credo van den bond voorgesteld."
Met nadruk komt de sehrtjver
dat de vredebond
op tegen de bewering
optreedt, als een nieuwe partijvoorzien
van een nieuwe geloofsbelijdenis//op soortgelijke wijze als
soms eene nieuwe godsdienst of secte met nieuwe gods
dienstige geloofsartikelen theoriën of droombeelden gesticht
wordt." »De redactieleest men verder wenscht niet
hare Ia,ndgpnopten tot hare belijdenis Ie bekeerenmaar de
politieke belijdenis van een groot en aangroeijend aantal
barer Iaudgenooten uit te drukken. Het nieuwe van haar
voorste! ligt in de partijmatige formulering van politieke
beginselen in de beoogde hervorming van het partijwezen
zoo buiten ais in den Bond, in de magt welke de Vrede
bond aan de bestaande progessive rigting welker beginselen
zij uitdrukt verschaffen zalniet in nieuwe beginselen."
De vrgdebond pronkt met geleende veerenheeft
gezegd hij heeft de beginselen van de liberale
geuomen
niet geslaagd te zijn De redactie van den vredebond schijnt
het raadzaam te oordeelen vooralsnog onbekend te blijven
zij geeft haar deckbeeld aan het algemeen ten beste; de
oproeping tot het houden eener vergadering tot oprichting
van den bond zal van haar niet uitgaanzij verwacht dit.
van ben die met haar voorstel instemmen en verklaart
zelve niets liever te verlangen dan onder deze eerste op
richters te versmelten. Welk gevaar bedreigt ons uit die
naamloosheid De oproeping tot de bedoelde vergadering
zal onderteekend wordenen wie men daar zal aantreffen
kan natuurlijk niemand voorspellen. Maar al viel het, gezel
schap nu tegen wat zou het schadenindien men later
moest, erkennenik dacht dat die bond misschien iets goeds
zou kunnen stichten, en daarom heb ik mij aanvankelijk bereid
verklaard om toe te treden; maar ik zag spoedig dat ik mij
bedroog, en ik heb mij teruggetrokken?
Voor misleiding kan in weerwil der naamloosheid wel
geen gevaar bestaan daar de schrijver met een zelden ge
evenaarde openhartigheid en ondubbelzinnigheid omtrent, alle
kwestiën van den dag zijne meening blootgeleed schier alle
onderwerpen van staatszorg besprokenm één woord het
geheele politieke gebied in alle richtingen doorkruist, heeft.
Hoe er nu nog argwaan en wantrouwen omtrent zijn bedoe
lingen kunnen bestaan, is inderdaad on begrijpelijk. Wat
overigens deze uitvoerigheid betreft, ofschoon de belangrijk-
heid van het hoekje er door wint, heeft zij ontegenzegge
lijk het plan zelf benadeeld. Het bljjkt toch uit het, thans
verschenen tweede geschrift, van den vredebond »Nog een
woord der redactie", dat, men bij de lezing weinig onder
scheid heeft gemaakt tusschen de hoofdpunten der geloofs
belijdenis en de door den schrijver uitgewerkte toelichting;
men is tegen een aantal ondergeschikte punten in liet, con
cept-reglement, opgekomen en heeft daarin beletselen gezien
voor de toetreding tot den bond. Zelfs de acte van oprich
ting en de voorstelling die de schrijver zich gemaakt heeft van
de uitbreiding van den bond en het standpunt dat hij lang
zamerhand zou kunnen innemen in ons politiek levenziju
critiek onderworpen. Toch had de schrijver reeds in
zlJi eerste geschrift verklaard dat zijn werk alleen zou
moeten dienen «mis leiddraad of punt, van uitgang."
en heeft hij zelfs door verschil van drukletter gezorgd dat
de hoofdpunten niet met, de toelichting en de daarin voor
komende beschouwingen werden verward. In zijn tweede
geschrift leest men daaromtrent,; »In de toelichting worden
veie zaken ter sprake gehragtwelke buiten de voorgestelde
geloofsbelijdenis liggen. Ook worden daarin allerlei gevolg
trekkingen uit en toepassingen van de gestelde beginselen
men
van de liberale partij over-
daarmee getooid treedt hij op als stichter eener
nieuwe partij, als politieke profeet. Die beschuldiging wordt
door de boven aangehaalde woorden reeds genoegzaam weer
legd. Als een liberaal man een politieke" geloofsbelijdenis
voorstelt als verenigingspunt voor een nieuwen bond hoe
zal hij ook anders dan liberale beginselen voordragen --
Maar, heeft, men verder gevraagd is de stichting van zulk
een boud daarom alleen dan ook niet reeds nadeelig of althans
overbodig? Zoo hij zich al niet vijandig tegenover de liberale
partij plaatstzal hij er voor liet minst naast staan en zoo
doende verdeeldheid brengen in het liberale kamp, waar thans
juist groote behoefte is aan eendracht. Dit blijkt, echter
wel allerminst liet plan van den voorstelier te zijn. Een
vredebond wil hij stichten. Hij haat blijkbaar alle onder
scheiding in Thorbeckianen, Putteanen etc. Hij heeft ook
geen vrede met namen als liberaalconservatief, nationaal,
monarchaal of monarchaal-constitutioneel. Namen en leuzen
zijn hem te onbepaald, te rekbaar en kneedbaar van betee-
kenis; alle partijen eigenen ze zich toe of verwerpen ze, al
naarmate ze met betrekking tot een bepaalde zaak een goeden
of een slechten klank hebben. Hij wil een poging wagen
om de partijen te zuiveren om verwarring en misverstand te
voorkomen en ook aan de tegenpartij een kleur te toonen
die niet, miskend kan worden een streven dat geen misvat
ting toelaat. Daarom wil hij eenige beginselen vastgesteld
hebben in breede trekken natuurlijk maar daarbij toch zoo
duidelijk en bepaald mogelijk, die openlijk worden beleden,
en waarom alle gelijkgezinden zich kunnen scharen als om
een voor allen verstaanbare en onmiskenbare banier. Namen,
spreuken en leuzen kunnen hier niet voldoen; zij staan ter
beschikking van ieder die er zich van bedienen wil, en
worden al t.e vaak gebruikt als bevriende vlaggen om ver
dachte ladingen te dekken. Het zich noemen naar bekende
en invloedrijke politieke personen acht hij gevaarlijk; 't
geeft den schijn alsof het meer om den persoon dan om de
zaak te doen is, en geeft aanleiding tot kleingeestigen na
ijver, tot afgunst en scheuring. Hij wil aaneensluiting door
de openlijke belijdenis van duidelijk omschreven beginselen
eu verwacht, dat daardoor kleine veeten en persoonlijke ge
schillen zullen wegvallendat coterieën en factiën zïch
zullen oplossen in een kloeke zuiver politieke partij, in
vredebond. Verdient zulk een streven geen ernstige mede
werking? 5
En ziedaar tevens het hoofdpunthet glanspunt van het
geheele plan. Geen misbruikte lenzen meer, geen dubbel
zinnige namen, maar een duidelijk gestelde geloofsbelijdenis.
Openbaarheid, waarheid en klaarheid, daaraan is behoefte,
die zijn onmisbaar bijeen eerlijken en zuiver politieken strijd.
Dat wil de ontwerper van den vredebond, daartoe doet hij
zijn voorstel aan bet Nederlandsche volk.
De schrijver bestrijdt dus in geen enkel opzicht de liberale
partij. Integendeel verwacht hij van haar medewerking en
steun. Hij hoopt,, dat daarenboven ook conservatieven, eon
cilianten en indepeudenten zullen toetreden. Immers ook
vele conservatieven maken aanspraak op den naam van
liberaalen het. gelukt slechts zeer zelden een kenmerkend
verschil van beginselen aan te geven waardoor zij zich van
de liberalen onderscheiden. Als dan het verschil van namen
wegvalt, en men daarvoor in de plaats beginselen stelt,
zullen dan ook niet vele conservatieven, velen van deze
achterhoede der liberale partij tot den bond toetreden?
De schrijver verwacht het,en waarom hem zijn hoop te
ontnemen Maar waarschijnlijk is het niet. Deze verwachting
is mijns inziens een illusie. Er zijn er inderdaad die om
deze of gene reden niet tot de liberale partij willen gerekend
worden doch niettemin met heel hun hart de liberale be
ginselen zijn toegedaan er zijn indepeudenten eu concilian-
ten van wie toetreding tot den boud is te verwachten
maar van hen die zich conservatieven noemen is dit niet
te vermoeden. Reeds in zijn thans verschenen tweede ge
schrift bericht, ons de schrijver, dat hijBehalve betuigingen
van iustemming en sympathie, ook bedenkingen en bezwaren
heeft ontmoet en bestrijding heeft ondervonden, die van
liberale en conciliante zijde doorgaande welwillend is geweest,
van de zijde der ultramontaansche en der ortodox-prolestant-
sche school-partij minder welwillend, doch dat hij van con
servatieve zijde niets vernam. Dat was ook juist het meest,
waarschijnlijk, nietsgeen bepaalde bestrijding, maar ook
geen instemming. Mocht echter de conservatieve partij iets
van zich laten hooreu 't zal ongetwijfeld een bestrijding zijn.
Van de liberalen alleen kan men verwachten dat zij een
geloofsbelijdenis in den geest van de door den schrijver
oorgestelde tot de hunne zullen maken. Voor de liheralen
biedt, zijn voorstel een gelegenheid aan tot aansluiting en onder-
inge kennismakingmaar vooral ook tot het openlijk aan
nemen van een politieke geloofsbelijdenis, tot.de vaststelling
en duidelijke omschrijving van beginselen, waardoor zij zich
aap hun'jie Iaudgenooten heter zullen doen kennen dan door
de eukele woordenwij zijn liberaal. Mogen zij deze
gelegenheid niet ougebruikt laten voorbijgaan.
BELGIE.
Bij de verkiezingen van leden der Prov. Staten zijn te
Brussel, Luik, Leuven, Diest en Tienen de liberale candi-
daten gekozen. Te Brugge, Aerschot en Haecht zijn de
clerikale candidaten gekozenalsook te Antwerpen waar
zij eene meerderheid van ongeveer 200 st. verkregen hebben,
meerderheid is echter in geen der 9 gewestelijke Ra-
De
den verplaatst en liberaal gebleven en BrabantHenegouwen,
Luik en Luxemburgelerikaal in de beide Vlaanderen
Antwerpen Limburg en Namen.
Den 22 is door verschillende kringen te Berlijn aan de
zuidduitsche leden van het Tolparleinent een feest in Tivoli
aangeboden dat door ongeveer 700 menschen is bijgewoond.
Den 23 heeft het Tolparlement de belasting op de petro
leum voor de tweede maal met 149 tegen 86 st. verworpen.
De heer Bismarck heeft daarop het ontwerp-tarief ingetrok
ken. De vergadering is vervolgens door den Koning ge
sloten. Z. M. merkte aan dat de vastgestelde bepalingen
de bezorgdheid voor eene niet onbelangrijke vermindering
der inkomsten van het Tolverbond althans vooreerst niet
weggenomen hadden hij hoopte dat het een volgende keer
zou gelukken de financiëele en maatschappelijke belangen
van het Verbond in overeenstemming te brengen.
Voorts zeide Z. M.: //Niet het gezag, door God in mijne
hand gelegdmaar de rechtenwaaromtrent ik met mijne
bondgenooten en met de constitutioneele vertegenwoordigers
hunner onderdanendoor middel van uit vrije beweging
aangegane verdragen, overeengekomen ben, zullen mij voor
taan tot richtsnoer strekken voor mijne politieke gedragslijn."
Den 24 zijn de leden van den Bondsraad en van het Tot-
parlement te Kiel door de overheid en de bevolking feeste
lijk ontvangen zij hebben de werven der marine bezichtigd
en een zeetochtje gemaakt.
Den 25 hebben 26 zuidduitsche Afgevaardigden een stuk
openbaar gemaakt, waarin zij zich tegenover hunne kiezers
verautwoordeu omtrent de houding door hen in liet Parle
ment aangenomenen krachtig aandringen op eeoe vaste
onderlinge vereeniging der zuidduitsche Staten en op het
volgen eener bepaalde vrijzinnige politiek als de beste
middelen om de jegens Noordduitschland aangegane ver
plichtingen getrouw natekomen, zonder gevaar te loopen
van in Pruisen ondertegaau.
Bij Kou. besluit van 14 Mei is bepaald, dat ook dit jaar,
even als in het vorige de 2 oudste ligtingen der landweer
van verdere dienstplichtigheid worden ontheven.
De noordduitsche Rijksdag heeft den 27 een aanvang ge
maakt met de beraadslagingen over de wet tot opheffing der
gijzeling voor schulden en art. 1 aangenomengelijk den
volgenden dag de overige artikelen.
itOITEKlUJH.
Koning George heeft eene door hem aangekochte villa te
Dötding betrokken. Prins Ernst August blijft vooreerst te
Htelzing in een der bijgebouwen van het slot Schönbrunn.
De financiëele commissie uit het Huis der Afgevaardigden
stelt voor: de verwerping der belasting op het vermogen,
de aanneming der wet op de conversie der staatsschuld met
de door haar voorgestelde wijzigingenen de dekking van
het tekort gedeeltelijk dooreen beroep te doen opdeschuld-
eischers van den Staat en voor het overige door middel van
nieuwe belastingen.
De Keizer heeft den 25 de schoolwetde wet op het bur
gerlijk huwelijk en de interconfessioneels wet bekrachtigd.
Den 23 heeft de Rijksraad de begrooting van financiën
benevens de ontwerpen op de controle der vlottende en ge
consolideerde staatsschuld, tot het slaan van nieuwe pasmunt
en het intrekken der papieren pasmunt aangenomen.
De Afgevaardigde Mühlfeldteen der voorname bewerkers
van de agitatie tegen het concordaat,, is overleden.
Hongarije. Den 26 is bij het Volkshuis een wetsont
werp tot regeling van het staatsburgerschap ingediend.
De centrale commissie van het Volkshuis heeft den 27
voorgesteldin liet handelsverdrag met het Noordduitsch-
Verbond, voor den Keizer de volgende titels te gebruiken:
//Keizer van Oostenrijk en Apostolisch Koning van Hongarije."
De regeering beloofde de kwestie der titulatuur zoo spoedig
mogelijk te doen beslissen en konden 28 reeds mededeelen
dat Pruisen met deze wijziging genoegen nam. Het verdrag
werd daarop met eenparige stemmen goedgekeurd.
De croatische Afgevaardigden hebben de staatkundige een
heid van Croatie en Hongarije erkend.
KKKKKLIJKK STAAT.
De regeering heeft de americaausche bisschoppen gemach
tigd om 1000 vrijwilligers naar Rome te zendenonder
voorwaarde, dat door die bisschoppen zeiven in het onder
houd der manschappen zal worden voorzien.
Blijkens eene, op verlangen van den Paus door genees-
heeren gedane lijkschouwiugis de kardinaal Andrea over
leden aan longontsteking, waaraan hij sints lang laboreerde.
Er waren geruchten in omloop, dat hij vergiftigd was.
De policie te Rome heeft, liet te koop hangen van photo-
grafische portretten van den Kroonprins en de Kroonprinses
van Italië verboden.
SPANJE.
De voltrekking van het huwelijk der infante Isabella met
den graaf v. Girgenti is ook bijgewoond door den hertog en
de hertogin v. Montpensier diewegens verschil van staat
kundige denkwijze met de Koningin te Sevilla wonen. De
bruidschat der infante bedraagt, 36 miljoen realen (4£ milj.
gulden), waaronder 8 miljoen voor een te Madrid te bou
wen
PORTUGAL.
De Kamer der Pairs heeft, na kennisneming der proces
stukken beslistdat er grond bestaat tot voortzetting der
rechtsvervolging tegen haar medelid, graaf Peniche, wegens
deelneming aan de jongste oproerige beweging te Lissabon.
EltAMtltlJH.
Den 21 is aan den pruisischen gezant eene verklaring ter
hand gesteld van 757 uitgeweken haunoveranen die weigeren
gebruik te maken van de door den Koning van Pruisen
verleende amnestie,