ALKMAARSCHE COURANT
Vn 42. Zeventigste Jaargan
Zondag
18 October.
p\
WMt*
IJk voor nieuwe maten en
gewiglen te itlkumar,
Politiek ©ocrsicïtt.
£(Llcfïclijfcecltc ücvichlctt
Pruisen.
baksen.
i£uDtMliiS(§ehSan«l
Zwitserland.
B t a 1 ie.
S i» a n j c.
Deze Cmu-ant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijg
baar op Zaterdag avond te 7 uren. Prijs per jaar 3,40
franco per post f 4,
Brieven franco aan de Uitgevers
HERM». COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 15 regels f 0,75, voor
elke regel meer 15 Cents, behalve 35 Cents zegelrecht
voor elke plaatsing. Zij worden uiterlijk aangenomen tot
Zaturdag namiddag 1 uur; ingezonden berichten een dag
vroeger.
op Maandag 19 October 1868, in het gewone lokaal.
De Arronaissements-IJker,
tijdelijk met de dienst belast,
E. G. STAAL.
VERGADERING van den RAAD der gemeente ALK
MAAR, op Woensdag, den 21 October 1868, des middags
ten 12 uur. Namens den f oorzitter van den Raad.
SPANJAARDT.
Dat het Koningshuis der Bourbons de Spaansche kroon
heeft verlorendaarover is wel geen verschil van meening
meer mogelijk. De Koningin moge voor den vorm tegen
het gebeurde opkomen, en haar gewezen onderdanen uit-
noodigen om hare zaak niet te verlaten, moed te houden
en zich voor te bereiden op een gelukkige terugkeer tot
den vroegeren toestand, maar, zoo zij al zelve daarop nog
eenige hoop moge voeden, al zeer weinigen zullen de ver
wachting aeelendat dit vooruitzicht ooit werkelijkheid zal
worden. De zaak der Bourbons kan als verloren worden
beschouwd; maar wat zal er dan van Spanje worden? Dat
op deze vraag geen bepaald antwoord gegeven kan worden
is zeer natuurlijk; doch dat er zelfs geen aanwijzingen be
staan voor eenigszins gegronde vermoedens, dat men omtrent
dit belangrijk punt geheel in het onzekere verkeertdat is
vreemder.
De vroegere staatkundige bewegingen in Spanje hadden
meer een verandering van Ministerie en een wijziging in de
richting der regeering ten doel, dan een verdrijving van
het Koninklijk geslacht, tenzij de beweging uitging van de
Carlisten, en dan wist men ook, dat haar doel was een af
stammeling van Don Carlos op den troon te brengen. De
strekking van de laatste mislukte beweging, die de verban
ning van den generaal Prim en andere legerhoofden ten ge
volge had, is tot nog toe duister gebleven. Dat tevens de
Hertog en de Hertogin van Montpensier werden verbannen
deed wel het vermoeden ontstaandat hunne verheffing op
den troon onder de plannen van den beraamden opstand
was opgenomen, maar dat vermoeden werd overigens door
niets bevestigd, en dan ook spoedig opgegeven. Nu blijkt
duidelijk, dat de verbannen generaals juist niet de verheffing
van de zuster der Koningin en haar gemaal beoogden. Im
mers de leiders der tegenwoordige beweging toonen geen
ander programma dan de verdrijving der koninklijke familie
en herstelling der volkssouvereiniteit. Maar wat bedoelen
zij met //volkssouvereiniteit"?
Die dit woord hoort noemen, denkt allicht aan een repu
bliek; en zoo zou men kunnen meenen, dat de leiders der
omwenteling in Spanje, wanneer zij de zegepraal der volks
souvereiniteit in hunne banier schrijven, geen ander doel
kunnen hebben dan de vestiging eener Spaansche republiek.
Dit blijkt echter niet. zoo te zijn. De volkssouvereiniteit
willen zij doen zegevieren, en daartoe behoorde in de eerste
plaats de verdrijving van een Koningshuis dat voor den
volkswil geen plaats liet; maar verder schijnen zij met de
zegepraal der volkssouvereiniteit niets anders te bedoelen
dan het Spaansche volk in de gelegenheid te stellen om
zelf over zijn regeeringsvorm te beslissen. Dit zal het werk
werk zijn der constituëerende Cortes, die zoo spoedig mo
gelijk bijeen zullen komen. Middelerwijl berust liet opperste
bewind bij de centrale junta te Madrid en bij het Voor-
loopig Ministerie, door de leiders der omwenteling zeiven
gevormd. Wat de constitueerende Cortes in het leven zul
len roepen, schijnt nog geheel onzeker. Er is gesproken
van een republieken in het zuiden des lands schijnt men
dezen regeeringsvorm niet ongenegen. Zelfs heeft men gewag
gemaakt van een federalistische republiekwaarbij de ver
schillende Spaansche provinciën een groote mate van zelf
standigheid zouden erlangen. Toch schijnt het niet waar
schijnlijk, dat aan de republiek door de meerderheid de
voorkeur zal worden gegeven. De grijze E'sparterodie ge
acht mag worden het Spaansche volk te kennen, heeft de
hoop uitgedrukt, dat de vrijheid op den grondslag van het
monarchale beginsel zal kunnen worden gevestigd en Prim
zelfde gevierde Prim schrijft in een brief aan het Eransche
dagblad le Gauloisdat het staatkundig ideaal van het heden-
daagsche Spanje bestaat in een waarlijk constitutioneele mo
narchie gegrond op de breedste liberale grondslagen die
deze regeeringsvorm toelaat, Terwijl alzoo het denkbeeld van
de stichting eener republiek op den achtergrond geraakt, en
de vereeniging met Portugal evenmin bijval schijnt te vinden,
ziet me,n naar gesokikte personen om voor den Spaanschen
troon. In de eerste plaats kwamen de oude pretendenten
te voorschijn.
Gelijk bekend iswaren in het oude Kastilië de vrouwen
niet van de regeering uitgesloten; doch toen in 1713 de
Bourbons aan de regeering kwamenwerd de Salische wet
waarbij die uitsluiting wordt bepaald, ook in Spanje inge
voerd. Koning Ferdinand VII schafte die wet echter in
1830 weer af, en daardoor kon zijn dochter, de thans ver
dreven Isabella II, hem in 1833 opvolgen. Zijn broeder
Don Carlos kwam echter tegen de uitgevaardigde Pragma
tieke Sanctiewaarbij de Salische wet was afgeschaftin
verzet, de noordelijke (Baskisehe) provinciën kozen zijne
zijde, en zoo ontstond een langdurige burgeroorlog. Dagbla
den die al het kwaad dezer wereld aan de revolutie toeschrij
ven, onder anderen de Noord-Ilollandsehe Tijd, hebben dan
ook nog dezer dagen verkondigddat de Koningin van Spanje
eigenlijk de gerechte straf ondervindt van eiken overweldiger,
die den wettjgbft vopst van den troon dringt, Immers in
Spanje gold de Salische wet, die de vrouwen uitsloot, en
alzoo was Don Carlos de wettige opvolger van zijn broeder
Ferdinand, dié geette andere kinderen naliet dan dochters.
Maar hebben die bladen recht om de afschaffing der Salische
wet een revolutionairen maatregel te noemen In den mond
van hunne tegenstanders, die geen Koningen bij de gratie
Gods erkennen, die niet willen dat over de regeering van
een volk wordt beschikt als over een particuliere nalatenschap,
maar de medewerking van het volk zelf eischen als een on
misbare voorwaarde voor de geldigheid der beschikking, zou
dat verwijt gepast zijn. Immers Koning Ferdinand opende
voor zijn dochters dor. toegang tot den tro< n zonder er de
Cortes in te kennen, geheel op eigen gezagen dus geheel
op de manier en volgens de leer van het oude koningschap,
dal zich krachtens de goddelijke genade een vrijmachtige
beschikking over land en volk aanmatigdeen niet gewoon
was zich te schikken naar de uitspraak van de vertegen
woordigers des volkswanneer die met hunne zienswijze
niet overeenkwam. Daarenboven herstelde Koning Fer
dinand de oude SpaanscV o;]volgiugswetdie de vrou
wen toeliet, en die eerst na 1713 door do Bourbons was af
geschaft. De rechtzinnige Koning Philips II, uit het oude
Spaansche Koningshuisnoemde de Salische wet //niets meer
dan een verzinsel," en maakte in spijt van dat verzinsel
aanspraak op den troon van Erankrijk voor zijn dochter.
Het //verzinsel" is eerst in Spanje wet geworden, toen het
oude Koningshuis was uitgestorvenen een kleinzoon van
den Eranschen Koning Lode wijk XIV de regeering in het
Huis van Bourbon overbracht, 't Is dus inderdaad zeer
vreemddat bladen als de Tijd de arme Isabella een over-
weldigster noemendie door de vrijmachtige beschikking
van haar Koninklijken vader, met terzijdestelling van een uit
Erankrijk in Spanje overgewaaid //verzinsel" en herstelling
van de aloude Spaansche opvolgingswet tot den troon was
geroepen. Als men zulke strenge eischen doet aan de wet
tigheid der regeerende vorstengeslachtenzullen er weldra
niet anders dan overweldigers overblijvenen zal de Tijd
zich bij den val van schier eiken troon moeten verheugen
over de nederlaag van het onrecht en de rechtvaardige ver
gelding, die, zij het dan ook spade, toch eenmaal den over
weldiger treft. Zelfs het recht van Don Carlos en van het
geheele Huis van Bourbon wordt zeer twijfelachtig. Immers
de eerste Bourbon, door Eransche wapenen op den Spaan
schen troon gebracht, ontleende zijn rechten aan zijn groot
moeder en overgrootmoeder, heide dochters van Spaansche
Koningen, doch die ook beide bij haar huwelijk afstand
hadden gedaan van alle rechten op den Spaanschen troon
en zijn grootvader Bodewijk XIV, die den troon voor hem
met de wapenen eischte, had een jaar te voren een traetaat
onderteekend waarbij Spanje aan Karei van Oostenrijk zou
komen. Dit traetaat werd door hem verbrokenen hij beriep
zich op een testament van den overleden Spaanschen Koning
Karei II, waarbij zijn kleinzoon tot erfgenaam van den
Spaanschen troon was benoemd. Maar was dan de beschik
king van Koning Ferdinand ten voordeele van zijn dochter
Isabella minder geldig?
Doch deze beschouwingen, die de handhaving der wettige
erfopvolging en den eerbied voor de tradaten in den goeden
ouden tijd weer in zulk een verrassend licht hebben gesteld
voeren ons verre van de tegenwoordige mededingers naar den
Spaanschen troon. Don Carlos is reeds lang overleden, en
eveneens zijn oudste zoon de graaf van Montemolinop wien
hij in 1845 zijn rechten overdroeg. Maar de tweede zoon
van Don Carlos, Don Juan, leeft nog, en geeft zelfs teekenen
van leven. Den derden dezer maand zou hij namelijk afstand
van zijn rechten op de Kroon van Spanje gedaan hebben
ten behoeve van zijn zoondie weder evenals zijn grootvader
Don Carlos heet.
Behalve dezen Spaansch-Bourbonschen pretendent ziet men
naar andere prinsen omer worden EngelscheOostenrijk-
scheItaliaanscheBelgische en Portugeesche Koningskin
deren genoemdook de Hertog van Montpensier en zelfs
Prins Napoleonjamaar is dit ernst of scherts ook
generaal Prim. En waarom niet? Waarom zou een volk,
dat zijn eigen Vorstenhuis verjaagt en toch een Koning be
geert, juist altijd bij zijn buren naar een vreemden Konings
zoon moeten omzienen geen keuze mogen doen uit de zonen
des lands Waarom zou een volkdat zich niet ontziet op
te staan tegen zijn eigen vorst, zich storen aan een oud
gebruik Zou inderdaad het voorbeeld van generaal Bonaparte
nagevolgd worden door generaal PrimMogen slechts
niet eerzucht en naijver den burgeroorlog doen ontbranden
W. v. p. K.
De heeren Ahlmann en Kryger, die hun ontslag als Afge
vaardigden genomen hadden, nadat de Koning geweigerd
had de deensche deputatie te Elensburg te ontvangen, zijn
op nieuw tot leden van den Landdag gekozen.
Nabij en in de stad Essen worden sedert eenigen tijd
verzakkingen in den grond en aardspleten waargenomen, die
belangrijke schade aan woningenwegen en gasleidingen
toebrengen. Dewijl deze verschijnselen aan de mijnwerken
worden toegeschreven, zijn maatregelen genomen om daarin
te voorzien en mijn-ingenieurs naar andere landen gezonden
om nategaan, welke middelen tegen zoodanige verzakkingen
worden aangewend.
Den 14 is te Dresden een oproer ontstaan onder de
kruiers. De policie heeft verscheidene hunner gearresteerd,
maar de menigte heeft hun weder bevrijd, 's Avonds zijn
troepen menschen onder luid geschreeuw de straten doorge
trokken en de glazen van het stadshuis ingeworpen. Eerst
na middernacht is het den militairen gelukt, de samensoholingen
uiteen te drijven.
Het verdrag tot instelling eener zuidduitsche vesting
commissie is gesloten, alsmede eene overeenkomst tot spoe
dige hervatting van de afgebroken liquidatie der roerende
vesting-goederen.
Den 4 is nabij Praag eene volksvergadering gehouden van
2000 personen, waarin het zeer luidruchtig toeging. De
vermaning der policie, om uiteentegaanwerd in den wind
geslagen en toon de troepen de toegangen der vergaderplaats
bezet'ten, werden zij met een hagelbui van steenen begroot.
Eerst tegen den avond gelukte het de ruiterij de menigte
uiteentedrij vendie daarop, aan troepen, door de stad trok
en allerlei baldadigheden pleegde.
Den 11 had in een der voorsteden weder eene talrijk be
zochte volksvergadering plaats, welke door de militairen is
uiteengedreven; bij welke gelegenheid verscheidene menschen
zijn gewond. Den 12 heeft de stadhouder eene ernstige
proclamatie tegen het verstoren der orde uitgevaardigd.
Bij Keiz. besluit is, op grond der constitutioneele wetten,
de bevoegdheid der regeering bepaald om zekere wettelijke
bepalingen tijdelijk buiten werking te stellen. Bij een ander
besluit, door alle ministers onderteekend, wordt die bevoegd
heid toegepast op de stad Praag en hare voorsteden.
De stadhouder van Boheme, de heer Kellerspergis op
pensioen gesteld en voorloopig vervangen door den luit. veld
maarschalk Kuiler.
De Landdag van Tyrol is, na het verwerpen der regee-
ringsvoordracht omtrent het onderwijs, door den stadhouder
terstond gesloten, onder verklaring, dat de regeering zich
het nemen van maatregelen voorbehieldten einde de grond
wet van den Staat ook in Tyrol ten uitvoer te doen leggen.
Hongarije. De Keizer heeft den 9 de deputatie van den
eroatisehen Landdag, die hem het adres dier vergadering
kwam aanbieden, ontvangen. Z. M. betuigde zijne tevreden
heid over het gesloten vergelijk met Hongarije en gaf de
hoop te kennendat de zaken van Eiume even gunstig moch
ten worden opgelost. Daartoe zouden voorstellen aan den
hongaarschen Rijksdag en aan den eroatisehen Landdag wor
den gedaan.
Het Volkshuis heeft het wetsontwerp tot opheffing der
woekerwet met alg. st. aangenomen.
Ten gevolge van hevige regens hebben in S. Gallen
GrauwbunderlandWallis en Tessino geweldige overstroo
mingen plaats gehadvan grooter omvang dan die van
1817 en 1834. 2 Geheele dorpen, vele woningen en akkers
zijn verwoest of weggespoeld, mensehen omgekomendijken,
dammen en straatwegen vernield. De schade beloopt ver
scheidene miljoenen.
Het totaal der inschrijvingen voor de leening ten behoeve
der pachters van het tabaks-monopolie (ook te Parijs en te
Londen opengesteld) bedraagt 592 miljoen, zoodat eene re
ductie van 20 p.ct. zal plaats hebben.
De genl. Calonge, de overwinnaar bij Santander, is, na
te Miranda del Ebro in groot levensgevaar verkeerd te hebben
maar aldaar op last van Serrano vrijgelaten te zijn, elders,
ofschoon van een vrijgeleide der regeering voorzienop
nieuw gevangengenomen en naar de vesting Santona gevoerd,
waar hijnaar men hooptin veiligheid zal zijn.
Het geruchtdat de markies de Novaliches aan zijne wonde
(de kaak is hem weggeschoten) zou zijn overleden, wordt
stellig tegengesproken; hij neemt integendeel in beterschap
toe. Tijdens zijne overbrenging naar Madrid werd hij bezocht
door den maarschalk Serranodie hem op de hartelijkste
wijze zijne deelneming betuigde. De gewonde schreef toen
op eene lei //ik bewonder mijne overwinnaars."
De definitieve regeerings-junta te Madrid bestaat behalve
uit de beide eere-voorzittersden werkelijken voorzitter en
2 ondervoorzitters Rivero en de la Vega), uit 4 secretarisen
en 21 leden.
Tot minister van justitie is niet benoemd de heer Ulloa
die bezwaar maakte tegen de vrijheid van godsdienstmaar
de heer Romero Ontiz.
De heer S. Olozaga blijft weigerachtig om deel aan de
regeering te nemen. Hij heeft aan zijnen broeder José ver
klaard, dat hij 20 jaren lang de regeering der Bourbons
bestreden heeft, en niet wil, dat dit aan persoonlijke eerzucht
zou worden toegeschreven.
Espartero heeft doen verklaren, dat de ondernemers van
den opstand het Voorloopig Bewind moeten uitmaken, en
dat alle Spanjaarden dit behooren te ondersteunen.
Tot maire van Madrid is de heer Moreno Benitez benoemd,
tot militairen gouverneur de genl. Milan del Bosch, tot
burgerlijken gouverneur, in weerwil zijner vroegere weigering,
de heer Madoz. Tot directeur-generaal der infanterie de heer
Fernandez Cordova, tot dir. genl. der cavallerie de genl. Bulce,
tot dir. genl. der artillerie de genl. Caballero Roda, tot
opperbevelhebber van den staf de heer Messinatot kapitein-
generaal van Catalonie de genl. Vauron Nouvülastot kapt.
genl. van Valencia de maarschalk Serrano, tot luitenant-gene
raals de genls. Salazar en Pierrad.
Het regeeringsblad van den 9 maakt het staatkundig pro
gramma der centrale junta openbaar. Het is in vrijzinnigen
geest gesteld en kondigt o. a. vrijheid van godsdienst, van
onderwijs en van drukpers, algemeen stemrecht, administra
tieve decentralisatierechtspraak van gezworenen en onaf
zetbaarheid der rechterlijke macht aan. Den volgenden dag
werden daar nog bijgevoegd: afschaffing der doodstraf,
invoering der individuëele vrijheidonschendbaarheid van
het domicilie en der briefwisseling.
Tot voorziening ïn den nood der behoeftige klassen heeft
de junta te Madrid het verschaffen van arbeid tegen een
dagloon van 7\ reaal (94 cents), maar met verlies der soldij
van nationale garde, bevolen, en eene leening geopend van
10 miljoen realen, aftelossen uit de opbrengst van te ver-
koopen gemeente-eigendommen. 20 Kapitalisten schreven
elk voor 50000 r. in.
De junta heeft den maire gemachtigdwerken van openbaar
nut te doen uitvoeren.
In Catalonie schijnt eenige gisting te heerschenten gevolge
van den aldaar bestaanden weerzin tegen de wijziging van
het tarief der douanen.
Den 8 is dc secretaris van den gevluchten minister Gon
zales Bravo op de straat te Madrid ernstig door het volk
verwond geworden. De genl. Prim heeft, van het balcon
zijner woning, die handelwijze berispt en het volk aange
spoord om geleden onrecht te vergeten.
De heer Rivero heeftvan het balcon van het ministerie
van binn. zakenaangekondigddat de voornaamste leden
der democratische partij besloten hebben het nieuwe ministerie
te ondersteunenzoolang het voortgaat in democratischen
zin te besturen. In eene te Madrid gehouden demoeratisehe
vergadering is den 11 op nieuw besloten de tegenwoordige
regeering te ondersteunen, zoolang zij aan de beginselen der
omwenteling getrouw blijft.
