ESilcfcclijfiöcltc Berichten
II e 1 s I e.
Pruisen.
Oostcnrijk-Hongarije.
11ti 1 i e.
l» a n j e.
I'ViMikryk.
ingeland.
Turkèjc.
ïcrcciiigilc blaten
Elliiiienituul.
°n-
onopzettelijke dwaling van een ander aan. Was het echter,
loyaaldat mijn terechtwijzer mij terstond van opzettelijke
"behendigheid" verdacht
Nog een laatste opmerking. Mijn terechtwijzer spreekt
van mijn bestrijding der bijzondere school. Hij vergist zich.
Ik heb zelf onderwijs ontvangen op een bijzondere school
waar Katholiek en Protestant, orthodox en niet-ortliodox
hetzelfde onderwijs in goede eendracht en echte schooljongens-
fideliteit genotenen waaraan ik nog altijd zeer aangename
herinneringen heb. Die school stel ik nog altijd gelijk met de
beste openbare schoolen ik weet geen enkele reden, waarom ik
ook tegenwoordig aan de openbare school de voorkenr zou
geven boven de bijzondere. Ik verdedig alleen de openbare
school tegen de mijns inziens geheel ongegronde beschuldigingen
die men tegen haar inbrengt, tegen den toeleg om haar te doen
verdwijnenomdat ik haar onmisbaar acht om overal en voor
allen de gelegenheid voor voldoend lager onderwijs aan te
bieden. De ondervinding heeft mijns inziens geleerddat
het bijzonder onderwijs niet overalvoor allen en voldoende in
de behoefte voorziet. Daarom kan de openbare school niet gemist
worden. Werd zij opgeheven, dan zou het bijzonder onderwijs,
dat nu goed moet zijn om met haar te coneurreerenzeer zeker
verslappen en allengs tot een zeer laag peil zinkenwaardoor ons
volk achter zou staan bij andere volken en niet in staat zou zijn
om den zwaren wedstrijd vol te houden. Ik gevoel mij alzoo
verplicht de openbare school te verdedigen tegen de dage-
lijksche aanvallen die van verschillende zijden op haar gericht
worden. De gemengde schoolbijzondere of openbareheb
ik lief. Gezindheidsscholen zie ik voor mij ongaarne verrij
zen omdat ik er voor de toekomst groote verdeeldheid en
tweespalt van verwacht. Moge die vrees niet bewaarheid
wordenMaar bestrijden doe ik ze nietin ons land. is
gelukkig het onderwijs vrij. Laat elk zijn vrijheid gebruiken,
ook al betreur ik het dat men haar op deze wijze gebruikt.
W. v. d. K.
48
op
Staten-Generaal. De 2e Kamer heeft den 14 met
tegen 1 st. aangenomen de wet betreffende hettoezicht
hei gebruik van stoomtoestellen en is daarop gescheiden.
De le. Kamer heeft den 20 hare werkzaamheden hervat.
Visscheiuj. De reeders te Maassluis hebben besloten dit
jaar geen deel aan de hariugjagerij te nemen, maar de ge-
geen burgeroorlog willen doen vangen vrachten zoo spoedig mogelijk aan de markt te
brengen, ten einde de prijzen te verlagen en de concur-
Kamer der Vertegenwoordigers. De minister Frère
heeft den 18 medegedeelddat het kabinet van oordeel is
dat het aftreden van den heer Bara de bestaande moeilijk
heden niet zou opheffen, en dat daarom het geheele ministerie
de door den Senaat geamendeerde wet op den lijfsdwang bij
de Kamer zal indienen, opdat die vergadering doe blijken of
haar oordeel hetzelfde gebleven is.
«Sedert eenige tijd vallen in de nabijheid van Coblenz
groote rotsstukken uit de wanden der leigroeven. Voorna
melijk bij bet dorp Cappellen heeft men maatregelen van voor
zorg moeten nemen om den spoorweg te beveiligen.
Noordduitsche Rijksdag. Den 11 is op voorstel van
den heer v. Forckenbeck besloten om de vaststelling van de
begrooting der Bondsinkomsten, waartoe de derde lezing aan de
orde was, uittestellen, totdat omtrent de aanhangige nieuwe
belastingwetten beslist zal zijn en de vermoedelijke verhooging
der inkomsten daardoor beter overzien zal kunnen worden.
«Aan de leden is eene memorie van den pruisischen mi
nister van financiën, rondgedeeld waarin de onmisbaarheid der
nieuwe Bondsbelastingen betoogd wordt. Het laatste tekort
der pruisische schatkist bedroeg 9.863,434 th. en nog heden
kan het evenwicht niet zonder nieuwe belastingen bewaard
blijven. Bij de reeds bekende zal nog eene nieuwe belastin:
en wel op de plaatsbriefjes der spoorwegen, worden gevoegu, -
waardoor bet gezamenlijk bedrag der nieuwe inkomsten tot geneigd wem.
11.268.000 tb. klimmen en bet aandeel van Pruisen daarin
9.541.780 bedragen zal.
OOSTENRIJK. Prins Napoleon is den 13 te Venetie
aangekomen, komende van Triest en Agram.
De Keizer heeft den 15 de zitting van den Rijksraad ge
sloten met eene rede, welke herhaaldelijk door luide toe
juichingen is afgebroken.
HONGARIJE. Den 10 is aan liet Hof te Ofen een bal
gegeven, waarvoor al de leden van liet Volkshuis uitnoo-
digingen ontvangen hadden. 3 Leden der uiterste linkerzijde
hebben hunne uitnoodigingen teruggezonden, onder verkla
ring, dat zij geen Hof-bal konden bijwonen, zoolang de
zwart-gele vaan van het keizerlijke kasteel woei.
Te Plorence is het vierde eeuwfeest gevierd der geboorte
van Machiavellidie door de italianen als een voorlooper
der nationale eenheid en van het verzet tegen het wereldlijk
gezag des Pausen beschouwd wordt. De ministers, bet
gemeentebestuur, een aantal deputatiën en eene menigte aan'
zienlijke vreemdelingen hebben zich in optocht naar de kerk
van S. Croce, waarin M. begraven ligt, en van daar naar
het door hem bewoonde huis begeven, 's Avonds werd
den Kon. schouwburg een door M. vertolkt blijspel van
lerentius opgevoerd.
Den 13 is het nieuwe kabinet tot stand gekomen, be
staande grootendeels uit leden van liet vorige bewind en
voorts uit de beeren Ferraris, Mordini en Minghetti, die de
heeren Cantelli, Rasini en Broglio als ministers van binnenl.
zaken, van openb. werken en van handel, nijverheid en land
bouw zijn opgevolgd.
Senaat. «Met 67 tegen 30 st. is de wet aangenomen
waarbij de bepaling wordt afgeschaftdat de geestelijkheid
van de militie is vrijgesteld.
Te Madrid worden nog steeds plechtige diensten in de
kerken gehouden, ten zoen voor de atheïstische redevoeringen
van sommige leden der Cortes. De priesters maken
die gelegenheid gebruik om een protest te leveren tegen de
vrijheid van eeredienst.
Het madridsche blad el Pensamiento is op den dag van
de aanneming van art. 20 en 21 der constitutie met rouw
randen verschenen.
De vlottende schuld, welke op 30 Sept. 1725 miljoen
realen bedroeg, was den 30 April tot op 366m. verminderd,
CoNSTiTDëERENDE Cortes. Verscheidene liberale en
republikeinscke leden hebben een voorstel ingediend om, tot
aandenken van de invoering der vrijheid van eeredienst, een
monument te stichten ter plaatse waar de inquisitie te Madrid
bare slachtoffers verbrandde.
De heer Capdevila beeft den 8 een adres van 380 inge
zetenen van Reus (in Catalonie) overgelegd, welke daarbij
verklaren, dat zij "de dwalingen van bet catholicismus hebben
afgezworen."
De heer Orense heeft den 14 eene redevoering varn 3 uren
ten gunste der federatieve republiek gehouden, en is bestre
den door den heer Ulloa, namens de commissie welke de
constitutie heeft opgesteld. Het amendement- Orense werd
verworpen met 182 tegen 64 st.
Den 15 is een amendement, om de kwestie vandenregce-
riugsvorm en de keuze van het Hoofd van den Staat door
eene volksstemming te doen beslissen, verworpen met 156
tegen 73 st. Desgelijks met 124 tegen 60 st. een amendement
van den heer Garrido, bepalende, dat het Staatshoofd
Spanje, uit spaansche ouders geboren moest zijn.
Den 17 heeft de heer Silvelu, namens de commissie voor
de constitutie, in antwoord op den heer Sereclara verklaard
dat het vestigen eener republiek ernstige verwikkelingen zoo
wel binnen- als buitenslands zou kunnen doen ontstaan,
en heeft hij de republikeinen bezworen om, ook nadat de
monarchie zal zijn geproclameerd, in de Cortes, zitting te
blijven nemen, indien zij
ontstaan.
De begrooting van uitgaven is ingediend, geraamd op
2987 miljoen realen, met een tekort van 800 miljoen.
«Den 20 heeft de heer Castelar het beginsel der monar
chie aangevallendoor Zwitserland met de constitutioncele
landen van Europa te vergelijken.
De publicist L. Ulbachschrijver van het democratische
blad la Cloche, heelt den Keizer schriftelijk verzocht, om den
drukker van bet Journal officiel te machtigen, eene "studie"
Z. M. te drukken, waarvan de uitgaaf reeds door 6
drukkers, uit vrees voor vervolging, geweigerd is.
De inschrijving voor de leening der hoofdstad heeft ont
zaggelijken toeloop gevonden: van de 756.623 obligatiënzijn
er 660.U00 als enkele, niet voor reductie vatbare, geplaatst.
Zondag 9 Mei zijn in de 9 kiesdistricten van Parijs meer
dan 60 kiesvergaderingen gehoudenbijgewoond door onge
veer 150.000 personen.
De heer Ihiers heeft geweigerd om alstoen in de vergade
ring van de democratische en socialistische kiezersvereenigiug
van het 2s. district optetreden, omdat hij zich niet voor een
deel der kiezers meent te moeten laten hooren, vooral niet vooi
dezulken met wie hij over de maatschappelijke inrichting
zoozeer in gevoelen verschilt.
De heer F. Morin, een der mede-arbeiders van le Siècle,
heeft van de eandidatuur in het 7" distriet afgeziennadat
men in eene kiezersvergadering er eene grief van gemaakt
haddat hij zijne kinderen liet doopen.
De radicale candidaat Cantagrel is in rechten betrokken, we
gens eene in hetzelfde district gehouden redevoering.
Den 12, toen de heer Em. Ollivier, in den schouwburg-du
Chatelet, voor de kiezers optrad en veel bijval verwierf, ont
stond onder het buiten staande publiek ontevredenheidom
dat de toegang geweigerd werd, hoewel meer dan van. de
zaal onbezet was. De menigte riep «weg met Ollivier! leve
Bancel!" en na eenige twist met, de politie togen 600 lieden
onder het zingen der Marseillaisenaar het Bastille-plein
waar een 20 tal hunner gevangen werden genomen. Ook in
de wijk Batignolles, waar de menigte geen toegang kon krij
gen tot een lokaal waarin de heer Devinck optradviel een
onrustig tooneel voor.
Den< 13 schoolden voor het Cirquc-Napoleonwaarin de
heeren Gamier Pages en Raspail voor de kiezers versche
nen, 20000 menschen op den Boulevard Beaumarchais, onder
het zingen der Marseillaise, bijeen. De polit-ie-agentenon
dersteund door 500 municipale gardes te voet en 100 te paard,
drongen de menigte terug, waarbij verscheidene personen ge
wond en 60 gearresteerd werden. Op den Boulevard Saint-
Micliel, waar de eandidatuur van den beer Rochefort (den
tegen-eandidaat van Jules Favrebepleit werd, hieven meer
dan 1000 personen de Marseillaise en de kreet "leve Roche
fort'aan. Ook daar maakte de policie een einde aan bet
spel. Het aantal op beide avonden gevangen-genomenen be
loopt 200.
Den 15 bevatte het Journal Officiel een besluit van den
prefect, van politiewaarbij het stilstaan op den openbaren
weg in de nabijheid van kiezersvergaderingen verboden en
'jmet het toepassen der wet op de samenscholingen van 1848
Evenwel hieven nog 's avonds in het kwar
tier der Sorbonne eenige groepen de Marseillaise aan, en
schoolden eenige duizenden mensehen op een der kaden aan
den linker-Seine-oever samen. Zonder moeite werd de cir
culatie door de politie hersteld.
«Den 15, 's avonds, hebben in de afdeeling der staat
kundige veroordeelden in de gevangenis van Sainte-Pelagie
te Parijs, onderscheidene, personen de kreten: "weg met den
Keizer! weg met de Keizerin! leve de republiek en de
guillotineaangeheven. Den 17 zijn daarom 6 hunner naar
de gevangenis Mazas overgebracht.
*Den 16 is door 300 heden te Nimes de Marseillaise ge
zongen. Eenige oproermakers hebben in eene kleine gemeente
bij Bourges het gebouw der gensdarmerie overrompeld en
een gevangene bevrijd.
Den 17 zijn in de departementen verspreid 200000 exem
plaren van het van regeeringswege uitgegeven overzicht van
den vooruitgang van Frankrijk onder het Keizerrijken
evenveel van het kleine Journal Officiel, den tekst behelzende
eener brochure van latere dagteekening, "de Keizer" getiteld
Den 19 zijn te Marseille, na den afloop eener private
kiezersbijeenkomst van den heer Gambetta, talrijke troepen
volk, de Marseillaise zingende, door de straten getrokken.
Er zijn eenige personen in hechtenis genomen.
Te Thiers (Puy-de-Döme) hebben nachtelijke optochten plaats
gehadwaarbij de kreet "leve Ledru-Rollinis gehoord.
Lagerhuis. Den 13 is namens de regeering medegedeeld,
dat Spanje weigert, de zaak van de Tornado door eene bij
zondere rechtbank te doen onderzoeken.
Ierland. Den 14 is te Dublin het stoffelijk overschot
n O' Connel met groote, uitsluitend godsdienstige plech
tigheid waaraan de aartsbisschop Gullen en een groot aantal
hooge prelaten en ambtenaren deelnamen, uit het graf in
de Gla-snevin-begraafplaats naar den grafkelder, waarboven
het thans voltooide monument zich verheft, overgebracht.
Eene tegen den 16 te Cork belegde monster-meeting,
om sympathie met den ex-mayor te betuigen, is mislukt en
slechts door 50Ü personen uit de mindere klasse bijgewoond.
«De r. e. bisschop van Leahy heeft een herderlijken brief
uitgevaardigd aan dc inwoners van het graafschap Tipperarv.
waarin hij zijn afschuw te kennen geeft over de gepleegde
agrarische misdaden en zijn vertrouwen in den minister Glad
stone voor de opheffing van lerlands grieven.
*De Sultan heeft den 6 bij den aanvang van het turk-
sche nieuwe jaar, eene rede uitgesproken, welke m -n zijn eerste
troonrede zou kunnen noemen, en waarin hij zijn ernstigen
wil te kennen heeft gegeven om op den weg der hervormin
gen voorttegaan.
De President heeft bevolen, dat den 6 Juli in den Staat
Virginia de verkiezingen, overeenkomstig de nieuwe consti
tutie van dien Staat, gehouden zullen worden.
Senaat. De zitting is met ergelijke tooneelen besloten
voornamelijk ten gevolge der redevoeringen van den heer
Sprague, een liberaal, die al zijne liberale ambtgenooten be
schuldigde van omkoopbaarheid en schurkerij.
Verkiezingen. Te Medemblik is eene kiezersvereenigiug
onder den naam van nEendraqt maakt magt" opgericht
prijzen
rentie van vreemde haring te weren.
Walvisch. Den 13 is bij de plaat de Caloot bij Borselen
een walvisch ontdektdie door een schot in den muil afge
maakt en vervolgens op de plaat gesleept is; het dier is
17.21) lang.
Journalistiek. In eene vergadering, den 19 te Utrecht
gehouden, is besloten tot de uitgaaf te Amsterdam van een
Christelijk Nationaal Dagblad, in het formaat van het Han
delsblad. Voor eene proefneming is onmiddelijk voor 5000
ingeschreven.
De Holl. Maatschappij van Wetenschappen te Haar
lem heeft besloten omgeheel afgescheiden van de medaljes
voor bekroonde prijsvragen, eene Hmjgens- en eene Boerhaave-
medalje, elk ter waarde van 500 intestellen, beurtelings
om de 2 jaren toetekennen aan een binnen- of buitenlandschen
geleerde, die zich gedurende de laatste 20 jaren omtrent een
deel der wis- en natuurkundige wetenschappen buitengewoon
verdienstelijk heeft gemaakt.
Onderwijs. Aan de hoogere burgerschool te Schiedam
is eene Rijks-subsidie toegekend van f 5000.
De algemeene vergadering der vereeuiging voor christelijk
nationaal onderwijs, den 20 te Utrecht gehouden, heeft
besloten eene grondwetsherziening te vragen, zoodanig dat
de bevordering van het bijzonder onderwijs meer dan thans
>p den voorgrond wordt geplaatst.
Bij den gemeenteraad van Zwolle is f 22000 aangevraagd
tot vergrooting van de scholen der stads-armen-inrichting,
wegens de toeneming van het aantal leerlingen.
Aanbestedingen. De aanbouw aan 't provinciehuis te
Groningen is besteed aan T. Kok te Winschoten, voor f 24000.
Den 19 is aanbesteedaan het ministerie van binn. zaken,
het maken van kribben en bczinking in de rivier het Scheur,
ian den Hoek van Holland, voor de verbetering vau den wa
terweg van Rotterdam naar zee, minste inschr. W. J. Schram,
te Sliedrecht, voor f 68690; te Amsterdam, door de Nederl.
Bouwmaatschappijhet bouwen van 2 hoekhuizen in het
verlengde gedeelte van liet Westeinde bij het Paleis van
Volksvlijt, aan A. Aaldersvoor f 4 9 90; te Utrecht, het
verbeteren der aard- en metselwerken van het fort aan de
Bildt bij Utrecht, aan F.v. Wijlick te Kessel, voor/37000.
Den 20, aan het ministerie van binn. zaken, het maken
van een gedeelte van den noordelijken spoorwegdam in het
Hollandsch Diep, minste inschr. D. Volleer te Dordrecht en
en A. Volleer te Sliedrecht, voor 33600; aan het prov.
gouvernement van Noordholland, de duinbeplanting enz. op
den vasten wal van Noordholland, minste inschr. J. Oldenbury
te Bergen, voor 170011; het verbeteren van het beslag
voor het paalsoherm der JPettemer zeewering, minste inschr.
dezelfde, voor f 13400.
Bouwwerken. Den 20 heeft de minister van marine,
te Nieuwediep. den eersten steen gelegd voor het nieuwe
gebouw voor de adelborsten van liet Kon. instituut der marine.
Rampen. In de Oostzee is gestrand en zal vermoedelijk
totaal weg zijn het stoomschip Rotterdam.behoorende aan
de Kon. Nederl. Stoomboot-maatschappij te Amsterdam.
Equipage en passagiers zijn gered en van de lading wordt
zooveel mogelijk geborgen. Het schip is voor J' 200900 ver
zekerd.
Den 19 .is de helft der garancinefabriek van de heeren
Salomonson, onder Capelle a. d. IJsel, met al hare maciiines,
door een hevigen brand vernield. Door de hulp van 11
brandspuiten zijn de meekrapfabriek pakhuizen en nevenge
bouwen gespaard gebleven.
Denzelfden dag is de zuidelijke vleugel van het huis van
correctie te Hoornwaarin zich de magazijnen van den ar
beid bevonden, met belangrijken daarin aanwezigen voorraad
afgebrand. De oorzaak is niet bekend vermoeden van kwaad-
wüligheid bestaat er niet. De gevangenen hebben ijverig
nedegewerkt aan de blussching, waaraan, behalve de 5 brand
spuiten der gemeenteook die van het op de roede liggende
oorlogschip Ternate heeft, deelgenomen.
Bij den Moerdijk is dien dag een vischschuit door een wind
stoot, die met de donderbui opkwam, omgeslagen, waardoor
4 visschers zijn verdronken; 2 hunner laten weduwen en
weezen achter.
Rechtszaken. De rechtbank te Rotterdam heeft den 18
een arbeider tot 2jaren gevangenisstraf veroordeeld, wegens
het aanleggen eener werkstaking door meerdere personen ter
verkrijging van hooger loon.
De Hooge Raad heeft den 19 verworpen het beroep van
E. J. Passemier, tegen een arrest van het hof in Gelderland,
waarbij hij ter zake van diefstal met verzwarende omstan
digheden tot de doodstraf is veroordeeld
Landverhuring. Den 13 zijn te Kampen voor 10 jaren
verhuurd 83 op het Kamper-eiland gelegen en aan de gemeente
behoorende boerenerven, tegen/305.420 perjaar, zijnde/72.550
meer dan bij de vorige verhuring.
TeAmsterdam hebbende meeste scheepstimmerlieden den
arbeid hervat. De eerstedie zulks deedwerd door zulk
eene menigte gevolgd, dat de politie het noodig oordeelde
hem nabij "te blijven; de rust werd echter niet verstoord.
Koloniön. In den nacht van 23 April zijn te Tamboen,
nabij Bekassi, eiland Java, onlusten uitgebroken, waarschijn
lijk uit wraakzucht tegen een chineeschen landhuurder, wiens
gebouwen zijn in de asch gelegd en van wien geen spoor
gevonden is. De assistent-resident te Meester-Cornelism'.
de Kapper en de schout van Bekassi Mayer, die met eenig
politiepersoneel derwaarts sneldengeraakten met de muiters,
die weigerden zieh te onderwerpen, in gevecht en moesten
hunne stoutmoedigheid met den dood bekoopen. Door liet
zenden van sterke troepen-afdeelingen zijn de oproerlingen
spoedig omsingeld en 172 hunner gearresteerd.
De Koloniale Raad van Curayao heeft den 5 April een
adres aan de' 2" Kamer der Staten-Generaal goedgekeurd,
waarin gehechtheid aan Oranje en Nederland wordt betuigd,
en zulks als protest tegen de in dc Vertegenwoordiging op
gegane stemmen tot loslating der kolonie.
PER TELEGRAAF, 's Hage 22 Mei.
De regeering heeft aan de Tweede Kamer aangeboden een
ontwerj) tot verhooging van hoofdstuk Koloniën der staats-
begrooting voor 1869 en daarbij voorgesteld de subsidie aan
de°Nederlandscbe bezittingen ter kuste vau Guinea te ver-
hoogen met 125,000 en te brengen op 284,000; zij be
paalt zieh bij deze aanvraag, in de hoop, dat tot geene mi
litaire maatregelen van hieruit zal behoeven te worden over
gegaan. De Gouverneur Nagtglas acht zoodanige maatrege
len voor 's hands bepaaldelijk overbodig en zelfs in menig
opzigt onraadzaam. De aanvrage zal uit de meerdere op
brengst der Oost-Indische producten worden gedekt.
der het bestuur der heeren P. Leenderts Wz., H. J. Bakker, Bij den boekhandelaar S. Giltjes te Helder verschijnt een
R. Loots, G. op 't Land en Lindeloo. Zij telt 25 leden vlugschriftgetiteld de gemengde school in Nederland,
en heeft het oog laten vallen op dr. Lamping te Kotter- praktisch beschouwd door J. H. WSlangenhooidonderwijz
dam, wiens eandidatuur in de volgende week met die van te Schagcn, dat zeker in deze dagen de kennisneming verdien
m*. 's Jacob van 's Gravenhage zal behandeld worden. Ivan allen die belangstellen in ons volksonderwijs. Descnri)
