Frankrijk.
Faraguay.
Etiiinoiilund.
üocfcaaufctmbigtug.
fciroot Brittanje en Ierland.
Turk||c.
Ici'cenigde Staten.
zij verklaren tot dien stap te zullen overgaanom een einde
te maken aan de tijdelijk aan de regeering tot onderdrukking
van den opstand verleende dictatuur, en om, zoo al geene
herziening van art. 33 der constitutie (instelling ran het
Koningschap), dan toch eene volksstemming voor de aanwij
zing van eenen monarch te verwerven. Zij willen zich niet
verbinden om voortaan van het middel van opstand en om
wenteling aftezienmaar zijn overtuigddat het geweld de
laatste toevlucht der volken moet zijn.
De Raad van State, waaraan de minister Zorilla de door
een aantal prelaten gegeven antwoorden op zijne bekende cir
culaire gedurende de carlistische beweging gezonden heeft
heeft verklaard, dat die stukken geen rechtstreekschen grond
tot vervolging opleverenmaar oneerbiedig en afkeurings-
waardig zijn.
Cortes. De maarschalk Prim heeft den 27 Nov. de republi-
keinsche partij met haren terugkeer gelukgewenseht en ver
klaard, dat de regeering wijl de vrijheid niet meer m gevaar
verkeertbinnen weinige dagen hare buitengewone macht
zou nederleggen. Het voorstel van den heer Py-y-Margall
om de handelwijze der regeering gedurende de schorsing der
constitutie aftekeuren werd verworpen met 146 tegen 35 st.
Den 2 Dec. heeft de heer Ochoa het benoemen eener commis
sie van onderzoek gevraagd, naar aanleiding der verzekering
van den minister Figueroladat de Koninginnen Christina
en Isabella voor 73 miljoen realen aan kroonjuweelen zonden
hebben ontvreemd. De minister zeide daarop dat hij met
een tiende had medegedeeld van de ernstige zakendie hij
te weten gekomen was. Van den inventarisna den dood
van Koning Ferdinand opgemaaktwas niets meer te vinden
de bruidschat van Maria Christina had niet meer bedragen dan
30000 piastersthans bezit zij een kapitaal van 200 mil
joen p. De heer Ochoa en anderen hebben tegen de oe-
'weringen des ministers geprotesteerd. De genl. Prim ver-
maande de Kamer om in eene zoo ernstige aangelegen
heid niet met overhaasting te werk te gaan. Met 118
tegen 49 st. werd tot het instellen der enquête besloten, door
welk besluit eene groote opschudding verwekt werd. Door
den minister Prim werd een besluit ingediendstrekkende
tot het opheffen van den staat van beleg.
Den 6 is in eene bijeenkomst van leden der meerderheid
besloten tot het voltallig maken der commissie, belast met
het ontwerpen eener wet betreffende de formaliteiten, in acht
te nemen bij de benoeming van een Souverein.
Den 7 heeft de minister van binn. zaken verklaard, dat
vele verschijnselen pleiten tegen de vrees, dat het concilie
zal worden geleid door ultramontaansche denkbeelden, die
in strijd zijn met de hedendaagsche beschavingdat de/egee-
ring, mocht het besluiten nemen in strijd met de beginselen
der constitutie van 1869, die met alle kracht bestrijden en
alle Spanjaarden, zonder eenig onderscheid, tot eerbiediging
der constitutie dwingen zou; en dat zij in dezen geest naar
Rome getelegrafeerd had.
Den 2 is eene, door de Afgevaardigden van de Gironde
belegdevergadering van Gedeputeerden uit het midden en
zuiden des Rijks gehouden, om het bureau te vormen V(^r
eene Yereeuiging tot verdediging der handelsvrijheid. Er
werd besloten om op het houden eener parlementaire, in
plaats van eene administratieve, enquête aantedringen.
De Keizerin is den 3. na eene zeer stormachtige reis
aan boord van VAigle te Toulon aangekomen en den 4na het
afloopen van het gepantserde fregat Marengo te hebben bij
gewoond, naar Parijs vertrokken.
Den 3 is te Rouaan eene bijeenkomst van 2500 personen
gehoudenwaarin de heer Pouyer Quertier de definitieve
vestiging van het algemeen comité voor de belangen der
industrie te Parijs aangekondigd, de in de meeting te bor
deaux genoemde cijfers onjuist en overdreven genoemd en
aangetoond heeftdat de uitvoer van vlas sedert het handels-
tractaat weinig is toegenomen. Hij rekende op de gekozen
Vertegenwoordigers van het land, ten einde aanmoedigende
en niet afschrikwekkende in- en uitvoerrechten te vorderen.
De vergaderden hebben hem luide toegejuicht en eenparig
besloten om te protesteeren tegen eene administratieve en
ten gunste eener parlementaire enquête.
De gemeenteraad der stad Muret (Boven-Garonne)
besloten tot oprichting van een standbeeld voor den
geboren maarschalk Niel. De Keizer heeft aan het
der lijst voor 2000 fr. geteekend.
Te Marseille, Lyon, Bordeaux, Toulouse, Nantes
vele andere voorname steden hebben den 8, ter gelegenheid
van de opening van het concilie, illuminatiën plaats genad.
Te Marseille is 's avonds een volkshoop van 1000 tot 1500
personen door de straten getrokken, onder het aanheffen van
kreten tot afkeuring der illuminatie, het zingen der Mar
seillaise, en het inwerpen der lantarens voor het bisschoppe
lijk paleis en de prefectuur. Er werd een GOtal arrestatiën
gedaan.
De heer Glais Bizoin is te Parijs tot lid van het Wetg.
Lichaam gekozen met 16680 st., tegen 2197 st. op den heer
Barbes.
De aannemer Comté heeft tot den minister van justitie
eene aanvraag gericht tot vervolging van prins Joachim Murat
voor den specialen Hoogen Raad, die alleen bevoegd is om
kennis te nemen van overtredingen aan leden der keizerlijke
familie te laste gelegd.
De leden der bureaux van verscheidene parijsclie kiezers
vergaderingen zijn tot 20 dagen gevangenisstraf en 500 Ir.
boete veroordeeldwegens het voortzetten dier bijeenkomsten
na de sluiting van den politie-commissaris op grond van het
beraadslagen over onbeëedigde candidaturen, welk motief door
de bureaux niet als wettig erkend werd.
Senaat. In de zitting van den 3 heeft de president
Rouher hulde gebracht aan de nagedachtenis der sedert ae
jongste samenkomst overleden leden, den maarschalk Niel,
'den vice-admiraal Grivel en den heer Sainte-Beuveten aan
zien van den laatste heeft hijna zijne schitterende eigen
schappen als geleerde en als schrijver te hebben geprezen
zich eene critiek veroorloofd over sommige daden, welke
met zijne godsdienstige overtuiging in verband stonden.
Wetgevend Lichaam. Het in den vorigen zomer ge
vormde linker-centrum, 't welk het midden hield tusschen
de oppositie en de ministeriëele meerderheidheeft zich dezer
dagen in 2 fractiën gesplitst, waarvan de eene (43 leden
o. a. d' AndelarreBuffet, Martel, de Talhouèt, Brame, Keiler,
Raentjens enz.) zich het linker- en de andere (115 leden
o. a. OllivierJosseau, Mege enz.) zich het rechter-centrum
noemt. Beide hebben thans programma's opgemaakt, welke
overeenkomen in den wensch om het Keizerrijk van paile-
mentaire instellingen te omringen, om de kiesdistricten bij
de wet vasttestellen en de verkiezingen waarlijk vrij temaken.
Het linker-centrum houdt zich voorts aan de interpellatie
der 116, het rechter- verlangt ook: vervanging van het dag
bladzegel door een dagbladenportinstelling der jury voor
persdelicten, doortastende decentralisatie, opheffing van art.
75 der const, jaar VIII, afschaffing der veiligheidswet en
verzekering des vredes met het buitenland.
Den 2 heeft de heer Ollivier eene redevoering gehouden
waarin hij een gedeelte van het linker-centrum beschuldigde
van den weg inteslaandie tot de revolutie voert, en de
de leden der rechterzijde opeischte om met hem het Keizer
rijk te redden.
Den 3 heeft de heer Roche/ort verlangd, dat de bewaking
der vergaderzaal aan de nationale garde zou toevertrouwd
worden, ten einde de Kamer te besehermen tegen overrom
peling, //waaraan men onder deze regeering voortdurend
blootgesteld is." Toen daarop gelach vernomen werd, heeft
de heer Oambetta gezegddat het wellicht eenmaal berouwen
zal dezen voorzorgsmaatregel verzuimd te hebben. Daarna
is het onderzoek der geloofsbrieven aangevangen, en met
118 tegen 90 st. vernietigd de verkiezing van den heer Her
mine, gekozen in de Yendée. 70 Leden bleven buiten stem
ming. De commissie, bij monde van den heer D'uvernois
had tot zijne toelating geconcludeerd. De voorname grief
bestond hierin, dat het erkende orgaan van den prefect een
feit tegen den mededinger van den heer Hermine aangevoerd,
en dit eerst na den afloop der verkiezingen voor onwaar
verklaard had.
Den 4 heeft de markies de latonr-Mauhourguit naam der 7
hofbeambten, aangekondigd, dat zij, om moeilijkheden en
onaangename diseussiën te voorkomen, hun ontslag als zoo
danig hadden genomen, om de betrekking van Afgevaardigde
te kunnen blijven vervullen (Alle verliezen daardoor 10000
tot 20000 fr. 's jaars, de heer de Pierres, eerste stalmeester
der Keizerin, zelfs 30000 fr.). De heer Bethmont, een lid
der linkerzijde, heeft de kamerheeren met dit //verstandig,
vaderlandlievend en edel besluit" gelukgewenseht. 32 Leden
die het beschermend handelsstelsel zijn toegedaan, met den
heer Thiers aan het hoofd, hebben te kennen gegeven, dat
zij eene interpellatie tot de regeering zullen richten, waarbij
de opzegging van het engelsch-fransche tractaat van 1860
gevraagd wordt.
Den 6 isna eene langdurige discussiede verkiezing van
den heer Viellard Migeonin het dep1, van den Boven-Rijn
waarvan de commissie de vernietiging had voorgesteld, met
110 tegen 94 st. goedgekeurd.
Den 7 is het voorstel om eene parlementaire enquête mte-
stellen omtrent de verkiezing van den lieer Durand (Pyreneeën)
met 135 tegen 86 st. verworpen en diens benoeming goed
gekeurd. Jules Simon en Êm. Arago beweerden, dat de
kiezers, die voor laatstgenoemde wilden stemmenmet over
brenging naar Cayenne gedreigd waren, dat 6000 fr. geboden
was om het werven van stemmen voor hem te staken en
dat de maires de kiezers dronken hadden gevoerd.
Den 8 hebben de heeren Raspail en Rochefort een wets
ontwerp ingediendstrekkende tot decentralisatie de plaat
selijke en centralisatie der algemeene belangen en o. a. be
palende: de gemeenten zijn oppermachtig ten opzichte van
het kiezen der gemeentebesturen; het Wetg. Lichaam beslist
als Souverein omtrent de regeling der algemeene belangen;
het neemt geen oorlog aan dan om Frankrijk te verdedigen
tegen een aanval; het benoemt in geval van oorlog de ge
neraals het leger bestaat uit alle burgers van 20 tot 50
jaren; het kiest zijn eigen officieren; er zal maar eene soort
van belasting zijnenz. De verkiezing van den heer
Dréolle is met 171 tegen 77 st. goedgekeurd, nadat die ver
dedigd was door den minister Forcade de la Roquette, wiens
rede luide toegej uicht werd en den heer Favre aanleiding gaf
om van 's ministers vrijzinnige verklaringen acte te nemen.
De Senaat heeft de benoeming der heeren Belknap en
Robeson tot ministers van oorlog en van marine goedgekeurd.
De Afgevaardigden van Alabama zijn gemachtigd om in
de Kamer der Vertegenwoordigers zitting te nemen.
De voorhoede van het leger van den graaf d' Eu heeft
den 13 Oct. St. Estanislao bereikt, dat reeds 20 dagen te
voren door Lopezmet ongeveer 3000 manhoofdzakelijk op
zijnen weg gepreste jongelingen, verlaten was. Het leger
corps der verbondenen had met groot gebrek te kampen,
waarom de bevelhebber bet argentijnsche contingent naar
huis gezonden heeft en het aantal zijner troepen vermindert.
Men begint het raadzaam te achten, de vervolging van Lopez
in schier ontoegankelijke bergen en bosschen optegeven, maar
vreest, dat bij, terugkeerendedoor het volk met open
armen ontvangen zal worden. Het te Assompcion gevestigde
Yoorloopig Bewind is door geldgebrek, gevolg van de uit
putting des lands en van den stilstand van allen handel
geheel machteloos.
heeft
aldaar
hoofd
en in
lendende pakhuizen en schepen te verwijderen, zoodat de
brand zich tot de Theone bepaald heeft.
Ouder de gemeente Alphe en Riel (Noordbrabant) is den
6 's avonds een spoorwachter door den trein van Tilburg-
Turnhout overreden, zoodat hij het leven verloren heeft.
Rechtszaken. Zoowel de officier van justitie, als de
beklaagde hebben appèl aangeteekend van het vonnis der
rechtbank te Rotterdam tegen Spanjersberg, den uitgever van
het Volksblad.
Te Groningen is dit jaar aan straatvuil verkocht voor
80139.75, eene winst voor de gemeente opleverende van
ongeveer f 37000.
271® Staats-loterij. Trekking der 1® klasse. No. 11588
20000, No. 6507 f 5000, No. 16461 2000, No. 1637 en
10009/1500, No. 2421, 6203, 8478, 14454 en 19913 f 1000.
PER TELEGRAAF, 's Hage11 December.
Door Z. M. is benoemd tot postdirecteur aan den Helder
de heer Ilermeijer, thans te Loenen.
het Ruis de Pauw de verloving gevierd van
dochter van prins Frederikmet den prins
Engeland. De hertogin v. Aumalegeboren prinses van
Napels, is den 6 te Twickenham overleden.
In de noordelijke distrieten in garnizoen liggende regi
menten infanterie hebben bevel ontvangen om zich onmid-
delijk naar Ierland te begeven.
De gewezen lord-mayor van Londen James Clarke Lawrence
is tot baronet van het Yereenigd-Koningrijk verheven.
Ierland. Te Cork en Limmerick zijn proclamatiën afge
kondigd waarbij het houden van fenian-processiën verboden
wordt.
De Constitution van Cork meldt, dat wekelijks aldaar be
langrijke hoeveelheden uitmuntende wapens worden binnen
gesmokkeld voor de fenians, die zich des nachts op door boomen
of heuvels aan het oog onttrokken velden in den wapenhandel
oefenen. De laatste toortslicht processie van ongeveer 10000
personen te Cork bewees, volgens dat blad, dat de deel-
nemenden aan militaire bewegingen gewoon waren.
De Onderkoning van Egypte heeft de voorwaarden van
des Sultans firman aangenomen. Hij zal alleen in geval
van noodzakelijkheid en in naam des Sultans belastingen
heffenen geene leening in het buitenland sluiten zonder
diens goedkeuring daartoe te vragen. Hij zal in persoon
te Konstantinopel komen om de verzekering zijner loyauteit
te geven.
Donatj-Yorstendommen. Door 2 Israëlieten, de heeren
Emmanuel Isaac Hillel-ben-Manoachzoons van een in 1862
te Bucharest overleden bankier, is eene som van 150000 fr.
"•eschonien can de roumaniscke universiteit, ten behoeve van
onbemiddelde studenten, onverschillig van welke geloofsbe
lijdenis die hunne wetenschappelijke opleiding buitenslands
wenschen te voltooien.
Het hooggerechtshof heeft de heeren Fisk, Gould en 4 an
deren, wegens onwettige handelingen, geschorst als direc
teuren van den Erie-spoorwegen een zaakgelastigde be
noemd om in het belang der aandeelhouders een onderzoek
intestellen. De directeuren hebben evenwel een uitstel van
de uitvoering van dit vonnis verkregen.
De minister van financiën heeft last gegeven om gedurende
December de gewone hoeveelheid goud te verkoopen en het
gewone aantal bonds intekoopen.
De Rockford - Rock-Island - S. Louis-spoorwegmaatschappij
heeft hare baan van Beardstown tot Whitehall geopend
waardoor de verbinding met de Chicago - S. Louis - baan
bewerkstelligd is.
Op den nieuwen Pacific-spoorweg zijn op 14 Nov., met
ver van 8. Francisco, bij hevigen mist, 2 treinen in volle
vaart tegen elkander gereden, waardoor 10 a 15 personen
omgekomen en 30 a 50 gekwetst zijn.
Den 6 Dec. is het Congres bijeengekomen. De President
Grant schetst in zijne Boodschap den gunstigen toestand
des lands en de ruime opbrengst der middelen (in het jaar
geëindigd 30 Juni is ontvangen 371 en uitgegeven 321/milj.
d.), beveelt een trapsgewijzen terugkeer tot het betalen in
specie en eene conversie der staatsschuldbrieven in 4/ p.ets.
bonds aan, en verklaart, dat de regeering niet voorne
mens is zieh te mengen in de betrekkingen tusschen Spanje
en zijne koloniën, hoewel zij warme sympathie voor Cuba
heeft//doch de worsteling der eubanen is nog geen oorlog
in den internationaal-rechtelijken zin des woords; de opstan
delingen hebben nog geene regeering de fado, welke hun
het recht geeft om als oorlogvoerende mogendheid te worden
erkend.
Yolgens het verslag van den minister van financiën, bedroeg
de inkoop van bons tot 30 Nov. 75/ miljoen d„ waarvan
20 milj. al reeds op rekening van het amortisatiefonds zijn
gebracht. Hij wenscht daartoe ook het overige te besteden,
en voorts: 's maandelijks voor niet meer dan 2 milj. d. aan
papieren geld intetrekken en de 1200 milj. bonds te ver
vangen door 4/ p.cts., aflosbaar in 15, 20 en 25 jaren,
hoofdsom en rente in specie betaalbaar en vrij van belastingen.
Den 7 is op
prinses Maria
Hied.
Verkiezingen. Te Zuidhorn is tot lid der 2® Kamer
verkozen mr. E. Cremers, oud-minister van buitenl. zaken
met 310 van 558 geldige stemmen (professor Gratama 121,
de heer Wierda 66, de heer Alberda 31 st..).
Staten-Generaal. 1® Kamer. Den 4 zijn de verschillende
hoofdstukken der indische begrooting met overgroote meer
derheid aangenomen (Uitgaven en middelen in Nederland
met 29 en 28 tegen 1uitgaven en middelen in Indie met
26 en 25 tegen 3 st.). De^Kamer is daarna geseheiden.
2®. Kamer 4 Deo. Een amendement van den heer Moens,
om f 4000 te bestemmen tot verbetering van het onderwijs
in de gevangenissen, wordt verworpen met 39 tegen 28 st.;
desgelijks een amendement van den heer v. Naamen, om de
verhooging der jaarwedden van het ambtenaarspersoneel bij
de gevangenissen met 1526 te verminderen. Een amen
dement van denzelfde, om het bedrag tot aanbouw van
gevangenissen met f 144,790 te verminderen en dus te
brengen op f 226,000, en alzoo de overbrenging van het
tuchthuis van Leeuwarden naar Medemblik en den aanbouw
eener eelluiaire gevangenis te Arnhem (wegens den hoogen
prijs van den grond) te belettenwordt aangenomen met
42 tegen 27 st. De minister voegt daarop t 58750 aan
zijne begrooting toe, als eerste perceel van de verbetering
van het tuchthuis te Leeuwarden, welk bedrag met 51 tegen
17 st., wordt toegestaan. Het hoofdstuk justitie wordt daarop
aangenomen met alg. st.
7 Deo. Het hoofdstuk r. c. eeredienst wordt goedgekeurd
met 55 tegen 14 st. Een amendement van den heer v. Lijn
den om het hoofdstuk hervormde eeredienst te verminderen
met f 6800, uitgetrokken voor de provinciale collegiën van
toezicht op het beheer van de goederen der herv. gemeenten
wordt aangenomen met 33 tegen 31 en vervolgens het hoofd
stuk met 37 tegen 27 st.
Den 9 is met 59 tegen 11 st. verworpen een amendement
van den heer Fokker om 3000 uittetrekkenten einde de
minister de gelegenheid te geven om een onderzoek intestel
len naar den stand van de tractementen der ambtenaren der
provinciale griffiën.
Postwezen. De gezamenlijke kamers van koophandel in
Friesland hebben den minister van financiën een adres ge
zonden, ten gunste der invoering van een uniformport van
5 cents voor gefrankeerde brieven.
Spoorwegen. De heeren Bennest en Chauchet te Antwerpen
hebben concessie gevraagd voor eene spoorweglijn van Breda
over Gorinchem naar Utrecht.
Militaire zaken. De gemeenteraad van Neuzen heeft
besloten een adres aan den minister van oorlog te zenden,
met verzoek de landzijde dier vesting te doen vervallen.
De publieke aanbesteding der militaire lakens heeft dit
jaar aan het Rijk een voordeel van f 70000 opgeleverd.
Te Groningen is door bijna 1000 ingezetenen een adres
aan den Koning onderteekend, waarin wordt aangedrongen
op eene vermindering van het bndjet van oorlog.
Jacht. De minister van justitie heeft van Ged. Staten
der provinciën en de procureur-generaals inlichtingen gevraagd
voor de herziening der wet op de jacht en visscherijter
verbetering van het jachtveld door krachtiger beteugeling der
strooperij en verzekering van de vrijheid voor den landbouw
om maatregelen te nemen tegen wild en schadelijk gedierte.
Drinkwater. 1400 Ingezetenen van 's Gravenliage heb
ben een adres aan den gemeenteraad onderteekend waarin
verzocht wordt het tot stand brengen eener duinwaterleiding
te bevorderen.
Aanbestedingen. Den 8, te Bergschenhoekhet afbre
ken der oude en het bouwen eener nieuwe kerk voor de herv.
gefaeente, hoogste inschrijving 21384 laagste/ 11800,
van Brugmante Heer Hugowaard te Bredahet slechten
van een gedeelte der vestingwerken aan de Ginnekerpoort
hoogste inschrijving 32735 laagste 8000, van M, Geurts,
te 's Hertogenbosch.
Den 9, te 's Gravenliagede bovenbouw der draaibrug m
het kanaal door Walcherenminste inschr. J. Coquerill te Se-
raing, voor 26,701; eene verlenging der remmingwerken
aan de draaibrug over de Diezeminste inschr. C. Ruyk te
Breda, voor 12700.
Feesten. Den 6 is te Deventer een S. Nicolaasteest ge
geven aan 2000 getrouwe bezoekers de stads-bewaar-, armen-
en tusschenscholen. Een goochelaar, een poppenkastde
muziek der huzaren en een rijkelijk onthaal verschaften den
kleinen veel genot. De kosten werden bestreden uit eene
inschrijving der burgerij van bijna 400.
Giften. De Ned. Zendmgs-vereeniging te Rotterdam
heeft van een onbekende ontvangen 6 obligation 5 p.c. Bra
zilië, ieder groot 1200 nominaal, en 5 obligatiën 5 p.c.
Rusland, Poti-Tiflis, ieder groot f 1000 nominaal, tezamen
ter werkelijke waarde van ruim f 10000.
De Koning heeft de weduwe en kinderen van den werkman,
die tijdens het onthullingsfeest bij het uitsteken der vlag op
Z. M. paleis van het dak is gevallenuit eigen fondsen een
pensioen verleend.
De tweede opgaaf van giften voor de 34 weduwen en wee
zen op Terschelling toont het cijfer van f 1681,63 j.
Geschenken. Uit afgevaardigden der plaatselijke com-
missiën te Amsterdam, Rotterdam en 's Gravenliage voor
de oprichting van het monument voor 1813, heeft ziel/eene
commissie gevormd, die de andere plaatselijke commissiën
uitgenoodigd heeftmedetewerken tot het aanbieden van een
geschenk aan den voorzitter der hoofdcommissieprins Fre
derik bestaande in een zilveren middenstukhet gedenk-
teeken voorstellende.
Rampen. In den nacht van 1-2 Dec. is in den spoor
weg Hedel-'s Bosch, ter zelfder plaatse als in den vorigen
winter, door het liooge water eene doorbraak gevallen van
15 ellen breedte.
In den nacht van 3-4 Dec. is brand ontstaan in liet
bremer barkschip Theone, gelost wordende in liet dok bij
de petroleum-bergplaatsen te Feijenoord, en nog in hebbende
215 vaatjes petroleum. Het is gelukt het schip van de be-
RIJK EN ARM. Naar het duitsch van Franz
Michaèl F elder. Te Alkmaar bij P. Kluitman, 2 dn.
Een jaar geleden hadden wij het genoegen onze lezers eene
vertaling aantebevelen van de „Zonderlingen." gesehreven door
een bregenzerwouder boer. Wederom ligt een niet minder
uitstekende pennevrucht voor ons van denzelfden manhelaas
de laatste welke wij van hem gemeten mogen, want reeds
is hijna velerlei wederwaardigheden ondervonden te hebben
op 30jarigen leeftijd, zijne wakkere en liefderijke gade in
liet graf gevolgd. Moge deze treurige bijzonderheid onze
belangstelling ook verhoogd hebbendie belangstelling vond
volkomen rechtvaardiging door den kostelijken inhoud van
dit boek. Dezelfde fijne opmerkingsgave van den auteur,
dezelfde schoonheid van vorm boeide ons, niet minder dan
in de Zonderlingenin nRijk en Arm," dat ons weder ver
wonderd deed staan over den scherpen blik van Felder op
de natuur en de bevolking die hem omgaven. Hoe dringt
hij door in het mensetielijk gemoed, waarvan hij de meest
verborgen roerselen bloot ligt en de overleggingen in haren
loop en bedoelingen zoo treffend doet kennen't Zijn weder
om bewoners van het Bregenzerwouddie liern tot helden
van zijn verhaal dienen, maar dat locale belet niet, dat wij
ons aan die lieden nauw verwant gevoelen en er ons zelf en
anderen in terug vinden, 't Schijnen ons geene scheppingen
der fantaisie, maar schepselen van vleesch en been en door
menschelijke hartstochten gedreven. Rijken en armen geeft
hij ons te aanschouwen, maar hij verheft de laatsten niet ten
koste der eersten, al heelt hij in zijn leven meer armoede
dan rijkdom gekend. Maar hij had geleerd in armoede rijk
te zijn, rijk door plichtsbetrachting en door liefde, en deze
wetenschap spreekt ons uit zijn boek te gemoet. Waar de
arme worstelt met de omstandighedenmet het veroordeel en
met liefdeloosheid, leert Felder hem, dat vlijt en rechtscha
penheid alleen tot een beter lot kunnen voeren, en waar
hoogmoed of trots den rijke mocht verblinden, toont hij
daarvan de droevige gevolgen. Dat beide elkander mogen
naderen, vertrouwen en waardeeren is zijn streven.
Aantrekkelijk zijn ook ditmaal de vrouwen-beelden door
Felder geschetst, vooral de lieftallige, aan haren Joos zoo
trouwe, maar lasterlijk bebabbelde Dorothee, dienstbaar bij
de eigenares der Stighoeveeene rijke boerin, streng en trotsch
waar het de eer van haar huis betreftmaar van eene zoo moei
lijk te verzaken goedheid van hart. Voeg daarbij de hupsehe
weduwe uit //de Kroon" en de ongelukkige Angelica, en gij
hebt tegen 4 beminnelijke karakters één, n. 1. Zusel, de
zuster van Angelica, die haar geluk verstoot door eigen hoog
moed maar ook door de misleiding haars vaderseen schurk,
die den broeder en den beminde van Dorothee misbruikt om
zich door sluikhandel te verrijken, en wiens noodlottigen
op het oogenblik dat hij net gebouw zijner verwachtingen
voltooid waant, door een groot misdrijf veroorzaakten dood,
de gebroken Zusel in een klooster zoekt te boeten. Keeren
wij ons met afkeer van dezen listig berekenenden man, zien
wij in Andreas den echtgenoot zonder liefde, in Mathisle den
door armoede verbitterde, in tiansjorg den bedrogen, on-
vermoeiden waaghals, in Joos vinden wij den man die zich
door eigen verdienstentrots tegenwerking, eene goede positie
in de maatschappij verovert. Stighans .eindelijk is de rijke
door Zusel begeerde boerenzoon, meestal loopende aan de
leiband zijner moeder, maar somwijlen, wanneer zijn gemoed
zich tegen eenig onrecht verzetzoo uit zijn slof schietende,
dat wij van harte met hem instemmen. Ziedaarmet nog
enkele anderende personen die in Felders dorpsgeschiedenis
optreden, en door hunne zoo levendig geschetste handelin
gen en gesprekken onze aandacht in hooge mate boeien.
Gaat het anderen als ons, dan zullen zij in de lezing van
dit verhaal eene aangename ontspanning van hunne studiën
of bezigheden vinden en het betreuren, dat de levensdraad
van den schrijver zoo vroeg moest afgesneden worden.
De vertaling is van de hand des heeren Grottendieck, wiens
naam reeds een waarborg levert voor eene getrouwe over
brenging der eigenaardigheden van het oorspronkelijke in
degelijk en vloeiend hollandseh. C. W.
ALMANAK YOOR LANDBOUWERS EN
YEEHOUDERS voor het jaar 1870; bevattende
vele nuttige zaken, om van den landbouw en de
veeteelt de meeste voordeelen te trekken. Te Leeu
warden bij H. Eekhoff.
Reeds meermalen vestigden wij de aandacht op vorige
jaargangen van dit nuttige en zeer goedkoope boekje, dat
verdient in onze provincie meer bekend te zijn. De redactie
gaat steeds ijverig voort om in een kort bestek velerlei onder
werpen te behandelenen het is haar gelukt in de reeds
verschenen deeltjes eene kleine maar zeer belangrijke land
huishoudkundige bibliotheek te vormen, welke een schat van
wetenswaardigheden bevat en eigenlijk bij geen landmandie,
wars van de oude sleur, tot zijn voordeel van anderen wil
leeren, ontbreken moeht. De nieuwe jaargang bevat, na de
kalender, 43 artikelen van bevoegde schrijvers uit verschil
lende oorden des landswaarvan wij de volgende aanstippen:
de thermometer en zijn gebruik bij het maken van noord-
hollandsclie kaashet boterkarnen schotsche karnmolen van
ijzer, gemengde wei- en stalvoedering, iets over de noord-
hollandsche schapenteelthoenderteelthet nut van den
wisselbouw, over de waarde van scheikundige meststoffen
verbetering der landen door gedurig verplaatsen der melk-
kampende roest van het graangroote tuinboonenaan
kweeking van den witten boksbaardeene aanbeveling van
den italiaanschen populier, keukenzout bij vruchtboomende
Beucker's voorlezingen over het planten en snoeien van
vruchtboomen longziekte en inentingmond- en klauwzeer,
varkensziekte en bijgeloof, genezing van schurft, iets over
de hondsdolheidrattekruit als toevoeder, verdelging van
rupsen enz. G. W. B.
Een tijdlang geleden verscheen een boekje van Bernstein,
getiteld: »BOYEN LUCHT EN WOLKEN," dat duizenden
fezers vond en hen bekend maakte met een aantal interessante
bijzonderheden betreffende het uitspansel. Die lezers, en met
