^rooMIrillaiije en Ierland.
Rusland.
Verecnigde Stalen.
QBai*aguay.
tiernanng van Pokiers.
t «ibg-flicuwg.
vnujort de Avenue vóór het paleis van nijverheid door een
regiment jagers bezet. Hij sommeerde den hevelhebber het
volk rustig te laten passeeren en beriep zich ook op zijne
betrekking van Afgevaardigdedoch tromgeroffel en een
dreigend antwoord bewoog hem het volk tot wijken te
brengen.
's Avonds hadden onder het zingen der Marseillaise 3
samenscholingen plaats, 2 op de Boulevards en 1 in de
voorstad S. Antoine waar de winkeliers zich met stokken
wapendenom de policie in het handhaven der orde behulp
zaam te zijn. Op den Boulevard werd de polieie met stee-
nen begroet, waardoor 3 beambten gekwetst werden terwijl
2 anderen stiletsteken bekwamen. Eenige personen werden
gearresteerd.
De cassatie van het tegen Traupmann uitgesproken dood
vonnis is verworpen.
Senaat. Den 4 heeft de heer de Butenval, een vrijhan
delsman eene interpellatie aangekondigd omtrent de handels-
staatkunde van het nieuwe bewind.
Bij het beantwoorden der interpellatie van den heer Rouland
ter zake van het concilie, heeft de minister Dam den 11
verklaard, dat hij aan den gezant te ltome bericht had, dat
de ministers hunne adhmsie schenken aan de houding der
vorige"het keizerlijk bewindzeide hijheeft niets te voor
zien en niets te voorkomen; het eerbiedigt de Kerk, en de
Kerk zal het wederkeerig eerbiedigen." Deze woorden vonden
toejuiching en een voorstel van den heer Suin om, berus
tende in ae gegeven ophelderingen en verzekeringen, tot de
orde van den dag overtegaan, werd aangenomen.
Wetgevend Lichaam. Den 10 heeft de minister OUivier
de volgende redevoering uitgesproken:
"Wij gelooven dat het voldoende zal zijn te verklaren, dat wij
als ministers dezelfden zullen blijven die wij warentoen
wij ons nog niet met het gezag bekleed zagendat wij geene
andere beginselen en regelen zullen volgen, dan diewaarvan
wij de beoefening steecis hebben aangeraden. Wij zullen
bij onze handelingen noch de eisehen des tijds, noch de
lessen der ervaring voorbijzien, maar met volharding en stand
vastigheid arbeidentotdat wij het gemeenschappelijk pro
gramma 't welk ons tot elkaar gebracht heeft en de wettige
reden van ons bestaan uitmaakt, in zijne gansche volheid
ten uitvoer hebben gelegd. (Talrijke blijken van goedkeuring.)
Daartoemijne heeren wordt in de eerste plaats gevorderd
dat wij het vertrouwen van den Souverein bezitten. Deze
heeft ons dit met eene edelmoedigheid geschonken, die hem
eene verheven plaats in de schatting der wereld zal doen
innemen. (Toejuiching.) Maar uw vertrouwen behoort zich
aan dat van den Souverein te paren. Dit komen wij van u
vragen. (Blijken van toestemming.) Wij vragen het van een
ieder uwer; en wat on3 betreft, bij de dagelijksche volbren
ging onzer taak, zullen wij niet slechts acht geven op de
meerderheiddie ons zal ondersteunen, maar ook op de
oppositie, die ons met hare kritiek zal vereeren. Wij zullen
de meerderheid, die ons zal volgen, erkentelijk zijn voor
hare ondersteuningzonder welke wij niets tot stand zouden
kunnen brengen; en wij zullen dankbaar zijn jegens de op
positie voor hare gispingdie ons zal versterkenbeteugelen
en tot verdubbelde inspanning van krachten zal aansporen.
(Algemeene bijval.) Zoodra eene der groepen dezer verga
dering de meerderheid der bevolking aan hare zijde mocht
hebbenzullen wij ons beijveren om haar, op welke bank
zij ook moge worden aangetroffen, de zware verantwoorde
lijkheid voor het bestuur der aangelegenheden des lands over-
tedragen. (Goedkeuring.) Wij doen derhalve een beroep op
den goeden wil van allenwij streven naar verzoening en
bevredigingwij zullenzoo lang wij aan het bewind zijn
trachten om door onze daden een stroom van vrijheidvan
goede trouw en rechtschapenheid te verwekken, die alle scherpe
besehuldigingenalle bittere herinneringenallen haat en
eiken verkeerden hartstocht zal uitwisschen. Op die wijze
zullen wij gezamenlijk het schoonste werk volbrengendat
door staatslieden kan worden gewrochten den droom ver
wezenlijken door alle groote geesten gekoesterdnamelijk
de duurzame vestiging van een nationaal gouvernementmet
vastheidmaar te gelijker tijd met buigzaamheidtoegepast
op de afwisselende eisehen der omstandigheden en op de rus-
teloozen herschepping dor denkbeeldeneen werk't welk
door het bevorderen van de vlucht der nieuwe geslachten en
het aanmoedigen hunner verwachtingen, hunner wenschen en
hunner denkbeeldende toekomst onzer groote fransche de
mocratie zal waarborgendie den vooruitgang zonder ge
weldige schokken en de vrijheid zonder omwentelingen zal
doen zegevieren." (Algemeene toejuichingen.)
Het zenden van soldaten, die z.g. openbare vergaderingen
hadden bijgewoond, naar Algiers, waarover de heer Gamletta
de regeering interpelleerde, werd verdedigd door de ministers
van oorlog en van justitie; van de 12, die zich daaraan
schuldig hadden gemaakthadden 10 berouw betoond, maar
2, die bovendien revolutionaire betrekkingen onderhielden,
nieten deze waren naar Setif gezondenook waren 4 of 5
onderofficieren overgeplaatst naar Algiers, die geld inzamelden
voor genoemde soldaten en oproerige geschriften onder de
parijsche bevolking verspreidden. De geest van het leger was
overigens uitmuntend, en het zou de oppositie niet gelukken
het te bewegen om de wapenen tegen het gouvernement
te keeren. De heer Gambetta verklaarde daarop, dat de
regeeriug nooit op de ondersteuning der oppositie zou kunnen
rekenen, en dat eenmaal de meerderheid, zonder geweld te
plegen, de republiek zou proclameren. De heer Picard diende
een ontwerp in tot instelling der jury voor drukpersdelicten,
de heer Raspail een tot afschaffing van den eed; laatstge
noemde stelde tevens de benoeming eener commissie voor,
tot het verifiëeren van de rekeningen der stad Parijs en het
instellen van een onderzoek naar het persoonlijk vermogen
van den heer Haussmann.
Tot ondervoorzitters zijn gekozen de heeren Mege, Busson
en Alfred Leroux.
Den 11 heeft de heer Montpayronx verlof gevraagd voor
eene interpellatie, betrekking hebbende op het onderwerpen
der leden van het geslacht Bonaparte aan het gemeene recht.
De heer Rochefort vroeg, of de minister van justitie den
eischwegens den door prins Pierre gepleegden moordniet
ontvankelijk zou doen verklaren? Hij vergeleek het geslacht
Bonaparte bij liet geslacht Borgia, waarover luide teekenen
van afkeuring werden gegeven en de president hem tot de
orde riep. De minister Ollivier antwoordde op waardige
wijzedat aan 's prinsen verlangenom voor den gewonen
rechter gesteld te wordenniet voldaan konmaar onge
twijfeld door het bevoegde collegie, door het lot opgeroepen
onder de leden der Algemeene Raden van geheel Frankrijk,
een onpartijdig vonnis geveld zou worden, en dat, mocht het al
later in bedenking komen om de buitengewone rechtspleging aftc-
schaffen, de letter der wet ditmaal gevolgd behoorde te worden.
Het bewind vertegenwoordigde de rechtvaardigheid en het recht
maar zou, daartoe door opruiing getartook toonen de kracht
te vertegenwoordigen, 's Ministers woorden werden herhaal
delijk toegejuicht, behalve door de linkerzijde. De voor
zitter verzocht machtiging tot het vervolgen van den heer
Rochefort, wegens het nummer der Marseillaise van dien dag.
Den 12 heeft de minister Daru. medegedeelddat de mi
nisterraad, in overeenstemming met den Souvereinbesloten
haddat de leden van den Geheimen Raad in geen geval
den ministerraad zullen mogen bijwonen. Tot de orde
van den dag werd overgegaan ten aanz.„„ wm,* „anvraag
van den heer Jules Ferry, om eene iuterpellatie te doen ten
aanzien der door hem beweerde ongrondwettigheid van den
Hoogen Raad van Justitie, en omtrent de dien ten gevolge
ongrondwettige decreten tot oproeping van dien Raad. De
minister Ollivier bestreed de aanvraagals niet betreffende
eene interpellatiemaar een voorstel om te verklarendat
het Wetg. Lichaam constituëerende macht bezit en dat het
jongste Senatus-consult inconstitutioneel is. Rochejort is
eerst tegen 5 urenzeer ontdaanin de vergadering verschenen.
Den 13 heeft de heer Rogent Laurent verslag uitgebracht
aangaande de aanvraag tot vervolging van Rochefort. De
commissie stelt met alg. st, voor de machtiging te verleenen.
Bij de discussie over het reglement van orde, heeft de heer
Thiers het weder invoeren van het adres van antwoord op
de troonrede verlangd, en, toen de president aanmerkte,
dat over de constitutie niet beraadslaagd mocht worden, ge
zegd, dat hij zich verwonderde over zoo angstvalligen eer
bied voor eene constitutie, welke men zelf zoo dikwijls ver
minkt had.
Engeland. De Morning-Herald, een der voornaamste
conservatieve bladen, heeft dezer dagen opgehouden te ver
schijnen.
Ierland. De heer Walsh, de koopman die op 1 Januari
nabij Tuam gewond werdis sedert overleden. Een gedeelte
der bevolking was hem vijandig, in de meening dat de prijs
der eieren te hoog werd, doordien hij die in het groot uit
voerde naar Londen.
De stedelijke regeering van Dublin heeft den 10 eene mol ie
aangenomen, waarin een beroep gedaan werd op de Rijks-
regeering, om aan Ierland eene köninglijke residentie en
een nationaal Parlement te geven.
Door verkeerde bezorging van een uit Geneve aan den
heer Tscherkessow, rechter te Petersburg, gezonden brief,
is eene socialistische samenzwering ontdekt, waarvan de deel
nemers, door eene bij dien rechter gedane huiszoeking, be
kend geworden en ten getale van ongeveer 150, meest
jongelieden, ge-:at zijn (Volgens later bericht bestaat de
deelneming der gevangenen uitsluitend in het vinden hunner
namen op eene lijst, zoodat zij waarschijnlijk ontslagen zullen
worden).
Eene keizerlijke ukase beveelt de uitgifte van 6 seriën
schatkistbiljetten, tot een gezamenlijk bedrag van 36 miljoen
roebels.
Op 28 Nov. heeft de minister van buiten! zaken eene aan
schrijving gericht aan al de vertegenwoordigers der Unie in
het buitenlandinst.ructiën behelzende voor het tot stand
brengen eener conventie tusschen al de zeemogendheden
ter bescherming van onderzeesche telegraafkabels.
Lopez is uit zijne laatste schuilplaats verdreven en met
zijne familie en eenige officieren naar Bolivia gevlucht. De
gealliëerden zullen 8000 man in Paraguay achterlaten en
hunne overige troepen terugroepen. Bij de inneming van
Igatcnuy zijn 4000 personen in vrijheid gesteld.
II a 11 i.
Den 10 Dec. is het laatste door den geul. Salnave bezette
punt der republiek, de hoofdstad Port-au-Princedoor ver
raad en zonder gevecht in handen der insurgenten gevallen.
De dictator is in een nabijgelegen fort geweken, van waar
hij denkelijk op een engelsch of noordamericaansch vaartuig
zal trachten te ontkomen. Het eenige punt, dat hij in het
noorden bezat, Cap-Haïtien, was hem in de vorige maand
door de opstandelingen ontnomen, te gelijk met zijne zee
macht, bestaande uit 2 aldaar liggende stoomschepen.
IliniieiBlaiid.
Staten-Generaal. De heer Godefroi heeft zijn ontslag
genomen als lid der 2' Kamer voor Amsterdam.
De regeering heeft een wetsontwerp ingediend op de in
richting der bewaarscholen.
Is. Kamer. Den 12 zijn aangenomen de hoofdstukken
Huis des Konings, LLooge Collegïèn van Staatbuit. zaken
justitie en r. c. eeredienst. Bij de beraadslaging over het
hoofdstuk justitie heeft de minster eene speciale wet toege
zegd tot herstel der missie in China, welke door vele leden,
in tegenspraak met de afwijzing door de 2« Kamer, verlangd
werd. De kamers van koophandel te Rstterdam en Dord
recht hadden, bij adressen aan den minister, mede op de instel
ling van het gezantschap aangedrongen.
Den 13 is het hoofdstuk hero, eeredienst met 22 tegen 13 st.
goedgekeurd; de minister heeft de indiening eener speciale wet
toegezegd betreffende de door de 2e Kamer, op voorstel van den
heer v. Lijnden, verworpen post voor het algemeen collegie
van toezicht en beheer der kerkelijke goederen.
Den 14 is de begrooting voor de staatsspoorwegen met
19 tegen 17 st. verworpen. Verscheidene leden hadden be
zwaar tegen de daarop gebrachte post voor de verbetering der
haven te Harlingen.
Spoorwegen. Van de 8 miljoen, benoodigd voor den
spoorweg Tilburg-'s Hertogenbosch-Nijmegen, zijn 5 miljoen
in Engeland geplaatst, voor f 108.000 is door belanghebhende
gemeenten en door particulieren ingeschreven en voor de ont
brekende f 192.000 is eene inschrijving geopendgroot 800
aandeelen van f 240.
Oorlogskosten. Onder de werklieden te Amsterdam
circuleert een adres van adhsesie aan die der Staten van
Groningen en der inwoners van de stad van dien naam
waarbij wordt aangedrongen op vermindering der krijgslasten
Vesting Maastricht. Door den heer M. P. Regout te
Maastricht is een gedeelte van den hoofdwal bij de Bosch
poort aldaar aangekocht tot bouwterrein voor f 17500.
Stoomvaart. De op nieuw opengestelde leening der
Kon. Ned. stoomvaart-maatschappijtot het openen eener
rechtstreeksche stoomvaart op Noord-America is niet vol-
geteekend geworden.
Marktwezen. Te Hoorn zijn in 1S69 ter waag gewogen
7597 stapels kaas, wegende 2,020.356 N. P., tePurmerende
7594 stapels, wegende 2.037,036 N. P.
Te Arnhem is eene Werkmans-vereeniging opgericht, met
ongeveer 150 ledenonder voorzitterschap van dr L. Mul
der, bestemd tot wekelijksche bijeenkomsten voor nuttig en
gezellig samenzijn.
Onderwijs. Den 11 is de daartoe verbouwde kazerne
aan de Pontsteeg te Deventer ingewijd als hoogere burger
school waarvoor de daartoe gebezigde lokalen van het ste
delijk atheneum onvoldoende waren geworden.
Te Winschoten is eene ambachtsschool opgericht voor toe
komstige timmerlieden en houtwerkers20 jongelieden nemen
aan de lessen deel.
Aanbestedingen. Den 13 te 's Graveuhagehet ver
diepen der nieuwe haven te Middelburg en het afsnijden van
eene bocht in die haven, minst, inschr. K. v. Wijngaarden
en W. J. Schram te Sliedrecht, voor 687.000.
Gieten. De commissie in de Zijpe, tot wering van het
bedelen met Nieuwjaar en tot betere besteding van de daar
voor gegeven gelden, heeft ditmaal, voor de 18e maal, hare
collecte gehouden, welke f 411 heeft opgebracht en aan 280
hoofden van gezinnen, a 1,47 ieder, is uitgedeeld.
Voor de noodlijdende gezinnen door de overstrooming van
den Bullewijker-polder was tot 6 Jan. aan giften ontvangen
1764.64.
Den 10 is te Aarlanderveen door eenige heeren en dames,
meest van elderseen concert gegeven ten behoeve der di-
aconie-armcn van AlphenAarlanderveenlage zijdeen
Oudshoorndat f 400 heeft opgebracht,
Rampen. Den 9 is op den Baujaard totaal verongelukt
het cngelsche schip W. iV. M. Jdoch het volkmet uit
zondering van den kapitein, die het schip niet wilde verlaten,
gered en te Zierikzee aangebracht.
In den nacht van 89 Jan. is op de Haaks gestrand en
verbrijzeld de engelsche bark Robert and Alexander, met rijst
naar Breinen. Het volk is met de boot aan het noorden
van Texel geland.
Rechtszaken. De rechtbank te Roermonde heeft, ter
zake van het derailleeren van een goederentrein te Blerick
in Juni 1869, den gewezen chef der halte schuldig verklaard
aan het zonder opzet doen ontstaan van gevaar voor een
spoortrein, 't welk hij had moeten en kunnen voorzien en
ten gevolge waarvan verscheidene personen zijn gekwetst
en hem veroordeeld tot 45 dagen eenzame opsluiting en
f 8 boete.
Het prov. gerechtshof in Zuidholiand heeft den 10 uit
spraak gedaan in de zaak van Spanjersberg, drukker van
het Volksblad te Rotterdamenmet vernietiging van het
vonnis der rechtbank wegens onj uiste motiveeringden appel
lant, wegen hoon en laster in een gedrukt en in omloop
gebracht geschrift, veroordeeld tot 2 maanden gevangenisstraf
en 2 geldboeten. De veroordeelde heeft zich tegen dit vonnis
in cassatie voorzien.
De rechtbank te Utrecht heeft den 20 Dec., op den eisch
van den heer Doude v. Troostwijkbeslistdat alle treinen
op den Rijnspoorweg, ook die van Amsterdam over Breu-
kelen en fiarmelen naar Rotterdamte Nieuwersluis behooren
te stoppen tot het opnemen van passagiers. De grootvader
van den eischer had in 1842 bij het afstaan van grond,
dit recht bedongenmaar de spoorwegmaatschappij bewerende
dat zulks alleen de treinen in de richting van Arnhem betrof,
had met de regeling der winterdienst de eerste trein van
Amsterdam naar Rotterdam niet te Nieuwersluis doen ophouden.
Misdrijven. In den vroegen morgen van den 8 is een
veekoopman in den Beemster nabij Purmerende door 3 man
nen aangehoudenvan p. m. f 3U0 beroofd en in het water
geworpen, waaruit hij zich met moeite gered heeft.
Te Rotterdam is in den schouwburg der heeren Bou-
meester 8p Cie. opgevoerd het spectakelstuk "de Non van Kra-
kau." Deu 9 heeft de regeering noodig geacht eene com
pagnie mariniers nabij den schouwburg gereed te houden en
de politie aldaar te versterken, den 10 heelt een gedeelte
van het publiek de tooneelspelers voortdurend belet aau het
woord jte komen en den 11 is het stuk door een ander vervangen.
Bevolking. Op 31 Dec. bedroeg de bevolking van Hoorn
9566van de Zijpe 6680 (2082 in den Anna Paulownapol-
der), van Texel 6193, van Barsingerhorn 2316, van Wielin
gen 2109, van Broek op Langedijk 1008 zielen.
Te 's Gravenhage is den 13, op het voorbeeld van Rot
terdam, eene volksgaarkeuken geopend.
PER TELEGRAAF. llage U Januari.
De Eerste Kamer heeft het hoofdstuk Binnenlandsche
Zaken, na eenige discussiën over de afdcelingen Waterstaat
eu Ouderwijs, aangenomen met 31 tegen 4 stemmen.
Oude kennissendie men in zijne jeugd heeft geacht en
liefgehadterug te zien op rijper leeftijd wekt aangename
herinneringen op, en men maakt er zich een genoegen van,
hen bij anderen in te leiden. Het is dan Dok niet te ver
wonderen, dat onze rijk begaafde Van Lemep, zich in zijn
laatsten levenstijd herinnerende, hoe De Perpioncher's Onder
wijs voor kinderenhein als kind in de hoogste mate had
geboeid, besloot dat boek zijnen landgenooten aan te bieden,
geheel op nieuw bewerkt naar de behoeften van dezen tijd.
En waarlijk, om jeugdige kinderen op prettige wijze bezig
te houden en hun verstand en kennis geleidelijk te ontwik
kelen zal men niet gemakkelijk eene betere handleiding
vinden. Dit boek verdient eene plaats in ieder Nedcrlaudsch
gezin en velen zullen met genoegen vernemendat daarvan
onlangs eene goedkoope uitgaaf is verschenennu compleet
in drie deeltjesdie elk slechts 50 cents kostenzoodat de
prijs geen bezwaar kan zijn voor liendie het zich willen
aanschaffen. Ook ingebonden exemplaren van deze editie
zijn verkrijgbaar met eene kleine verhooging voor den hand.
"Ken u zeiven" is eene gulden spreuk, wier toepassing
in het leven zonder twijfel de ontwikkeling van den mensch
bevorderen kan. In onze dagen vindt die toepassing in één
opzicht ten minste vele voorstanders, want meer algemeen
dan vroeger legt men zich toe op de kennis van den bouw
van het menschelijk lichaam. Maar het peilen der diepten
van den menschelijken geest, van de aandoeningen en harts
tochten, de deugden en de verkeerdheden van den mensch,
zich openbarende in zijn doen ca laten is zeker even be
langwekkend en nuttig als de kennis van zijn lichamelijk sa
menstel. Daarom vestigen wij de aandacht op een boekdeel,
onlangs verschenen onder den titel: De MenschelijkeNatuur
in haar wezen en openbaringen. Vrij bewerkt naar Ch. Dollfu
door Ja. de Vries f - een boek, dak.eeue interessante en
degelijke bijdrage levert tot de kennis van het menschelijk
gemoedslevenen overvloeit van opmerkingenzoo verrassend
en waar, dat zij den lezer telkens aangrijpen en tot nadenken
uitlokken.
Naar wij vernemen zal eerlang bij A. C. Kruseman te
Haarlem de eerste aflevering van een nieuw werk van D'.
J. D. G. Schotel liet licht zien, getiteldDe openbare eere
dienst der Nedcrlandsche hervormde kerk in 16e, 17e en i 8'
eeuw. Voor zoo ver ons bekend is, is er over dit belangrijk
onderwerp nog niet geschrevenen zal Dr. S. het ijs breken,
en, bedriegen wij ons niet, dan zal het hoofdzakelijk het
kerkelijk leven onzer vaderen, en dus ook een overzigt be
vatten van de kerken en haar ameublement, de zeden en
gebruikendie alornme bij de godsdienstoefeningenop de
kerkelijke feesten enz. plaats hadden, der synodendassen
kerkelijke personenadministratiëu enz. enz. Ofschoon wij
mogen veronderstellen dat de heer S. een genoegzaam su-
pellex voor zijn onderwerp bezit, is het echter bijna zeker,
dat op verschillende plaatsen nog heden gebruiken plaats
vinden, vooral op kerkelijke leesten, waarvan men noch den
oorsprong noch de reden kan gissen; dat zich hier en daar
meubels, b. v. preekstoelen, orgels, avondmaal- endoopgoed
enz. bevinden, die merkwaardig zijn door ouderdom of kunst,
en de aandacht van den heer S. ontsnapt zijn. Het is der
halve in het belang en voor de vaderlandsche oudheidkunde
in het algemeen cn voor de geschiedenis der openbare eere
dienst der Neder! Herv. kerk in het bijzonder, dat den heer
S. diergelijke particulariteiten worden medegedeeldopdat
zijn arbeid zoo volledig mogelijk zij. Het spreekt van zelf
dat hier slechts sprake kan zijn van eigendommelijke gebruiken
en merkwaardige, nergens of in zeldzame werken beschreven,
meubelen. Leidsche Courant.)
Ontvangen van de hervormde gemeente te Schermerhorn
ten behoeve der kerkstichting te Heer Hugo Waard, de som
van twaalf gulden.
Alkmaarden 12 Jauuari 1870. M. LUIJMES.
In de vergadering van het Natuurkundig Genootschap van
10 Jan. behandelde het lidde heer JIjeguit de verschil
lende werktuigen, welke door middel van stoom- of wind
kracht gebezigd worden tot het ontlasten der polders van
het overtollige water. Pompen, staande, hellende en hori
zontale schepraderenvijzels, trechter-vijzels enz. werden
achtereenvolgens beschreven en door gangbare, in water
bakken geplaatste modellen aanschouwelijk gemaakt. Een
cn ander diende den spreker om hem te brengen tot de
behandeling van een nieuw wat er werk tuig, het Pomprad,
uitgevonden door deu heer H. Ooermars Jr., civiel-ingenieur
te Schiedam, mede ter vergadering tegenwoordig. De heer
Leguit had, met zijne gewone vaardigheid, ook een model
van dit werktuig samengesteld en stelde daardoor alle aanwe
zigen in staat het te leeren kennen en over de bruikbaarheid
te oordeelen.
Het Pomprad is een verbeterd scheprad: het doet zich
voor als eene groote schijf of platte gesloten doosop welker
omtrek niet meer dan 7 krom gebogen schoepen zijn geplaatst.
De waterloop is voor en achter het rad vrij breed, maar
vernauwt zieh omtrent het midden van hetzelve; op dat ge
deelte is de bodem overeenkomstig het cirkelbeloop van de
einden der schoepen, hol gemetseld, zoodat eene gesloten
pompholte gevormd wordt tusschen elke 2 bij de raawente-
ling naar heneden gekeerde schoependen gesloten omtrek
van de schijf, de beide zijmuren en den bodem van den
waterloop. Bij elke omwenteling wordt dus 7 malen de in
die pompholte bevatte hoeveelheid water naar buiten gestuwd,
en wel door den gebogen vorm der schoepen zonder eenige
beroering, zonder merkbaren tegenstand, zonder noemens
waardig verlies, zonder waterboog, en bij dat alles onaf han-
kelijk van den stand van den boezem, ver boven.de hoogte
der as van het rad.
Het gewone scheprad is onvoldoende bij slappe winden
en hoog buitenwater, zijne werking gaat steeds met verhes
en tegenstand gepaard; het pomprad daarentegen kan met
alle snelheden opnaaien, het blijft opvoeren hoe ook de
hoogten van beneden- of bovenwater veranderenen liet
nuttig effect, d. i. de werkelijke opvoer van water in ver
houding tot het vermogen van stoom- of windwerktuig, kan
op het buitengewoon hooge cijfer van 90 p.ot. gesteld worden.
Het rad is bovendien sterk en goedkoop, goedkooper dan
een gewoon sclieprad.
De opgenoemde voordeelen bestaan niet enkel meer in de
verwachting van den uitvinder, maar zijn reeds in werkelijk
heid verkregen en door zeer nauwkeurige waarnemingen
geconstateerd. Het polderbestuur van het Laag Heniaal, bij
's Hertogenbosch, 1S00 bunders groot, liet bestaande stoom-
scheprad onvoldoende keurende, heeft dat in 1868 door den
heer Ooermars door een pomprad doen vervangen, hetgeen
binnen 10 weken verricht werd. Bij contract was eene
waterverplaatsing van 41 kubieke meters per minuut bedon
gen en iu werkelijkheid werd eene van p. m. 76 verkregen,
zoodat liet bestuur dan ook in het volgende jaar, ter benut
tiging der overtollige stoomkracht, tot de plaatsing van een
tweede pomprad is overgegaan.
De hoofdopzichter van Rijnland, de heer Kros, vond zich
dan ook gedrongen om een gunstig getuigenis aangaande
dit werktuig afteleggen, en de heeren Stieltjes, Conrad en
Re.ucens, in 1S68 in commissie gesteld om voorstellen le
doen tot eene betere waterloozing van Rijnlandraadden tot
proef aan om een der schepraderen van liet stoomgemaal te
Gouda door een pomprad te vervangen.
Eene goede bemaling is inderdaad eene levenskwestie vöor
vele polders in Noordliolland; wij achtten het daarom nuttig
in dit blad de aandacht der besturen van waterschappen op
het werktuig van den heer Ooermars, die op zijne vinding
octrooi verkregen heeft, te vestigen. Da reconstructie van
een sclieprad tot een vijzelmoleu is eene kostbare en om
slachtige zaak, de verwisseling van een scheprad dooreen
pomprad biedt zoo weinig bezwaren, dat eene veelvuldige
toepassing van dit werktuig, iu liet belang van den land
bouw, mag verwacht worden. Yoor belangstellenden is het
model ten huize vau den heer Leguit, te Heer Hugo Waard
te bezichtigen en liggen een paar brochures aan het bureau
vau dit blad ter lezing. Wie uitvoeriger inlichtingen ver
langt, schalie zich aan het werkje: Het Pomprad, een ver
beterd scheprad. Eenvoudig toegelicht door J. B. H. v. Royen.
Utrecht, bij Kemink en Zoon, 1869. C. W. B.
VERZENDING VAN VERSCHE BOTER.
"Hoeveel Egypte, dat eenmaal 't toppunt van beschaving
bereikte, ook titans bij Europa ten achteren is, heb ik er
toch nog iets kunnen leeren, dat van groot belang voor ons
Hollanders, zoo beroemd door onze boter, is. Het trok
namelijk mijn aandacht op onze bootdat de boter hij ons
ontbijt, ofschoon ongezouten, te midden van zulk eene hitte,
zoo uitstekend goed en aangenaam van smaak bleef, terwijl
ik bijna nergens koeien aan onze landingplaatsen zag en wij
dikwijls buffelmelk bij onze koffie en thee erlangden. Na
een nauwgezet onderzoek bemerkte ik dat deze boterdie
naar men mij verzekerde ongezouten van Milaan werd ver
zonden in biikken bussen ter groote van J botervat bewaard
eu daarin zóó geplaatst wasdat 't blik volkomen in dat
vat paste. Even als de blikken bussen met aspergesgroene
erwtensardines enz., wordt 't blik toegesoldeerdzoodat
er geen lucht bij kan komen. Bij 't gebruik op de boot
blijft de boter in 't blik, dat niets geroest was, en dit blik
wordt ook in 't vat gelaten en geopend zonder de minste
bijvoeging van zout. Men doet er niets bij om de boter
volkomen goed te houden dan frisch gezuiverd waterdat
om den anderen dag wordt ververscht. Boven op de boot is
het brandend heet; iu een aan alle zijden aan de zonnestralen
blootgesteld hokwerd deze boter aldus zóó goed, ofschoon
geheel ongezoutenbewaarddat ze volkomen den verscken
smaak behield alsof ze eerst zeer kortelings was toebereid,
't geen vooral aan de Italianen en Duitschers genoegen deed
die nimmer boter met zout op hun brood gebruiken."
(Fragment uit eene Correspondentie
in de N. Rott. Ct.)
Het lijk van den reeds sedert eenige weken vermisten persoon
is den 8 nabij Koedijk in het Kanaal gevonden. De aan
wezigheid van ëenige voorwerpen van waarde doet het ver
moeden van een gepleegd misdrijf te niet. Vermoedelijk is
de verdronkene, door de duisternis of den mist misleid,
zijne woning voorbij en aan het einde der Korte-Nieuwe-
sloot in het water geloopen.
Het kiescollegie der herv. gemeente heeft uit het
vroeger opgemaakte drietalmet groote meerderheid van
stemmen, tot predikant beroepen den heer J. liraijenbeltte
Heemstede.
Van wege het armbestuur der nederlandsch-israëhtisc'ie
gemeente alhier, zal op Donderdag, den 20 Januari e. k.,
aan de huizen der ingezetenen eene openbare collecte gehou
den worden.
De Koning heeft aan Jan Ton door liet prov. ge
rechtshof in Noordholland wegens brandstichting tot de
doodstraf veroordeeld kwijtschelding van die straf verleend
en haar veranderd in tienjarige tuchthuisstraf.
