m
T%veeenzevenligste J aar gang.
1870.
No. 6,
ZONDG
6 FEBRUARI.
<E>ffictccl (Bcbccltc
Loting voor de Nationale Militie.
B1lt\imrGER.
De Anna-Paulowna-polder.
ÜLSlckclijfiscïtc ücuicïttcu.
Belgie.
Pruisen.
Saksen.
Beieren.
A I. k N A I I S C i!
I
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prijs per kwartaal O,GS, franco per post f 0,&0,
afzonderlijke nommers 5 Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers HERM*. COSTER ZOON.
R IA V
De Advertentiën kosten van 1—5 regels 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van belanghebbenden
Dat de loting der in het vorige jaar in deze gemeente voor
de Militie ingeschrevenen, zal geschieden op Woensdag, den
9 Februarij aanstaande, ten Raadhuize der gemeente Alkmaar.
Zij worden mitsdien opgeroepen, om zich op dien dag,
des voormiddags ten 9 ure, aldaar te bevinden, om te loten
en opgave te doen van de redenen van vrijstelling, die zij
ter zake van de Militie vermeenen te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlangen wegens
broederdienst of op grond van te zijn eenige wettige
zoon en geen halve broeders hebben, moeten zij zich
linnen drie dagen na de loting ter Secretarie vervoegen, om
de noodige opgaven te doen en bovendien op Vrijdag, den
25 Februarij e.k., des namiddags ten 0 ure, in het Raadhuis
verschijnen, vergezeld van twee bij den Burgemeester bekende
en te goeder naam en faam staande meerderjarige ingezetenen,
die het vereischte getuigenis kunnen afleggen en het aidaar
optemaken getuigschrift onderteekenen.
Burgemeester en Wethouders vccrncemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
4 Februarij 1870. F)e Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen den belanghebbenden in herinnering, dat ieder be
voegd is zich van de dienst bij het brandwezen vrijtekoopen,
tegen betaling eener jaarlijksche contributie, ten behoeve der
gemeente, van drie gulden vóór de loting in de maand Fe
bruarij en van zes gulden na de loting in de maand April
ten kantore van den gemeente-ontvanger, waardoor men ech
ter niet uitgesloten wordt van de verpligting om de betrek
king van brandmeesteradsistent-brandmeester of komman-
deur, daartoe benoemd wordende, waartenemen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
4 Februarij 1870. Be Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
Ter gemeente-secretarie zijn voorhanden de volgende druk
werken:
Instructie stads-aanplakker5 cents.
Verordening op het begraven en vervoeren van lijken 5
Reglement begraafplaats10
Instructie doodgraver5 n
Instructie stads-omroeper5
Belasting verordeningen op het begraven van lijken 10
Verordening regelende het onderwijs aan de open
bare scholen20
POSTERIJEN.
De DIRECTEUR van het POSTKANTOOR te ALK
MAAR brengt ter kennis van belanghebbendendat gedu
rende het jaar 1870 de tijdstippen van verzending der cor
respondentie voor Nederlandsch Oost-Indië zijn als volgt
Over MARSEILLE.
Over
TRIEST.
Januarij
13, 19, 27.
12,
26.
Februarij
10, 16, 24.
9,
23.
Maart
10, 16, 24.
9,
23.
April
7, 13. 21.
6,
20.
Mei
5, 11, 19.
4,
18.
Junij
2, 8, 16, 30.
6, 14, 20, 28.
1,
15, 29.
Julij
13,
27.
Augustus
3, 11, 17. 25, 31.
10,
24.
September
8, 14, 22. 28.
7.
21.
October
6, 12, 20, 26.
5,
19.
November
3. 9, 17, 23.
2,
16, 30.
December
1, 7, 15, 21, 29.
14,
28.
Uiterlijk
's avonds ten 7 ure ter post bezorgd.
Be Directeur voornoemd,
GOUWE.
Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn,
verzonden gedurende de 1« helft der maand Januarij 1870:
J. JULZING Almelo, II. GOETHOORN, MARIA
SCIILUITER, W. van der LAAN, J. STEGEMAN
P. ROS1ELLEAmsterdam, E. GROOTHUIS (2 stuks)
Harderwijk, P. KUIPER Hoogwoude, A. STIERMAN de
Kinderdijk, C. van ZIJDEN Ommerschans, J. VRIJLAND
Rotterdam, L. ELLERMAN, I'. VLAM. J. KISTEMA-
KER, de Rijp, Z. SCHUITEMAKER Schermer, P. J
ZANDBURG Stavoren, W. SONNE VELD Wassenaar,
K. VECHT (niet vermeld).
Van de hulpkantoren Rustenburg:
J. B. HULSKAMP Amsterdam, H. J. VELDHUISEN
Volendam.
Be Rijp: M. W. STOL TE Amsterdam.
Schoorldam: W. WILMZEN Texel.
Wognum: L. GUILE JAN Amsterdam.
De ruim 5000 bunders land in den noord-oost-hoek van
Noord-Holland, onder dezen naam bekend, zijn één der laatste
veroveringen van Nederland op zijn ouden vijand in zoo
vele andere opzichten zijn vrieud de zee. 't Was ook
hier niet anders dan terugneming van vroeger verloren ter
rein, herovering van weleer ontweldigd gebied. Dc over
blijfselen van een weg in de richting van het westen naar
het oosten, sporen van vroegere verveeningen, waterputten
enz., na de droogmaking ontdekthebben aangetoond dat
niet altijd het water hier meester was. Het tijdstip der over
strooming schijnt omstreeks het midden der twaalfde eeuw
gesteld te moeten worden.
Thans biedt het grootste deel van dezen polder het schouw
spel aan van een vruchtbaar oordwaar in den zomer het
vlas, de tarwe, de meekrap, de haver, de gerst en dc aard
appelen in bonte schakeering de velden tooien. "Goud uit
schuimzal de dichterlijk gestemde bezoeker van dezen
uithoek uitroepenals hij over al die akkers zijn oogen laat
weiden, tot waar de gezichteinder het terrein zijner beschou
wing sluit. //Goud uit schuim," zal hij andermaal uitroepen,
wanneer men hem vertelt, dat het duizendtal bunders alleen
die in IS69 met vlas waren bebouwd, ruim f 300.000 hebben
opgebracht. //Goud uit schuim," zal zijn uitroep blijven,
wanneer men hem mededeelt, dat in datzelfde jaar 1869 zestig
bunders land zijn verkocht voor 100,000 vrij geld.
Maar onze opgetogen bezoeker wordt op zijn tochtje ver
gezeld door een nuchter proza-menschdie hem brengt in
het westelijk deel van den polder, te midden van de 400
a 500 bunders zandgronddie grootendeels nog even dor en
schraal daar liggen, als de zee ze heeft opgeleverd. Hij zal
zich verplaatst meenen in een woestijnen het zal noodig
zijn hem de enkele bunders te toonen die men in de laatste
jaren is begonnen te ontginnenom hem te doen gelooven
dat ook deze gronden instaat ziju vruchten voort te brengen.
De proza-mensch zal onzen reeds vrij kalm geworden bezoeker
verhalen, hoe de oorspronkelijke Maatschappij tot indijking
van den Westertcaardlater naar onze toenmalige Koningin
herdoopt in Anna-Faulovna-polder, in 1844 tot uitvoering van
het door haar ondernomen werk een leening heeft gesloten
van f 1,200,000, onder hypothecair verband van het grootste
gedeelte van den geheelen polder; hoe deze maatschappij haar
werk echter niet kon voltooien, en in 1847 haar rechten en
verplichtingen overdroeg aan haar opvolgster de Anna-Pau-
lowna-Maatschappijhoe ook deze nieuwe maatschappij niet
kon voldoen aan hare verplichtingen jegens de hypotheekhou
ders, zoodat in 1851 de verbonden 3200 bunders in het open
baar werden verkocht, die echter, in plaats van de 1,200,000
waarvoor zij verhypothekeerd waren, slechts f 253,545 op
brachtenen hoe aan de hypotheekhouders in plaats van het
geheele tekort, niet meer kon worden uitgekeerd dan de f 12,874
die de inmiddels reeds ontbonden maatschappij als saldo in kas had.
De proza-mensch zal zijn verhaal wellicht besluiten met dc mede
deeling, dat de 147 aandeelhouders in de Anna-Paulowna-
Maatschappij een gezamenlijk bedrag van f 1,100,000 hebben
gestortwaarvan zij bij de ontbinding en vereffening der
maatschappij niets hebben terugontvangenen de dichterlijk
gestemde, aanvankelijk zoo opgetogen, later reeds kalmer
geworden bezoeker zal voor het minst tot de erkentenis
komen dat er veelzeer veel goud noodig geweest is om
dit schuim goud te doen voortbrengenmisschien zal hij
zelfs tot een ander uiterste overslaanen den polder voor
stellen als "gemest met de tranen der vroegere bezitters.
Als inderdaad de dichterlijke bezoeker geheel tot moede
loosheid mocht vervallen, en wellicht in wanhoop gaat uit
roepen zoo gaat het in ons land met wezenlijk nuttige onderne
mingen; geldverlies en verdriet is het einde, en de ongeluk
kige uitslag schrikt voor het vervolg ieder af van zijn geld
in dergelijke zaken te wagendan zou het wenschelijk
zijn dat de proza-mensch weer het woord opvatte. Misschien
zou hij in dezer voege kunnen spreken: Een verstandig man
laat zich door de misslagen van anderen niet afschrikken van
de onderneming van inderdaad nuttige en ten slotte winst
gevende zakenmaar hij doet met die misslagen zijn voor
deel hij leert er uit wat hij moet vermijden. Elke misslag
leert iemand ietsals hij maar leereu wil. De droogmaking
van den Anna-Paulowna-Polder is een leerschool voor elke
volgende inpoldering. Zij heeft geleerd, dat door indijking
en droogmaling de grondenofschoon alles in zich vereeni-
gende om vruchtdragende akkers te worden, nog geen
waarde verkrijgenmaar dat daartoe goede wegen en vaarten
en onder alle omstandigheden voldoende middelen van be
maling vereischt worden, evenals zeker verloop van tijd omhet zee
water geheel uit den grond te doen wegtrekken en de koude
te verdrijven die er in overblijft. Alles wat daartoe noodig
isalle gelden om den in te dijken polder geheel en in alle
opzichten voor bebouwing en bewoning-geschikt te maken,
behooren op de begrooting van kosten uitgetrokken te worden.
Die er land koopt, moet de rente van zijn geld gedurende
eenige jaren zonder hinder kunnen ontberen, en geen ander
doel hebben dan zich een m de toekomst rentegevend landbe-
zit te bezorgen, of een groote onderneming van algemeen nut
te steunen. Maar al zijn er ook bij de indijking en ontginning
van den Anna-Paulowna-Polder vele misslagen begaan en vele
misrekeningen gedaan, die groote teleurstellingen ten gevolge
hadden, al hebben de eerste ondernemers, de aandeelhouders
in de maatschappij die deze nieuwe wereld tot geschikten
bouwgrond en tot een bewoonbaar oord heeft gemaakten
de eerste eigenaars van den grond daardoor groote verliezen
geleden, hier kan in de verste verte geen sprake ziju van
mislukking, neen, de onderneming is gelukt, er is een groot
en goed werk tot stand gebracht. Dat gevoelden de leden
van don Raad van Bestuur der Anna-Paulowna-Maatschappij,
toen zij in 1852 hun medeaandeelhouders het verlies der
gestorte f J, 100.000 aankondigden, waarin zij, slechts vier
in getal, voor ecu gezamenlijk bedrag van f 68.750 deelden,
en die mededeeling met deze woorden besloten: «Wij be-
"treuren het, dat door dezen afloop der zaak de gestorte
"gelden voor dc deelhebbers verloren zijn; een verlies waarin
"door de leden van den Raad, als behoorende onder de
"grootste aandeelhouders, een aanzienlijk gedeelte wordt ge-
"dragen. Doch bij al de ondervondeue teleurstelling meenen
"wij niet uit het oog te mogen verliezen, dat door de in-
"dijking vaii den Anna-Paulowna-Polder eene grootsche on-
"derneming is tot stand gebragtdie eenmaal vruchten dragen
"zal voor de welvaart van het vaderlaud."
Wat mag aanleiding gegeven hebben tot dit uitstapje naar
den Anna-Paulowna-Polder? De Memorie strekkende tot
toelichting van het verzoek gedaan door de ingezetenen van den
A.-F.-l older om deze indijking te verheffen tot eene zelfstandige
gemeente, in September 1869 opgemaakt, en waaraan tevens
het bovenstaande ontleend is. Want zoover is het gekomen,
dat de polder een zelfstandig bestaan als gemeeute verlangt,
en zich volkomen in staat en bereid verklaart de daaraan
verbonden kosten te dragen. Het is bekend, dat de polder
in 1845 voorloopig bij de gemeente Zijpe werd ingedeeld.
Die voorloopige toestand heeft thans naar de meening der
ingezetenen lang genoeg geduurden zij vragen scheiding
overeenkomstig dc bepalingen der gemeentewet. Uit de
Memorie blijktdat het gemeentebestuur van de Zijpe de
administratie reeds dadelijk heeft ingericht met het oog op
een waarschijnlijke afscheiding van het nieuwe toegevoegde
deeldoch dat die toestand niet langer is vol te houden
en dat een inniger administratieve vereeniging, een meer
volkomen ineensmelting van het oude en het nieuwe deel
der gemeente onvermijdelijk iszoodat thans het oogenblik
is gekomen om een beslissing te nemen omtrent een splitsing,
die later veel bezwaarlijker zou zijn.
De Memorie wijst als redenen voor de splitsing op het
volgende
De gemeente Zijpe was reeds voor de toevoeging van den
polder één der grootste van Noord-Holland, en werd door
die toevoeging bijna nog eens zoo groot. Een bezoek van
burgemeester, secretaris of ontvanger kost dus veel tijd.
Er bestaat zeer weinig onderling verkeer tusschen de be
woners van het oude en het nieuwe gedeelte. Men kent
elkander niet. De bevolking van het oude deel bevat geheel
andere bestanddeelen dan die van het nieuwe. Bij de ver
kiezingen voor den gemeenteraad komen de ingezetenen van
den polder daardoor bijna niet in aanmerking. Slechts één
raadslid is uit den polder gekozen.
Het bestuur kan zich in den polder slechts zeer zelden
vertoonen. De belangen van den polder staan achter bij
die van het oudere deel der gemeente, waartoe daarenboven
medewerkte het denkbeeld dat de toevoeging van den polder
slechts tijdelijk was. Welk gemeentebestuur kan veel belang
stellen in een deel dat weldra weer zal worden afgescheiden
In de behoeften van onderwijsarmenverzorgingpolitie
brandbluschmiddeleu wordt niet voldoende en traag voorzien.
De gemeenteraad is voor de scheiding. Hij is van mee
ning dat het verschil van inzichtenvan behoeftenvan
aard en zeden in de beide deelen der gemeente zoo groot
isdat het onmogelijk is beider belangen behoorlijk te be
hartigen en dat het eenige middel om aan de steeds groo-
ter wordende klachten te gemoet te komenin een afschei
ding moet worden gezocht.
De polder verkeert in goeden staat. De zeeweringen zijn
voldoende, worden met zorg onderhouden, en door voort
durende verhooging en verzwaring der steenglooiingen ver
sterkt. De bemaling laat zeer weinig te wenschen meer
over, en wordt nog jaarlijks verbeterd. De vaarten zijn met
de binnenvaarten in Noord-Holland en met het Noord-Hol-
landsch Kanaal door schutsluizen verbonden. Er zijn grind
wegen aangelegd over een lengte van 50,000 el, en de
Staats-spoorweg doorsnijdt den polder, die zich in het bezit
van een station en een telegraafkantoor mag verheugen. De
bevolking telt ruim 2500 zielen. Er zijn twee ruime scho
len elk voor 175 kinderen. Er bestaat een zelfstandige
Hervormde gemeente met kerkpastorie en begraafplaats
weldra zal hetzelfde voor de Katholieken bestaan. De grond
neemt snel toe in vruchtbaarheid en koopwaarde; landen die
in 1851 bij den openbaren verkoop ter voldoening aan de
hypotheekhouders voor 100 per bunder zijn verkocht, gel
den thans van f 800 tot f 1500 en meer. De vraag, of de
polder de kosten eener afzonderlijke administratie als zelf
standige gemeente zal kunnen dragenwordt in de Memorie
op afdoende wijze beantwoord door een lijstje van gemeenten
in Noord-Holland, waarvan de ingezetenen minder in de per-
soneele belasting betalen dan de Anna-Paulowna-Polder. Het
J gedeelte dezer belasting dat het rijk aan de gemeenten
afstaat, bedraagt voor den polder zonder de opcenten/"3200.
In 89 Noord-Hollandsche gemeenten bedraagt het minder,
te Petten slechts f 243te Winkel zelfs niet meer dan
f 3168. Dit bewijs kan afdoende worden geacht.
Den 15i;l1 Februari 1869 werd een vergadering gehouden van
de notabelste ingezetenen van den polder, waarin de wensch
tot afscheiding met de volgende verklaring werd besloten
»De Anna Paulowna polder, thans voorzien van goede
"zeedijkengoede bemalingsmiddelengoede vaarten en we-
"gen, zelfs van een spoorweg, begint zich al meer en meer
"te ontwikkelen, en de landen nemen jaarlijks in vruchtbaar-
»heid toe. De polder kangoed beheerd en met kracht en
"verstand bebouwd, een sieraad van Noord-Holland worden.
»De eerste indijkers hebben zich vele opofferingen getroost
"en vele bezwaren overwonnen. Zullen hunne opvolgers daarin
//achterstaan Neen, wij willen toonen, dat als het de taak
"is van het polderbestuur, om de werken des polders in orde
"te houden en meer en meer te volmaken, het de pligt der
"bewoners isom voor een goed burgerlijk beheer te zorgen
//en zich de bezwaren te getroosten, die vooral in dc eerste
"jaren daaraan verbonden zullen zijn.
"Zoo zullen wij eenmaal met eere worden genoemd in de
//rij der vaderlandsche gemeenten."
Zou een zoo krachtig uitgesproken wensch geen gehoor
verdienen? En zou een gemeente waarin zulk een geest
zich openbaartniet met vertrouwen de toekomst kunnen te
gemoet gaan? W. v. d. K.
De Kamer der Vertegenwoordigers heeft den 27, met 68
tegen 18 st., machtiging verleend tot de gerechtelijke ver
volging van den antwerpschen Afgevaardigde Coremans, we
gens het antidateeren van eene huurceel, ten einde zich als
kiezer te Antwerpen te doen inschrijven.
De groote deputatie uit de engelsche gemeentebesturen
belast met het overbrengen van het nationale adres, den
Koning gedurende zijn verblijf in Engeland aangeboden, is
den 31 Jan. te Brussel aangekomen, door het gemeentebe
stuur aan het station begroet en in fraaie rijtuigen naar het
"IIótel-Belle-Vue" gebracht. Den volgenden dag is het
prachtig versierde en gebonden, en in een zilveren kistje
gesloten adres, in de groote zaal van het Paleis-ducal, in
tegenwoordigheid der Kon. familie en van vele genoodigden,
den Koning overhandigd, die in welsprekende bewoordingen
zijnen inuigen dank voor dit bewijs van genegenheid be-
tuigde. s Middags had een gala-diner van 200 couverts
plaats.
Den 19 Jan. is, in 71jarigen ouderdom, overleden msgr.
J. O. Muller, bisschop van Munster.
Bij verordening van den minister van eeredienst en on
derwijs is voor de Rijnprovincie de schoolplichtigheid der
kinderenonverschillig van welke godsdiensttot het einde
van het 14" levensjaar uitgebreid.
De Tweede Kamer heeft, met alg. st. op 2 na, besloten
het 83® artikel der grondwet, met zijne beperkingen der
vrijheid van spreken, opteheffen.
Dr. Bóllinger heeft het hem aangeboden eereburgerschap
van Munchen afgewezen, dewijl zijne "Verklaring" slechts
betrekking had op eene zuiver kerkelijke kwestieen hij
er alzoo de hand niet toe leenen mag. dat de uitsluitend
godsdienstige vraag op een haar vreemd gebied worde over
gebracht.
Van een groot aantal aanzienlijke leden der universiteit
te Breslau en andere voorname ingezetenen dier stad is hem
een adres van sympathie toegezonden.
De 1' Kamer heeft het ontwerp-adres van antwoord op
de troonrede aangenomen, waarin wantrouwen jegens het
ministerie wordt aan den dag gelegd. Slechts 12 leden
hebben er tegen gestemd.
De Koning heeft den 30 al de ministers en de 12 leden
der 1". Kamer, die tegen het ontwerp-adres van antwoord
gestemd hebbenaan zijne tafel ontvangen.
