1870. Tweeenzeventigste J aargang. No. 25. ZO ND AG 19 J D M I. #fftctccl (Ocbccltc. ÏIcl argument van Tartufe. S&tckclijfiscftc Berichten. H el gi e. Pruisen. Dreinen. Deiereu. Oostenrtjk-Dongarjje. Zwitserland. Italic. kerkelijke Staal. Spanje. A 1 kflAA It s C II1 IIO I' li t T. Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag avond te 7 uren. Prijs per kwartaal O,GS, franco per post f O.SO, afzonderlijke nommers S Cents. Brieven franco aan de Uitgevers HERM». COSTER, ZOON. De Advertentiën kosten van 15 regels 0,75, voor elke regel meer 15 Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag 1 Uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan; ingezonden berichten een dag vroeger. De COMMISSARIS des KONINGS in de provincie NOORD-HOLLAND Brengt ter kennis van belanghebbendendat door de ver nieuwing van de brug bij de Texelsche barrière te Alkmaar, gelegen in den Rijks grooten weg naar bet Nieuwediep de PASSAGE over en door die brug GESTREMD zal zijn, van af heden den 13 Junij tot nadere aaukondiging. De gemeenschap voor voetgangers zal kunnen plaats heb ber. over een loopbrug over de stads singelgracht. Het verkeer voor rijtuigen zal kunnen geschieden door de Bergerpoort te Alkmaar eu verder langs den stationsweg of den stadssingel. De Commissaris des Rollings voorn. Haarlem 13 Junij 1870. RöELL. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter kennis van de belanghebbenden: dat de loting en naloting voor de schutterij zullen plaats hebben op Don derdag 30 Junij aanstaande's namiddags ten 0 ureten raadhuize der gemeente Alkmaar. Burgemeester en Wethouders voornoemd AlkmaarA. MACLAINE PONT. 17 Junij 1870. De Secretaris, NUHOUT VAN DER VEEN. W. J. A. BRONS, gepasporteerd provoost bij de marine, wordt in zijn belang verzocht zich ter Secretarie aantemelden. VERGADERING van den RAAD der gemeente ALK MAAR, op Maandag, den 20 Junij 1870, des namiddags ten 1 uur. Namens den V oorzitter van den Raad, NUHOUT van der VEEN. De KAMER van KOOPHANDEL en FABRIEKEN te ALKMAAR maakt bekend, dat, van Maandag 20 tot Zaturdag 25 Junij e.k., van 's voormiddags 10 tot 's na middags 2 ure, in haar gewoon lokaal op het Stadhuis, ter lezing zullen liggen: 1. Statistiek van het Koningrijk der Nederlanden, behelzende de staten van de in-, uit- en doorgevoerde voornaamste handelsartikelen gedurende de maand April 1870. 2. Verzameling van konsulaire berigten en verslagen over nijverheid, handel en scheepvaart, deel III. 6 en 7. Verslag van den President en verslag van de Commis sarissen der Nederlandsche Bank over het dienstjaar 1SG9 1870, uitgebragt in de vergadering van aandeelhouders op 18 Mei 1870. Lijst van de Nederlandsche oorlog- en koopvaardijschepen met hunnen onderscheidingsseinen uit het algemeen sein boek, bijgewerkt tot 1 April 1870. De Kamer van Koophandel en Fabrieken voornoemd Alkmaar, F. M. AGHINA, F oorzitter. 18 J-ukij i870. J. P. KRAAKMAN, Secretaris. 3. 4. POSTERIJEN. De DIRECTEUR van het POSTKANTOOR te ALK MAAR brengt ter kenmsse van belanghebbenden, dat er eene IJZEREN BRIEVENBUS geplaatst is, aan de CHOOR- STRAAT, aan de oostzijde der woning van den Koster der Groote Kerk. De Directeur voornoemd, GOUWE. Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn, verzonden gedurende de 2f. helft der maand Mei 1870. Mr. W. II. van CAPELLE, P. L. ZEEMAN, Amster dam; W. POS, 's Hage; P. van LIENEN, Groet; C. KNAAP, II. MEIJER, Ileilo; 1). van den HENSEL, liellevoetsluis; HARMSEN, Nieuwediep; IMMETJE DOERS, Lagediik; Wed. G. KROON, J. ROOD, Scliagen; BALTUSSeher- merhorn; P. A. KEIIL, Tiel; G. J. van LEEUWEN, Utrecht; Mej. M. KALLUF, Zwolle; Wed. W. OOSTIN- DIEP. RIETVELDT, Zijpe. Van de hulpkantoren De RijpS. I. MES, Schagen. Schoorldam: J. de VRIES, Alkmaar; Wed. van ZIJL, Amsterdam. //Ghy yvert krachtigh voor De glori van Godts naemdoch zonder t' overwegen Dat Godt, bot puntwaerin zijn hoogheit is gelegen Veel beter kent dan wy; dies staeck uw onderzoeck." Vondel. (Lucifer.) •/Des intéréts du ciel pourquoi vous chargez-vous Pour punir le coupable a-t.-il besoin dc nous Laisscz-lui, laissez-lui le soin de ses vengeances." Molière (le Tartufe). Tartufe is er in geslaagd, den scherpzienden zoon van zijn onergdenkenden vriend uit het ouderlijk huis te doen ver drijven, hem te doen onterven en vloeken. Een oom van den verdreven jongeling verzoekt den vromen man de hem aangedane beleediging te vergeven en de verzoening tus- schen vader en zoon te bewerken. Wat mij betreft" niets liever dan dat antwoordt Tartute, - ik wil hem gaarne vergeven; maar het belang des hemels is er mee gemoeid. De hemel zou er niet in bewilligen. Op denzelfden grond hooren wij thans velen zich tegen de afschaffing der dood straf verklaren; onder anderen den heer van Loon in de Tweede Kamer. //De mensch is naar het beeld Gods geschapen zei deze Nederlandsche volksvertegenwoordiger. God heeft daarom gezegddat het bloed van den mensch door deu menseh zelf moet vergoten wordenomdat dc mensch naar het beeld Gods geschapen is." Verder: //Degeen die rnen- schenbloed doet vloeien, vergiet het bloed van den beeld drager Gods. De majesteit Gods wordt geschonden in den persoon van zijn beelddrager. Bij de eerste instelling der maatschappij is als regel gestelddat God verzaakt, wordt wanneer in Zijn beeld zijne majesteit wordt geschonden." Alweder verder: //De grondslag van den Staat is gerech tigheid omdat de mensch gevormd is naar Gods beelden God bij uitnemendheid gerechtigheid is: gerechtigheid en waarheid zijn volgens dc llciüge Schrift de grondslagen van Gods troon; en als de mensch in waarheid de beelddrager Gods is, dan moet ook in den mensch, hoe ellendig en on kenbaar geworden door den val, iets van die gerechtigheid Gods gevonden worden. Het eerst en duidelijkst ziet men dat in het zoo dikwerf besproken en gehoonde woord van den talio. De wet van den talio is de eerstewel ruwemaar toch ware openbaring van die gerechtigheid Gods in den mensch, van die wet die God in den mensch geschreven heeft, dat wat hij doet aan een ander het billijk is dat dit hem ook wordt gedaan." //De voorbeelden zijn talloos zegt de heer van Loon in het vervolg van zijn rede datwaar het volk gruwelen ziet plegenhet de partij genomen heeft van onschuldig vermoorden of verdruktenen zich verzet tegen den machtigen verdrukker, terwijl het dan alleen ge noegdoening zag, wanneer aan dien laf hartigen beleediger of moordenaar hetzelfde gedaan werd wat hij gedaan had. In dat opzicht heeft het volk geen genoegen in wraak, maar eischt het rechtvaardigheid." //Wanneer de overheid het zwaard gebruikt, doet zij dit als Gods dienaresse." Als eindelijk de heer van Loon de tegenwerping behandeltdat de doodstraf den tijd der bekeering plotseling afsnijdt, roept hij uit: //Jadat zou een argument zijn, indien de dood straf een door de menschen uitgevonden straf ware; maar zoodra het God zelf is, die hare toepassing gebiedt, is hot een argument dat vervalt." Ad majorem Dei gloriam Tot grootere eere Gods. Wat al gruwelen zijn ouder die leus bedreveu! Hoevelen hebben met een gerust geweten tegen hunne broederen gewoedin de heilige overtuiging dat zij een Gode welbehaaglijk werk verrichttenOmdat hij de goden des lands verachtte, werd Socrates tot den giftbeker veroordeeld. Hij heeft God ge lasterd wat hebben wij nog getuigen noodig? riep Rajafas, de hoogepriesteren verscheurde zijn kleederen, en Jezus werd gekruisigd. Allah eiseht van de geloovigen de verbrei ding der ware leer door het zwaard, leerde Mahomeden het zwaard keerde niet in de scheede, voor de halve wereld hem had erkend als den laatsten en waren profeet. Ter eere Gods en omdat het zijn heilige wil werd geacht, hebben de Christenen Jodeu en Moren mishandeld en verbrand, en te gen elkander gewoed als verscheurende dieren. Als het mensche- lijk gevoel in verzet wilde komen, werd het totzwijgen gebracht door de machtspreuk: het is Gods wil; gij handelt als dienaar Gods, Hij eischt het. Als het rechtsgevoel zich verhief tegen de willekeurige beschikking van een enkelen gebieder over het leven en de goederen van millioenen onderdanenen naar den oorsprong vroeg van zulk een buitensporige machtwas het antwoord alweer een beroep op een goddelijke beschik king de Koning heersoht bij de gratie Gods. En nu in naam van Christendom en beschaving de afschaffing der dood' straf wordt verlangdroepen Christen-leeraars en Christen staatslieden uitde overheid mag als Gods dienaresse het zwaard niet afleggen. De mensch is beelddrager Godsen daarom eischt God zelf dat van hem die 's menschen bloed vergiet, ook het bloed vergoten wordt. Wanneer zal de tijd komen, dat men den hemel zeiven voor zijn eer zal laten zorgen Wanneer zal men tarwe en onkruid gezamenlijk laten opwassen tot den dag des oogsteseu alleen op onder linge bescherming van personen en goederen bedacht zijn Wat te zeggen van 's heeren van Loon's beschouwing over den talio, de wedervergelding? In die wet, die wil dat den overtreder hetzelfde kwaad wordt aangedaan dat hij zijn slachtoffer heeft gedaandie oog om oog en tand om tand eiseht, ziet deze vertegenwoordiger de eerste, wel ruwe, maar toch ware toch ware openbaring van de gerechtig heid Gods in den mensch. Een eerst en ruw besef van reciit kan die onverbiddelijke wedervergelding geëisclit hebben; bij half beschaafde volkenbij de menschheid in haar eerste ontwikkeling is die eisch zeer verklaarbaarnatuurlijk zelfs. //Gij hebt gehoord dat den ouden gezegd isoog om oogtand om tandstaat ergens geschreven den ou den begrijpelijk is het dan ookdat de heer van Loon in dien eisch een eerste en ruwe openbaring van de gerech tigheid Gods in den mensch ziet; maar hoe hij die openba ring nog de ware blijft noemen, is minder begrijpelijk. Sluit het denkbeeld van een eerste en ruwe openbaring niet reeds liet denkbeeld van ware openbaring uit lloe ellendig eu onkenbaar de mensch oorspronkelijk het beeld Godsdoor de zonde ook geworden is zegt de heer van Loon, toch wordt in zijn ziel iets van de gerechtigheid Gods gevonden. Meermalen openbaart zich dat gevoel bij het volk, wanneer het gruwelen ziet plegen, en alleen ge noegdoening vindt door den bedrijver daarvan hetzelfde kwaad aan te doen dat hij een ander heeft gedaan. Inder daad is dit verschijnsel bij het weinig beschaafde deel des volks niet zeldzaam. Maar zou dit toegeven aan het eerste krachtige gevoel van verontwaardigingbij het zien plegen van gruwelendit handelen in driftdikwijls in ware woede, werkelijk iets gemeens hebben met de gerechtigheid Gods kox populi vox Dei is een spreuk die in den regel door mannen van de richting van den heer van Loon niet zoo gaaf wordt aangenomen. Vreemd is het daaromdat hij juist in deze zaak zoo genegen is de volksstem als een stemme Gods aan te merken. Toch ziet men het meer ge beuren, dat bij de verdediging van een geliefde stelling een anders getrouw bewaard beginsel uit het oog wordt verloren. Of heeft dezer dagen de Tijd, in den regel zoo fier op de hiërarchie in de Katholieke Kerk en vol bewondering voor liet onbetwist gezag der herders en de volgzaamheid der leekenniet gewezen op dc adressen van lagere geestelijken en zelfs van leeken ten voordeele der onfeilbaarverklaring in tegenspraak met de meening hunner Bisschoppenals op een heuglijk verschijnsel? Laat ons met dat rechtvaardigheidsgevoel van het volk voorzichtig wezen. Laat ons vooral niet te spoedig daarin iets goddelijks of zelfs maar christelijks willen zien. In den regel is het volk niet alleen de lagere volksklassemaar geheel het volk, of laat ik liever zeggen de maatschappij -hard, liefdeloos, onverzoenlijk, onverdraagzaam en weinig vergevens gezind in haar oordeel over de gedragingen van anderen. Het ergste wordt gewoonlijk het eerst geloofd, en bij onmiskenbaar goede daden ziet men steeds naar min edele drijfveeren of lage bijoogmerken zoeken. Het is verbazendmet hoe weinig vrucht de gelijkenis van den splinter en den balk ge durende ruim achttien eeuwen onder Christenen is gepredikt, en hoe weinig er te bespeuren is van die liefde, die lank moedig en goedertieren is, die niet benijdt, zich niet ver bittert, het kwade niet toerekent, alles bedekt, alles gelooft, alles hoopt, alles verdraagt. Eu aan dit zeker niet godde lijke en zeer weinig christelijke in de onderlinge verhouding der Christenen heeft ditmaal stellig de godsdienstlooze lagere school evenmin schuld als de dito middelbare. Maar niet alleen onder de Orthodox-Protestantenook onder de Ultramoutaansch-Katholieken worden er gevonden, in wier ooren die vergelding begeerende, bloed eischeude, de doodstraf verlangende stem der volksmenigte iets heiligs, iets goddelijks heeft. Zoo vond de heer Albcrdingk Thijm het ongepastdat professor Moltzer vóór nu bijna twee jaren op het tiende Nederlandsch letterkundig congres in deu Haag de dagen waarin meuschen om het geloof op den brandstapel werden gebracht, vervloekte of rampzalige of barbaarsche dagen heeft genoemd. //Filozofen uit zulke school schreef hij daarom na afloop van dat congres in een open brief aan deu Voorzitter Filozofen uit zulke school begrijpen niet, dat er in de uitspraak van het volksgemoedgebiedend dat liet zwaard der justitie gezwaaid worde, en heterodoxe stel lingen wrakendalsof ze niet slechts het zaad der misdaad inhieldenmaar alsof de misdaad hare giftvrucht reeds ge dragen had, dat zich daarin eene mystische daad vol trekt, hoog verheven boven de bevatting hunner huisvader lijke sentimentaliteit." Als het sentimentaliteit ismet afschuw van den brandsta pel te spreken, dan erken ik mij gaarne aan die sentimen taliteit schuldig. De uitspraak van het volksgemoed dat het verbranden der ketters vordert, moge een mystische daad zijn, t is mij wel maar dat de geest die daarin spreekt een god delijke heilige geest zou zijn, dat ben ik zoo vrij zonder nadere toelichting vooralsnog niet aan te nemen. Voor 's hands houd ik hetwat dergelijke uitspraken van het volksgemoed betreft, met het gevoelen van Guizot, door den heer Moens in de Tweede Kamer aangehaald: //Er is in de mensche- lijke natuur een kiem van barbaarschheiddie de wet der wedervergelding beschouwt als de ware gerechtigheid, eu een blinde begeerte gevoelt naar straffen." W. v. d. K. De graaf de Villermontvoorzitter van het belgische comité der oeuvres pontificales," heeft eene circulaire aan de sub comité s gericht, waarin hij met het oog op de garibaldiaan- sche samenzweringen en op het verzoek van het pauselijke gouvernement om dadelijke toezending van een duizendtal manschappen, de catholieken aanspoort om, even als in 1867, Sint Pieter te hulp te snellen. De catholieke geestelijkheid van Brussel voornemens zijnde om op 15 Juli a.s. den 500el verjaardag van het miarkel door eene groote processie te vieren, hebben, dewijl met dit wonder in verband staat het pijnigen en verbranden van eenige isra- ölieten die zich aan ontheiliging der hostie zouden hebben schuldig gemaakt, een aantal liberale ingezetenen petitiën bij den gemeenteraad ingediend, ten einde het stedelijk bestuur zich niet onzijdig houdenmaar het uithangen van zinnebeelden, het vlaggen, het versieren van de gevels der huizen enz. be letten zal. De burgemeester heeft in den raad verklaard, dat het gemeentebestuur de manifestatie zoomin beletten als begunstigen zal, en door niets te doen de door de grond wet geboden onzijdigheid wenscht te betrachten. Bij de verkiezing tot vernieuwing van de Kamer van Afgevaardigden voor de helft, ditmaal in de provinciën Oost- Vlaanderen, Heaegouwen, Luik en Limburg, zijn te Gent, Audenaer en Verviers de catholieke candidaten verkozen te Charleroi nevens den minister Pirmez de z.g. onafhanke lijke candidat Baliseaute Soignies 2 liberale en 1 catho lieke candidaat. De minister v. d. Stichelen is te Gent niet herkozen. Ten gevolge van den uitslag der verkiezingen zullen de krachten der beide partijen in de nieuwe Kamer nagenoeg gelijk staan. Daarom voorziet men eene ministeriëele crisis en eene ontbinding der Kamers. De Keizer van Rusland heeft den 12 Eins verlaten, na aanzienlijke giften voor de armen en voor weldadige instel lingen te hebben afgezonderd. Den 11 is te Frankfort een ernstige strijd ontstaan tus- schen de arbeiders, behoorende tot de 2 fractiën, waarin zich de sociaal-democratische partij gesplitst heeft. De vol- geliugen van dr. Schweitzer hebben de overhand behouden en een aantal hunner tegenstanders zwaar gekwetst. Op den tweeden Pinksterdag is in een houtmagazijn, naar men zegt door het spelen van kinderen met lucifers, brand ontstaan, die door den felleu wind en door het afwezig zijn van vele leden der brandweer spoedig is toegenomen, en binnen korten tijd 12 pakhuizen en ongeveer 20 woonhuizen vernield en vele andere gebouwen belangrijk beschadigd heeft. De geheele schade wordt op 1 miljoen th. geschat. Huis der Afgevaardigden. De financiëele commissie heeft voorgesteld den actieven diensttijd der infanterie tot 8 maanden te verminderen; de 2 bestaande regimenten ku rassiers en 2 andere regimenten ruiterij afteschaffen, en andere bezuinigingen intevóeren. OOSTENRIJK. De kosten van het dempen van den opstand in Dalmatie bedragen ongeveer 3 miljoen ft., waartoe Oostenrijkdat het bedrag heeft voorgeschotenvolgens de overeenkomst van 1867 70 p. ct. en Hongarije 30 pet. moet bijdragen. 2 Kanonneerbooten zijn uit Pola afgezonden om langs de kust van Istrie te kruisen, aangezien van de italiaansche overheid berichten ontvangen zijn aangaande eene door de italiaansche republikeinen voorgenomen landing. HONGARIJE. Den 9 is te Pesth het stoffelijk overschot van graaf Batthyanyiin 1848 voorzitter van het hon- gaarsche ministerie, vervolgens strijder tegen Oostenrijkin hechtenis genomen en in 1849 op vonnis van den krijgsraad ter dood gebracht, onder den toevloed eener overgroote menigte uit de Franciscaner-kerk naar het kerkhof overge bracht. De meeste leden van het Kabinet en Afgevaardigden van alle fractiën waren in de kerk tegenwoordig. De weduwe en de zoon van Batthyanyi bevonden zich in den stoet. De regeering had alle moeite gedaanopdat deze demonstratie geen vijandig karakter jegens de dynastie zou dragen; zij had het afgeven der in het muzeüm bewaarde vaandels van 1848 aan de honved-vereenigingen geweigerd, en dc troepen waren in de kazernen geconsigneerd. De landerijenin den laatsten winter door overstroomingen der rivieren overvloedig gedrenkt zijnde, beloven bij de tegen woordige warmte een rijken oogst. De bende van Nathan is, toen zijn uit Italië op zwitsersch gebied terugkeerde, met haren aanvoerder in hechtenis genomen en naar Chur getransporteerd. Zij had zich in 2 afdeelingeu gesplitsteene van 16 en eene van 12 manschappendie on gewapend en vrij goed van reisgeld voorzien waren. De gezant te Lissabon is teruggeroepen, ten gevolge van het afbreken der betrekkingen door den portugeeschen mi nister Salhanda, die geweigerd had dien gezant te ontvangen, omdat deze den coup d' Etat openlijk had afgekeurd. Senaat. De begrooting van binn. zaken is den 9 goed gekeurd. De minister Govone heeft verklaard, dat een staand leger van 119000 man voldoende is om de openbare veilig heid te handhaven, en de president-minister Lanza, dat de regeering alle krachten zal inspannen, ten einde de oproerige bewegingen te onderdrukken. Kamer van Afgevaardigden, Den 11 heeft de heer Castellani eene strenge inning voorgesteld der achterstallige aan den Staat verschuldigde Belastingen over vorige dienst jaren, ten bedrage van p. m. 150 miljoen fr. De verslag gever der commissie voor de financiëele maatregelen en de ministers van financiën en van binn. zaken hebben het voor stel als ontijdig bestreden, en de zitting is te midden van eenige onstuimigheid gesloten. De minister van buit. zaken heeft den 13 medegedeeld, dat, had de portugeesche minister Salhanda zich rechtstreeks tot de italiaansche regeering gewend, deze er over had kunnen denken om, hem ten gevalle, den markies Oldoini terugte- roepen; maar nu de maarschalk plotseling de betrekking met de italiaansche regeering had afgebroken, was de gezant te ruggeroepen totdat er voldoende ophelderingen van het ge beurde zouden gegeven zijn. Door 2 leden zijn voorstellen tot herziening der kieswet ingediend; het eene strekt tot invoering van het algeraeene stemrecht. In eene, na het sluiten der algemeene beraadslagingen over het schema betreffende den romeinschen Kerkvorstbij den kardinaal Rauscher gehouden bijeenkomst der minderheid, zijn 3 gevoelens voorgestaant.w. het wegblijven van het con cilie en het verlaten van Romehet bewaren van een pro- testeerend volhardend stilzwijgen in de congregatiën; het tot het einde toe moedig en nadrukkelijk bestrijden van de defi nitie. Dit laatste gevoelen, inzonderheid en met klem ver dedigd door den bisschop van Orleans, heeft de bovenhand behouden. Een door genoemden kardinaal gesteld protest tegen de sluiting der algemeene beraadslagingen is door ruim 80 der vaderen onderteekend. Msgr. Ketteler, bisschop van Mainz, heeft aan het duitsche tijdschrift Katholik eene verklaring gezonden, hierop neder- komende, dat men geen recht heeft hem een tegenstander der pauselijke onfeilbaarheid (welk leerstuk hij altijd geloofd en verkondigd heeft) te noemen al heeft hij bedenkingen ten aanzien van de tijdigheid der definitie, den omvang van het geen onder het dogma zal moeten begrepen worden en de voldoende zekerheid uit de Heilige schrift en uit de erfelijke leer voor eene dogmatische definitie noodig. Cortes. Het amendement van den heer Rojo Arias, be palende dat voor de verkiezing van eenen Koning de meer derheid van het gansche aantal leden der Cortes noodig was, is in behandeling genomen door de ondersteuning der carlis- ten, esparteristen en republikeinenvooral de laatsten juichten het toeomdat het naar hunne meening de verkiezing van eenen Koning onmogelijk maakt. De heer Rojo Arias be hoorde tot de minderheid der commissie, die vroeger de con stitutie en thans de wet op de verkiezing van een monarch ontworpen heeft, welke commissie meerendecls uit unionisten (voorstanders van Montpensier) bestaat en haren candidaat meende te kunnen doen zegevieren door verkiezing door de meerderheid der aanwezige leden. De heer Topete heeft zich over het genomen besluit zeer vertoornd betoond. De minister Prim heeft deu 11 verklaard, dat hij zich

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1870 | | pagina 1