is
s
burgeravondschool van het derde locaal der tusschen
school het baggeren der modder uit de Singelgracht
tusschen de Geester- en Kennemerpoortenhet vernieu
wen van eenige straten en bruggen het plaatsen van
een pomp aan den Achterweg en de mislukte nortonbo-
ringen. Eerst het volgende jaar belooft ons een geregeld
overzicht van de aan een en ander ten koste gelegde
sommen.
VI. MEDISCHE EN GEMEENTE-POLITIE.
Onder het opschriftToestanden welke invloed kun
nen uitoefenen op de volksgezondheidwordt eene be
schrijving gegeven van de wijze van verwijdering van
asch, vuilnis en privaatmestovereenkomstig de voor
waarden der verpachting in 1869 en van het thans ge
volgde rioolstelsel.
In het gasthuis waren op 1 Januari 18 verpleegden
en werden gedurende het jaar opgenomen 149 personen,
te zamen 167 waarvan overleden 16 hersteld 127 en
op 31 Dec. in behandeling gebleven 24.
In de stads-apotheek werden gereed gemaakt 22822
recepten (7535 minder dan in 1869) waarvan kosteloos
15390 en tegen vergoeding 7432. De uitgaven bedroe
gen f 3798 de rekening leverde een tekort van 282
op, vooral ontstaan door het ophouden der restitutie
voor elders armlastigen met 15 Juli.
Er kwamen voor zoo ver bekend 7 gevallen voor
van kinkhoest6 van waterpokken 2 van mazelen en
I van kwaadaardige keelziekte. 17 Personen zijn aan
typhus of typheuse koortsen overleden.
Blijkens ontvangen opgaven zijn 199 vaccinatiè'n \er-
richt waarvan 134 gratis. In 1869-134, in 1868 84.
Ter zake van misdaden en wanbedrijven werden opge
maakt 188 processen-verbaal (tegen 170 in 1869), ver
deeld als volgtverwonding en mishandeling 38, laster
en beleediging 25, landlooperij en bedelarij 59, diefstal,
plichting en misbruik van vertronwen 58, rebellie 2
onwillige manslag aantasting der zeden desertie uit
mil. dienstidem uit de Ommerschans, bedrog omtrent
den aard van koopmanschap en brandstichting door on
voorzichtigheid elk 1.
Aan de kennisneming van den kantonrechter zijn on
derworpen 246 zaken met 328 beklaagden waarvan
323 veroordeeld en 4 vrijgesproken werden, terwijl de
rechter zich in eene zaak onbevoegd verklaarde. 16 Per
sonen voorkwamen de vervolging door het maximum der
boete te betalen. Voor ontvangen boeten is 132.79 aan
de gemeentekas verantwoord en 30.975 is besteed om
wanbetalers logement op het Klooster te verleenen.
In 1870 heeft geen brand plaats gehad. 12 Personen
kochten zich vóór de loting van de dienst der brand
spuit vrij.
VII. NATIONALE MILITIE EN
SCHUTTERIJ.
Voor de militie te Alkmaar (126) en Oudorp (2) wa
ren ingeschreven 128 personen daarvan werden vrijge
steld 87, 22 als eenige zoons, 35 wegens broederdienst
II wegens lichaamsgebreken 10 als te klein en 9 wegens
vrijwillige dienst. Van de 41 overigen is 1 buiten oproe
ping gebleven zijnde 40 ingelijfd waaronder 2 reeds
vrijwillig in dienst gegaan en 1 voor één jaar onthef
fing verleend als student in de godgeleerdheid.
De werkelijke sterkte der schutterij bestond op 15 Dec.
uit 386 man als actief 240 reserve 146. De actieve
sterkte voor deze gemeente bedraagt behalve het kader,
206 man. De eerste ban telt 123 man actief en 51 in
reserve. Voor kosten van kleeding en oefening der 111
ongehuwde manschappen en weduwuaars zonder kinderen
volgens Kon. besluit van 19 Juliverleende de Raad aan
den schuttersraad eene nadere toelaag van j 1000.
De vereeniging tot oefening in den wapenhandel telde
op 31 Dec. 24 donateurs en 33 werkende leden zijnde
9 en 6 meer dan 1 jaar vroeger. Voor de schietoefe
ningen werd een door den heer v. Reenen afgestaan terrein
te Bergen gebezigd. Met 's Konings goedkeuring nam het
corps uniform aan. Aan de oproeping van het centraal-
comité van den Weerbaarheidsbond om zich bij het uit
breken van den oorlog tusschen Erankrijk en Pruisen ter
beschikking des vaderlands te stellen kon niet voldaan
worden dewijl de leden op 6 na (waarvan 3 gehuwd) reeds
dienst- of schutterplichtig waren die 6 verklaarden zich
echter bereid, aan de oproeping te voldoen, zoodra ons land
in den oorlog mocht gewikkeld worden.
VIII. KERKELIJKE ZAKEN.
Machtiging werd verkregen tot aanvaarding van lega
ten door de S. Laurentius-kerk groot f 400, door de Doops
gezinde kerk groot ƒ500 en door de Herv. diaconie (onder
den last van vruchtgebruik) groot f 1000 inschrijving
2] pets. N. S.
IX. ONDERWIJS, KUNSTEN EN
WETENSCHAPPEN.
Lager onderwijs. Van het onderwijs in de gymnastiek
maakten 114 leerlingen der lagere scholen, waarvan 19
meisies, gebruik zijnde 10 meer dan in 1869. Gemiddeld
bedroeg het aantal in beide jaren 80 en 78. De schoolcom
missie blijft het wenschelijk achten, voor dit onderricht geen
afzonderlijk schoolgeld op de tusschensc'nool te heffen
hetwelk voor de gemeente-financiën geen nadeel oplevert,
dewijl thans geene leerlingen dier school van de lessen
in de gymnastiek gebruik maken.
Het aantal leerlingen voor vrouwelijke handwerken klom
aan de armenschool van 100 tot 116,aan de tusschenschool
van 26 tot 39.
De schoolcommissie getuigt gunstig omtrent het open
baar en het bijzonder onderwijs, behalve dat der christelijke
school waar het te wenschen overlaat wegens onvoldoend
personeel. De bijzondere school van den heer Olthoff werd
vervangen door genoemde christelijke schooldie van den
heer de Vries werd geheel en die van den heer Frenkel
voorwaardelijk opgeheven.
Aan de verschillende scholen was het volgende personeel
werkzaam: hoofdond. hulpcnd. kweekei. onderw. en helps.
haDilwürken.
Openbare gemeentescholen 5 15 6 8
Rijks-scholen in gevangen
en verbeterhuis 2 2
Bijz.scholen (behalve Frenkel) 3 9 5
waarvan
Het anntal leerlingen beliep 15 Jan 15 Api. 15 Juli 15 Oct. gemidd. kosteloos
Openb. gemeentesch. 724 710 755 855 761 340
Bijzondere scholen 652 669 678 607 651 171
te zamen 1376 1379 1433 1462 1412 511
tegen 1322enl869.
Bovendien werden de avondscholen bezocht door gemid
deld 224 leerlingen waarvan 110 op de openbare burger
school en 114 op 3 bijzondere scholen onder welke laatste
22 die niet tevens de dagschool bezochten.
De uitgaven voor het openbaar onderwijs beliepen
f 16432.26s en na aftrek der ontvangen schoolgelden
a f 5883.30, f 10548.96s.
Op de armenschool had geen moedwillig schoolverzuim
plaats, op de tusschenschool 14{, op de meisjesschool 8]
pet. (waarvan 2 J70 willekeurig) der schooltijden. Nopens
de bevindingen van het Schoolverbond omtrent het totale
schoolverzuim is reeds verslag gedaan in No. 2 dezer Cou
rant. Op grond der cijfers van vorige jaren had men ver
moed dat het grooter en dat het aantal scholieren in de
laatste jaren aanzienlijk verminderd was. 't Is thans geble
ken dat in 1863 en 64 de kinderen die en de dag- en de
avondschool bezochten 2 malen geteld zijn en dat er toen
gemiddeld 1436 en 1439 waren [Tegenover eene toene
mende bevolking is nogthans het getal der schoolkinderen
verminderd].
In het huis van verbetering werden gemiddeld onderwe
zen 138, in het huis van arrest gemiddeld 9' personen.
Het locaal der armenschool is door den districts-school-
opziener afgekeurd; de localen der r. c. jongensscholen zijn
voor het toegenomen aantal leerlingen niet meer voldoende.
Zondag- en Bewaarscholen. Op de Zondagschool werd
door 38 particulieren godsdienstig onderwijs gegeven aan
407 kinderen, tegen 280 ten vorigen jare. De algemeene
bewaaarschool telde op 31 Dec. 1 onderwijzeres2 hulp-
onderwijzeressen en 100 leerlingen de r. catli. bewaar
school 1 onderw., 6 hulponderw. en 239 leerlingen, en
de christelijke bewaarschool 1 onderw., 1 hulponderw.
en 41 leerlingen, zijnde op deze 3 scholen 380 kinderen
of 45 minder dan op het einde van 1869.
De Normaallessen ter opleiding van kweekelingen
waartoe het Rijk f 200 en de gemeente 229 bijdroeg
werden op het einde des jaars bijgewoond door 6 leer
lingen hebbende 3 anderen in October eene acte als
hulponderwijzer verworven.
Middelbaar Onderwijs. Bij de uitbreiding van den drie
tot vijfjarigen cursus aan de Rijks hoogere burgerschool
werd het aantal leeraren gebracht van 8 op 11. In De
cember bi droeg het aantal leerlingen den vollen cursus
volgende 45 tegen 26 in 1869 en 32 in 1868 en dat
de leerlingen in enkele vakken 19 even groot als in 18fc9
en 8 minder dan in 1868. Van het geheele aantal leer
lingen a 64 waren 18 van elders afkomstig en ontvin
gen 33 onderwijs in de gymnastiek en het exerceeren.
Over schoolverzuim bestonden geene klachten. Door
de regeering werd bepaald, dat de schoolgelden voor
verschillende vakken in geen geval de voor den vollen
cursus bepaalde som mochten te boven gaan. In Decem
ber werd de gemeentelijke Burger-avondschool bezocht
door 32 leerlingen. De vruchten van het onderwijs moch
ten, ofschoon het aanvankelijk moest ingericht worden
naar den onvoldoenden graad van ontwikkeling der leer
lingen voldoende geacht worden. De commissie verwacht,
dat deze instelling na de oprichting eener voorbereiding-
school, meer en meer aan haar doel zal beantwoorden.
De kosten bedroegen 2776.17, waarvan 530 voor
de inrichting van een lokaal tot teekenzaal.
De cursus 1870/71 der Latijnsche school opende met
11 leerlingen. De uitgaven bedroegen 1775, het school
geld bracht 470 op.
Het aantal leerlingen op de Stads-muziekschool klom
van 23 tot 28; zangonderwijs werd nog steeds niet ge
geven bij gebrek aan een geschikt locaal.
Genootschappen. Het Natuur- en Letterkundig Ge
nootschap telde 2 honoraire8 werkende en 42 gewone
leden, de afdeeling der Maatschappij „tot Nut van't Al
gemeen" 3 eereleden en 68 gewone leden de afdeeling
der Maatschappij V. W. 1 eerelid en 52 gewone leden,
die der Maatschappij van Nijverheid 25 leden en 1 do
nateur, die der lloll. Maatschappij van Landbouw 188,
die der Maatschappij „tot Nut van den Javaan 50,die
van het Nederl. Schoolverbond 105, het Kechtbeoefenend
Genootschap 12 leden, het Teekengenootschap „Kunst zij
ons doel" 6 eere-, 11 werkende en 22 kunstlievende le
dende Zangvereeniging en Liedertafel „Arion" 77 wer
kende, waarvan 42 dames24 eere-en 130 kunstlievende
leden de Liedertafel „Alkmaars Mannenkoor" 26 wer
kende en 132 kunstlievende leden de Zangvereeniging
„Kunstliefde spaart geen vlijt" 22 werkende en 18 kunst
lievende ledende zangvereeniging „Euterpe" 25 wer
kende en 30 kunstlievende ledenhet Muziekgezelschap
„Concordia" 20 leden de Rederijkerskamer „Bilderdijk"
2 eere-, 12 werkende en 98 kunstlievende leden.
De Leesbibliotheek van het Nut telde ongeveer 1100
boeken, waarvan door 246 lezers werd gebruik gemaakt.
Die van het S. "Vincentius-gcnootschap wordt niet ge
noemd.
X. ARMWEZEN.
De toestand der behoeftige klasse was niet ongunstig
ten gevolge van het buitengewoon drukke marktvertier
en den goeden gezondheidstoestand.
B. en W. wendden zich, ter zake van het sedert goed
gekeurde ontwerp tot wijziging der armenwet, tot de
2e Kamer. In 1868 toch was voor elders verstrekten
onderstand aan hier armlastigen betaald 4511.25, maar
daarentegen voor hier aan elders armlastigen verstrekte hulp
terugbetaald 8523.05, zoodat, in weerwil van het voor
rekening van het Rijk nemen der verplegingskosten van ver
oordeelden tot de bedelaarsgestichten (in 1868 1113.66),
de gemeente door de voorgestelde verandering groot gel
delijk nadeel zou lijden terwijl bovendien te vreezen was,
dat zieken of in den wintertijd armen uit den omtrek
herwaarts zouden komen, om van het gasthuis, spijsuit-
deeling enz. te profiteeren De wijziging der armenwet
had wijziging in de reglementen voor het burgerlijk arm
bestuur, het gasthuis en burgerweeshuis ten gevolge,
waaromtrent het een en ander wordt medegedeeld.
In 1869 werden bedeeld of verpleegd
van wegepersonen met
geui. subsidie.
884/ 17268,06
177
5292,11
20
0
468,09*
224
0
4474,60]
35
773,25
18
U
486,15
6
168,48
9
0
118,15]
77
U
2860,79
38
0
3280,51
87
u
7748,80
51
u
1615,70]
4S
0
282,90]
8230,01
1096,98
65,
Burgerlijk Armbestuur
R. Catholiek
Israëlitisch
Hervormde Diaconie
Luthersche
Doopsgezinde
Chr. Afgesch. a
Remonstrantsche n
S. Vincent. Vereeniging
Diaconiehuis
R. Catb.Wees- en Arm. huis
Burgerweeshuis
Spijsuitdeeliug
Moederlijke Sociëteit
Door de gemeente werd bekostigd
Verpleging te Ommerschans en Veenhuizen 1038,90
in krankzinnigengestichten 2457,33
Reispenningen en andere onverh. bedeelingen 57,77]
Bezold. van genees-, heel- en verloskundigen 1500,
Subsidie aan het gasthuis 1325,42
n de stads-apotheek 952,14
En aldus aan het armwezen te koste gelegd ƒ16723,55
Bank van Leening. In 1S70 zijn beleend 267 18 panden,
tegen 28306 in 1869, a 82491,75, gelost 26332 en ver
kocht 525 panden. In het 4e kwartaal zijn de meeste
panden beleend n.l. 6949, terwijl in het tweede kwartaal
de hoogste beleensom ƒ22295,25 is uitgegeven. De drukste
maanden van inbreng waren in panden September, Juni en
October, in beleensommen December, Juni en Mei. 8440
Panden waren van 50 c. tol 1, 12777 van 1,25 tot 3,
4328 van 3,50 tot f 10, 1071 van ƒ11 tot/40, 83 van
ƒ41 tot ƒ99, 19 van 100 en daarboven. De ontvang
bedroeg 91255,88', de uitgaaf 91066,57', terwijl het
credit en debet sloot met eeu nadeelig saldo van 21,77,
dat uit de gemeentekas vergoed werd.
Bij de Spaarbank werd ingebracht 28776,66, terug
gevorderd en aan renten a 4 pet. betaald 28728,16. Het
getal deelnemers, 1464, is, vergeleken bij het vorige dienst
jaar, toegenomen met 47, de inbreng met 1248,115, de
teruggaaf met 6480,30 Het reserve-fonds klom tot
9058,11s.
Bij de Hidpbank werden 306 aanvragen gedaan en daar
van 299 aan 265 personen toegestaan tot een bedrag van
19840, tegen 326 voorschotten a ƒ20975 in 1869. 5
Verleende voorschotten zijn door de borgen voldaan tot
een bedrag van ƒ114,85. De restitutie van pet. aan de
leeners en borgen voor de geregelde wekelijksche afbe
taling bedroeg 105,30. De gemaakte overwinst beliep
112,07 s, waardoor het reserve-fonds steeg tot 4269,46 s.
XI. LANDBOUW EN VEETEELT.
Door den overvloed van gras was de zuivelopbrengst en
het kaasgemaak zeer groot; ziekten onder het vee kwamen
niet voor; de handel bleef vlug met flinke prijzen voor
vet vee melkvee werd tegen lagere prijzen verhandeld
door het wegblijven der buitenlandsche kooplieden ten
gevolge van den oorlog. l)e hooibouw was minder voor-
deelig dan in 1869; de gemiddelde opbrengst was 4000
ponden per bunder.
Slechts één landman heeft 3 bunders met rogge be
zaaid. Het vroeger voor bouwland gebruikte land werd
als weiland gebezigd. Enkele perceelen land zijn uit de hand
verkocht voor 2200 rnoesgronden golden f 5000 a
6000 per bunder. De huurprijs van weiland bleef
80 tot 130.
De groenten en peulvruchten leverden een rijk gewas en
bedongen goede prijzen de uitvoer naar Schagen en den
Helder was weder belangrijk.
6 Bunders met aardappelen bezet leverden gemiddeld
40 mudden op; zij beloofden veelmaar door het aan
houdende natte weder nam de ziekte nog al toe.
Fruit en boomvruchten slaagden goed, met uitzonde
ring der frambozen.
De zich langzaam uitbreidende teelt van tulpen en bij
gewassen slaagde mede goed maar door de tijdsomstan
digheden waren de prijzen laag en de handel gering
de teelt van hyacinthen vermindert jaarlijks, de grond
wordt er te brak voor genoemd.
De veestapel bestond op 31 Dec. uit 231 paarden en
7 veulens, 14 ezels. 9 springstieren1343 melkkoeien
en melkvaarzen, 176 kalveren en pinken, 47 bokken en
geilen, 1939 schapen en lammeren en 562 varkens en
biggen, te zamen 4328, tegen 3719 in 1869; de toe-
bepaalde zich inzonderheid tot schapen en varkens.
lÖÖ
name
O
i_oL
O
r-t O
c: l>-
50 tjT
in rji
CO CO O m O
CO t— O
OS O QO
Co" »$i r—H OQ 50
IT5 m LO «O lO
e2
O
O
co' oo i n cn
CO Cs»
Ui
G CS
O
U ""O
G
03
CS
03
rfl OO kO ©a *0 C5
I» O U3 O QO
CO CN lO 'O
O d
CO
CO
O
Cfj
m oo cn
O lO CO
oj m -rff
oi oj o m in
O
CM
O
tc - fN IN
CO CO CO ïO
CO CO
CD OO OO OO
-f- e» er- co o
o oo co
O oo N
co' co co
CD
rfT
CN
CO (O CD
De groote aanvoer van kaas was niet alleen het gevolg
van grooter maak, maar ook van het staken der afleve
ring aan de pakhuizen der kooplieden bij het uitbreken
van den oorlog.
Het op de graanmarkt omgezette kapitaal bedroeg naar
de middenprijzen berekend 524,429.
De handel op de maandagsche vette veemarkt werd
flink levendig gehouden door het voortdurend bezoek van
amsterdamschehaarlemscheleidsche en rotterdamsche
slagers. De prijzen waren veel lager dan in het vorige jaar.
Op de zaterdagsche kleine kaasmarkt zijn aangebracht
6904 kaasjes en 221 stapels van meer dan 10 stuks,
voor een groot deel wrak soortop de wekelijksche kip-
penranrkt 2915 kippen, 2535 eenden en 550 konijnen,
op de dagelijksche groentenmarkt 2491 mudden aardap
pelen, 2046 m. appelen, 1445 m. peren, 142 m. uien.
41155 stuks kool, 289100 stuks wortelen en 41800
stuks rapen.
Ter stadswaag zijn. behalve de kaas, gewogen 3918
varkens, 13740 ponden wol en 11153 p. andere goederen.
XII. NIJVERHEID, HANDEL EN SCHEEPVAART.
De gunstige toestand van het marktwezen was oorzaak
dat het den winkelier vrij goed ging, al mocht hij ook
eenigermale de nadeelige gevolgen van den oorlog on-
dervinuen. Niemand alhier werd in den loop des jaars
door de rechtbank in staat van faillissement verklaard.
Voor de ambachtslieden was over het algemeen weinig
werk vooral in het najaar.
Uit Zweden werd ingevoerd 855 ton hout, uit Ham
burg 186240 en uit Engeland 191748 p. ruw zout. Naar
Engeland werd uitgevoerd 223206 p. kaas en 216 kannen
gedestilleerd en naar Java 44 kannen wijn. De in- en
uitklaringen van schepen bleven nog onder het lage stand
punt van het vorige jaar.
Voor de laatste 10 jaren diene het volgende overzicht
inklaringen uitklaringen
1861 44 schep, van 8428 tonn., 44 schep, van 8726 tonn.
62 37
63 23
64 34
65 45
66 29
67 25
68 19
69 20
70 19
5210
4252
5345
7004
4054
2255
2736
1615
1512
22
22
36
40
23
18
15
17
15
4681
4132
4708
6877
3714
1591
2181
1305
1231
sc
Moeilijk te bepalen wegens den overgang van het
stelsel van uitbesteding tot dat van samenwoning der weezen.
Van de lijst der hier bestaande reederijen verdween
de schoener Herstelling van J. 1). Visser, waarvoor in
de plaats kw am het kofschip Johanna Petronel'agroot
121 tonnen, van D Bosman en Zoon.
Voor de kleine vaart enz. bevonden zich alhier 114
vaartuigen met 2182 tonneninhoud, tegen 124 vaartui
gen met 1840 tonneninhoud in 1869.
XIII. INRICHTINGEN IN VERBAND STAANDE
MEI' DE UITOEFENING VAN HANDEL
EN ANDERE BEDRIJVEN.
De opbrengst van het vervoer van het spoorwegsta
tion Alkmaar was 65569,12s, f 12931,34 meer dan
in 1869. Van hier vertrokken 2169 reizigers per lv..
7359 per 2e. en 37843 per 3". klasse benevens 4547
militairen te zamen 51918 personen waarvan 27417
met retourkaarten, zijnde 4913 personen en 5998 re-
tourkaarten meer dan in 1869, behalve 48137 van hier
met retourkaarten huiswaarts gekeerde reizigers waar
door het cijfer van vertrokken personen tot 100055
klimt. Het vervoer van paarden, runderen, varkens,
schapen en honden steeg van 29663 tot 32008 stuks
van bagage, bestel- en vrachtgoederen van 1,196,338
tot 1,652,114 ponden.
Aan 's Rijks telegraafkantoor zijn ontvangen 6296
binnen- en 347 buitenl. en verzonden 9996 binnen- en
31S buitenl. berichten zijnde 938 meer ontvangen en
1864 meer verzonden dan in het vorige jaar. De op
brengst was f 636,40 hooger en beliep 3306,89.
Aan het Postkantoor zijn verzonden 190000 onge-
frankeeide en 57000 gefrankeerde brieven, uitbetaald
4954 postwissels a 31259,45, gedeponeerd 5383 dito
a 46794,18s en verkocht 229626 postzegels a f 9231,10.
De zuivere opbrengst van het kantoor beliep 26442,56,
zijnde f 3097,70 meer dan 1869.
Bij het agentschap der Nederlandsche Bank bedroeg
de disconto-rekening op 31 Maart 635,739,43, het
aantal disconteeringen in het toen geëindigde dienstjaar
1844 tot een bedrag van 2,766,044,02, het saldo op
31 Maart van beleeningen op effecten 353,500 en op
goederen 2500, zijnde
beleend op effecten 448.600,
goederen i 3.000,
geprolongeerd effecten 1.596.050.
u goederen 6.000,
afgelost u effecten 522.350,
De winsten verkregen uit rente van disconteering belie
pen f 29310,85s en uit rente van beleening 23677.67,
zijnde te zamen 52988.52', tegen 32093.50 in
het vorige dienstjaar.
E n bedrag van 4913050 werd in specie of in
bankbiljetten gewisseld.
Het Verslag eindigt met eene herinnering aan het
bezoek van II. M. de Koningin en prins Alexander op
15 Juinen van den prins v. Oranje op 16 September,
en met eeu woord van hulde aan de burgerij, voor de
wijze waarop zijden last der inkwartiering heeft gedragen.
Snelpersdruk van Herm". Coster Zoon.
