SB'lftl -
No. 32.
Drieënzeventig sle Jaargang.
1871,
z o i\ i) a r.
6 A UGUS T II s.
if
(^ffieicc} (Sebcclte
7 7
Hoe de Ultrarnontanen onze grondwet
eerbiedigen.
'IZickclijnschc Berichten
Frankrijk.
W. v. d. K.
L k
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prijs per kwartaal f O,OU, franco per post t
afzonderlijke nonuners 5 Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers HERM". COSTER ZOON.
f ïkk- ii~ >- ó- A 4 kV t&s
i De rede van den heer Tuijm is in de
tTEfc
- v-t-
B. IA
De Advertentiën kosten van 15 regels 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag unmidda£r
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nornmer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennis dat zij in hunne vergadering
van 4 Augustus 1871 hebben besloten, vnsttestellen de na
volgende bepalingen waaronder vergunning kan worden ver
leend tot uit- of opstallingen op straat te Alkmaar, gedurende
de kermisweek aan hen die zich daartoe aanmelden
ff. dat zij op 1 Augustus 1871 in liet bevolkingregister dezer
gemeente zijn ingeschreven
b. dat zij die met een beignets-, wafel- of poffertjeskraam of
eenige andere kraam of tent wenschen te staan en niet te
Alkmaar woonachtig zijnbij hun verzoekschrift om ver
gunning aan Burgemeester en Wethouders, overleggen eeno
verklaring van den Burgemeester der gemeenten T waar zij
gedurende de laatste maand zijn geweest, dat in die gemeenten
de pokken niet epidemisch heerschtenzullende het aantal
toetelaten beignets-, wafel- en poffertjeskramen het getal
van 5 niet te boven gaan en het getal draaimolens zich tot
2 bepalen.
Burgemeester en Wethouders maken verder bekend, dat
orgeldraaijers en muzijkanten niet te Alkmaar sedert een jaar
gevestigd, alsmede alle bedelaars, straatkunstenaars, en verder
alle photographiekramen en tenten, waarin voorspellingen worden
gedaan of tentoonstellingen, van welken aard ook, plaats hebben,
TEN STRENGSTE ZULLEN WORDEN GEWEERD.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. A. YERHOEFF, l". Birgem.
NUHOUT van der YEEN, Secretaris.
Alkmaar,
5 Aug. 1871.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR.
In aanmerking nemende, dat in den laatsten tijd, uit moed
wil en baldadigheid, vele beschadigingen aan de boomen en
gewassen in den Stads-Hout en de Plantsoenen worden toe-
gebragt, die moeijelijk door de politie alleen kunnen worden
tegengegaan en voorkomen wanneer de ingezetenen zeiven
niet hunne medewerking ter bescherming dier schoone wan
deldreven heesters en gewassen verleeneu.
Roepen ten dringendste die medewerking der ingezetenen
inen dragen die wandelplaatsen bij vernieuwing op aan
hunne hoede en waakzaamheid, opdat de moeite en kosten,
die aangewend worden om tot algemeen genoegen de plant
soenen en den hout in orde te houden, mogen worden beloond.
Burgemeester en IV ethouders voornoemd.
Alkmaar, J. G. A. YERHOEEE, 1°. Burgemeester.
10 Aug. 1871. De Secretaris
NUHOUT van der VEEN.
LATIJNSCHE SCHOOL TE ALKMAAR.
Ouders of voogdendie hunne zonen of pupillen met aan
vang van den nieuwen cursus, Maandag 4 September 1871
het onderwijs op de Latijnsche school wenschen te doen vol
gen worden uitgenoodigdnaam en ouderdom hunner jon
gelieden uiterlijk voor den 8 Augustus 1871 aan den ondergetee-
kende optegeven. Aan hen, die noch een bewijs van vroegere toe
lating op eenig Nederlandsch Gymnasium of Latijnsche school,
noch eeu getuigschrift kunnen 'overleggen, dat zij ten minste
het onderwijs op de laagste klasse eener openbare Hoogere
Burgerschool met voldoend gevolg hebben afgeloopenzal
de dag van het examen ter toelating vereischt ten spoedigste
worden medegedeeld.
Slechts eenmaal in het jaar worden leerlinge;; toegelaten.
De Rector der
Dr. J. J.
Latijnsche school,
de GELDER.
Lijst, van brieven waarvan de geadresseerden onbekend zijn
verzonden gedurende de 2'. der maand Juni 1871.
H. YERBRUGGEN, G. J. HOOGERWEREMej
J. C. KELLENBACK, Amsterdam; WILLEM VAN DEN
POL, Haarlem; RIJNDER SMIT, 's Hertogenbosch,
J. J. van de WIEL, Heusden; DEKKER, SchagenJ
SGHALKWUKUtrecht; IJMINK de VRIES, Wezepe,
J- VOLöERS, 't Zandt; HENDRIK ZWAEREE, Vrouw
1 UIMAN, HENDRIK WUPKES, (niet vermeld).
Van de Hulpkantoren:
Bergen: Jb. BORST, L. JOOSTEN, Amsterdam.
BeiloL. KRAMER, Kwadijk.
POLITIE.
Ter terugbekoming aan het commissariaat van politie voor
handen het, navolgende gevondene, als: eengeel-bontepoedelhond;
een paar witte manchetten; een kinder manteltje.
(Slot.)
Uit 's heeren Albekdinck Thijm's eigen woorden bleek
ons duidelijk dat hij omtrent vrijheid van godsdienstom
trent de g e 1 ij k e bescherming aan alle kerkgenootschappen
te verleenen en omtrent de vrijheid om door de drukpers
gedachten of gevoelens te openbaren, een andere leer predikt
'dan onze grondwet, dat hij met die grondwet en hare be
ginselen in lijnrechten strijd isdat hij volkomen vrij is een
andere meening te koesterenmaar dat zijn ontkenning van
in strijd met de grondwet te zijn een onmogelijkheid is, en
de tamelijk onschuldige beteekenis, die hij later, toen op
dien strijd werd gewezen, aan sommige uitdrukkingen heeft
willen geven, door de gronden die hij zelf voOr zijn mcening
aanvoerde, geheel en al onaannemelijk wordt gemaakt.
is in de Park-zaal luide
I toegejuicht, eu de door hem verkondigde stellingen zijn door
de vergadering bij acclamatie aangenomen, zonder dat daar
tegen een enkele bedenking werd ingebracht. Die rede bevat
dus de politieke geloofsbelijdenis der partij die men gewoon
is de ultramontaansche te noemen. Zal nu niemand die de
beginselen onzer grondwet is toegedaan, aan eenig aanhanger
der ultramontaansche richting zijn stem kunnen geven als
het geldt de benoeming tot lid van eenige vergadering die
geroepen is tot een deel van ons openbaar bestuur, als het
geldt de vertegenwoordiging van land, provincie of gemeente?
Onmogelijk. Men zegge nietde grondwet is eenmaal vast
gesteld en men waagt zelfs geen poging om op haar vrij
heidlievende bepalingen terug te komen; ook is ieder bereid
zieli aan haar te onderwerpen en haar te gehoorzamen, zelfs
al stemt hij met hare beginselen niet in. Dat is de vraag
niet. De grondwet, is geen strafwet, die nauwkeurig omschreven
handelingen gebiedt of verbiedt, eu die daarom ook met ge
strengheid binnen hare grenzen moet worden toegepast
zoodat steeds gevraagd moet worden of eenig feit wel onder
hare uitdrukkelijke bepalingen valt. Een grondwet is een
wet, van beginselen van algemeene regelen, die bij de ge
wone wet uitgewerkt en toegepast behooren te worden
waarop de rijks-provinciale en gemeentewei gever te letten
heeft. Zij is de staatsregeling, de gids voor wetgeving
en bestuur. Zij wijst de richting aan waarin men zich bij
de verdere uitwerking behoort te bewegen Zij is de grond
slag het fundament, waarop het staatsgebouw moet worden
opgetrokken. Zoo behandelt bij voorbeeld onze grondwet zoo
groote volksbelangen als het onderwijs en het armbestuur elk
slechts in een enkel artikel. De grondwet behoort geen doode
letter, maar moet de levenmakende geest zijn, die geheel
onze wetgevingalle takken van ons openbaar bestuur door
dringt. Zij wijst de hoofdbeginselen aan, die bij elke wette
lijke regeling zijn in acht te nemen. Zoo oordeelde dan ook
in een vroeger tijdvak, in 1860, de heer Thijm zelf, toen
hij de reeds aangehaalde woorden schreef: //Daar zijn geene
betrekkingen tusschen burgers en burgers tussehen het volk
en het Regeerend Stamhuis in het vaderland, of zij ontleenen
haar kracht aan de beginselen in dc Grondwet neergelegd, ja
worden niet zelden door het woord der Grondwet omschreven.
Ni et zelden dus niet altijd geeft het, foor d
der grondwet een duidelijk voorschrift. A11 ij d behooren
bare beginselen geraadpleegd en opgevolgd te worden.
Hoe kan nu iemand die aan onze grondwet gehecht is tot
de vertegenwoordiging en de wetgeving van land, gewest of
gemeente personen roependie de grondwet bestrijden en
tegenovergestelde beginselen verkondigen Men gevoeltdat
dit onmogelijk is.
Een andere vraag is deze: wanneer iemand als "de heer
Tuijm overtuigdin gemoede overtuigd is dat er slechts
één kerkgenootschap bestaat dat het volle licht der waarheid
bezit, dat er één onfeilbaar gezag is dat ons de waarheid
zoowel op staatkundig als godsdienstig gebied openbaart,
kan hij dan wel, zich zelf gelijk blijvende, aan alle gods
diensten gelijke aanspraak op vrijheid en bescherming toe
kennen Kan hij een voorstander zijn van vrijheid van
denken en oordeelenvan vrijheid van drukpers, als grond
wettig beginsel
De heer Thijm doet het voorkomenalsof het één een
noodzakelijk gevolg van het ander is. Dit te betoogen, schijnt
het doei van zijn geheele redeneering. Streng genomen zou
den wij met deze kwestie niets te maken hebben. Was het
waar wat de heer Thijm beweert, ons antwoord zou zijn: gij
hebt gelijk gij kunt niet andersmaar wij kunnen ook niet
anderswij kunnen u nooit onze stem gevenevenmin als
wij bij voorbeeldmet volkomen eerbiediging van zijn over
tuiging de regeling onzer verdediging zouden opdragen aan
iemand die verklaarde in gemoede te geloovendat het dra
gen van de wapenen ten eeuen male ongeoorloofd is. Maar
niets is minder waar dan hetgeen de heer Thijm beweert,
en het één volgt volstrekt niet uit het ander.
Iets Sliders is hetdat men voor zich zeiven gelooft aan
een onfeilbaar gezag en zich op dien grond vrijheid van eigen
denken en eigen oordeel ontzegtiets anders dat men die
vrijheid ook aan anderen wil ontzeggen, zooals de heer Thijm
doet. Als de heer Thijm zegt: er is slechts éénewaarheid,
zoowel op staatkundig als op godsdienstig gebieddan zal
hij weinig tegenspraak vinden. Men is het ongelukkig maar
niet eens omtrent die waarheid. En heb ik nu vrijheid, om
dat ik zelf overtuigd ben, dat in mijn kerkgenootschap alleen
die waarheid te vinden is, aan andersdenkenden vrijheid van
godsdienst te betwisten? Omdat ik geloof, met volle over
tuiging geloof, dat stellingen en beginselen, die een in mijne
oogen onfeibaar gezag verkondigt, de eenige ware zijn, volgt
daaruitdat ik aan anderen die dit niet geloovengeen
vrijheid mag verleenen om andere, geheel tegenovergestelde
stellingen en beginselen te verdedigen? Die slechts een
oogenblik nadenktzal bespeuren dat het één geenszins uit
het ander volgt. De zaak is zoo eenvoudigdat alle verder
betoog overbodig is.
In 1862 verscheen de tweede druk van een geschrift van
den vrijheer von Ketteler, Bisschop van Mainz, getiteld:
"Vrijheid, Gezag en Kerk" FreileitAutoriteit und Kirche),
waarin ook de vraag die ons thans bezig houdt, uitvoerig wordt
behandeld. De schrijver stelt de vragen die hij te antwoorden
heeft aldu3-//Is de erkenning der godsdienstvrijheid in tegen
spraak met de grondstellingen der Katholieke Kerk? Is het Katho
lieken die de grondstellingen hunner Kerk getrouw zijn toe
gedaan vergund andersdenkenden zulk eeu stelling in den
staat te veroorloven? Kunnen Katholieke Vorsten, zonder
hun geweten te bezwarenhun onderdanen deze gewetens
vrijheid bij de wet toestaan? Zijn ér gevallen mogelijk, waarin
zij zelfs jegens hun geweten verplicht zijn deze vrijheid te
vergunnen?' De eerste vraag beantwoordt hij ontkennend, de vol
gende toestemmend, en hij eindigt met de verklaring, dat de Ka
tholieke Kerk aan ongeloovigen in volle mate de godsdienstvrij
heid toestaat, zooals Guizot die heeft omschreven in deze woor-
den: "De godsdienstvrijheid is de vrijheid der gedachten, des ge-
De gevangene Assi, wiens vijanden hem laatstelijk voor
een pruisischen agent hebben uitgekretengelijk zij vroeger
beweerd hebben, dat hij te Creuzot een agent van den lieer
llouher is geweest, heeft dien gewezen minister schriftelijk
verzocht om te verklaren dat hij nimmer middelijk of recht
streeks met hem in correspondentie heeft gestaan.
Eene fractie van den gemeenteraad van Bordeaux, met, den
tijdelijken maire Dordé aan het hoofdlieeft den militairen
commandant d'Aurelles de Baladines een bezoeK gebracht
en hem te kennen gegeven, dat Bordeaux eene aan de orde,
maar bovenal aan de republiek gehechte stad is. De genl.
verzekerde in zijn antwoorddat hij zoowel als het lioofd
van het uitvoerend bewind, in die gehechtheid deelt.
De arabische emir Abd-el-Kader heeft den heer Thiers ge
schreven dat hij zich eerlang naar Frankrijk zal begeven
om van zijne adhsesie aan het gouvernement der republiek
te doen blijken.
Het comité voor de reorganisatie van bet leger heeft den
27 bijna eenparig de grondslagen van eene nieuwe wet aan
genomen die de krijgsdienst verplicht maakt voor mannen
V I van 20 tot 40 jaren en den duur bepaalt op 4 jaren bij
wetens en des levens inzake van godsdienst; de vrijheid om te >»e- i staande leger, 5 jaren bij de Ie, 3 jaren bij de 2e en
looven en niet te gelooven, dc vrijheid voor geleerden, voor j reSel'Ve '°Ptelleffen
de priesters eu voor de geloovigen. De Staat is hun allen
dezeltde bescherming in de uitoefening van dit recht schuldig."
üok vereenigt zich de Bisschop volkomen met Guizot, wan
neer deze verder betoogtdat in dit beginsel van godsdienst-
vrij beid zijn begrepen:
I. "Het recht der individuen om hun geloof te belijden
hunne godsdienst uit te oefenentot dit of dat kerkgenoot
schap 1e behooren, er in te blijven of het te verlaten.
II. »Het recht voor de verschillende kerkgenootschappen
om zich zelveu te orgauisceren en hunne belangen naar de j frauscne grondgebied
grondstellingen van hun geloof, hunne overlevering en hunne 01lmjddelijk den Czaar
geschiedenis te regelen."
III. "Het, recht voor de geloovigen en voor de dienaren
der verschillende kerkgenootschappen om door geestelijke en
zedelijke middelen hun geloof en hunne godsdienst te onder
wijzen en te verbreiden."
Zoo blijkt, dat de handhaving der godsdienstvrijheid zeer
goed vereenigbaar is met het geloof aan een alleenzaligmakende
kerk en een onfeilbaar gezag. De bewering van het
De eerste reserve kan bij decreet
van het hoofd der regeering opgeroepen worden, de oproeping
der beide andere bannen moet bij de wet gescheiden. De
militairen in werkelijke dienst zullen niet aan de verkiezingen
mogen deelnemen.
De gewezen minister van handel en landbouw Duvernois
heeft voor de commissie van enquête naar de handelingen
van het gouvernement der nat. defensie o.a. verklaard dat
j (ler Keizerin den 2 Sept. door de minister de La-tour d'Auvergne
jj eene russische depeche is vertoond, waaruit bleek, dat Keizer
i Alexander II na den slag bij Woerth aan den genl. Fleury,
i zijne tusscheukomst,met opzicht tot de integriteit van het
i j i toegezegd. De Keizerin had
schriftelijk dank gezegden toen
zij Frankrijk na den slag van Sedan moest verlatenhem
terstond zijne belofte herinnerd. Ook had zij zich schrifte
lijk tot Koning Wilhelm gewend, om dezen vredelievend en
edelmoedig jegens Frankrijk te stemmen. Daarentegen heelt
de gewezen gedelegeerde voor buit. zaken te Tours en te
Bordeauxgraaf de Chaudordy, voor dezelfde commissie eene
verklaring afgelegdvolgens welke het aan geen twijfel kan
onderhevig zijndat tussehen Pruisen eu Rusland vddr het
uitbreken van den oorlog een bondgenootschap is aangegaan.
te^en- Immers Rusland had zich vddr den aanvang der vijandelijk-
deel door den heer Thijm is zoo ongegrond en klaarblïjke- '.'ede? onzijdig verklaard, maar onverholen te kennen gegeven.
lijk onjuist, dat zij bij de eerste toetsing aan het gezond
verstandaan de redeineenvalt. Maar hebben wij hier
misschien met een geloofspunt te doen, zoodat niet eigen oordeel
maar het gezag der Kerk heslist? Neen, antwoordt dc heer
Thijm ze't. Hoort slechts wat bij in de Nieuwe Rotterdamsche
Courant schrijft
"Voorzeker daar is in onze theorie slechts plaats voor ééne
"waarheid; die waarheid is uit God en behoort de geheele
"maatschappij te doordringen: maar volgt hier nu uit
dat deze onzijdigheid ondergeschikt was aan die vanOosten-
rijk-Hongarije.
Het blad UUmvers raadt de catholieken aan, het petition
nement aan de Nat. Vergadering ter zake van het wereld
lijk gezag van den Paus niet te staken, en vooral aantedringen
op het niet vertegenwoordigen van Frankrijk bij Victor Em
manuel te Rome.
De directie der Suez-maatsckappij heeft gemeend aan het
aanzoek der regeering,, om de marmeren buste der Keizerin
uit hare vergaderzaal te verwijderengevolg te moeten geven,
maar gelijktijdig bij acclamatie besloten
- amat.ie besloten om de Keizerin,
maar volgt hier nu uildat i die de belangen en het doel der Maatschappij steeds behar-
"inen moet breken met eene maatschappij, die aan al de in- j tlg"d heefteen adres aantebieden.
"consequentiën lijdtwaarvan het menschelijk bedrijf over- Te ^erck (Pas-de- Calais), waar dc Keizerin eenige jaren
"vloeit? "Alles en allen ouderworpen aan het woord van den fS ZHfS instell»1S L.eeft ^gerichtis de be-
v, J voJking van den ganschen omtrek in feestgewaad samenge-
//Jraus; ja, waar het geloofsleer en zedetueht betreft, zou j stroomdop het ongegronde gerucht, dat zij uit Engeland
//ik niets vuriger verlangen dan dat deze thesis werkelijkheid 3 overkomen en Ie Berck aan wal stappen zou.
//werdmaar wat zonderling misbruikdaaruit af te leiden j Parysc^e maire K'acherot heeft den minister van binn.
"dat men den Pans in lijdelijke zaken onbepaald gehoorzaam- ^2^™ df,4"0 Seachte ingezetenen
j ,r j I ouuerteekend adres aangeboden, waarin met nadruk geklaagd
'heul verschuldigd zou zijn. Gijlieden zijt al heel onnoozel, t wordt over de toenemende prostitutie te Parijs, in weerwil
"indien ge werkelijk denktdat dit de leer der Katholieken j fan het groot aantal gedurende het beleg verwijderde lich-
"is. Wij zullen eens een Syllabus opmaken van al dergelijke paooien'. Verscheidene stadswijken en met name sommige
"ongerijmde stellingen, die gij ons toeschrijft, en waar j JÏSjï Vr°UWen ten eenenmale ou"
'niets van volui ui.iui. j gy herstemmingen voor de gemeentelijke verkiezingen
//De ultramontanen zijn, in tijdelijke zaken, tot geen He Parijs zijn verkozen 20 candidaten van de lijst van bet
"meerdere gehoorzaamheid aan den Paus'verplichtdan aail kleurlooze Pers-Verbond26 van de lijst der republikeinsche
"de Redactie van de Nieuwe Rotterd Courant Club-Turbigo en 2 die op beide lijsten stonden. De opkomst
Q, u„n ti i ,1was noS kleiner dan 8 dagen te voren. Tot de verkozeneu
Sterker kan het met en juister ook met. En daar nu de behooren de heeren Rancvoormalig policie-prefeet van Bor-
vraag, oi hij dc grondwet van den staat vrijheid van gods- dcaux, Mottu (2 malen), Allain-Targé, Cantagrelen Clémenccau.
dienst, van denken en oordeelen en van zijn gevoelens en
meeningen door de pers te openbaren behoort gewaarborgd
wordenis een staatkundige kwestie en zeker niet
De gemeenteraad bestaat nu uit 45 candidaten van het Pers-
Verbond en 35 radicalen.
Hoewel de laatstelijk uit Algiers ontvangen berichten gun
stiger luidenis weder een transport van 5000 man derwaarts
missen de door gezonden.
De krijgsraad te Lyon heeft den 26 het vonnis bevestigd,
gewezen tegen de eerste groep der veroordeelden ter zake
ver" van het oproer te Marseille.
Het in ons vorig Nr. vermelde vonnis van den krijgsraad
te Marseille betrof niet parijschemaar de derde groep der
die althans in Ne- mai'sei"aansc'le opstandelingen. Daaronder bevond zich de
i parijsche student Lebrundie op weg naar Algiers om in
dienst te treden te Marseille door de wervers der commune
j was overgehaald zich daaraan te verbinden. Hij is tot I
te
behoort tot de geloofsleer en de zedetueht
den lieer Thijm verkondigde stellingen ook den steun van eenig j
kerkelijk gezag hoegenaamd. Maar hoe is deze latere
klaring in de N. Rolt. Ct. weer te rijmen met zijne rede in
de Park-zaalwaarin hij onder anderen beweerdedat er
thans geen Katholiek van naam meer is, die althans in Ne
derland het stelsel zou durven volhouden, dat elke grondwet te
verwerpen is, die niet aanvangt met het woord vrijheid en
waarvan het eerste artikel niet aan elkeen vrijheid geeft om 'Jaar gevangenisstraf veroordeeld.
alle theoriën te verkondigen 'i
Of is ook dit gedeelte van de rede des heeren Thijm ons
onnauwkeurig en onvolledig door de Tijd medegedeeld? Moeten
wij ook hier aan de verzekering van den heer Nu yens ge
looven dat de Tijd er verslaggevers op nahoudt die niet in
staat zijn een spreker behoorlijk te volgen.
Dc minister van oorlog heeft bekend gemaaktdatin
overleg met de duitsche militaire overheid, bepaald isdat
de fransche en duitsche onderofficieren en soldaten de offi
cieren van beide natiën zullen saluëeren. Tot dus ver werd
van duitsche zijde die beleefdheid geëischt, maar niet weder-
keerig bewezen.
Bij een bezoek van den aartsbisschop van Reims aan Ba-
zeillcs, heeft de adj unct-maire de beweringen van den beier-
schen genl. v. d. Tam weersproken, en getuigd, dat het dorp