Groot Bftrittan|c en Ierland.
Spanje.
Sereen ig.de Stalen.
EStusland.
'B'nrkfje.
Oosienrigli-Hflongarije.
Zwitserland.
Sialic.
SUÖs-lHicuws.
in gemeen overleg tusschen den Koning en de A ertegen-
woordigers des volks geregeld worden." De voorstellers
verlangden de verzending van dit voorstel naar de constitu-
tioneele commissiemaar de Kamer weigerae ditzooüat
het naar de oommissie voor het initiatief verzonden is.
Den 16 hebben de genl. de Cissey en de hoeren Lebourgeois
en J octeur-Monrozier verklaard, den 15 zich met (gelijk ge
meld was geworden) van de stemming onthouden te hebben,
maar tegen de urgentie gestemd te hebben. De lieer Clapier
constateerde, dat men 7 afwezige leden aan de stemming deel
had doen nemen. Door den markies de Francheii is dien
tengevolge het voorstel gedaan maar later weder inge
trokken om de stemming voor vernietigd te verklaren en
tot eene nieuwe over te gaan. De voorzitter Buffet verklaarde,
dat de stemming op regelmatige wijze had plaats gehad en
dat de geldigheid der gevallen beslissing met m twijtel kon
worden getrokken. De heer Walton heeft een voorstel inge
diend, strekkende om da benoeming van den voorzitter der
republiek alle 7 jaren door een Congres te doen regelen.
Dit voorstel is in handen gesteld van de consütutioneele com
missie.—Het voorstel- Tirard werd, na door den minister Mayne
als schadelijk voor de schatkist bestreden te zijn, met <55 J
tegen 281 st. verworpen.
Den 10 is te Bedford liet op kosten van den hertog v. Bed
ford opgerichte standbeeld onthuld van John Bunyanden
beroemden schrijver van Pilgrims Progress
Rochefort is den 16 te Queenstown aangekomen, waar hij
door de volksmenigte bedreigd en uitgejouwd werd, en naar
Dublin vertrokken.
In het kiesdistrict Durham (de stad) zijn 2 liberale can-
didatende heereu Herschel en sir Arthur Mondetot leden
van het Huis der Gemeenten verkozen.
De President van Guatemala heeft bevel gegeven tot het
fusilleeren van Gonzalesdie zich schuldig had gemaakt aan
beleedigingen jegens den vice-consul yau Engeland.
Hoogerhuis. Den 11 is eene motie van lord Redesdale
de strekking hebbende om de ten vorigenjare verloren recht- cimio
spraak in hoogste instantie voor het lluis terug te erlangen, }ieeft hij het eerste verkozen, waardoor meerdere uitbreiding
met. 52 tegen 23 st. verworpen. Op eene vraag van lord. vioorenht. mrk reeen en het ook mogelijk wordt, he'
Stanley of Alderleg over de deelneming aan het te Brussel
••••'- J- en Hoorn
De gemalin van don Carlos bevindt zich sedert den 10
insgelijks op spaanschen bodem. Haar gemaal is haar tot
St. Esteban tegemoetgereisd.
Het le°"er van den maarschalk Concha heeft zijne door on
gesteldheid van den opperbevelhebber en aanhoudende regens
vertraagde operatien hervat. Het doel blijft de vermeestering
van Estella. Het republikeinsehe leger in Navarre is 30UU9
man sterkmet 60 of SO stukken geschut.
Talrijke troepen uit de baskisclie provinciën zijn tegen
don Carlos in opstand gekomen, en hebben de kreten doen
lioorenleve de vrijheden en de vrede. Don Carlos zou last.
gegeven hebben om 18 onderofficieren, die te Tolosa oproer
stookten, te doen fusilleeren.
Een aanval van Saballs op Eelm, Gizols en Gerona is door
de regeeringstroepen teruggeslagen.
De Senaat heeft goedgekeurd het wetsontwerp tot benoe
ming eener internationale commissie, welke in last. zal hebben,
een onderzoek in te stellen naar de middelen, dienstig om
de veiligheid van het reizen ter zee te bevorderen.
Het Huis van Vertegenwoordigers heeft eenige resotutieu
aangenomen, strekkende om eene scheidsrechtelijke uitspraak
in de -.plaats van het oorlogvoeren te doen treden, ter be
slechting van internationale geschillen.
SïiiincEiisiiKl.
De Koning is in den nacht van 1718 naar Montrenx
(Zwitserland) vertrokken, tot Dortmund vergezeld wordende
door zijnen zwager, den Groothertog van Saksen- v\ eimar.
De Groothertogin heeft eenige uren later de residentie ver
''"statbn-Generaal. 2». Kamer. De minister van binn
zaken heeftnaar aanleiding van het bemiddelingsvoorstel
van de commissie van rapporteurs, waarmede hij, ware liet
in den vorm van een Amendement gedaan, zich waarschijnlijk
vereenigd zou hebben, een gewijzigd ontwerp tot wijziging
der kieswet ingediend. Van de 2 in het voorloopig verslag
genoemde normaalcijfers van 26 en 28 voor den census,
'L' hij liet, eerste verkozen, waardoor meerdere uitbreiding
van het kiesrecht verkregen en het ook mogelijk wordt, het
kiesdis'rict Gouda in de verlaging te doen deelen. Amster-
dam brengt hij evenzeer als Botterdam op <0
op hetzelfde cijfer als Alkmaar en Purmerend.
Den 17 is ingekomen een wetsontwerp tot het verleenen
van subsidie voor den aanleg van spoorwegen en een tot
bekrachtiging eener overeenkomst ten aanzien van het ara-
sterdamsche entepótdok en zijn aangevangen de beraadslagin
gen over het ontwerp tot wijziging der kieswet,. Den
ppnp mntifi van den heer Beciram om het gewijzigde
te houden congresverklaarde de minister Derbydat de
regeering op de uitnoodiging nog niet geantwoord had, maar
met andere regeeringen over de deelneming in overleg ge
treden was.
Lagerhuis. Den 9 is het Huis uiteengegaan, omdat sir
George Bowyer, de woordvoerder der r. eatholieken, den spea
ker deed opmerkendat er geen 40 leden meer aanwezig
waren. De heer Newdegate heeft den volgenden dag de ca-
tholieke leden verwetendat zij opzettelijk de vergadering
verlaten en de toegangen van het Huis voor andere leden Mo
belemmerd hadden, om te verhinderen dat zijn verzoek om I vel.worpen met 60 tegen 10 st.'een amendement van den
stukken betreffende de kloosters in Engeland h Jpr n f/ Bgrch Heemstede en met 38 tegen 32 st. een
19 is
eene motie van den beer Begram om het gewijzigde voor
stel en de daarop ingediende amendementen naar de atdee
lingen te verzenden, met 44 tegen 26 st. verworpen
Daarna
overlegging van
zou worden aangenomen,
heer Newdegate en liet
j r j j heer v. d. Berch v.
Sir George antwoordde, dat hij den de lleeren jirediusBergsmu, Mees, Wybenga en de Jong,
Huis had willen bewaren voor het eerste strekkende 1ot bepaling van den census voor de
den minimumcensus van
schoolwetwaarbij uit de openbare fondsen vergoeding van i
het schoolgeld verleend wordt aan behoeftige oudersdie
wegens gemoedsbezwaren hunne kinderen niet naar de open
bare maar naar gezindte-scholen zenden.
Den 11 is de tweede lezing der wet van den minister van
binn. zaken betreffende den arbeid in fabrieken met 295 tegen
79 st. doorgegaannadat de wet bestreden was door prot.
Fawcett en kolonel Mure en o.a. verdedigd door den heer
Mundella. I
Den 12 is de motie van den heer Newdegate behandeldj
waarbij de benoeming eener commissie gevraagd werd om te
onderzoeken, of de tegenwoordige wet voldoende is om de
persoonlijke vrijheid der bewoners van kloosters te waarbor
gen. Sir George Bowyer hield staandedat, de wetten thans
voldoende waarborgen gaven, en de minister Hardy verklaarde
zich tegen het voorstel, op grond dat, indien men reglemen
ten enz. voor kloosters ging samenstellen, zulks eene erken
ning dier stichtingen zou in zieh sluiten.
Het kapittel der St. George-orde heeft besloten, den 25™
verjaardag der benoeming van don Keizer van Oostenrijk tot
ridder dier orde geschied wegens de onder zijne leiding
volvoerde bestorming der vesting Raab feestelijk te vieren
en eene deputatie naar Weenen te zenden om den jubilaris
geluk te wenschen. Aan het hoofd der deputatie zal zich
de grootvorst Constantijn (broeder des Keizers) bevinden.
1)onau-Vorstendommen. De regeering heeft, nadat een
voorstel der oppositie in de Kamer tot weigering der ge-
wenschte leening van 27 miljoen verworpen was, er in toe
gestemd om de behandeling der wet tot de najaarszitting
te verdagen. Daarentegen heeft de Kamer hare toestemming
verleend om de circulatie der 17 miljoen schatkistbons tot
ultimo Juni 1875 te verlengen.
Oostenrijk. De Keizer heeft uit zijne bijzondere fondsen
10000 ff. geschonken ten behoeve der'noodlijdenden door de
overstroomingen, die eenige weken geleden in Galicie hebben
plaats gehad.
In verscheidene districten van Stiermarken is door wolk
breuken aanzienlijke schade aangericht.
De jong-slavisehe of sloveensche partij in Illyrie en in
het zuiden van Stiermarken organiseert eene beweging ten
gunste der vervanging van het latijn door de moedertaal bij
de mis en verdere kerkelijke verrichtingen. Tgn platte lande
wint deze beweging veel veld. Dezelfde partij is voornemens,
bij wijze van demonstratie tegen de clerikalenter gelegen
heid van den 28™ verjaardag der troonsbeklimming van Pius IX,
de invoering der confessioneele wetten feestelijk te vieren.
Pelix Bungener, schrijver van nEene preek onder Lode-
wijk XIV n en van vele andere werken, is den 14teGenève,
na eene langdurige ziektein den ouderdom van bijna
60 jaren overleden.
Den- 14 is te Venetie het „Catholieke Congres" geopend.
Onder de aanwezigen bevonden zich de heer Veuillot en de
bn. v. Lohe, die beiden bij hunne komst levendig toegej uicht zijn.
De noordamericaansche bedevaartgangers zijn den 10 dooi
den Paus ontvangen. De deputatie bestond uit nagenoeg
200 personendaar zich verscheidene te Rome gevestigde
americaansche eatholieken hij hen hadden aangesloten. De
bisschop Dieenger heeft in het latijn den Paus toegesproken,
de rechter Théard een in het fransch gesteld adres voorgele
zen. Behalve eenige andere kqstbare geschenken, hebben de
bedevaartgangers een geschenk in geld ten bedrage "van
500,000 fr. aangeboden, benevens eene cassette met monsters
van goud en andere metalen, die de americaansche mijnen
opleveren.
laatste op 28 in plaats van
van het ontwerp mede ver
worpen met, ó'J tegen 32 st.
Bij het spoorwegontwerp wordt voorgesteld het consortium
van bankiers, in 10 jaarlijksche termijnen, de 5 eerste van
14 en de 5 laatste van 6 p.c„ eene subsidie van 14 miljoen,
als maximum (30 p.e. der kosten), te verleenen voor den aan-
lecv der lijnen: Dordrecht, Gorinohem, Leerdam, Kuilenburg,
Buren, Tiel, Eist,; Leerdam, Buren; Almelo, Zwolle; Almelo,
Meppel; Velsen, Zaandam, Hoorn, Enkhuizen; Hoorn, Alk
maar; Stavoren, Hmdeloopen, Sneek, Leeuwarden De ver
betering der havens van Enkhuizen en Stavoren tot, op 4 ellen
diepte onder laag water is onder de werken begrepen.
De minister van marine heeft zijne begrooting verhoogd
i met, 50000. wegens den dezer dagen plaats gehad hebben-
1 den brand in het, groote ijzermagazijn op 's Rijks werf te
Amsterdamwaardoor eene schade van 100,000 is aange
richt. De andere helft komt op de begrooting voor 1875.
Benoemingen. Met intrekking van het kon. besluit van
25 Maart, waarbij dr. J. Cramer benoemd is tot hoogleeraar
in de faculteit der godgeleerdheid te Groningen, is daartoe
benoemd dr. G. H. hamers, predikant te 's Gravenhagc.
Prins Alexander i3 benoemd tot kapitein ter zee, en tot
kolonel van het reg. grenadiers en jagers, van liet 4*. reg.
huzaren en van het reg. rijdende artillerie, alles a la suite.
Subsidiün, Voor het in het volgende jaar te Heerenveen
te houden Landbouwkundig Congres heeft de gemeenteraad
van Sehoterland een maximum van 1000 toegestaan. Reeds
vroeger was 300 verleend voor de bij die gelegenheid te
houden tentoonstelling der Priesche Maatschappij van Land-
bouw.
Spoorwegen. De op 10 Mei 1872 aan den heer A. Holtz-
man te Amsterdam verleende concessie voor eeneu spoorweg
van Zutfen naar de pruisische grenzen in de richting van
Bockolt, waarvan de Holl.-Westt. Spoorwegmaatschappij de
uitvoering had op zich genomen, is ingetrokken.
Onderwijs. In de algemeene vergadering van het Ned.
Schoolverbond, den 17 te Utrecht gehouden, is met 35 tegen
13 st. uitgemaakt, dat de vergadering in beginsel voor de
invoering van leerplichtigheid is; en besloten de regeering
te Verzoeken om ruimere gelegenheid tot opleiding van on
derwijzers, om bevordering van verhooging hunner bezoldi
ging om eene wet intedieneu tot, regeling van het voorbe
reidend lager onderwijs en om betere uitvoering van art. 65
der wet op het lager onderwijs, door bevordering dersamen-
werking van schoolopzieners, schoolcommissiën en gemeente
besturen.
Feesten. Ter gelegenheid van den verjaardag der Ko
ningin zijn te 's Gravenhage 6000 vreemdelingen over den
Hollandscken spoorweg en 5000 over den Rijnspoorweg aan
gebracht. De verschillende ministeriën en andere gebouwen
zijn geïllumineerd geweest en in de Maliebaan is een fraai
vuurwerk afgestoken. Voor het lluis in t Bosch hebben
ruim 300 zangers, behoorende tot, 16 vereenigingen te 's Gra
venhage en in andere steden, de Koningin eene kunst-ovatie
gebracht.
Den 18 is te Leeuwarden eene harddraverij gehouden om
de volgende door den Koning geschonken prijzen1een
gouden zweep2. een zilveren theeservies en blad3. vier
zilveren boealen en blad, en 4. een gouden oorijzer. 21
paarden namen er deel aan.
Aanbestedingen. Den 15, te Amsterdam, doordeHoll.
Spoorwegmaatschappij, het maken van de aardebaan met de
spoorbaan, de kunst- en eenige andere werken a. van het
station Amersfoort tot, aan den straatweg van Barneveld
naar Voortkuizen en b. van de grens der gemeenten Apeldoorn
en Voorst tot aan den staatsspoorweg onder Zutfen. minste
inschr. voor a.A. Sehaafsma te Harlingen, a/217,000, voor b.
T. v. Seters te 's Hertogenbosch, a 139,500.
Bouwwerken. De inschrijvers op het maatschappelijk
kapitaal voor eene opterichten maatschappij tot bebouwing
van het Hazepatersveld te Haarlem zijn van li.tnne inschrij
vingen ontslagen, vermits de zaak, bij gebrek aan genoegzame
I deelneming, niet kan doorgaan.
B. en W. van Amsterdam stellen den gemeenteraad voor,
vóór den Oosterdoksdijk eene kade aanteleggen, waardoor de
gemeente eene oppervlakte van ruim 11 bunders zal verkrij
gen, bestemd voor loodsen, pakhuizen, laden, lossen, gewoon
verkeer enz. De kosten zijn geraamd op 3,650,000.
Vestingwerken. Den 15 heeft het zoontje van den ka
pitein der genie Schuurman den eersten steen gelegd van een
nieuw fort, aan de Zuiderzee, dat dienen moet om Naarden
aan den kant van Valkeveen te beschermen.
Gieten. Prins Alexander heeftbij zijn vertrek uit Lei
den, den burgemees er f 1000 ten behoeve der algemeene
armen toegezonden.
Mr. A. Verhuell te Arnhem heeft tot voltooiing van liet,
zeemans-asyl te Brielle 50000 beschikbaar gesteld.
Wijlen de heer P. N. Jut v. Breukelerwaard heeft gele
gateerd aan de algemeene armen te Amsterdam 8000, aan
de doopsgez. diaconie aldaar f 4000, aan de herv. diaconie
aldaar 2400, aan de Maatschappij van Weldadigheid/6000,
aan het Blinden-instituut 1000, alles 2% p.e. N.W.S.
Rampen. In de gemeente Diessen (N. Brabant) is^ den
11 een huis afgebrand, waarbij 2 kinderen van 2 en 4jaren
zijn omgekomen.
Te Oude Pekela zijn den 1) niet irioder dan 18 huizen
eii 2 pakhuizen afgebrand. De felle wind joeg het vuur en
de vonken in de veenenzoodat ook deze in brand geraak
ten en nog 17 arbeiderswoningeneene hoeveelheid turf en
een turfschip vernield werden.
Te Amsterdam is den 12 een pakhuis aan het Oudezijds-
kolkjein gebruik bij het Friesche Veem en gevuld met
katoenglashout en americaansch spek door een hevigen
brand vernield. De aangrenzende pakhuizen hebben, weinig
geleden. Door het overwaaien van vonken zijn meerdere
peroeelen in brand geraakt, maar het vuur werd telkens spoe
dig bedwongen.
Rechtszaken. Het hof in Friesland heeft den hoofdon
derwijzer der christ.. nat. school te Tzumgehuwd en vader
van onderscheidene kinderen veroordeeld tot 5 jaren ge
vangenisstrafwegens oneerbare handelingen jegens zijne
leerlingen van het vrouwelijk geslacht.
Koloniön. Den 2 Mei zijn de genls. v. SwielenVer-
spijck en de Neve en andere officieren uit, Al chin te Batavia j
teruggekeerden den volgenden dag heeft de feestelijke in- j
tocht der terugkomende troepen voor zooveel zij aange „oucl
komen en ontscheept waren met veel plechtigheid en onder s jeerj,
luide toejuiching plaats gehad. Bij de landing der officieren
op den 2 heeft de kapt, der infanterie v. Uaalendie als
chef van den staf der i', brigade aan de expeditie deel^ ge
nomen hadtot
hand te reiken.
Het kroningsfeest is te Batavia gevierd door kanonschoten,
parade van garnizoen en schutterij dank- en bidstond, sta
telijke optocht van den gouv.-genl., de regeeringscoüegiën
en verdere autoriteiten van het gouvernements-hotel te Rijs
wijk naar liet paleis te Weltevreden, receptie door den gouv.-
genl. aldaar, onthaal der land- en zeemachtvolksspelen en
vuurwerk op het Koningsplein.
Den 10 of 11 Juni heeft de talrijke vijand een aanval op
al onze etablissementen in Atchin, vooral op Blangoe, gedaan,
maar hij isna een hevig gevecht, waarin geen der onzen
gekwetst werd, met verlies afgetrokken. De gezondheids
toestand is ongunstig.
entree tegen betaling van 25 cents de persoon. Ingang
Koningsweg naast de Tusschenschool.
Het Bestuur van bovengezegde afdeelmg
J. J. DE GELDER, President.
P. H. VREEDE, Secretaris.
Discussie over de opheffing der Stads Bank v
de Raadszitting van 10 Juni.
Leening
De heer van Leeuwen zal de gronden uiteenzetten, waarop
bij meentdat de thans aan de orde zijnde vraag, zal de
stads bank van leening opgeheven worden ontkennend beant
woord moet worden. Die opheffing zal diep ingrijpen in het
volkslevende bank van leening toch hangt naauw zamen
met de gebreken der Maatschappij, zij is eene maatschappelijke
behoefte geworden. Of de bank van leening is eene instelling
van liefdadigheid of eene tot wering van armoede of eene
j openbare instelling ten algemeene nutte door het gemeente-
j bestuur daargesteld en beheerd, zal hij daarlaten, als niets
j afdoende bij de behandeling der vraag, of zij opgeheven zal
worden of niet, maar men moet zicli de gevolgen van die
opheffing duidelijk voor oogen stellen. En die gevolgen acht
hij' zoo nadeelig dat hij hoe weinig ingenomen met, eene bank
van leening vermeentdat zij geduld moet worden als voor
behoedmiddel tegen grooter kwaal. Welke zullen die gevolgen
zijn? Zoolang artikel 411 C. P.
2 malen toe geweigerd, den gouv.-genl. de j D(J Ir~nsche~ revofutie; toen alles
ook de monts de piété afgeschaft,
XII
De Algemeene Nederl. Vrouwenvereeniging Tesselschaden
telt, blijkens het in de 3«. algemeene vergadering uitgebracht
verslag, 16 afdeelmgen, 8 correspondentschappen, 1677 leden
en 440 werksters. Gedurende het, tweede jaar van het bestaan
der Vereeniging bedroeg bet cijfer van contributiën en dona-
tiën 4613,42, dat der uitbetaalde werkloonen 15147,08J..
Aan grondstoffen werd ruim f 1200 J besteed. In een lOtal
gemeenten bestaan depóts, waarin de vervaardigde goederen
verkocht worden (de alkmaarsche afdeeling telt 35 leden met
6 werksters).
PER TELEGRAAF, 's Gravenhage 20 Juni 1874.
Tweede Kamer. Bij de opening der zit,ling is ingekomen
en voorgelezen eene missieve van den tijdelijken voorzitter
van den ministerraadhoudende verzoek- om de behandeling
der definitieve begrooting van de marine uit te stellen tot
Maandag; daartoe wordt besloten en de zitting verdaagd.
Omtrent de gevolgen van het votum der Tweede Kamer
op gisteren, verneemt men, dat het Ministerie spoedig beslis
sen zal over zjjne te volgen gedragslijn, en dat het, uitstel,
door de Regeering gevraagd om de begrooting van Marine
eerst Maandag te behandelen, in verband staat met het voor
nemen om alsdan aan de Kamer van de beslissing van het
Kabinet kennis te geven. Er loopen geruchten van aanbie
ding van collectief ontslagdoch heden middag wordt er
Ministerraad gehouden.
Tot lid der commissie belast met het, afnemen der examens
B van art. 61—65 der wet, op het middelbaar onderwijs is
benoemd de heer J. M. F. Wellan, ingenieur van den Wa
terstaat alhier.
Tot lid der Maatschappij van Letterkunde te Leiden
is benoemd de heer mr. IV. v. d. Kaay, kantonrechter aldaar.
De op 18 dezer gehouden collecte voor het fonds tot
aanmoediging en ondersteuning der gewapende dienst heeft
opgebracht 154,35.
Van wege regenten van het burgerweeshuis zijn in
schrijvingsbiljetten rondgezonden ter dekking van bet tekort
op de begrooting dier instelling voor het loopende jaar, het
welk p.m. 900 bedraagt.
Hare Majesteit, de Koningin heeft, wederom hare jaar
lijksche gift, van 100 aan het Bestuur der Moederlijke
Weldadigheid doen toekomen.
Door het stedelijk muziekcorps zullen op Zondag
21 Juni, des namiddags te Gj.nren, in den Stadshout, de
navolgende stukken worden uitgevoerd
1. Marche (Le roi des Lis) van v. d. Boogaerd. 2. Ouver
ture (La couronnée) van Clement. 3. Duo pour deux^ pistons
van Wattier. 4. Fantaisie (Le petit, Faust) van Hervé. 5. Ou
verture (L' "Vfrieaine) van Meyerbeer. 6. Polka (Albine) van
Labory. 7. Mozaique (Une folie a Rome) van Ricci. 8. Galop
(Le bon Vivant) van Krein.
De Afdeeling ALKMAAR van het NEDERLANDSCH
SCHOOLVERBOND is voornemens, op Woensdag den
24 dezer, des namiddags te zes uren, op het Doe-
lenveidweder een SCHOOLFEEST te geven aan al de
te Alkmaar schoolgaande kinderendie zich gedurende het
afgeloopen jaar aan minder dan vier malen schoolverzuim
hebben schuldig gemaakt, bij welke gelegenheid aan de
kinderendie de school niet eenmaal hebben verzuimdte
vens een geschenk zal worden uitgereikt.
Het feest zal bestaan uit kinderspelen, opgeluisterd wor
den door uitvoeringen van bet, stedelijk muziekcorps en be
sloten worden door eenig vuurwerk.
Geen schoolgaande kinderen zullen worden toegelaten dan
op vertoon van hun toegangs-bewijs zelfs niet tegen be
taling van entree.
Persoonlijk toegang hebben op vertoon van hunne qui-
tantiënde leden van de afdeeling en zij die hebben bij
gedragen aan de kosten voor dit schoolfeest. Overigens
bestaat zal het üouden van
Leleenhuis zonder vergunning strafbaar zijncn al is er
geene autoriteit, die vergunning kan geven toch blijft het
strafbaar volgens een arrest van den Hoogen Raad van
5 Deo. 1848. Het, blijft niet overgelaten aan de vrije con
currentie. De bekoeftigen zullen dus hunne toevlugt moeten
nemen tot andere personendieom aan de bepalingen der
wet te ontsnappende goederen koopen onder beding van
wederinkoop en zij die van dat regt, van wederinkoop ge
bruik willen makenzullen veel meer. dan nu het geval is,
moeten betalen, ja somtijds welligt hun gelieele goed moe
ten missen. Op dergelijke lieden bestaat geen toezigt: zij
schromen niet, aan hen toevertrouwde panden te verkoopen,
als zij goede gelegenheid daarvoor hebben en de behoefligen
hebben gcene schriftelijke stukkenzooals thansom hun
j regt te bewijzen. Zij zullen dan door gewetenlooze lieden
'geheel beroofd worden. En dat dit geen schrikbeeld is,
de geschiedenis. Maria van Bourgondïè verbood
houden van tafelen van lombarden en wisselaren
doch haar kleinzoon Karei V was reeds genoodzaakt
t.e gedoogen bij edict van 1540 voor geheel Nederland.
vrij moest zijn, had
en bij de wet van 16
Pluviose an XII (6 Februarij 1804) werd weder verboden
het oprigten van banken van leening zonder toestemming
van het Gouvernementterwijl alle niet geautoriseerde be-
leenhuizen gesloten werden en moesten liquideren. En waar
om omdat de beleenhuizen zosder wettelijken band zoo
verbazend waren vermenigvuldigden omdat de grove, en
groote misbruiken de aandacht der Regering trokken En
gisteren, om van den tegenwoordigen tijd te spreken, las
hij in een dagblad, dat de gemeenteraad van Tilburg in zijne
vergadering van 6 Junij 11. besloten bad aan den lieer Prank te
Eindhoven vergunning te verleenen om aldaar eene bank van
leening opterigten tot icering der stille pandjeshuizen. In
zijne betrekking van Substituut-Officier van Justitie bij de
Ammdissements Regt bank te Hoorn heeft bij dergelijke in-
rigtingen leeren kennen te Purmerendalwaar geene bank
van leeniug bestaatde winstenwelke daarbij geno
ten wordengaan alle grenzen te buiten. In den laatst,en
tijdhet is waar, zijn in verschillende gemeenten de banken
van leening opgehevener isom het, zoo eens uittedruk-
ken eene anti-lombard beweging ontstaandoch wat was
op de meeste plaatsen de reden Dat de gemeente geldelijk
nadeel van de bank van leening leed. Te Middelburg en
Zierikzee was wanbeheer daarvan de oorzaakvan Delft is
hem de reden onbekendte Zaandam, alwaar onlangs tot ge
leidelijke opheffing besloten is en na 1 Februarij 1876 de bank
gesloten zal zijnwaren de nadeelige saldo'swaarmede de
rekeningen der laatste jaren sloten, daarvan de oorzaak.
Ook te Leiden was de opheffing voorgesteld, doeh de Raad
heeft daartoe niet durven besluiten om de gevolgen daar
van met het oog op art. 411 C. P., op het advies der
speciale commissie waartoe o.a. de hoogleeraar Buys behoorde.
Zoolang de banken van leening winsten afwierpen aan de ge
meenten, werd aan de opheffing niet gedacht en toch was het
voor velen een grief, dat die zoogenaamde instellingen van lief
dadigheid voor de gemeenten zulke groote winsten afwierpen.
Nu zij aan de gemeente geld kosten en zeker meer aan haar doel
beantwoorden, heeft men allerlei bezwaren tegen de banken vau
leening. Naar zijne meening zijn de banken van leening nuttig
voor den kleinhandel en voor hen die uit de handen willen blij
ven van leveranciers op credietdie slecht en duur leveren.
Dronkaards en verkwisters, die van de bank van leening gebruik
maken, zullen door de opheffing niet verdwijnen; zij zullen
toch wel wegen weten te vindenom aan geld te komen.
Men doet de nadeelen der banken van leening wel wat hoog
klinken en ziet liet goede t,e veel over het hoofd. Boven
dien vergete men nietdat de rente in de bank van leening
voor de groote panden het bezwarendst isniet voor de
kleinere. Zijn advies is: boud de bank vooralsnog in stand;
vereenvoudig het beheer, hetgeen bij de vermindering der
beleeningen gemakkelijk vallen zalreorganiseer haar, hef
de inbrengkantoren op, maar iaat de bank bestaan.
De heer T. L. Koorn vraagt, hoe lang de inbrengers de
pandendie bij hen beleend wordenmogen behouden
De heer van Leeuwen antwoordtdat die panden in vroe
gere jaren geruimen tijd bij de inbrengers bleven, doeh
dat op voorstel van den than, overleden Directeur hierin
verandering is gebragt, omdat daarin aanleiding zou kunnen
bestaan tot misbruiken. Thans moeten zij de panden binnen
24 uren inbrengen.
De heer Bruinvis de Lange deelt niet het in het rapport
van Burg. en Weth. ontwikkelde gevoelen, dat zij, die van
de bank van leening gebruik maken voor handelhunne
toevlugt zullen nemen tot de Hulpbank; dit zal slechts eene
uilzondering zijn, omdat zij, die dit deden, reeds vroeger
bij die instelling zijn gekomen. Als oud-bestuurder van die
inrigting is hem zulks bekend. Evenmin deelt hij het gevoelen
van Commissarissen, dat het beleenen van panden zou strek
ken tot het doen van goedkoope inkoopen. Voor het grootste
deel is dat beleenen eene hebbelijkheid geworden. Wan
neer toch ziet men het meeste gebruik van de bank van
leering maken Met de kermisde Pinksterdagen en an
dere gelegenheden, welke strekken om ziek te vermaken.
Wanneer de bank wordt opgeheven, zullen de personen,
die daarvan voortdurend gebruik makenwel eens tot
bezinning komen. En al bestaat nu eene bankhij gelooft
dat tegenwoordig even goed woekeraars gevonden worden.
Hij is voor de opheffing en wijst ook nog op liet groote gebruik
dat van de bank gemaakt, wordt door niet-ingezetenen.
De heer van Leeuwen antwoordt op dat laatste argument
dat de pandenwelke van buiten de gemeente komen, de groote
zijn en als zoodanig de meeste rente en winst opleveren.
De heer Verlioeyff antwoordt den heer van Leeuwen, dat in
de laatste jaren juist schade is geleden van de panden van
buiten de gemeente beleend door het hedrog en de mislei
ding welke daarmede is gepleegdafgescheiden van het
feit, dat tyj het aannemen van panden van buiten de ge-
