druot HSrittanje es» Seriand.
^pan|c.
tiSiinenland.
■O
Jttgczoubeii Stufeken.
i)c lioiiclsliosselie Xecncring.
held, uit kracht van den staat van beleg, geschorst, ter zake
van een artikel over eene door den Afgevaardigde Jotan
dezer dagen in de Nat. Vergadering uitgesproken redevoe-
ringwaarin hij betoogde dat de rijken boven, e armei
bevoorrecht werden.
Na den afloop der zitting van de Nat. Vergadertnn van
den 8 is de ministerraad bijeengekomen en daarin besloten
om gezamenlijk ontslag te vragen. De maarschalk-President
heeft echter dit verzoek stellig afgewezen, zoodat liet minis
terie aanblijft. i„_ft
Nationale Vergadering. De oommissie van dertig neett
den 2 Juli de reeds door den heer V entavon voorgedragen
bepalingen eener constitutie in behandeling genomen. n
hoofdzaak is zijn ontwerp eene herhaling van het ontwe ijl
de Broqliemaar het wijkt, daarvan in zoover at, dat net
den President der republiek het recht toekent om de Kamer
van Afgevaardigden te ontbinden zonder den Senaat daaun
te kennen, terwijl het het recht tot het voorstellen eener
herziening der constitutie almede aan den President, 2°nder
voorafgegane raadpleging van den Senaat, toekent. Art.
waarin den maarschalk Mac Mahonmet verwijzing naar
wetten van 13 Maart en 20 Nov. 73, de titel van President
der republiek wordt gegeven, werd met 15 tegen 9 st. goett
gekeurd. De lieer Lucien Brun lueld de mogelijkheid vol
van de herstelling der monarchie, welke door den lieer de
Kerdrel bestreden werd. Den 3 zijn aangenomen art. I en 3,
handelende over de mate van verantwoordelijkheid van den
President en zijne ministers, en over de instelling van
2 vertegenwaordigende Kamers, waarvan de eene door bet
algemeen stemrecht te verkiezen, zullende de wijze van Be
noeming van de andere, den Senaat, bij de wet tot hare
organisatie worden vastgesteld. Den 6 is art. 4, handelende
over het recht van den President 1ot, ontbinding der Kamer
van Afgevaardigden goedgekeurd.
De commissie voor het initiatief heeft den i de heeren
de Laroehe/oucauldde Carayon-Latour en de Larochettc, „er
mondelinge toelichting van hun voorstel, gehoord, /tij ver
klaarden het votum van 20 Nov. alleen te hebnen aangeno
men op de door den hertog de Broglie. zoowel op het
staatkundig spreekgestoelte als in de vereeniging der konings
gezinde rechterzijde afgelegde verzekering dat de proro-
gatiewet de deur niet sloot voor de monarchiehad zij eene
andere bedoeling, dan waren de royalisten op eene onwaardige
wijze om den tuin geleid. De royalisten stelden vertrouwen
in de loyauteit van den maarschalk Mae Mahon die den
Koning geen 7 jaren zou laten wachten, en zouden legen alles
stemmen wat de bedoeling had om van bet septennaat eeue
doen staatkundige instelling te maken.
Den 1 2 3 en 4 is de derde lezing der wet- op de ge
meentelijke verkiezingen voortgezet. Ben amendement van
den geul. Loyselom de bij de tweede lezing m de wet
gebrachte wijziging omtrent de electorale mondigheid (die
alstoen weder op 21 jaren is bepaald) te doen vervallen, en
wel om de ongelijkheid weg te nemen, die de 21jarige mon
digheid tusschen de burgers en militairen (aan welke in acti
viteit de uitoefening van het kiesrecht, verboden is) zou
doen ontstaan is met 305 tegen 294 st. verworpen.
Den 4 heeft de heer Lucien Brun den minister van binn.
zaken gevraagdof de schorsing van l Union een gevolg is
"•eweest, van liet openbaar maken van bet manifest van den
graaf v. Chambord. De minister heeft geantwoord, dat de
oorzaak moet gezocht worden in de bestendige bestrijding
door het blad van het gezag van den Presidentmaar dat,
de mededeeling van het manifest den doorslag had gegeven.
Met leedwezen was de regeering tot bedoelden maatregel
overgegaan, omdat zij een diepen en onveranderlijken eerbied
voor den schrijver van het manifest koestert, maar zij moeit
niet dulden, dat, de duur en de onherroepbaarheid van het
septennaat betwist werd; en zij zou haren maatregel ver-
nieuwenwauueer een document van gelijke strekking uit
Engeland herwaarts kwam. De heer Brun verzocht eene in-
ierpellatie over het punt in kwestie te mogen doen, welke
tegen den 7 toegestaan werd.
Den 6 heeft de commissie van decentralisatie de
ontwerpster der voordracht op de gemeentelijke verkiezingen
zich vereenigd met een amendement der heeren Jules Ferry
en Paris, waarbij de duur der inwoning in de gemeente
(voor daarin niet geboren kiezers) op 2 jaren gesteld en
alzoo met een jaar verminderd wordt, Een aantal andere
door de commissie afgewezen amendementen zijn verworpen.
Op art. 7 waarin door de commissie het door den neer de
Belcastel voorgestelde en door den heer Baudot krachtig on
dersteunde amendement was opgenomenbij 't welk aan
gehuwden en weduwnaars met kinderen of kleinkinderen eene
dubbele stem werd geschonken, zijn afgewezen amendementen
van den heer Pernoletdie 3 stemmen wilde toekennen aan
kiezers, die meer dan 2 wettige kinderen in leven hadden,
en van den heer Brunei, die 3 stemmen wilde geven aan
kiezersdie minstens 5 kinderen of kindskinderen te nunnen
laste hadden. ar/.
Den 7 is genoemd artikel echter met 376 tegen 2/1 st.
verworpen en daarna de wet, bij derde lezing, met 452 tegen
228 st. aangenomen. De Algevaardigde Daguenet gereed
lijnde om rapport uittebrengen omtrent het voorstel-^ Laro-
I i 1 1 1 1 1ll V» C, 1 I i I Al, TT O VI li Pi.
operatiën ter zee. Mocht de bepaalde verzekering niet ont
vangen worden dat eene behandeling der genoemde zaken
niet in de bedoeling van het congres ligt, dan «u Enge
land weigeren een vertegenwoordiger derwaarts te zenden.
In geval Engeland aan het congres deelneemt, zal zijn vei
tegenwoordiger niet van een volmacht voorziennoch ge
machtigd worden om in naam van Engeland de handehngen
van het. e mi "res soed te keuren of nieuwe wetten aan te
nemen; hij zal alleen de debatten volgen en daarvan rapport
geven moeten aan liet gouvernement, hetwelk zich ten op
ziekte van alle voorstellen volkomen vrijheid van handelen
voorbehoudt. De minister hoopte binnen weinige dagen de
over dit onderwerp gevoerde correspondentie te zullen kunnen
overleggen.
Lagerhuis Den
1 Juli is met 320 tegen 156 st. ver
worpen een wetsontwerp van den heer Dixon, den voorzittei
der radicale birmiughamsche Onderwijs-Ligue, ten doel heb-
chefoucauldwerd de lezing door verscheidene leden van het
rechtercentrum verlangdwaartegen de uiterste rechterzijde
de linkerzijde zich verzet'ten. De heer de Castellane
V
bestreed de voorlezing op grond, dat hierdoor het houden
der interpellatie-Brun zou worden versohoven. De Vergade
ring heeft na 2 gehouden stemmingen zich tegen het
voorlezen van het rapport verklaard en de discussie over
de interpellatie tot den 8 uitgesteld.
In de koninglijke geschutfabriek te Woolwich wordt thans
een kanon vervaardigd ter zwaarte van 80 ton, d. i. liet
dubbele vau de bestaande bh oolwich-iuf pints. u
De kroonprins en de kroonprinses van Duitschland zijn
den 3 met hunne jongste kinderen, aan boord van het door
4 oorlogsschepen geleide schroefstoomjacht [lohenzollemte
t i i j xxt:-ki. £)0 schepen inde
Ryde, op het eiland Wight, aangekomen. De schepen in de
haven van Portsmouth en Spithead en de kustbatterijen had
den het, eskader met, een koninglijk saluut begroet.
Het kanselarij-hof heeft de schorsing bevolen der voorge
nomen operatie met Rio-Tinto-pagares, dewijl die papieren bij
contract met de spaansche regeeriug reeds ten behoeve der
houders van buitenlandsohe spaansche schuld verbonden zijn.
Te Lancaster is de heer Deakin (conservatief) tot lid van j
het Huis der Gemeenten verkozen.
bende het schoolgaan van alle kinderen in den lande \ei-
plichtend te makenen ter bereiking van dit doel voor
schrijvende dat in alle districten schoolcomtmssien zouden
worden ingesteld (iets wat, thans van de belastingschuldigen
afhangt en in de helft der gemeenten met geschied is).
Het ontwerp was op verschillende gronden bestreden door
den heer Scourjield en de tegenwoordige en vorige ministers
van onderwijs, lord Sandon en den heer torster.
Den 2 is de home-rule-motie van den lieer Butt met
458 tegen 61 verworpen. Aan de discussie hebben verschei
dene iersche leden, de minister voor Ierland de lieer Lowe
en ten slotte de premier, de heer Disraelideelgenomen.
Laatstgenoemde zeidedat een iersph Parlement liet herstel
van hei, wereldlijk gezag van den Paus waarvoor bij het
leven van het aankomende geslacht een kruistocht bp na zeker
te wachten is, en de iersche leden in een Rijks Parlement
geene meerderheid zouden kunnen erlangen als eene uit
sluitend iersche aangelegenheid zou beschouwenzoodat fin
geland en Ierland eene verschillende staatkunde zouden vol
gen en Engeland genoodzaakt zou kunnen worden om in het
belang van de protestantscbe minderheid der iersche natie
tussohenbeide te treden. Bij de aanstaande belangrijke
crisis der wereldgeschiedenis vrenschte spreker een eemg voik
te zien.
Don Franciscus de Bourbon is niet, wat, vermoed werd
in het gevecht bij Alcora gesneuveld, zelfs niet gekwetst-
Don Carlos heeft den partijganger Tristany afgezet als op
perbevelhebber van het carlistisehe leger in Calalonie, omdat
hij het hem door don Alphonsus gegeven bevel, om diens
overtocht der Ebro te dekken, niet gevolgd en daardoor mens
nederlaag bij Gandesa veroorzaakt heeft,. Sabatts had tris
tany aanvankelijk vervangen, maar, op bevel van don Carlos,
voor Lizarraga plaats moeten maken.
Men verhaalt dat wijlen den maarschalk Concha, tijdens zijn
hoofdkwartier te Tolosa gevestigd was, een adres is aangeboden
van 2000 officieren van het noorderleger, waarin hij verzoent
werd bij de regeering de verheffing te bewerken van Alphon-
sus XII, dewijl de federalistische en carlistiscke hersenschimmen
het land niet slechts aan den randvan zijnen ondergang gebracht,
maar het leger ook va-i elke hanier beroofd hebben, waaronder
het vroeger met geestdrift ten strijde toog. Concha zou daarop
aan de gezamenlijke generaals verklaard hebbendat deze
stap, wegens zijn collectief karakter, niet slechts eene insu
bordinatie maar eene daad van muiterij was, en dat hij, hoewel
zelf alphousist en tegenstander van den republikeinschen re-
geeringsvorm, een ieder zou doen fusilleeren, die zich verder
mocht verstouten om in liet gezicht des vijands het verlangen
naar verandering in de tegenwoordige orde van zaken te
kennen te geven.
De geul. Echague heeft gerapporteerddat bij fist.eila
behalve de maarschalk Conchageen enkel aanvoerder ge
sneuveld is s dat, de brigade-genl. Molinade luit,.-kol. en
adjudant van den opperbevelhebber, Astorga, en de comman
danten der bataljons van Estella en van Ciudad-Rodrigo licht
gekwetst zijndat de troepen den aftocht in volmaakte
orde volbrachtgeen enkel der van Murillo vertrokken wa
gens, der 2000 muildieren, noch der voor de proviandeering
bestemde 250 stuks vee verloren hebben.
Te Madrid verzekert men, dat het verliet der carlisten in
de gevechten van 25, 26 en 27 Juni 3000 man heeft bedragen.
Don Carlos heeft den gewezen brigade-genl. van het spaan
sche leger Mewing, die op 27 Juni door eene omtrekkende
beweging uittevoeren en de divisie-Martinez-Campos (het
republikeinsche centrum) in den rug aautevallen deu strijd
beslisttetor, graaf v. Aburzuza verheven.
Carlistisehe berichten verzekeren, dat het, fusilleeren van
18 republikeinsche gekwetsten te Abarzuzadoor het, lot
daartoe aangewezengeschied is op aandrang der troepen,
daartoe aangezet door de radelooze bevolking van dit dorp,
dat, even ais Zabal, door de troepen van Concha in de asch was
gelégd; welke bevolking tevens verhaalde, dat de repub.ikeinen
18 carlistisehe krijgsgevangenen in de vlammen van een door
hen in brand gestoken gebouw hadden doen omkomen.
Het regeeringsblad van l Juli, verschenen met een rouw
rand bepaaltdat in de hoofdplaatsen van alle militaire
arrondissementen eene plechtige lijkdienst voor den maarschalk
Concha zal worden gehoudendat alle staatsbeambten drie
dagen rouw zullen dragen, dat zijn lijk begraven zal worden
in de hoofdkerk van Atochadat op kosten der natie een
monument opgericht en zjjn degen in het artillerieririuzeüm
bewaard zal worden. Voorts dat de overledene tot groot
kruis vau de militaire orde van S. Ferdinand verheven is,
met een jaargeld van 10000 fr., dat op zijne nablijvenden
zal overgaan.
Bij de begrafeuis was het lijk op een artillerie-wagen
geplaatst en prijkte de kist, behalve met de sabel, uniform
rok en den maarschalksstaf van den overledenemet eene
door de bevolking van Bilbao gezonden prachtige kroon.
Achter het lijk volgden 4 rijpaarden van den maarschalk
waaronder het bij zijnen dood gekwetstevoorts de maar
schalk Serrano, al de ministers en de voornaamste staats
beambten blootshoofd en voorts de geheele bezetting van
Madrid. De winkels waren gesloten.
De nieuwe opperbevelhebber van het noorderleger, genl.
Zabala, heeft de genls. Martinez-Campos en Echague als divi
sie-aanvoerders vervangen door de genls. Moriones en Ceballos.
Staatkundige overwegingen zijn waarschijnlijk aan deze ver
wisseling niet vreemd. Na eene wapenschouwing over het noor
derleger gehouden te hebben, heeft hij de hoofdofficieren toege-
sproken en daarbij zijn vast, besluit te kennen gegeven om
In den nacht van 56 Juli zjjn 3000 carlisten. vau geschut
en paarden voorzienSantander tot op 3 uren genaderd
tot groote ontsteltenis der bevolking. Het zwakke garnizoen,
door vrijwilligers versterktbezette onmiddelijk de belang
rijkste punten. De per telegraaf gevraagde versterkingen
kwamen spoedig aan en de republikeinsche flotille stevende
de baai in om een aanval krachtig te keer te gaan.
De stad Teruelin Arragonis in den laleu avond van
den 3 aangetast door 4401) carlisten, onder den partijganger
Morcosdie eenige huizen der voorstad in brand hebben
gestoken maar door de uit ruim 2000 vrijwilligers en bur
gergarden bestaande bezetting, mei achterlating van 40 dooden,
200 gevangenen en 60 gekwetsten teruggedreven zijn. Het
verlies der bezetting bedroeg slechts 9 dooden en 15 ge
kwetsten.
De Koning bevindt zich thans te Genève, waar bij zijnen
intrek beeft genomen in het Hotel de la Metropole.
De prinsen Frederik Willem en Hendrikzonen van den
kroonprins van Pruisen zijn den 5 te Sckeveningen aange
komen alwaar zij 4 weken zullen verblijven.
De prins v. Oranje is den 7 door bet struikelen van zijn
paard tegen een rail der tramuit zijne tilbury en over
bet paard heen gevallenzonder noemenswaardig letsel te
bekomenzoodat hij zelf liet, beest op de been hielp en
onmiddelijk doorreed.
Prins Alexander heeft van 2- Juni tot 5 Juli te Kopen
hagen vertoefd en van den Koning vau Denemarken de orde
van den Olifant, ontvaugen.
Verkiezingen. Te Amersfoort is bij herstemming tot
lid der 2e. Kamer verkozen de heer v. Golstein met, 1283 st.,
tegen 1 i 76 op den heer v. Asch n. IVijdp.
De Prov. Staten van Noordholland hebben de aftredende
leden van Gedep. Staten als zoodanig herkozen.
Benoemingen. Door de synode der ware geref. Kerk
vergaderd te Chicago, is voor de vorming harer toekomstige
predikanten tot hoogleeraar beroepen prof. S. v. Pelzen, van
de theologische school te Kampen.
Eerbewijzen. De beambten der Rijks munt te Utrecht
hebben den eervol ontslagen eersten graveur D- d. Keilen Sr.,
die 54 jaren aan die instelling verbonden is geweest, een
gouden, zilveren en bronzen medalje aangeboden.
Visscherij. Den 4 is de tweede haringjager te Vlaar-
aangekomen met 164 ton volle en 53j- ton maatjes-
op den dag van het kroningsfeest, 4 vrijgesproken, 4 veroor
deeld tot 3 maanden, 1 tot 2 maanden en 10 tot 15 dagen
eenzame opsluiting, ken der zwaarst gestrafte personen
reeds vertrokken naar Engelandheeft bovendien nog 3 an
dere vonnissen, 1 van 8, 1 van 15 en 1 van 45 dagen een
zame opsluiting.
De gemeenteraaad van 's Gravenhage heeft met eene boete
van I tot 10 strafbaar gesteld het zich in kennelijk be
schonken staat vertoonen op de openbare straat of op andere
voor liet, publiek toegankelijke plaatseu.
Vestinggronden. Te Maastricht zijn 6 perceelen verkocht
voor 33,530, zijnde 9778 per bunder.
Overleden, den 29 Juni, te Utrecht, H. A. v. d. Jf'alt
Bakebijna 30 jaren hoofd der Rijks muntoud 65 jaren.
Den 4 Juli, te Yorden de vermaarde paardenschilder
WVerschuur, oud 63 jaren.
Den 5, te Utrecht, dr. C. A. Rovers, oud-lioogleeraar
in de faculteit der wijsbegeerte en letteren, oud 71 jaren.
De~eirrenaars van de steenkolen- en ijzermijnen in Noord- aan niets anders dan aan de bestrijding vau het carlisme te
- denken en alle staatkundige sympathien en meeningen geheel
ter zijde te zetten.
Onder de 300 mijnwerkers te Almaden is een opstand uit-
Staffordshire hebbenmet het oog op den weinig bevredi
genden staat van den handel, besloten, het loon hunner werk
lieden op nieuw met 20 p.e. te verminderen.
De* eigenaars d» "spinnerijen te Belfast hebben aangekon- gebroken. Zij hebben den inspecteur vermoord en den ih-
digd, dat zij besloten hebben de loonen met 10 p.e. te ver- gemeur gekwetst,. v|. ,,m
lagen Den' 6 hebben 30000 fabriekarbeiders bet werk gestaakt, i De naar Londen en Parijs gezonden Rio-Tinto biljetten
De eigenaars der fabrieken zijn voornemens, deze na verloop zijn naar Madrid teruggezonden (Zie Gr. Bntt en Ier and),
vau 14 daeen te sluiten Door de nleuw °PgeroePen reserve zal de getalsterkte van
Hoogerhuis. Lord Derby heeft den 3, in antwoord op eene bet spaansche leger op 200000 man gebracht worden
interpellatie, medegedeeld, dat, Engeland de ultnoodiging om Nadat een groot gedeelte van het garnizoen van Bilbao
aan 'iet congres te Brussel deel te nemen heeft aangenomen naar het, leger van het noorden vertrokken waszijn de
„nder voorwaarde, dat aldaar niet gesproken zou worden over carlisten de stad weder dicht genaderd en hebben zy op
de internationale wetten tot, regeling der verhouding tusschen nieuw verscheidene positien langs de rivier bezet en zeltsde
oorlogvoerenden, nog over aangelegenheden betreffende krijgsj gemeenschap met Sommorostro atgesneden.
dingen
Onderwijs. De Twentsehe Industrie- en Handelsschool
wordt tot een zesjarigen cursus uitgebreid. De 2 laatste
jaren zijn meer bestemd voor lien, die eene opleiding voor
het fabriekswezen en de industrie verlangeu, en de 4 eerste
voor anderendie reeds vroeger in den handel ot eenige
maatschappelijke betrekking willen overgaan.
De gemeenteraad van 's Gravenhage heeft den afwijzend
beschikt op het verzoek om tot de openbare inrichtingen van
middelbaar onderwijs uitstekende leerlingen der armen- en
tussclienscholen kosteloos toe te laten,
Eeesten. Het 25jarig bestaan van „het Park" te Am
sterdam is gedurende de eerste dagen dezer maand door
muziekuitvoeringen, bals, illumination enz. gevierd. Aan den
directeur, den heer W. Stumpjf zijn door verschillende vcreeni-
gingen en door de geabonneerden eerebiijken en fraaie ge
schenken vereerd»
Dtn 8 is in het Sterrenboseh bij Assen liet Noordelijk
Evangelisch Zendingsfeest gehouden en door 12000 a 13000
personen bijgewoond. De collecte voor de onderscheidene
zending-vereeuigingen bracht omstreeks 1000 op; te Mid-
daehten was voor hetzelfde doel ongeveer 900 gecollecteerd.
De gemeenteraad van Leiden heeft voor de feestviering
op 3 Öct. a.s. eene subsidie van f 4000 toegestaan-
Den 8 hebben de leerlingen der ned. herv. diaconieschool
te Nijmegen hun jaarlijkseh kersenfeest t.e Lent gevierd,
waartoe zij 's middags door de muziek der schutterij aan
de school afgehaald werden, 's Avonds is de gierbrug
geïllumineerd geweest en het vuurwerk afgestoken, even als
die illuminatie bestemd geweest voor het, feest van 12 Mei,
maar toen wegens het ongunstige weder uitgesteld.
Aanbestedingen. Den 8te 's Gravenhage, het bouwen
van eene gemeenteschool niet onderwijzerswoning op den Zuid-
walaan J. v. Lith Jr.. voor f 32,475.
Den 9 te 's Gravenhagehet maken ep stellen van de
ijzeren overkappingen van het station buiten de Delftsehe
poort te Rotterdam, met in verband staande werken, minste
inschr. de Union Actiën-Gesellschaft, te Dortmund, voor
263,823; te Haarlem, door het prov, bestuur van Noord
holland, het aanleggen van een telegraaflijn tusschen Texel
en Vlieland minste inschr. IV. HUleniuste Texelvoor
2026; liet maken van een peilput, met gebouwtje enz voor
eene zelfregistreerende peilschaal bij het kustlicht te Durger-
dainm. i. WGalman, te Amsterdam voor f 4647het
herstellen van 's Rijks zeewering op Wieringen, m. i. B. Swets,
te Helder, voor 6600; liet herstellen van 's Rijks zeewerk
op Marken, m. i. J. Tool, te Wognum, voor 9800.
Dep 10, te Amsterdamdoor de beide departementen van
het, Nut, het afbreken van 2 perceelen aan de Anjelierstraat
en het daar ter plaatse bouwen van eene bewaarschool met,
onderwijzerswoning, minste inschr. E. Kykerk, te Naarden,
voor 13058; het bouwen vau 2 woonhuizen aan de Sar-
phatistraat, voor rekening van den heer J. S. Breslow te
Londen, aan G. H. Schekel, voor 36000.
Bouwwerken. Den 6 is het nieuwe gebouw der Veree
niging tot het verleenen van hulp aan minvermogende
ooglijders voor Zuidholland, te Rotterdam, plechtig ingewijd.
Nationaal Geschenk. Van 980 gemeenten zijn giften
ingekomen tot een gezamenlijk bedrag van 196,891,11; de
kosten voor drukloonde portefeuille en het daarin den
Koning aangeboden document hebben 421,50 bedragen.
Van p. m. 200 gemeenten zijn geene giften ingekomen.
Roqde Kruis. Sedert het uitbreken van den oorlog in
Atchin zijn l ij het hoofdcomité aan bijdragen ingekomen
f 17,811. Het comité Rotterdam zond 10000 rechtstreeks
naar Indie.
Rampen. In den nacht van 45 Juli zijn de metbind-
rottingpikteer, delen, duigen en hoepels gevulde loodsen
op de Schans tegenover de engelsche gasfabriek, en 2 groote
door vele gezinnen bewoonde perceelen aan de Lijnbaans
gracht te Amsterdam verbrand. De boekhuizen van de
Rozengracht hebben belangrijke schade geleden.
In den nacht van 56 Juli is te Edam eene broodbak
kerij verbrand, waarbij de belendende perceelen groote schade
hebben bekomen.
Misdrijven. In den laten avond van den 4 heeft de po-
iicie te Amsterdam een geheim speelhuis overvallenbij de
wed. Kaspers, in de Oudekennissteeg.
Te Berg-eD-Dal, bij Nijmegen, heeft een duel met. de sabel
luit. der inf. en een burger, j waar zij
«ene nnenhnrfi tafel twist, met I 0111 voor
Volgens het, programma der feesten, bij gelegenheid van
de alhier te houden 97" Algemeene Vergadering der Neder-
landsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid, zal op
Vrijdag den 17 Julije.k. een rijtoer naar Petten plaats hebben.
Het, is een gelukkig denkbeeld van de Alkmaarsche af-
deeling om op deze wijze de feesten te be.-luitendoor het
uitstapje naar Petten toch zullen de leden der Maatschappij
niet alleen in de gelegenheid worden gesteld om een hoogst
interessant gedeelte van de kust van Noordholland te leeren
kennenmaar en dit is het, vooral waarop wij wenschen
te wijzen zal hunne aandacht, bijzonder gevestigd worden
op eene industrie, wier grootste werken bestemd zijn om onder
zand en water verborgen te worden en waarmede op tentoonstel
lingen niet kan worden geschitterd, maar die niettemin een
belangrijke Nederlandsche industrie is, die tot een hooge
trap van ontwikkeling is gekomen en die thans aan de Honds-
bossche zeeweering kan toonen wat door haar wordt tot
stand gebragt.
In Noordholland is het genoeg bekend wat de Hondsbos-
sche zeewering isdpch voor de van elders komende leden
der Maatschappij is het misschien niet overbodig een enkel
woord aan de beschrijving dier zeewering te wijden.
In den duinregeldie Noordholland tegen de Noordzee
beschermtis eene openingdie zich over eene lengte van
omstreeks een uur gaans uitstrekt van Kamperduin tot voorbij
het dorp Petten,
feu èinde hel achterliggende land tegen het indringen van
het zeewater te beschermenheeft men in die opening der
duinen een kunstmatige zeewering aangelegdalgemeen be
kend onder den naam van de Iiondsbossche zeewering.
Het noordelijkste gedeelte dier zeewering behoort aan liet,
Rijkeen gedeelte gelegen over het dorp Petten en meer
bekend onder den naam van de Pettemer zeewering behoort
aan de provincie Noordholland, en het zuidelijke, verreweg
het grootstegedeelte aan het Hoogheemraadschap van den
Rondsbossche en Duinen tot Petten.
Deze verdeeling van ééne zelfde zeewering onder drie
verschillende besturen heeft haar historischen oorsprong
doch van hetgeen omtrent de zeewering valt te vermelden
is dit niet het schoonste. Wenschelijk ware het, dat het
beheer en het onderhoud der geheele zeewering aan ééne magt
ware toevertrouwd.
Reeds in het begin der 15e eeuw werd het openliggende
strand bij Petten sterk gemaakt door het stellen van een
paalregel met steen voorzien en na dien tijd is men altijd
door, op verschillende wijzenvoortgegaan met de kunst
matige verdediging van het onbeschermde strand. In den
eersten tijd veranderde de zeewering van plaats naarmate de
zee terrein won, en trok men met, de verdedigingswerken
steeds achteruit. In het begin der 16e eeuw is men begon
nen tegen de zee stand te houden en heeft men getracht,
door liet aanleggen van hoofden en van paalwerken, de zee
wering op de plaats waar zij lag te behouden. Dat stelsel
van verdediging tegen de zee heeft men echter weder moe
ten opgeven, fjerhaaldelijk werden de aangelegde werken
vernield en in de 17e en 18e eeuw werd de zeewering ge-
jjurig binnenwaarts verlegd. De toestand bleef bij voortdu
ring ongunstig en de Maatschappij van IVetenschappen te
Haarlem die later de oprigtster is geweest van de Neder
landsche Maatschappij tot bevordering van Nyverheid, vond
daarin aanleiding om in 1744 een prijsvraag uit te schrijven,
ten einde de ware oorzaken der afneming v an het strand bij
Petten en den Hondsbossclte te leeren kennen en tevens de
middelen om het strand aldaar te bewaren en te doen aanwinnen.
Eerst in liet laatst der 18e eeuw is mendoor den nood
daartoe gedwongenbegonnen om door den aanleg van
hoofden en de verbetering van den zanddijk die de bui
tenste zeewering wasterwjjl daarachter nog een Slaperdijk
lagdit gevaarlijk gedeelte der kust krachtiger dan vroe
ger te versterken; gedurende vele jaren ging men voort met
den aanleg van steeds meer nieuwe .hoofden en ter verster
king van den dijk werd daarop een steenglooijing gelegd.
Nogtbans bleken de verdedigingswerken onvoldoende te zijn;
de steenglooijing werd in 1825 vernield en men keerdemet
behoud en zelfs met vermeerdering en versterking der hoof
den terug tot het in de 15e eeuw gevolgde verdediging-
stelsel door middel van palen. Van 1836 tot 1847 werd
langs de geheele zeewering evenwijdig met den zanddijk een
paalregel gesteld, van binnen met eene kisting en van buiten
met eene steenbezetting voorzien.
Eenige jaren achtereen bleven nu de werken van de
Hondsbossche zeewering ongeschonden bestaan, en bet ver-
troiivfpn op de deugdelijkheid der tot stand gebragte ver
dedigingswerken tegen de zee werd daardoor vrij algemeen
gevestigd.
Dat vertrouwen werd echter in 1863 in groote mate ge
schokt. Door de stormen vau dat jaar werden eenige der
j hoofden gedeeltelijk vernietigd, inden jiaalregel bressen ge
slagen en wat het. ergste was dc daarachter liggende
zanddijk zwaar beschadigdvan dien dijk werd een gedeelte
afgeslagenop één puntwaar de zanddijk vóór de stoi'^ien
eene kruinsbreedte van 10a 12 nieter hadh'.éet slechts 4
meter kruinsbreedte met steilen buitenkant over, zoodat
wanneer de storm langer had aangehoudeneen doorbraak
op dat punt onvermijdelijk was geweest,
De algemeene indruk, foor die stormen t.e weeg gebragt,
wasdat nog kra°htiger middelen tot verdediging van het
strand moesten worden aangewend, en dat het, niet voldoende
was om zicli te bepalen tot het herstellen der vernielde en
beschadigde werken,
Weer rees de vraagof de zeewering wel op de plaats
plaats gehad tusschen een 2™
beiden van Arnhem, die aan eene openbare tafel twist, met
elkander hadden gekregen. De luit. heeft eene niet gevaar
lijke wonde aan liet hoofd bekomen.
Den 6 heeft de stroodekker Jv. IVijk te Koewachtna
een woordentwist met den landbouwer A. Geers, dezen met
eeu uit zijne woning gehaald geweer dood geschoten. De
dader heeft zieh terstond op de vlucht begeven,
Rechtszaken, Pe rechtbank te Heerenveen heeft, van
de 19 beklaagden ter zake der ongeregeldheden te Akkrum
lag kon worden behouden, en of liet niet beter was
om voor de zee terug te wijken.
Die vraag werd ernstig besproken en onderzocht, en nadat
de eerste waterstaatkundigen in den lande daaromtrent hun
ne meening hadden uitgesprokenwerd door de betrokken
besturen bepaalddat de zeewering kon en moest behouden
bl(jven ep de plaats waar zy lag, en werd tevens door die
htsturen aangenomendat het beste middel om tegen eene
doorbraak beveiligd te zijn, was, den zanddijk van een sferkq
steenglooijing te voorzien.