druot HSrittanje es» Seriand. ^pan|c. tiSiinenland. ■O Jttgczoubeii Stufeken. i)c lioiiclsliosselie Xecncring. held, uit kracht van den staat van beleg, geschorst, ter zake van een artikel over eene door den Afgevaardigde Jotan dezer dagen in de Nat. Vergadering uitgesproken redevoe- ringwaarin hij betoogde dat de rijken boven, e armei bevoorrecht werden. Na den afloop der zitting van de Nat. Vergadertnn van den 8 is de ministerraad bijeengekomen en daarin besloten om gezamenlijk ontslag te vragen. De maarschalk-President heeft echter dit verzoek stellig afgewezen, zoodat liet minis terie aanblijft. i„_ft Nationale Vergadering. De oommissie van dertig neett den 2 Juli de reeds door den heer V entavon voorgedragen bepalingen eener constitutie in behandeling genomen. n hoofdzaak is zijn ontwerp eene herhaling van het ontwe ijl de Broqliemaar het wijkt, daarvan in zoover at, dat net den President der republiek het recht toekent om de Kamer van Afgevaardigden te ontbinden zonder den Senaat daaun te kennen, terwijl het het recht tot het voorstellen eener herziening der constitutie almede aan den President, 2°nder voorafgegane raadpleging van den Senaat, toekent. Art. waarin den maarschalk Mac Mahonmet verwijzing naar wetten van 13 Maart en 20 Nov. 73, de titel van President der republiek wordt gegeven, werd met 15 tegen 9 st. goett gekeurd. De lieer Lucien Brun lueld de mogelijkheid vol van de herstelling der monarchie, welke door den lieer de Kerdrel bestreden werd. Den 3 zijn aangenomen art. I en 3, handelende over de mate van verantwoordelijkheid van den President en zijne ministers, en over de instelling van 2 vertegenwaordigende Kamers, waarvan de eene door bet algemeen stemrecht te verkiezen, zullende de wijze van Be noeming van de andere, den Senaat, bij de wet tot hare organisatie worden vastgesteld. Den 6 is art. 4, handelende over het recht van den President 1ot, ontbinding der Kamer van Afgevaardigden goedgekeurd. De commissie voor het initiatief heeft den i de heeren de Laroehe/oucauldde Carayon-Latour en de Larochettc, „er mondelinge toelichting van hun voorstel, gehoord, /tij ver klaarden het votum van 20 Nov. alleen te hebnen aangeno men op de door den hertog de Broglie. zoowel op het staatkundig spreekgestoelte als in de vereeniging der konings gezinde rechterzijde afgelegde verzekering dat de proro- gatiewet de deur niet sloot voor de monarchiehad zij eene andere bedoeling, dan waren de royalisten op eene onwaardige wijze om den tuin geleid. De royalisten stelden vertrouwen in de loyauteit van den maarschalk Mae Mahon die den Koning geen 7 jaren zou laten wachten, en zouden legen alles stemmen wat de bedoeling had om van bet septennaat eeue doen staatkundige instelling te maken. Den 1 2 3 en 4 is de derde lezing der wet- op de ge meentelijke verkiezingen voortgezet. Ben amendement van den geul. Loyselom de bij de tweede lezing m de wet gebrachte wijziging omtrent de electorale mondigheid (die alstoen weder op 21 jaren is bepaald) te doen vervallen, en wel om de ongelijkheid weg te nemen, die de 21jarige mon digheid tusschen de burgers en militairen (aan welke in acti viteit de uitoefening van het kiesrecht, verboden is) zou doen ontstaan is met 305 tegen 294 st. verworpen. Den 4 heeft de heer Lucien Brun den minister van binn. zaken gevraagdof de schorsing van l Union een gevolg is "•eweest, van liet openbaar maken van bet manifest van den graaf v. Chambord. De minister heeft geantwoord, dat de oorzaak moet gezocht worden in de bestendige bestrijding door het blad van het gezag van den Presidentmaar dat, de mededeeling van het manifest den doorslag had gegeven. Met leedwezen was de regeering tot bedoelden maatregel overgegaan, omdat zij een diepen en onveranderlijken eerbied voor den schrijver van het manifest koestert, maar zij moeit niet dulden, dat, de duur en de onherroepbaarheid van het septennaat betwist werd; en zij zou haren maatregel ver- nieuwenwauueer een document van gelijke strekking uit Engeland herwaarts kwam. De heer Brun verzocht eene in- ierpellatie over het punt in kwestie te mogen doen, welke tegen den 7 toegestaan werd. Den 6 heeft de commissie van decentralisatie de ontwerpster der voordracht op de gemeentelijke verkiezingen zich vereenigd met een amendement der heeren Jules Ferry en Paris, waarbij de duur der inwoning in de gemeente (voor daarin niet geboren kiezers) op 2 jaren gesteld en alzoo met een jaar verminderd wordt, Een aantal andere door de commissie afgewezen amendementen zijn verworpen. Op art. 7 waarin door de commissie het door den neer de Belcastel voorgestelde en door den heer Baudot krachtig on dersteunde amendement was opgenomenbij 't welk aan gehuwden en weduwnaars met kinderen of kleinkinderen eene dubbele stem werd geschonken, zijn afgewezen amendementen van den heer Pernoletdie 3 stemmen wilde toekennen aan kiezers, die meer dan 2 wettige kinderen in leven hadden, en van den heer Brunei, die 3 stemmen wilde geven aan kiezersdie minstens 5 kinderen of kindskinderen te nunnen laste hadden. ar/. Den 7 is genoemd artikel echter met 376 tegen 2/1 st. verworpen en daarna de wet, bij derde lezing, met 452 tegen 228 st. aangenomen. De Algevaardigde Daguenet gereed lijnde om rapport uittebrengen omtrent het voorstel-^ Laro- I i 1 1 1 1 1ll V» C, 1 I i I Al, TT O VI li Pi. operatiën ter zee. Mocht de bepaalde verzekering niet ont vangen worden dat eene behandeling der genoemde zaken niet in de bedoeling van het congres ligt, dan «u Enge land weigeren een vertegenwoordiger derwaarts te zenden. In geval Engeland aan het congres deelneemt, zal zijn vei tegenwoordiger niet van een volmacht voorziennoch ge machtigd worden om in naam van Engeland de handehngen van het. e mi "res soed te keuren of nieuwe wetten aan te nemen; hij zal alleen de debatten volgen en daarvan rapport geven moeten aan liet gouvernement, hetwelk zich ten op ziekte van alle voorstellen volkomen vrijheid van handelen voorbehoudt. De minister hoopte binnen weinige dagen de over dit onderwerp gevoerde correspondentie te zullen kunnen overleggen. Lagerhuis Den 1 Juli is met 320 tegen 156 st. ver worpen een wetsontwerp van den heer Dixon, den voorzittei der radicale birmiughamsche Onderwijs-Ligue, ten doel heb- chefoucauldwerd de lezing door verscheidene leden van het rechtercentrum verlangdwaartegen de uiterste rechterzijde de linkerzijde zich verzet'ten. De heer de Castellane V bestreed de voorlezing op grond, dat hierdoor het houden der interpellatie-Brun zou worden versohoven. De Vergade ring heeft na 2 gehouden stemmingen zich tegen het voorlezen van het rapport verklaard en de discussie over de interpellatie tot den 8 uitgesteld. In de koninglijke geschutfabriek te Woolwich wordt thans een kanon vervaardigd ter zwaarte van 80 ton, d. i. liet dubbele vau de bestaande bh oolwich-iuf pints. u De kroonprins en de kroonprinses van Duitschland zijn den 3 met hunne jongste kinderen, aan boord van het door 4 oorlogsschepen geleide schroefstoomjacht [lohenzollemte t i i j xxt:-ki. £)0 schepen inde Ryde, op het eiland Wight, aangekomen. De schepen in de haven van Portsmouth en Spithead en de kustbatterijen had den het, eskader met, een koninglijk saluut begroet. Het kanselarij-hof heeft de schorsing bevolen der voorge nomen operatie met Rio-Tinto-pagares, dewijl die papieren bij contract met de spaansche regeeriug reeds ten behoeve der houders van buitenlandsohe spaansche schuld verbonden zijn. Te Lancaster is de heer Deakin (conservatief) tot lid van j het Huis der Gemeenten verkozen. bende het schoolgaan van alle kinderen in den lande \ei- plichtend te makenen ter bereiking van dit doel voor schrijvende dat in alle districten schoolcomtmssien zouden worden ingesteld (iets wat, thans van de belastingschuldigen afhangt en in de helft der gemeenten met geschied is). Het ontwerp was op verschillende gronden bestreden door den heer Scourjield en de tegenwoordige en vorige ministers van onderwijs, lord Sandon en den heer torster. Den 2 is de home-rule-motie van den lieer Butt met 458 tegen 61 verworpen. Aan de discussie hebben verschei dene iersche leden, de minister voor Ierland de lieer Lowe en ten slotte de premier, de heer Disraelideelgenomen. Laatstgenoemde zeidedat een iersph Parlement liet herstel van hei, wereldlijk gezag van den Paus waarvoor bij het leven van het aankomende geslacht een kruistocht bp na zeker te wachten is, en de iersche leden in een Rijks Parlement geene meerderheid zouden kunnen erlangen als eene uit sluitend iersche aangelegenheid zou beschouwenzoodat fin geland en Ierland eene verschillende staatkunde zouden vol gen en Engeland genoodzaakt zou kunnen worden om in het belang van de protestantscbe minderheid der iersche natie tussohenbeide te treden. Bij de aanstaande belangrijke crisis der wereldgeschiedenis vrenschte spreker een eemg voik te zien. Don Franciscus de Bourbon is niet, wat, vermoed werd in het gevecht bij Alcora gesneuveld, zelfs niet gekwetst- Don Carlos heeft den partijganger Tristany afgezet als op perbevelhebber van het carlistisehe leger in Calalonie, omdat hij het hem door don Alphonsus gegeven bevel, om diens overtocht der Ebro te dekken, niet gevolgd en daardoor mens nederlaag bij Gandesa veroorzaakt heeft,. Sabatts had tris tany aanvankelijk vervangen, maar, op bevel van don Carlos, voor Lizarraga plaats moeten maken. Men verhaalt dat wijlen den maarschalk Concha, tijdens zijn hoofdkwartier te Tolosa gevestigd was, een adres is aangeboden van 2000 officieren van het noorderleger, waarin hij verzoent werd bij de regeering de verheffing te bewerken van Alphon- sus XII, dewijl de federalistische en carlistiscke hersenschimmen het land niet slechts aan den randvan zijnen ondergang gebracht, maar het leger ook va-i elke hanier beroofd hebben, waaronder het vroeger met geestdrift ten strijde toog. Concha zou daarop aan de gezamenlijke generaals verklaard hebbendat deze stap, wegens zijn collectief karakter, niet slechts eene insu bordinatie maar eene daad van muiterij was, en dat hij, hoewel zelf alphousist en tegenstander van den republikeinschen re- geeringsvorm, een ieder zou doen fusilleeren, die zich verder mocht verstouten om in liet gezicht des vijands het verlangen naar verandering in de tegenwoordige orde van zaken te kennen te geven. De geul. Echague heeft gerapporteerddat bij fist.eila behalve de maarschalk Conchageen enkel aanvoerder ge sneuveld is s dat, de brigade-genl. Molinade luit,.-kol. en adjudant van den opperbevelhebber, Astorga, en de comman danten der bataljons van Estella en van Ciudad-Rodrigo licht gekwetst zijndat de troepen den aftocht in volmaakte orde volbrachtgeen enkel der van Murillo vertrokken wa gens, der 2000 muildieren, noch der voor de proviandeering bestemde 250 stuks vee verloren hebben. Te Madrid verzekert men, dat het verliet der carlisten in de gevechten van 25, 26 en 27 Juni 3000 man heeft bedragen. Don Carlos heeft den gewezen brigade-genl. van het spaan sche leger Mewing, die op 27 Juni door eene omtrekkende beweging uittevoeren en de divisie-Martinez-Campos (het republikeinsche centrum) in den rug aautevallen deu strijd beslisttetor, graaf v. Aburzuza verheven. Carlistisehe berichten verzekeren, dat het, fusilleeren van 18 republikeinsche gekwetsten te Abarzuzadoor het, lot daartoe aangewezengeschied is op aandrang der troepen, daartoe aangezet door de radelooze bevolking van dit dorp, dat, even ais Zabal, door de troepen van Concha in de asch was gelégd; welke bevolking tevens verhaalde, dat de repub.ikeinen 18 carlistisehe krijgsgevangenen in de vlammen van een door hen in brand gestoken gebouw hadden doen omkomen. Het regeeringsblad van l Juli, verschenen met een rouw rand bepaaltdat in de hoofdplaatsen van alle militaire arrondissementen eene plechtige lijkdienst voor den maarschalk Concha zal worden gehoudendat alle staatsbeambten drie dagen rouw zullen dragen, dat zijn lijk begraven zal worden in de hoofdkerk van Atochadat op kosten der natie een monument opgericht en zjjn degen in het artillerieririuzeüm bewaard zal worden. Voorts dat de overledene tot groot kruis vau de militaire orde van S. Ferdinand verheven is, met een jaargeld van 10000 fr., dat op zijne nablijvenden zal overgaan. Bij de begrafeuis was het lijk op een artillerie-wagen geplaatst en prijkte de kist, behalve met de sabel, uniform rok en den maarschalksstaf van den overledenemet eene door de bevolking van Bilbao gezonden prachtige kroon. Achter het lijk volgden 4 rijpaarden van den maarschalk waaronder het bij zijnen dood gekwetstevoorts de maar schalk Serrano, al de ministers en de voornaamste staats beambten blootshoofd en voorts de geheele bezetting van Madrid. De winkels waren gesloten. De nieuwe opperbevelhebber van het noorderleger, genl. Zabala, heeft de genls. Martinez-Campos en Echague als divi sie-aanvoerders vervangen door de genls. Moriones en Ceballos. Staatkundige overwegingen zijn waarschijnlijk aan deze ver wisseling niet vreemd. Na eene wapenschouwing over het noor derleger gehouden te hebben, heeft hij de hoofdofficieren toege- sproken en daarbij zijn vast, besluit te kennen gegeven om In den nacht van 56 Juli zjjn 3000 carlisten. vau geschut en paarden voorzienSantander tot op 3 uren genaderd tot groote ontsteltenis der bevolking. Het zwakke garnizoen, door vrijwilligers versterktbezette onmiddelijk de belang rijkste punten. De per telegraaf gevraagde versterkingen kwamen spoedig aan en de republikeinsche flotille stevende de baai in om een aanval krachtig te keer te gaan. De stad Teruelin Arragonis in den laleu avond van den 3 aangetast door 4401) carlisten, onder den partijganger Morcosdie eenige huizen der voorstad in brand hebben gestoken maar door de uit ruim 2000 vrijwilligers en bur gergarden bestaande bezetting, mei achterlating van 40 dooden, 200 gevangenen en 60 gekwetsten teruggedreven zijn. Het verlies der bezetting bedroeg slechts 9 dooden en 15 ge kwetsten. De Koning bevindt zich thans te Genève, waar bij zijnen intrek beeft genomen in het Hotel de la Metropole. De prinsen Frederik Willem en Hendrikzonen van den kroonprins van Pruisen zijn den 5 te Sckeveningen aange komen alwaar zij 4 weken zullen verblijven. De prins v. Oranje is den 7 door bet struikelen van zijn paard tegen een rail der tramuit zijne tilbury en over bet paard heen gevallenzonder noemenswaardig letsel te bekomenzoodat hij zelf liet, beest op de been hielp en onmiddelijk doorreed. Prins Alexander heeft van 2- Juni tot 5 Juli te Kopen hagen vertoefd en van den Koning vau Denemarken de orde van den Olifant, ontvaugen. Verkiezingen. Te Amersfoort is bij herstemming tot lid der 2e. Kamer verkozen de heer v. Golstein met, 1283 st., tegen 1 i 76 op den heer v. Asch n. IVijdp. De Prov. Staten van Noordholland hebben de aftredende leden van Gedep. Staten als zoodanig herkozen. Benoemingen. Door de synode der ware geref. Kerk vergaderd te Chicago, is voor de vorming harer toekomstige predikanten tot hoogleeraar beroepen prof. S. v. Pelzen, van de theologische school te Kampen. Eerbewijzen. De beambten der Rijks munt te Utrecht hebben den eervol ontslagen eersten graveur D- d. Keilen Sr., die 54 jaren aan die instelling verbonden is geweest, een gouden, zilveren en bronzen medalje aangeboden. Visscherij. Den 4 is de tweede haringjager te Vlaar- aangekomen met 164 ton volle en 53j- ton maatjes- op den dag van het kroningsfeest, 4 vrijgesproken, 4 veroor deeld tot 3 maanden, 1 tot 2 maanden en 10 tot 15 dagen eenzame opsluiting, ken der zwaarst gestrafte personen reeds vertrokken naar Engelandheeft bovendien nog 3 an dere vonnissen, 1 van 8, 1 van 15 en 1 van 45 dagen een zame opsluiting. De gemeenteraaad van 's Gravenhage heeft met eene boete van I tot 10 strafbaar gesteld het zich in kennelijk be schonken staat vertoonen op de openbare straat of op andere voor liet, publiek toegankelijke plaatseu. Vestinggronden. Te Maastricht zijn 6 perceelen verkocht voor 33,530, zijnde 9778 per bunder. Overleden, den 29 Juni, te Utrecht, H. A. v. d. Jf'alt Bakebijna 30 jaren hoofd der Rijks muntoud 65 jaren. Den 4 Juli, te Yorden de vermaarde paardenschilder WVerschuur, oud 63 jaren. Den 5, te Utrecht, dr. C. A. Rovers, oud-lioogleeraar in de faculteit der wijsbegeerte en letteren, oud 71 jaren. De~eirrenaars van de steenkolen- en ijzermijnen in Noord- aan niets anders dan aan de bestrijding vau het carlisme te - denken en alle staatkundige sympathien en meeningen geheel ter zijde te zetten. Onder de 300 mijnwerkers te Almaden is een opstand uit- Staffordshire hebbenmet het oog op den weinig bevredi genden staat van den handel, besloten, het loon hunner werk lieden op nieuw met 20 p.e. te verminderen. De* eigenaars d» "spinnerijen te Belfast hebben aangekon- gebroken. Zij hebben den inspecteur vermoord en den ih- digd, dat zij besloten hebben de loonen met 10 p.e. te ver- gemeur gekwetst,. v|. ,,m lagen Den' 6 hebben 30000 fabriekarbeiders bet werk gestaakt, i De naar Londen en Parijs gezonden Rio-Tinto biljetten De eigenaars der fabrieken zijn voornemens, deze na verloop zijn naar Madrid teruggezonden (Zie Gr. Bntt en Ier and), vau 14 daeen te sluiten Door de nleuw °PgeroePen reserve zal de getalsterkte van Hoogerhuis. Lord Derby heeft den 3, in antwoord op eene bet spaansche leger op 200000 man gebracht worden interpellatie, medegedeeld, dat, Engeland de ultnoodiging om Nadat een groot gedeelte van het garnizoen van Bilbao aan 'iet congres te Brussel deel te nemen heeft aangenomen naar het, leger van het noorden vertrokken waszijn de „nder voorwaarde, dat aldaar niet gesproken zou worden over carlisten de stad weder dicht genaderd en hebben zy op de internationale wetten tot, regeling der verhouding tusschen nieuw verscheidene positien langs de rivier bezet en zeltsde oorlogvoerenden, nog over aangelegenheden betreffende krijgsj gemeenschap met Sommorostro atgesneden. dingen Onderwijs. De Twentsehe Industrie- en Handelsschool wordt tot een zesjarigen cursus uitgebreid. De 2 laatste jaren zijn meer bestemd voor lien, die eene opleiding voor het fabriekswezen en de industrie verlangeu, en de 4 eerste voor anderendie reeds vroeger in den handel ot eenige maatschappelijke betrekking willen overgaan. De gemeenteraad van 's Gravenhage heeft den afwijzend beschikt op het verzoek om tot de openbare inrichtingen van middelbaar onderwijs uitstekende leerlingen der armen- en tussclienscholen kosteloos toe te laten, Eeesten. Het 25jarig bestaan van „het Park" te Am sterdam is gedurende de eerste dagen dezer maand door muziekuitvoeringen, bals, illumination enz. gevierd. Aan den directeur, den heer W. Stumpjf zijn door verschillende vcreeni- gingen en door de geabonneerden eerebiijken en fraaie ge schenken vereerd» Dtn 8 is in het Sterrenboseh bij Assen liet Noordelijk Evangelisch Zendingsfeest gehouden en door 12000 a 13000 personen bijgewoond. De collecte voor de onderscheidene zending-vereeuigingen bracht omstreeks 1000 op; te Mid- daehten was voor hetzelfde doel ongeveer 900 gecollecteerd. De gemeenteraad van Leiden heeft voor de feestviering op 3 Öct. a.s. eene subsidie van f 4000 toegestaan- Den 8 hebben de leerlingen der ned. herv. diaconieschool te Nijmegen hun jaarlijkseh kersenfeest t.e Lent gevierd, waartoe zij 's middags door de muziek der schutterij aan de school afgehaald werden, 's Avonds is de gierbrug geïllumineerd geweest en het vuurwerk afgestoken, even als die illuminatie bestemd geweest voor het, feest van 12 Mei, maar toen wegens het ongunstige weder uitgesteld. Aanbestedingen. Den 8te 's Gravenhage, het bouwen van eene gemeenteschool niet onderwijzerswoning op den Zuid- walaan J. v. Lith Jr.. voor f 32,475. Den 9 te 's Gravenhagehet maken ep stellen van de ijzeren overkappingen van het station buiten de Delftsehe poort te Rotterdam, met in verband staande werken, minste inschr. de Union Actiën-Gesellschaft, te Dortmund, voor 263,823; te Haarlem, door het prov, bestuur van Noord holland, het aanleggen van een telegraaflijn tusschen Texel en Vlieland minste inschr. IV. HUleniuste Texelvoor 2026; liet maken van een peilput, met gebouwtje enz voor eene zelfregistreerende peilschaal bij het kustlicht te Durger- dainm. i. WGalman, te Amsterdam voor f 4647het herstellen van 's Rijks zeewering op Wieringen, m. i. B. Swets, te Helder, voor 6600; liet herstellen van 's Rijks zeewerk op Marken, m. i. J. Tool, te Wognum, voor 9800. Dep 10, te Amsterdamdoor de beide departementen van het, Nut, het afbreken van 2 perceelen aan de Anjelierstraat en het daar ter plaatse bouwen van eene bewaarschool met, onderwijzerswoning, minste inschr. E. Kykerk, te Naarden, voor 13058; het bouwen vau 2 woonhuizen aan de Sar- phatistraat, voor rekening van den heer J. S. Breslow te Londen, aan G. H. Schekel, voor 36000. Bouwwerken. Den 6 is het nieuwe gebouw der Veree niging tot het verleenen van hulp aan minvermogende ooglijders voor Zuidholland, te Rotterdam, plechtig ingewijd. Nationaal Geschenk. Van 980 gemeenten zijn giften ingekomen tot een gezamenlijk bedrag van 196,891,11; de kosten voor drukloonde portefeuille en het daarin den Koning aangeboden document hebben 421,50 bedragen. Van p. m. 200 gemeenten zijn geene giften ingekomen. Roqde Kruis. Sedert het uitbreken van den oorlog in Atchin zijn l ij het hoofdcomité aan bijdragen ingekomen f 17,811. Het comité Rotterdam zond 10000 rechtstreeks naar Indie. Rampen. In den nacht van 45 Juli zijn de metbind- rottingpikteer, delen, duigen en hoepels gevulde loodsen op de Schans tegenover de engelsche gasfabriek, en 2 groote door vele gezinnen bewoonde perceelen aan de Lijnbaans gracht te Amsterdam verbrand. De boekhuizen van de Rozengracht hebben belangrijke schade geleden. In den nacht van 56 Juli is te Edam eene broodbak kerij verbrand, waarbij de belendende perceelen groote schade hebben bekomen. Misdrijven. In den laten avond van den 4 heeft de po- iicie te Amsterdam een geheim speelhuis overvallenbij de wed. Kaspers, in de Oudekennissteeg. Te Berg-eD-Dal, bij Nijmegen, heeft een duel met. de sabel luit. der inf. en een burger, j waar zij «ene nnenhnrfi tafel twist, met I 0111 voor Volgens het, programma der feesten, bij gelegenheid van de alhier te houden 97" Algemeene Vergadering der Neder- landsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid, zal op Vrijdag den 17 Julije.k. een rijtoer naar Petten plaats hebben. Het, is een gelukkig denkbeeld van de Alkmaarsche af- deeling om op deze wijze de feesten te be.-luitendoor het uitstapje naar Petten toch zullen de leden der Maatschappij niet alleen in de gelegenheid worden gesteld om een hoogst interessant gedeelte van de kust van Noordholland te leeren kennenmaar en dit is het, vooral waarop wij wenschen te wijzen zal hunne aandacht, bijzonder gevestigd worden op eene industrie, wier grootste werken bestemd zijn om onder zand en water verborgen te worden en waarmede op tentoonstel lingen niet kan worden geschitterd, maar die niettemin een belangrijke Nederlandsche industrie is, die tot een hooge trap van ontwikkeling is gekomen en die thans aan de Honds- bossche zeeweering kan toonen wat door haar wordt tot stand gebragt. In Noordholland is het genoeg bekend wat de Hondsbos- sche zeewering isdpch voor de van elders komende leden der Maatschappij is het misschien niet overbodig een enkel woord aan de beschrijving dier zeewering te wijden. In den duinregeldie Noordholland tegen de Noordzee beschermtis eene openingdie zich over eene lengte van omstreeks een uur gaans uitstrekt van Kamperduin tot voorbij het dorp Petten, feu èinde hel achterliggende land tegen het indringen van het zeewater te beschermenheeft men in die opening der duinen een kunstmatige zeewering aangelegdalgemeen be kend onder den naam van de Iiondsbossche zeewering. Het noordelijkste gedeelte dier zeewering behoort aan liet, Rijkeen gedeelte gelegen over het dorp Petten en meer bekend onder den naam van de Pettemer zeewering behoort aan de provincie Noordholland, en het zuidelijke, verreweg het grootstegedeelte aan het Hoogheemraadschap van den Rondsbossche en Duinen tot Petten. Deze verdeeling van ééne zelfde zeewering onder drie verschillende besturen heeft haar historischen oorsprong doch van hetgeen omtrent de zeewering valt te vermelden is dit niet het schoonste. Wenschelijk ware het, dat het beheer en het onderhoud der geheele zeewering aan ééne magt ware toevertrouwd. Reeds in het begin der 15e eeuw werd het openliggende strand bij Petten sterk gemaakt door het stellen van een paalregel met steen voorzien en na dien tijd is men altijd door, op verschillende wijzenvoortgegaan met de kunst matige verdediging van het onbeschermde strand. In den eersten tijd veranderde de zeewering van plaats naarmate de zee terrein won, en trok men met, de verdedigingswerken steeds achteruit. In het begin der 16e eeuw is men begon nen tegen de zee stand te houden en heeft men getracht, door liet aanleggen van hoofden en van paalwerken, de zee wering op de plaats waar zij lag te behouden. Dat stelsel van verdediging tegen de zee heeft men echter weder moe ten opgeven, fjerhaaldelijk werden de aangelegde werken vernield en in de 17e en 18e eeuw werd de zeewering ge- jjurig binnenwaarts verlegd. De toestand bleef bij voortdu ring ongunstig en de Maatschappij van IVetenschappen te Haarlem die later de oprigtster is geweest van de Neder landsche Maatschappij tot bevordering van Nyverheid, vond daarin aanleiding om in 1744 een prijsvraag uit te schrijven, ten einde de ware oorzaken der afneming v an het strand bij Petten en den Hondsbossclte te leeren kennen en tevens de middelen om het strand aldaar te bewaren en te doen aanwinnen. Eerst in liet laatst der 18e eeuw is mendoor den nood daartoe gedwongenbegonnen om door den aanleg van hoofden en de verbetering van den zanddijk die de bui tenste zeewering wasterwjjl daarachter nog een Slaperdijk lagdit gevaarlijk gedeelte der kust krachtiger dan vroe ger te versterken; gedurende vele jaren ging men voort met den aanleg van steeds meer nieuwe .hoofden en ter verster king van den dijk werd daarop een steenglooijing gelegd. Nogtbans bleken de verdedigingswerken onvoldoende te zijn; de steenglooijing werd in 1825 vernield en men keerdemet behoud en zelfs met vermeerdering en versterking der hoof den terug tot het in de 15e eeuw gevolgde verdediging- stelsel door middel van palen. Van 1836 tot 1847 werd langs de geheele zeewering evenwijdig met den zanddijk een paalregel gesteld, van binnen met eene kisting en van buiten met eene steenbezetting voorzien. Eenige jaren achtereen bleven nu de werken van de Hondsbossche zeewering ongeschonden bestaan, en bet ver- troiivfpn op de deugdelijkheid der tot stand gebragte ver dedigingswerken tegen de zee werd daardoor vrij algemeen gevestigd. Dat vertrouwen werd echter in 1863 in groote mate ge schokt. Door de stormen vau dat jaar werden eenige der j hoofden gedeeltelijk vernietigd, inden jiaalregel bressen ge slagen en wat het. ergste was dc daarachter liggende zanddijk zwaar beschadigdvan dien dijk werd een gedeelte afgeslagenop één puntwaar de zanddijk vóór de stoi'^ien eene kruinsbreedte van 10a 12 nieter hadh'.éet slechts 4 meter kruinsbreedte met steilen buitenkant over, zoodat wanneer de storm langer had aangehoudeneen doorbraak op dat punt onvermijdelijk was geweest, De algemeene indruk, foor die stormen t.e weeg gebragt, wasdat nog kra°htiger middelen tot verdediging van het strand moesten worden aangewend, en dat het, niet voldoende was om zicli te bepalen tot het herstellen der vernielde en beschadigde werken, Weer rees de vraagof de zeewering wel op de plaats plaats gehad tusschen een 2™ beiden van Arnhem, die aan eene openbare tafel twist, met elkander hadden gekregen. De luit. heeft eene niet gevaar lijke wonde aan liet hoofd bekomen. Den 6 heeft de stroodekker Jv. IVijk te Koewachtna een woordentwist met den landbouwer A. Geers, dezen met eeu uit zijne woning gehaald geweer dood geschoten. De dader heeft zieh terstond op de vlucht begeven, Rechtszaken, Pe rechtbank te Heerenveen heeft, van de 19 beklaagden ter zake der ongeregeldheden te Akkrum lag kon worden behouden, en of liet niet beter was om voor de zee terug te wijken. Die vraag werd ernstig besproken en onderzocht, en nadat de eerste waterstaatkundigen in den lande daaromtrent hun ne meening hadden uitgesprokenwerd door de betrokken besturen bepaalddat de zeewering kon en moest behouden bl(jven ep de plaats waar zy lag, en werd tevens door die htsturen aangenomendat het beste middel om tegen eene doorbraak beveiligd te zijn, was, den zanddijk van een sferkq steenglooijing te voorzien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1874 | | pagina 2