Zwitserland.
ifolic.
Spanje.
VcrtTiiIsdc Muien.
Snelpersdruk van H era'. Coster en Zoon,
te brengendie door de aanhangers van den pretendent in
Oostenrijk is bijeengebracht.
Op verzoek der rechtbank te Wurzburg is de hoofdredacteur
der weener Pressedr. Lechervoor de rechtbank teWeenen
gedagvaardom te verklaren hoe die courant in het bezit is
gekomen van de door haar voorbarig medegedeelde acte van
beschuldiging in het proces-Kallmann. De gedaagde heeft elke
verklaring geweigerd. De redactiën van alle andere weener
dagbladen zijn daarop voor de rechtbank gedaagd.
De aartshertog Karei Ferdinand, zoon van den aartshertog
Karei, den broeder van 's Keizers grootvader, is den 20 te
Selowitzin 56jarigen ouderdomoverleden. Hij laat bij
zijne weduwe 3 kinderen achter.
De rechtbank te Tarnow heeft een 14jarigen herdersjongen
voor 3 jaren in een verbeterhuis geplaatst, die slechts gebrek
kig lezen en schrijven konmaar zich des te beter op het
teekenen had toegelegdzoodat hij hetmet gebrekkige
hulpmiddelen ver gebracht had in het namaken van bank
noten van 5 florijnendie hij van zijnen vader stal en door
zijn eigen kunststukken verving. Ter terechtzitting vervaar
digde hij binnen een half uur zoodanige banknoot en ont
wierp hij tevens een sprekend gelijkend portret van den
president.
Hongarije. De obergespan van het district Barcs, graaf
Migaczi, is ontslagenomdat hij geweigerd had om op be
vel van den minister van binn. zaken een onderzoek inte-
stellen nopens een rechter, die zich van eene soort van pijn
bank bediende om de beschuldigden tot het afleggen eener
bekentenis te dwingen.
De belastingeommissie van het Volkshuis heeft het door den
minister Ohyczy in zijn wetsontwerp op de inning der belas
tingen opgenomen beginselom alle inwoners der gemeenten
hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de juiste opbrengst
ook der Rijks-belastingen [als middel om het ingewortelde
kwaad der onwilligheid om belasting te betalen te genezen]
verworpen.
De Nationale Raad heeft de legerwet met algemeene st.
aangenomen.
Wegens het besluit der meerderheid van den Raad der
Stenden betreffende de echtscheiding hebben de catholieke
leden de vergaderzaal verlaten.
Te Florence is in hechtenis genomen Francesco Natta, een
der hoofden van de italiaansche afdeeling der Internationale;
de geheele op Italië betrekking hebbende correspondentie werd
in zijne woningin eene in den muur gemetselde geheime
bewaarplaatsgevonden.
De engelsche vertegenwoordiger bij den Paus, de heer Jer-
voiseheeft Rome verlaten. Ook de republiek S. Salvador
heeft hare vertegenwoordiging bij de Curie ingetrokken.
In twee districten van Rome is Garibaldi tot lid der Ka
mer verkozenin de drie andere een candidaat der linker
zijde en 2 candidaten der rechterzijde. De verkiezing van
den candidaat der rechterzijde in het vierde district is ech
ter vernietigd ten gunste van den candidaat der linkerzijde.
Te Florence, Genua, Bologna, Livorno en Turijn zijn can
didaten der rechterzijde verkozen.
De 508 herstemmingen voor de Kamer hebben den uitslag
gehad dat p.m. 300 candidaten der rechterzijde verkozen zijn.
Den 23 heeft de Koning de zitting van het Parlement ge
opend. Zoowel in de vergaderzaal als op den weg derwaarts
werd Z. M. levendig toegejuicht. Aangekondigd zijn een
nieuw strafwetboek eene wet op de maatschappijen van koop
handel eene tot verzekering der veiligheid in sommige pro
vinciën en eenige ontwerpen van belastinghervormingin
afwachting van welke laatste geene andere dan dringend noo-
dige uitgaven moeten worden gedaan.
I)e maarschalk Bazaine is den maarschalk Serrano zijn degen
gaan aanbieden, niet als fortuinzoeker, maar als kolonel in
spaansche dienst, welken rang hij, na 6 jaren onder Koningin
Isabella gediend te hebben, heeft verworven.
Don Carlos schijnt op den door den spaanschen consul te
Bayonne pangegeven tijd niet in Frankrijk te zijn geweest,
want hij heeft den 7, 8 en 9 bij den engelschen ingenieur
der mijnen bij Enderlaza geslapen en zich eiken dag met zijn
ponywagen naar S. Marcial begeven.
De driedaagsche strijd bij Irun heeft de carlislische strijd
macht gedwongen om zieh in 2 deelen gesplitst terug te
trekken, het eene, onder Magrovejo, in de richting van To-
losa het andere, onder Elio. waarbij zich don Carlos bevond,
over Vera naar Enderlaza. Bij hunne vervolging door genl.
Laserna, hebben diens soldaten, verbitterd over de onder
steuning, die de plattelandsbevolking van Guipuzcoa nu reeds
2 jaren lang aan de carlisten verleend heeft, overal waar zij
konden hare woningen (ongeveer 300) in brand gestoken
en zulks in weerwil van het verbod van den generaaldie
de brandstichters in hechtenis heeft doen nemen. Laserna
heeft echter spoedig bevel ontvangen, over S. Sebastian naar
de Ebro-linie terug te keerenom deze te bewaken, en aan
dit bevel voldaan, na een sterk garnizoen in Irun achterge
laten en de hoogten van S. Marcial, die de stad beheerschen,
versterkt en bezet te hebben. Algemeen heerscht de meening,
dat de Ebro-linie reeds voldoende beveiligd was, en dat
staatkundige meer dan krijgskundige redenen de regeering
bewogen hebben om Laserna te beletten, van het behaalde
voordeel gebruik te maken. Ook het leger is daarover ver
stoord maar een correspondent der A öln. Zeitung bericht
dat de bevelvoerende generaals van oordeel warendat het,
zonder eene versterking van minstens 1Ü000 man, vermetel
zou zijn geweest om verder in Guipuzcoa door te dringen.
De afloop der gevechten bij Irun had zeer demoraliseerend
op de carlisten gewerkt; bij geheele hoopen waren zij over
de fransche grenzen gedeserteerd.
De inscheping der troepen te S. Sebastian is eerst door
het slechte weder vertraagd en daarna is dit oorzaak geweest,
dat de ingescheepte weder derwaarts moesten terugkeeren
wijl hierop niet gerekend washeerselite er gebrek aan
levensmiddelen.
Volgens bericht uit Hendaye, hebben do carlisten in den
morgen van den 25 een aanval op S. Marcial gedaan, welke
afgeslagen werd.
Volgens hel jaarlijksche rapport van den minister van finan
ciën, zijn de inkomende rechten dit jaar met 25 miljoen dol
lars verminderd ten gevolge van de finaneiëele crisis. De
vermindering der overige inkomsten met 11 miljoen moet aan
de wijziging der belastingwetten worden toegeschreven. De
uitgaven zijn 2 miljoen beneden de raming gebleven.
De heer Spinner, directeur der afdeeling schatkist bij het
departement van financiënheeft bekend gemaaktdat de
ontvangsten over dit dienstjaar bedragen 7(52 miljoen dol
lars, waaronder de opbrengst der leening ad 439 miljoen
begrepen is; de uitgaven beloopen 742 miljoen, waarvan
531 miljoen dollars aan schulddelging besleed zijn.
Het 44". Congres, dat m Maart 1875 optreedt, maar waarschijn
lijk niet vdór December zijne werkzaamheden zal aanvangen,
bestaat, wat den Senaat belreft, uit 41 republikeinen en 32
democraten (het tegenwoordige uit 49 republikeinen es 24
doroooraten) en wat het Huis der Afgevaardigden belreft, uit]
111 republikeinen en 181 democraten (het tegenwoordige
uit 198 republikeinen en 93 democraten).
Een in de zuidelijke Staten gewoed hebbende hoos heeit
de heltt der stad Tuscumbia (Alabama) verwoest, Er zijn
12 menschen bij omgekomen en vele gekwetst.
Iftiiiueiilitiiü.
De Koningin is den 20 van hare buitenlandsehe reis in
de residentie teruggekeerd.
De Koning en prins Alexander zijn den 23 van het Loo
in den Haag teruggekeerd.
Staten-Generaal. 2". Kamer. De ingediende koloniale
huishoudelijke begrooting voor Suriname wijst voor dc uit
gaven een eindcijfer aan van 1,496,330, voor 142,130 ge
dekt door eene bijdrage van het Rijk.
Ingekomen is een wetsontwerp, houdende nadere wijziging
van de pensioenwet voor de zeemacht. Het doel daarvan is
om door verbetering van het pensioen het personeel meer
blijvend aan de zeedienst te verbinden. Tevens worden de
pensioenen verhoogd van diegenen, die in de koloniën dienst
hebben gedaan.
Den 23 is de beraadslaging over de Staatsbegrooting be
gonnen. Met alg. st. zijn aangenomen de hoofdstukkenl.II
en III. Op hef tweede hoofdstuk is met 47 tegen 17 st.
verworpen een amendement van den heer dn Jong, strekkende
tot het schrappen der f 2400 voor verhooging van de trac-
tementen der ambtenaren van de beide Kamers; en zulks
om eene wet te erlangen tot reorganisatie der bezoldigingen,
in plaats van den minister vrijheid te laten in de toepassing
der verhooging. Den 27 is de motie der heeren v. Eek en
Bredius, tot het betuigen van adhaesie aan de internationale
arbitrage, met 35 tegen 30 st. aangenomen.
De 1". Kamer heelt hare zittingen hervat.
Benoemingen enz. Aan mr. C. Ie Clercq, secretaris
generaal van het ministerie van buit. zaken, isop zijn ver
zoek eervol ontslag verleend. Tot zijnen opvolger is be
noemd mr. G. JE. E. Zilcken.
Eerbewijzen. Te Rotterdam is den recitator Hermann
Linde, nadat hij de 3 eerste bedrijven van Shakespeare's
„Julius Caesar" had voorgedragen, namens het zeer talrijk
opgekomen publiek een zilveren lauwerkrans op het hoold
gezet.
Spoorwegen. 4505 Bewoners van het noordoostelijk ge
deelte van Noordholland hebhen een adres aan den Koning
gerichtwaarbij afdoende maatregelen worden verzocht om
die streek ten spoedigste in het genot van een spoorweg te
stellen.
De gemeenteraad van Koevorden heeft besloten, voor den
spoorweg Harlingen— Salzbergen /"12Ü0U subsidie te verleenen,
zoodra de lijn gereed is.
Aanbestedingen. Den 17 te Weesp, het bouwen van
het eerste gedeelte der nieuwe r. c. kerk met toren aan
W. Westerhof te Hoogmade voor 71730.
Den 20door het prov. bestuur van Groningende ver
dere voltooiing der door den aannemer de Iries ge
staakte afsluiting van het Reitdiep bij Wetsinge, minste
inschr. IF. Arnds te Millingen, voor f 152,400.
Den 24, te 's Gravenhagehet afbreken van den kust
lichttoren het gelijk maken van het omgevend terrein het
maken van eene fundeering voor een ijzeren kust lichttoren
en het bouwen van drie woningen voor de dienst der ver
lichting alles te Scheveningen minste inschr. de Bruine te
Kralingen, voor 25097.
Den 25te 's Gravenhage, het vergrooten van een der
vleugels "an en het bouwen van woningen voor beambten
localen voor verpleging van zieken en een waseh- en droog-
locaal bij de cellulaire gevangenis te Utrecht, minste inschr.
IIA. H. Jansen en K. Hollander, te Utrecht, voor/ 120,400.
Den 26, te 's Gravenhagehet maken en stellen van den
metalen bovenbouw voor den spoorwegviaduct door Rotter
dam, minste inschr. John Cocqueril te Seraing, voor f 47 3,460;
het maken van een gebouw voor ambtenaren der belastingen
op het haventerrein te Vlissingen (herbesteding), minste
inschr. M. Rottiers v. d. Brink te Kats, voor 35300; door
het prov. bcstimr te Haarlemhet driejarig onderhoud der
Rijks-zeeweringen a. op Wieringen, b. op Vlieland, minste
inschr. a. J. Pappen te Wieringen, voor ƒ4497, b.denHar-
tog te Petten, voor 5300 per jaar.
Bouwwerken. De gemeenteraad van Amsterdam heeft
den 18 met alg. st. op 2 na aangenomen het, voorstel van
B. en W., om in te trekken de besluiten van 1867 en 1871,
waarbij de bouw van een nieuw gasthuis op het terrein bij
de Zaagpoort of bij de Raampoort bepaald wordt; met 17
tegen 14 st. verworpen het voorstel van dezelfden om op
het terrein van het tegenwoordige buitengasthuis een nieuw
gasthuis te stichten voor ongeveer 500 beddenen aange
nomen met 16 tegen 15 en 17 tegen 14 st. de voorsteilen
van den heer Teixeira de Mattosom een gasthuis van 250
ii 300 bedden te bouwen op het, terrein van den stadstim-
mertuiu en een" van 180 a 200 bedden voor besmettelijke
ziekten op een geschikt terrein buiten een der barrières
door B. en W. voor te dragen.
De gemeenteraad van Haarlem heeft, den 25 besloten tof
aankoop van het Harmenjansenveld ten dienste van de op
te richten gemeente-gasfabriek; alsmede om met 1 Jan. 1877
intetrekkeu de vergunning verleend aan de Imperial Conti
nental Gas Association, tot het leggen van gasbuizen in de
straten.
Kanaalwerken. De heeren Schram, de Jong Sp Cie.
hebben de werkzaamheden aan het groote scheepvaart- en
afwateringskanaal van Groningen naar Delfzijl gestaakten
het grootste gedeelte van het werkvolk bij de med; door
hen aangenomen afsluiting van het Reitdiep bij Zoutkamp
afgedankt. Zij hebben verzocht van de eerste aanneming
ontslagen te worden, aangezien zij, door hel, herhaald door
breken der dijken, ten gevolge van storm, reeds eene schade
van 4 ton geleden hebben.
De Prov. Staten van Drenthe hebben ƒ200000 toegestaan
ten behoeve der verbinding van de drentsche kanalen onder
ling en met die van Pruisen.
Rivierverbetering. De Staten van Noordbrabant heb
hen goedgekeurd de plannen tot verbetering der rivieren de
Dommel, de Kleine Dommelde Gender en deEssehestroom.
De belgisehe regeering draagt in de kosten bij 250,000 fran
ken het Rijk en de provincie elk 75000 en het water
schapsbestuur van de Dommel en de zich daarin ontlastende
beken 100,000.
Geldleening. De gemeenteraad van 's Gravenhage teelt
besloten tot het aangaan eener leening van 550,000 voor
het overnemen der gasfabriek en het doen van eenige bui
tengewone werken.
De gemeenteraad van Maastricht heeft den 25 met
alg. st. beslotenvoor het houden der zittingen van het
XIV". taal- en letterkundig congres de noodige localen te
verstrekken en de kosten der bijeenkomst uit de gemeentekas
te bestrijden.
Te 's Hertogenbosch hebben een aantal ingezetenen
tevens leden der sociëteit, „Casino", adressen aan den Koning
en de 2" Kamer gerichtde afkeuring en vernietiging ver-
soekende van het door den waarnemenden burgemeester uit-
ng gebracht en
gevaardigde verbod tegen do opvoering der operette Pari-1
ser Leben
Giften. Het bestuur cier Vereeniging voor christelijk-
nat,ionaal onderwijs te Haarlem heeft van iemand, die onbekend
wil blijven, 601)00 ontvangen, waarvan de renten bestemd
zijn tot instandhouding eener christelijke senool voor kin- i
deren van den handwerksstand daar ter stede.
Het Caecilia-eoncert. den 20 te Amsterdam geaeven, heeft
f 2280,50 opgebracht, die na aftrek der onkosten komen ten j
bate van het kunstenaarsfonds.
Landmeters. Bij kon. besluit van 10 Nov. is bet.
maximum van het getal der landmeters bepaald op 40 van
de 1'kl. met eene bezoldiging van 1200 40 van de 2'.
kl. met eene bezoldiging van 1000 en 50 van de 3". kl.
met eene bezoldiging van 800 's jaars, alsmede 50 aspiran
ten met eene toelaag van 40 a 50 's maands.
Landverkoop. Het eiland „den Horn" in het IJ, groot,
83,73,00, is den 23 t,e Amsterdam in veilin
heeft f 152,872 opgebracht,
Bemesting. Voor rekening van dijkgraaf en hoogheem
raden van den Haarlemmermeer-polder zijn vergelijkende
proeven voor grasgewas genomen met amsterdamsehe Lier-
nur mest, zwavelzure kalk en mineralen guano van F Me. De
eerste bleek liet goedkoopste te zijn en de gunstigste uit
komsten op te leveren.
Vleeschprijzen. Te Gouda is den 19 in eene druk be
zochte vergadering beslotenpogingen tot oprichting eener
onderlinge vleeschhouwerij te beproeven. 2 Ingezetenen had
den een paar koeien gekocht,, doen slachten en liet vleesch
tegen den door de slagers gevorderden prijs verkocht, waar
door eene winst van 60 per koe verkregen was.
Te Groningen zal liet plan tot. oprichting eener coöpera
tieve slachterij geen uitvoering erlangen wijl het gebleken
is, dat het vleesch der voor particuliere rekening geslachte
koeien bijna even duur is als dat der slagers (85 c. per k.g.)_
Rampen. In deu morgen van den 22 zijn te Rotterdam
3 groote pakhuizen in den Wolfhoek en aan de Wijnstraat
gevuld met verfstoffen, kaneel, vermicelli en andere koopwa
ren, afgebrand. De aangrenzende huizen hebhen veel geleden.
De schade wordt op 2% ton geschat. 2 Stoomspuiten en
20 gewone spuiten zijn werkzaam geweest. De oorzaak van
den brand wordt aan zelfontbranding van verfstof toegeschreven.
Te Haarlem is een gezin van een handelaar in verfwaren
door arsenicum vergiftigd. Hij en zijne vrouw verkeeren in
bedenkelijker, toestand, een 12jarig dochterlje en eene inwo
nende tante zijn overleden.
Bij Maastricht, op de belgisehe grens, heeft, den 25 een
duel met de sabel plaats gehad tussehen de heeren S. en
B. v. T., waarbij de eerste door een sabelhouw in den arm
gewond werd. De twist was ontstaan over het balloteeren
der leden van de dansvereeniging „Redoute".
Rechtszaken. De Hooge Raad heeft, den 23 verworpen
het, beroep van de heeren B. te Grons' elddie. wegens het,
toebrengen van slagen enz., door het hof van Limburg tot
gevangenisstraf waren veroordeeld.
Staats-loterij. Trekking der 3". klasse. No. 14017
25000, No. 5690 5000, No. 11569 2000, No 1566 en
5844 1500, No. 2682, 10056,12758,181,66 en 18880/1000.
De Landbouwschool. IFceiblad voor land
bouw, veeteelttuin - en boschbomc en landbouw-
fabrieksnijverheid, onder reductie en administratie
van A. F. Marlet, Onderwijzer te Hontenisse.
Per 3 maanden 1,40.
Volgens de in het eerste der beide verschenen proefnummers
voorkomende mededeeling zal dit blad inhouden: I. Weten
schappelijk gedeelte, II. Tijdvragen, III. Gemengde Berichten,
en voorts boekbeoordeelingen, marktberichten en advertentiën.
Afdeeling I is bestemd omaan den naam van het blad
„de Landbouwschool" beantwoordendestukkeu te bevatten,
die „over de landbouwwetenschap en hare hulpwetenschappen
een geregelden cursus vormen, overeenkomende, wat den in
houd eu omvang aangaat, met de beste cursussen van land
bouw in Nederland en het buitenland." Die stukken zullen
in geregelde volgorde handelen over scheikunde, natuur-,
werktuig- en dampkringskunde, plantkunde, dierkunde, delf-
stofkunde, eigenlijke landbouwwetenschap, waarbij luin- en
boschbouw, bereiding van verschillende stoffen in landbouw-
fabrieken, en eindelijk staathuishoudkunde, statistiek en land-
bouwwetgeving. "Voorts worden nog genoemd landmeten,
waterpassen, inhouden berekenen, eenvoudig landbouwkundig
teekenen, boekhouden, landhuishoudkundig rekenen enz.
Alzoo een volledig programma voor eene landbouwschool met,
vier- of vijfjarigen cursus, en dat alles zal gegeven worden
bij wekelijksehe dosesin een blad, dat behalve deze ééne
afdeeling nog 2 andere zal be/atten. Een „geacht vriend"
schreef dan ook aan den redacteur„zoodanig uitvoerig pro
gramma laat zich niet uitwerken binnen dc enge grenzen van
een weekbladen nog veel minder binnen een gedeelte daar
van." Maar de redacteur, hoezeer overtuigd, dat hij geruimen
tijd noodig zal hebben om zijn plan Ie volvoeren laat zich
door dit bezwaar niet afschrikken en hoopt, dat voldoende
ondersteuning van het publiek hem m staat zal stellen het,
formaat van zijn blad te vergrooten. Ook laat hij zich niet
weerhouden door de bedenking, dat in tal van wetenschappe
lijke handboeken te vinden is, wat zijn blad in de eerste af
deeling belooftdie handboeken toch vormen geen geheel
en hunne schrijvers houden niet inzonderheid het oog op den
landbouw gevestigd. O.i. moest dit eene beweegreden voor
den heer Marlet zijn, om zijne krachten aan het schrijven
van een volledig handboek voor het wetenschappelijk land
bouwonderwijs te wagen en aldus den leergierigen landbouwer
een degelijk werk te verschaffen, dat hem beier in zijne stu
diën kan geleiden dan een langzaam vorderend weekblad, dat
in eiken completen jaargang eene massa ballast, van markt
berichten advertentiën enz. medevoert, en in plaats van een
handhoek, een zeer onhandig boekdeel vormt. Meenen wij
dus, dat in hetgeen Afdeeling I beoogt op eene betere
wijze zou kunnen worden voorzienvoor de tiespreking van
hetgeen de At'deelingen II en III bedoelen ontbieekt het, in
de bestaande landbouworganen niet aan gelegenheid, wellicht
meerder dan in dit veelomvattend weekblad, dat reeds in
nummer 2 eene boekbeoordeeling en een oogsfbericht, wegens
gebrek aan plaatsruimte moet uitstellen. Voor Hendie ons
gevoelen aangaande een cursus bij wijze van weekbladen niet.
deelen, willen wij Lier gaarue bijvoegen, dat het artikel over
de lucht in bet. tweede proefblad recht populair geschreven is.
Vragen des Tijds. Maandwerk onder re
dactie van mrs. IF. Heir,eken, S. v. Houten,
A. Kerdijk, B. ll. Pekelharing en JD. Feeyens.
Te Haarlem bij Aruseman en l'jeenk Willink.
Per jaargang van 768 bl z. gr. 8°„ f 8.40.
Om de bedoeling der redactie te doen kennen kunnen wij
niet beter doen dan haar prospectus alhier af ie drukken.
Het luidt aldus
„Wij beleven ernstige dagen. Zelden hebben gewichtiger
maatschappelijke en staatkundige vraagstukken dringender dan
thans hunne oplossing verbeid. Niet, alleen de noodzakelijk
heid van handhaving en verdediging der reeds verkregen in
stellingen van den nieuweren tijd, maar ook eu bovenal de
vraag, op welke wijze iu den algemeen en oecoaomischen toe
stand verbetering z(j aan te brengen, houdt alom dc aandacht,
der voorstanders van een regelmatige ontwikkeling in Staat
en maatschappij gespannen.
De politieke crisis, waarin met, name Nederland gedurende
de laatste jaren heeft verkeerd, hangt nipt het groote vraag
stuk van onzen tijd ten nauwste samen. De periode der
zuiver staalkundige hervormingen schijnt rret den dood van
den staatsman, die haar verpersoonlijking was, afgesloten. Die
der oeconomisclie hervormingen is haar eerste phase, waarin
de bevoorrechte belangen nog weerstand bieden aan de eischen
des tijds, ingetreden. Vermoedelijk zal de dringende nood
zakelijkheid, om het peil der algemeene welvaart te verhoogen,
dezen tegenweer tot korter duur beperken dan bet. zich thans
laat aanzien. Maar zoolang hij niet is opgegeven blijft de
politieke toestand van Nederland abnormaal.
Onder deze omslandigheden meenden wij dat een nieuw
tijdschrift,'t welk de maatschappelijke en staatkundige vra
gen van den dag zou behandelen en de openbare meening
ten gunste der vereischte hervormingen zou trachten te stem
men voor velen een welkome verschijning zou zijn. Aan
overmaat van public spirit lijdt het Nederlandsche volk niet;
moge deze nieuwe onderneming iets bijdragen om den pols
slag van het politiek leven der natie 1c versnellen
't, Blijkt uit dit prospectus, zoo het al niet reeds van el
ders bekend was, dat de leden der redactie behooren tot de
nieuwere school, die met de leer der oudere slaat,huishoud
kunde onthouding van den Staat ten opzichte van het
vraagstuk van den arbeid; behartiging van het eigenbelang,
door de „harmonie der belangen" i et, middel tot bevordering
der algemeene welvaart gebroken heeft. De toepassing van
die leer, van 'hoe groot nut zij ook is geweest voor de vnj-
tnaxing van bedrijf en verkeer, heeft niet tot den gewenschten
toestand geleid, maar integendeel eene vijandelijke verhouding
tussehen de verschillende standen der maatschappij veroor
zaakt. Zonder het; goede, dat. verworven is, verloren te laten
gaan, inoet, onze tijd bedacht zijn om de gebleken nadeelen
en gevaren opteheffën en te voorkomen. Daartoe is ernstige
overwegingveelvuldige gedacktenwisseling noodig. Het
nieuwe tijdschrift biedt de gelegenheid hiervoor en verdient
de belangstelling van allen, die niet onverschillig zijn voor
de groote vraagstukken van den dagvoor hel algemeen be
lang. Stoort het gevestigde meeningen of gekoesterde illu
sion men wijze de schrijvers niet af als verkondigers van
nieuwe, van socialistische tkeoriën, maar hoore hen en leere
hunne bezadigdheid, zucht tot onderzoek en liefde voor het
volk wnardeeren.
De eerste aflevering bevatHet communisme en socialisme
tegenover de staathuishoudkunde door Pekelharing. Herin
neringen en vooruitzichten [de geschiedenis der eensus-her
ziening, de vieï-van Houten op den arbeid van kinderen, het
nieuwe ministerie-Heemsktrk~\, door Feegens. De onderwijs
kwestie [wel te onderscheiden van de schoolkwestie] en Naar
aanleiding van het Eisenacher congres [der katheder-socia
listen], beide door Kerdijk. 't Zijn alle uitmuntend geschre
ven artikelen, waaruit een frissche geest den lezer tegenwaait;
die verlangend naar het volgende doen uitzien en de hoop
doen koesteren, dat de F ragen des Tijds» geen onbeteeke-
nenden rang zullen innemen onder de vaderlandsche tijd
schriften.
Wandelingen door Nederland met pen
en potlood, door JCraandijk en F A. Schip
perus. Te Haarlem, bij Kruseman en Tjcenk
Willink. 12 Afleveringen 's jaars, elk met, 1 of
meer platen. Tekst 3,60 per jaar, de platen
15 c. per stuk.
Twee wandelaarsde een met een schets-, de ander met
een aanteekenboek in de handoveral komende waarmede
zij die slechts langs de groote wegen en met de snelle ver
voermiddelen reizen, volslagen onbekend blijven, in de meest
afgelegen streken, de ouderf steden en dorpen, waar nog zoo
veel herinnert aan vroegere tijden en zeden, stilstaande waar
een merkwaardig gebouw of een schilderachtig plekje noopt
tot beschouwen, tot beschrijven, tot afbeelden wat moeien
zij veel te verhalen, te bezien hebben, dat ons als nederlan-
ders belangstelling inboezemt. Wij weten zoo veel van onze
groote steden, zoo weinig van vele onzer provinciën: „daar
zijn meer nederlanders in Zwitserland geweest, dan in Drenthe,
en menigeen die in Parijs den weg weet is een vreemdeling
in Limburg of in Zeeland." In die leemte zullen de „Wan
delingen" te gemoet komenmaar zij beoogen ook nog iets
anders en welorn een monument te leveren van „het ver
dwijnend Nederland," van al datgeen wat door de veranderde
toestanden en behoeftendoor de omschepping onzer steden,
door den veranderden smaak dreigt verloren te gaan. „Pa
wat is een snuiter vraagt in de inleiding een bij gas- en
peterolielicht opgevoede knaap, en zijn vader tracht hem in
een 20tal regels eene beschrijving te geven van dit vroeger
zoo bekende en onmisbare werktuig, op het gevaar af, dat
de jongen zonder de hulp van eene ai beelding nog niet be
grijpt, hoe het voorwerp was samengesteld. Zoo verdwijnt
er ook gedurig iet,s iu onzen niets ontzienden en alles om-
keerenden tijd. wat eertijds karakter aan onze steden en dor
pen gaf, en het mag geen nutteloos werk genoemd worden
om pen en potlood gelijktijdig in dienst, testellen, teneinde
eene goede heugenis en eene heldere voorstelling te bewaren
van hetgeen op het punt staat, voorbij te gaan. Dat. deze
pog ng, dat de onderneming der wakkere uitgevers onze ge
heele sympathie bezit, willen wij gaarne erkennen. De taak
is aan goede handen toevertrouwd de heer Craandijk is een
onderhoudend reis(eigenlijk wandeling-) beschrijver, de heer
Schipperus een uitmundend teekenaar." Hun eerste tocht gold
onze nabuurschapBeverwijk en de zoo merkwaardige, beide
helaas thans onbewoonde kasteden Assuniburg en Marquette
van welk alles twee |)laten een achttal schetsen vertoonen
toegelicht door eene levendige, van bistorisehe bijzonderheden
niet misdeelde beschrijving Wandelingen naar Voorst en
naar Woerden, IJsselstcin en Montfoort zullen de beide vol
gende afleveringen vullen en eene naar HeylooËgmond
Bergen en Schoorl, waarvoor ons fraaie teekeningen vertoond
werdenzal zieh wel niet, lang doen wachten. In vorige
eeuwen verschenen over ons platteland tal van Arcadia's,
Vecht- en Amstelstroomen en dergelijke werken, waarvoor
teckenaars als RochmanRademakerSpilman, de Beier, Pronk
en anderen de prenten leverden. In latere dagen verschenen
wel albums en prentwerken over onze groote steden, maar
werden dc kleinere en het platteland geheel vergeten; ook
tot herstel van dit, verzuim is het, werk der heeren Craandijk
en Schipperus een welkome zaak. W ij bevelen liet zeer gaarne
aanliet verdient in huiskamers en leesgezelschappen eene
plaats na-ast «de Aarde en haar volken» en niet minder bijval
dan dit van vreemde landen sprekende prachtwerk.
Beienlust, in het Hofland tussehen Beverwijk en As-
suruburgdankt zijn naam niet, aan Jacoba van Beieren, maar
aan Maarten van Orden, een zaandamsch koopman der vorige
eeuw, die dit zijn buitenverblijf dus doopte naar zijn voor
vader Herrit Jan, afkomstig van Orden bij Apeldoorn, die
door eenige amsterdamsehe heeren op den eersten apiermoien
in Holland te Schoor], werd aangesteld, en vó<5r dien tijd,
als groot, heienhouder, den naam van „immen keunink" droeg.
S. h
U
