No. 13. Achtënzeventigste Jaargang. 1876. ZONDAG 26 M A A R T. Watersnood. Watersnood. (Officieel O^cbccltc Vrij do m van grondbelasting voor arbeiderswoningen. IVekelliksche Etcrk-iifcn. 5(al5 ö-il ictnx» s - A L k 11 A A II S 0 II E C IIII AN T. Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag avond te 7 uren. Prys per kwartaal f O,SS, franco per post f O,SS, afzonderlijke nommers S Cents. Brieven franco aan de Uitgevers HERM». COSTER ZOON. De Advertentiën kosten van 15 regels 0,75, voor elke regel meer 15 Centsgroote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag 1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan; ingezonden berichten een dag vroeger. Bij deze Courant behoort een Bijbladbevattende Wekelijksche Berichten. Voor de noodlijdenden door den watersnood is bij de Uitgevers dezer Courant met dankzegging ontvangen Van V. H. 5,—, H. f 1,—, W. 2,50 C. H. f 2,50 N. N. f 2,50, N. N. 10,—, P. 25,—, L. f 10,—, N. N. f 2.50, Voor en Tegenspoed f 5,J. H. 5,A. W. V. 3,—, O. f 10,—, N. S 2,—, G. L. te K. f 25—, op brengst eener collecte op eene soiree der Maatschappij F. tf. f 20,25, B. f 1,—. Te zamen f 132,25. Waarvan bereids f 76,50 naar den Voorzitter der Alge- meene Commissie te Amsterdam is verzonden. BURGEMEESTER en W ETHUU DERS van A L KM A A R; In aanmerking nemende, hoe Alkmaar's ingezetenen meer malen getoond hebbenbereid te zijn krachtige hulp te ver- leenen aan hunne door de eene of andere ramp getroffen landgenooten Overtuigd, dat zij ook thans niet zullen achterblijven, om hunne giften te schenken aan de bewoners der zoo zeer door watersnood geteisterde provinciën, voornamelijk Noord-Bra bant en Gelderland Brengen ter algemeene kennis dat zij besloten hebben op Dingsdag 28 Maart 1876 aan de huizen der ingeze tenen eene collecte te doen houden door eene commissie, daartoe door hen uitgenoodigdopdat een ieder in de gele genheid zij zijne gift, hetzi) groot of klein, voor zijne land genooten beschikbaar te sl ellen. Burgemeester en Ifethouders voornoemd AlkmaarA. MACLAINE PONT. 22 Maart 1876. De Secretaris NU HOUT van dek VEEN. P O L I C 1 E. Ter terugbekoming aan het Commissariaat van Policie voorhanden het navolgende gevondene alseen mesjeeen ijzeren pot, een biggerkorf, een bus van een wagen en een bruine vrouwenbont Verder zijn aldaar inlichtingen te bekomen omtrent een hondjeeen witte doek en een duimstok. Onlangs is door de Tweede Kamer der Staten-Generaal een wetsontwerp verworpen tot het verleenen van vrijdom van grondbelasting voor de stichting van arbeiderswoningen. Waaraan is het te wijten, mag men vragen, dat dit wets voorstel door de Kamer niet, is aangenomen Blijkbaar alleen hieraandat naar het oordeel der Kamer het door de regee ring beoogde doel door de voorgestelde wet slechts op zeer gebrekkige wijze zou worden bereikten daarenboven het gelijk recht voor allen er door zou worden geschonden. „De gezondheid, zedelijkheid en welvaart der arbeidende en min gegoede klassen", schreef de regeering in haar toe lichting, „hangen in hooge mate af van de wijze waarop zij wonen. De huisvesting dier volksklasseneen bij uitstek maatschappelijk belang, heeft in de laatste jaren dan ook meer en meer de aandacht getrokken. Talrijk zijn de pogingen om dit volksbelang krachtig te bevorderen. Vooral in de groote gemeenten en in de fabrieksplaatsen vindt men tal van woningen die uit een sanitair oogpunt bepaald gevaarlijk zijn. zooals onder anderen ook voor de hoofdstad des Rijks kan blijken uit een verslag over de bewoonde kelders in de ge meente Amsterdam in 1873 door de gezondheidscommissie aldaar aan Burgemeester en Wethouders ingediend." Po gingen worden aangewend om daarin verbetering te brengen, om gezonde en doelmatige woningen te bouwen voor de min vermogenden. en die pogingen wensehte de regeering te on dersteunen, voor zoover dit baars inziens op den weg van den Staat kan liggen. Er zijn in de laatste jaren verschil lende bouwvereenigingen voor arbeiderswoningen opgericht, maar het is geblekendat de huishuur, om aan de onderne mers een matige en billijke rente van hun kapitaal te kunnen verzekeren zoo boog gesteld moet worden, dat zij voor den werkman onbereikbaar wordt. Deze vereenigingen nu wensehte de regeering te gemoet te komen, wanneer zij zich met het bouwen van arbeiderswoningen op eenigszins ruime schaal bezig hielden en zij stelde daarom op het voorbeeld van bestaande gelijksoortige wetsbepalingen, voor, voor arbeiders woningen die, te zamen of afzonderlijk minstens voor 25 huisgezinnen woning opleveren en te gelijkertijd worden ge sticht den gewonen termijn van vrijdom van grondbelasting, van acht jaren, te verdubbelen. Om dien vrijdom te verkrijgen was het alzoo noodig, dat een getal van ten minste 25 woningen hetzij afzonderlijk hetzij in eeuige gebouwen of wel in een enkel gebouw in den zoogenaamden kazernestijl vereenigd, gelijktijdig werden gesticht door één persoon of ééne vereeniging. Hij zou worden verleend na verhoor van Gedeputeerde Staten en in gewonnen bericht van den provincialen inspecteur van liet geneeskundig staatstoezicht omtrent de doelmatigheid der woningen uit een gezondheids-oogpunt. Eeu overwegend bezwaar tegen dit wetsvoorstel was on getwijfeld dat het den vrijdom beperkte tot een getal van 25 gelijktijdig gebouwde woningen. Vrijdom van grondbe lasting kan worden toegekend en wordt ook volgens de be staande wet toegekend zonder dat het grondwettig voor schriftwaarbij alle privilegiën „in het stuk van belastingen" worden verbodenwordt geschonden. Maar wanneer die vrijdom uitsluitend wordt verleend voor een groot aantal gelijktijdig gebouwde woningen, dan komt hij feitelijk alleen ten behoeve van de vereeniging of den vermogenden parti culier, die tot zulk een belangrijke onderneming in staat is, en rijst inderdaad de vraag of er geen privilegie wordt verleend. De bepaliug van een 25tal was geheel willekeurig. Men had met evenveel grond 20, 15 of 10 kunnen stellen, en er was geen voldoende grond om den vrijdom ook niet voor een enkele goede doelmatig ingerichte arbeiderswoning te verleenen. Wij hebben bier toch te doen met een alge meen belanghet bouwen van goede gezonde arbeiders woningen. Door het bouwea van elke voldoende arbeiders woning wordt dai belang bevorderd en het is volkomen hetzelfdeof bij voorbeeld 5 vereenigingen elk 5 arbeiders woningen bouwenof 25 afzonderlijke arbeiderswoningen door 25 verschillende personen worden gebouwd, of éóne enkele vereeniging gelijktijdig 25 woningen sticht,. Of eenig werk in het algemeen belang is hangt af van den aard van het werk, niet. van zijn omvang, niet van de mate waarii) het algemeen belang wordt bevorderd. Werkelijk was dan ook geen voldoende reden te gevenwaarom alleen een ver eeniging die over genoeg kapitaal kan beschikken om 25 woningen te gelijk te bouwenvan de voorgestelde gunstige wetsbepaling zou kunnen genieten terwijl een kleinere ver eeniging die hetzelfde goede doel beoogter geen voordeel van zou hebben. Voor kleine gemeenten, waar wel nooit 25 arbeiderswoningen te gelijk worden gebouwd was de gunstige wetsbepaling alzoo niet geschreven. Om aan dit bezwaar te gemoet te komen, werd een wijziging voorgesteld, waarbij de vrijdom werd toegekend voor elke nieuwgebouwde goede arbeiderswoning, maar het amendement werd door de Kamer verworpen. In de oorspronkelijke wetsvoordracht was een bepaling op genomen, waarbij, voor het genot van den vrijdom van grond belasting, herbouw van goede arbeiderswoningen met stichting werd gelijk gesteld. Op een aanmerking in het voorlocpig verslag van het, onderzoek van het wetsontwerp in de afdee- lingen, trok de Minister van Financiën eensklaps deze bepa ling in. Werden alzoo arbeiderswoningen gebouwd op deu grond van gesloopte oude huizendan zou men van de gun- tige wetsbepaling geen genot kunnen hebben. Door het voor stellen van ecu amendement werd een poging beproefd om herbouw weer met stichting gelijk te stellenmaar ook dit j amendement werd door de Kamer verworpen. Het kan ons niet verwonderendat na verwerping van deze beide amen dementen, die inderdaad verbeteringen waren, ook de wets voordracht, niet werd aangenomen. Toch zou vrijdom van grondbelasting voor arbeiderswo ningen evenzeer verdienen in aanmerking te komen als elke ander vrijstelling van belasting die aan minvermogenden is of kan worden toegekend. Men heffe van den minvermogende geen belasting in zijn noodzakelijk voedsel, noch in zijn on ontbeerlijke kleeding, noch in zijn e»en onontbeerlijke woning. Hetzij de bewoner eigenaar of huurder is, hij wordt onmid- delijk of rniddelijk door de grondbelasting gedrukt. Men neme dan een algemrenen maatregel. Men spreke niet van arbeiderswoningenmaar van de woningen waarvan de be woners wegens haar geringe huurwaarde niet worden aange slagen in de personeele belasting, en stelle zelfs het minimum van de huurwaarde waarnaar niet in het personeel wordt, aangeslagen iets hooger. De stijging der huurwaarde van de gebouwen maakt het laatste daarenboven wenschelijk. Men stelle elke goedegezonde woning van die klasse van de grondbelasting vrij, verbiede den bouw van ongezonde wo ningen en verklare de bestaande ongezonde woningen onbe woonbaar. Eindelijk beperke men den vrijdom van grond belasting niet tot een zeker aantal jaren. Als de termijn van vrijdom verstreken is, na 16 jaren, is de lehoefte aan repa ratie grooter dan in de eerste jaren na den bouw. Wil de eigenaar dezelfde rente van zijn kapitaal behouden bij zal dan of den huurprijs moeten verhoogen of de woning laten vervallen. Het is niet alleen noodig, dat de hier bedoelde woningen goed gebouwd maar vooral ook dat zij goed onderhouden worden. SMflïMPOStSfMi. Verkiezingen. Te Eindhoven is de heer v. Baar tot lid der 2". Kamer heikozen, met 881 van 904 uitgebrachte stemmen. Staten-Generaal. Bij de 2e. Kamer zijn wetsontwerpen ingediendtot onteigening ten behoeve van den spoorweg ter verbinding van de Rijn- en Staatsspoorwegen te Amsterdam; tot verhooging der begrooting voor binn. zaken voor het loopende jaar met 1 miljoenter bestrijding der longziekte tegen dat het vee in de weide komt, met 100000 voor ver betering der provinciale archieven, mei f i 3000 voor verbou wing enz. der kweekschool voor vroedvrouwen te Amsterdam, en met 3500 voor de rangschikking der prentverzameling aldaar. Bij de voortzetting der behandeling van de wet op het hooger onderwijs, is den 21 met 41 tegen 32 st. aangenomen het amendement van den heer Kappeyne (waarmede de com missie van rapporteurs met intrekking van het door haar voorgesteldezich vereenigd had) strekkende om bet Athe neum te Amsterdam onder bepaalde voorwaarden tot univer siteit te verhellen; en zulks na verwerping, met 49 tegen 24 St., van dat van den heer v. d. Hoeven, om gelijk recht aan athenea in alle gemeenten toe te kennen. Nadat de minister, ten gevolge der gevallen (beslissinghet aange houden art. 4, voorschrijvende, dat hooger onderwijs gegeven wordt aan de universiteiten, athenea en gymnasiazoodanig veranderd had dat, in plaats der athenea alleen het Atheneum Illustre te Amsterdam genoemd werd, is den 22 een amende ment van den heer v. d. Hoeven, om het woord „athenea" te behouden met 43 tegen 24 st- verworpen. Op art. 33, vier faculteiten aan de universiteiten bepalende, was door de commissie van rapporteurs een amendement voorgesteld, waarbij ook eene vijfde faculteit, die der godsdienstwetenschap, werd bepaald. Dit amendement werd door den minister geheel onaannemelyk geacht, en den 24 met 41 legen 32 st. afge wezen maar daarentegen met 43 tegen 30 st. aangenomen dat van den heer v. Naamen, waarbij als vijfde faculteit die der godgeleerdheid wordt genoemd. Kunst. Op de verkoopingen van schilderijen der oude hollandsche school, den 16 en 18 te Parijs gehouden, zijn voor rekening der rege,ering aangekocht stukken van Begeyn, v. Deelenv. d. Tempel (2) en P. Codde. Kermis. De gemeenteraad van Arnhem heeft den 18, naar aanleiding van een voorstel van 6 leden tot afschaffing der kermis de commissie voor de verordeningen uitgeni odigd een voorstel te doen tot wijziging in dien zin der verorde ning op de markten. Aanbestedingen. Den 18, te Zwolle, door de herv. diaconie, het bouwen van een onde mannen-en vrouwenhuis, minste inschr. G. J. Averdijkte Wij he, voor 36,975; te Groningen, het slechten der Ooster- en Heerepoorten en een gedeelte der aangrenzende wallenminste inschr. R. Zwols- man, voor f 41,460. Rampen, In den nacht van 1819 is de stoomkorenmolen van den heer Braat aan de Westvest, te Schiedam, met aan zienlijken voorraad van granen en meelafgebrand. In den vroegen morgen van den 22 is te Catrijp, onder Schoorlhet huisje verbrand van en bewoond door A. de Jager. Van den inboedel is weinig of niets gered. Huis eu goed waren verzekerd. Te Builde, in Limburg, is, ten gevolge van afschuiving van den berg, eene verzakking van den spoorweg ontstaan welke voor staking van het verkeer doet, vreezen. Veeziekte. Het hoofdbestuur der Iloll. Maatschappij van Landbouw heeft zichbij adres aan den minister van binn. zakenin afschrift medegedeeld aan de 2". Kamerverzet tegen de wijze van bestrijding der longziekte waartoe de district.s-veeartsen in hunne vergadering van 2 Maart beslo ten hebben speciaal wat het op stal houden betreft van het rundvee, dat aan het einde van den staltijd in verdachten toestand verkeert. Het verzoekt, de aandacht gevestigd te houden op Schiedam, van waar niet minder dan uit Friesland de besmetting verspreid wordten tevens ombehalve de adviezen der districts-veeartsenook die van andere bevoegd geoordeelde personen in te winnen. Watersnood. 15 Maart. Bij de Rietschoof bij Aalst heeft over eene lengte van 30 ellen eene verzakking plaats gehad aan deu dijk binnenwaarts. Door het. inheien van palen en het aanvoeren van rijshout, en den daarop volgenden dag door het bezigen van 't. puin van 8 daartoe afgebroken huisjes, werd dit onheil hersteld. 16 Maart was de doorbraak te Alem 167 ellen breed, aan de Blauwe Sluis de dijk voor een groot, gedeelte weggespoeld en een nieuw gat ontstaan van 30 ellen. Tusschen de Kromme Hoek en Gewande 2 doorbraken paarden koeien en varkens in menigte verdronken. De in nood verkeerende bewoners van Groot Deuteren werden per stoomboot.en te 's Herto- genbosck aangebrachten van daar, van wege 's Konings commissarisvaartuigen met levensmiddelen brandstoffen en liggingstukken naar AlemEngelenEmpei en Rosmalen gezonden. Te Hedel is een landbouwer door de duisternis in het water geraakt en verdronken. In den nacht van 1617 is de tegenover het Casiuo te 's Hertogenbosch gelegde dam bezweken en daardoor een van de armste wijken der stad ondergeloopen. 17 Maart. Ce stoomboot de Beurs van Rotterdam heeft op de Maas aan den vleugeldijk te Brakel13 gezinnen uit hunne geïnundeerde woningen met groot gevaar gered. De veerstoomboot der gemeente Gorinchem bracht levens middelen brandstoffen en dekensalsmede het materieel om eene loods op te slaan naar Brakel en Poederoijenin 'het overstroomd gedeelte van den Bommelerwaardwaar reeds 30 huizen door het water waren weggeslagen. Het dorp Velp nabij Grave werd geïnundeerd. De binnenpolders Kwakenaak. Meerkerksbroek, Aebt.hoven enz. mede ondergeloopen. Op Fort- mond buurtschap Duur, gemeente üist, 3 woningen door werking van water en wind iugestort. De bewoners van het gedeelte van Zutfengenaamd Polsbroekmoesten hunne woningen ontruimen. Te Deventer moesten de fabrieken het werk staken. "Voorbij de stad dreef een iijk. Voor de nood lijdenden in de omstreken van Maastricht werd door dc So ciëteit aldaar 1100 langs de huiz' n gecollecteerd. In de kaden van den Overbraker Binnenpolder (gem. Slooten en Amsterdam) bad eene doorbraak plaats. 18 Maart. Te Rosmalen en Nuland zaten de vluchtelin gen half gekleed op de daken, om hulp roepende. Te Ber- licum een nieuwe doorbraak plaats gehad300 huizen aldaar onder water. Op den Vuekt.schen weg 7 gaten geslagen, te Bokhoven 15 buizen vernield. De gemeente St. Miebiels- gestel ondergeloopen. Te Empel een lijk aangespoeld. Boven Waddinxveen weder eene doorbraak van de Gouwe geschied. De dijk tusschen Selhngen en Bourtange is doorgebroken en daardoor eene groote uitgestrektheid grond onder water gezet. Ook had eene doorbraak plaats van den Hooglarenschen lJspldijk te Steenderen, nabij Brümmen. Uit Helmond werden 800 brooden naar den Bosch gezon den uit Moergestel 250; de minister van oorlog zond 100 tenten, de heer Goulmy stelde gecondenseerde zwitsersche melk, 240 kannen vertegenwoordigende, beschikbaar. Van Rotterdam werd de stoomboot Edam met benoodigdheóen naar Noord brabant gezondente Dordrecht nam zij als vrucht eener aldaar in der haast gedane inzameling, nog mede; 1500 pond brood. 600 pond spek, eene kist met gekookte eieren en ander proviand, kleeding, 200 dekens en al den beschikbaren voor raad van het comité van het Roode Kruis, Uit Gorinchem werd een tweede voorraad per veerstoomboot naaé Brakel en Poederoijen gezonden. De watersnoodeommissie te Gorin chem deed tevens aanzienlijke inkoopen, welke den volgenden morgen per stoomboot naar den linker Maasoever in Noord brabant gezonden werden. Te Amsterdam trad eene alge meene commissie op, voorzitter jr. mr. C. J. A. den Tex secret, mr. J. B. Sillempenningm. H. v. Eeghen. 19 Maart. Te 's Hertogenbosch ontvangen tenten met kooktoestellen van den Koning, 100 zestienmanstenten van den minister van binn. zaken, 600 van prins Hendrik, f 10000 van de oude watersnoodeommissie te Amsterdam kleederen en beddegoed van het Roode Kruis. Eene stoom boot met eene lading levensmiddelen werd naar de noodlij dende gemeenten aan den Maaskant gezonden. Eene collecte, van gemeentewege te Zwolle voor de noodlijdenden in Gel derland en Noordbrabant gehouden, bracht f 2667,75 op. Op alle rivieren is het, water gaan dalenhetgeen volgende dagen heeft aangehouden. 20 Maart. Nederlandsch Mettray onder water. Te Mep- pel ongeveer f 1200 gecollecteerd, te Tilburg (waar eene tooneelvoorstellingden vorigen avond door de werklieden der Staatsspoorwegen gegevent 256 had opgebracht.), on geveer 3000, te Oldeiizaal door 2 ingezetenen 407,97. Te 's Hertogenbosch 6 kisten met onderideederen ontvangen van den Koningdoor prins Hendrik een stooinbarkas be schikbaar gesteld. 21 Maart. Te Hillegom gecollecteerd 388,75, te Grave ongeveer f 450, te Gorinchem, waar de commissie onderling reeds f 325 bijeengebracht en f 689,75 uit de gemeente en van elders ontvangen had, f 978.20"%. De dorpen Brakel, Poederoijen en Herwijnen werden op nieuw per stoomboot geproviandeerd. Van Venray werden 3150 k.g. brood ver zonden. Te 's Hertogenbosch van den burgemeester van Roo sendaal ontvangen 1711 brooden, den 22, t.oen de hoofd straten weder droog waren, van prins Frederikdie f 1000 naar Gelderland zondf 2000van den Koning weder zes kisten. Te Bergen op Zoomvan waar reeds f 654 als in schrijving voor een concert naar den Bosch overgemaakt was, werd dien dag ongeveer 2500 gecollecteerd. De Koning heeft voorloopig uit zijne bijzondere fondsen 10000 voor de noodlijdenden beschikbaar gesteld. Prinses Mat ia/me heeft t 1000 geschonken, de Duitsche Orde, balije van Utrecht, f 5000. De Maatschappij tot exploitatie van Staatsspoorwegen heeft kosteloos vervoer toegestaan voor levensmiddelen en goederen, door hulpcomilé's of gemeentebesturen gezonden naar de ge teisterde plaatsen. Ook de Noordbrabantsck-Duitsche en de Rijnspoorwegmaatschappijen hebben kosteloos vervoer vergund voor alles wat naar de noodlijdenden gezonden wordt. Aan het bureau van het Handelsblad was Vrijdag middag reeds f 6659 aan gift.en ontvangen, bij de commissie te Go- rinohem met inbegrip van f 1000 van de commissie te Am sterdam, 3570. Te Breda, vanwaar reeds 3000 roggebrooden en eene massa kleeding- en liggingstukken verzonden waren, is ingezameld f 7<>00, te Dordrecht/"G839, te Deventer/5000, te Enschede f 1169, t.e Sneek f 1150, te Oudshoorn 600, te Goor f 292, te Middelburg 4388. Vervolg der Wekelijksche Berichten in hel Bijblad. De lieer B. P. Ibink Melenbrinlc, majoor-commandant der d. d. schutterij alhier, herdacht den 20 zijne 30jarige dienst vervulling bij dat corps. Heeren officieren boden hemals blijk hunner belangstellingeen fraaien barometer met in scriptie aan. De heer E. B. Gunning is beroepen tot predikant bij de herv. gemeente te Steenwijk. Den 21 viel ons een groot kunstgenot ten deel door de opvoering van het nieuwe treurspel eMaria van btrecht, weduwe van Johan van Oldenbarneveld»van A. Donker H H. Boelendoor de vereenigde tooneelisten van Amsterdam, waarbij mevr. Kleine als de zwaar beproefdemaar fiere we- duw en moeder optrad. De groote kunstenares behaalde in deze rol nieuwen triomf. Niet slechts in gelaat en kleeding, maar in hare geheele zijn stelde zij ons de edele Maria voor oogenin hare hooghartigheid onder het grievendst. leed en zelfs nog in hare vernederingtoenna harden strijd hare moederliefde over haren trots gezegevierd en zij besloten had den prins om levensbehoud voor haar zwakker., schul digen zoon te smeeken. De heer Veltman stelde even nauw keurig prins Maurits voor; dat. hij ook in deze rol volkomen slaagde en zijne hoogheid niet. verloor legcuover de beide smeekende vrouwen, geluigt. voor zijn uitnemend taleni. Mevr. T.llenberger vervulde dc niet gemakkelijke taak de echtgenoot, van den heer v. Groeneneld te vertegenwoordig?*, en wist door haar gevoelvol spel de harten te treffen; de heer Khlemaker verdiende bijzondereu lyf in de rul van haar

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1876 | | pagina 1