Bijblad van de Alkmaarsche Courant van Zondag 9 April 1876» 1876. Afgekeurde kuizen. L. ££lcfccU;fi3rfte Berichten. DuUsciiluiid Beïgie. Egypte. K WW» UtvttUXTt 7JXC V Volksgezondheid is een onwaardeerbaar goed. Wat het leven verlengen en het levensgenot bevorderen kan, past het den wetgever te bevelen,en dati burger te gehoorzamen. Nuhangt gezondheid in 't algemeen grootendeels af van de woning. Wat gii meer uitgeeft aan huishuur, kunt gij uitsparen op de re kening van doeter en apoihecar. Maar 't is niet alleen, zelfs niet in de eerste plaats, de vraag, hoe wij zelf wonen, 't is van evenveel, zoo niet van meer gewichthoe onze buren wonen. Vormt zich ergens een brandpuut van ziekteeen haard van epidemie, dan is zelf gezond wonen geen afdoende bescherming tegen besmetting. Op ons zeiven kunnen wij passen, niet op onze buren, en de vrijheid voor dezen om te wonen zoo als ze willen, is in 't wezen der zaak de vrijheid om hunne medemenschen ziek te maken, en met zich mede te voeren in de armen van een vroegtijdigen dood. Dat die vrijheid dus niet aan iedereen gelaten kan worden, ligt voor de hand. Al zou men kunnen toegeven, dat ieder een vrijheid heeft met zijn eigen leven en zijne eigene ge zondheid te handelen naar welgevallen, het reeht om op het bestaan van anderen nadeelig intewerken bestaat zeker niet. Sedert dan ook de wetenschap heeft leeren zien, waar de vergiftigde bronnen van ziekte en dood liggen, hoe rioolen en beerputten den grond verpesten, het drinkwater verontrei nigen, hoe bedorven lucht en bekrompene ruimte de lichaams ontwikkeling stoort, hoe slecht gebouwde huizentocht en vocht, de ware kweekers van ziekte zijn, heeft de wetgever zich geroepen gezien het algemeen te besehermen tegen de gevolgen der misdadige roekeloosheid van enkelen, de licht zinnige hebzucht van sommigende gedwongen ellende helaasvan anderen. De wetgever tracht de menschen te dwingen gezond te zijn. Men is aan deze staatsbemoeienis echter nog niet gewend en daardoor openbaart zich van tijd tot tijd eenig verzet tegen de regeeringsmaatregelen in het belang der openbare gezondheid voorgeschreven; men denke bijv. aan de ver plichte inenting, de onteigening van besmette voorwerpen, de voorschriften op het bouwen van huizenenz. Maar bij eenig nadenken moet men toegeven dat het in gelijke mate en om dezelfde reden natuurlijk is, dat de re geering de menschen dwingt om gezond te zijnals hjj ze dwingt om braaf te wezen. Even als de strafwet opzettelijke misdrijven en gevaarlijke nalatigheid straft, en het toezicht van politie en justitie elke aanranding op de beurs, op het li chaam van anderen voorkomt en verhoedt, zoo ook behoort de staat misdrijven tegen de openbare gezondheid te voor komen en te straffen. Die mijne beurs steelt benadeelt mij minder, dan die mijne gezondheid vernietigt. Men kan de vergelijkiag zelfs verder doorvoeren. Evenmin als de rechter straf op kan leggen voor ongelukken of schade door toeval of overmacht veroorzaakt, evenmin kan de wet gever maatregelen nemen tegen die ziekten, waarvan de oor zaken, onbekend zijnde, buiten het bereik der wetenschap liggen. De beste wet voorgelicht door de meestomvattende wetenschap zal ons geen levenduur als van Methusalem bezorgen. Zoo kan men dan ook niet anders dan met waardeering spreken van de ijverige pogingen van het bestuur dezer ge meente om het aantal ongezonde en onvoldoende woningen in deze gemeente te verminderen. Wanneer de nieuwe bouw verordening aan bijna alle hoeken der stad den moker in beweging heeft gebracht, dan verheugen wij ons in de over tuiging dat spoedig metselaar en timmerman den slooper volgen, en hunne arbeid gezondere verblijven in het leven zal roepen. 01 niet de moker zijn werk wat, langzamer had kunnen doen, en of het wel noodig was zooveel op eens aan- tevatten, waardoor het voor een aantal gezinnen, dat tijdelijk geen onderkomen heeft, veel moeielijker wordt o,n onder dak te komen, is eene vraag, die misschien nog wel eens nadere overweging zou verdienen bij hen „die in macht gezeten zijn boven ons." Maar 't algemeen zal de groote meerderheid der ingeze tenen niets dan lof hebben voor den maatregel, die dealge- meene gezondheidstoestand dezer gemeente noodzakelijk zal verhoogen, gunstiger sterftc-eijfers aan de statistiek zal le veren, dan die welke tot, nog toe onze gemeente kenmerkten, waar iedereen, die bouwen wilde van halfsteensmuren en oude planken optrok wat hij er van maken kon, -- wat in den regel niet veel was, en menig eigenaar van een huis meer dacht om huur te maken, dan om zijn perceel te onderhouden. Maar er is toeh eene schaduwkant aan de zaak. Als allen dankbaar zijn, wier leven en gezondheid nu voortaan minder gevaar loopt, dan zijn er toeh enkelen, die 't moeielijk valt tevreden te zijn. Wat zult gij antwoorden aan den man, die slecht woonde, en ongezond, die huisde boven een riool, met zijne hand de zolder kon aanraken, en over een onnoozel getal kubieke ellen lucht beschikken kon indien hij zegt dat hij liever slecht, en zóó slecht woonde, dan in 't geheel niet Een werkelijk afdoend antwoord schijnt niet gemak kelijk. Als de minste woning, die voor gezond kau doorgaan 1 huur kost, wat dan te zeggen tegen den man, die slechts f 0,50 kan verwoonen Woon dan maar niet? Slaap in de open lueht Ga ergens heen waar de huizen goedkoop zijn en geen bouwverordening bestaat? Dit laatste zou toeh slechts tijdelijk uitvoerbaar zijn, tot dat overal dezelfde zorg voor de openbare gezondheid dezelfde voorschriften in 't leven zou hebben geroepen, en de beide eersten zijn in dit klimaat, ronduit gezegdbarbaarsch. Het eenige wat men zeggen kan is dit: dat op den duur de arbeidersloonen voldoende zullen stijgen om hem te ver gunnen eene betere en gezondere woning te betrekken. Im mers waar werk is en arbeidskrachten noodig zijnzal op den duur bet loon zich regelen naar de kosten van woning en levensmiddelen. Dit heeft de ondervinding voldoende bewezen. De verordening, die lieden „afgekeurde huizen" naar den grond werpt, doet op den duur de loonen stijsrn, tot zoolang dat iedereen weer onder dak is, in de ruimere vertrekken. Trouwens huizenbazen en huisjes-speculanten weten het welde vrees dat, zij voor hoogere huur geen be woners zullen vinden, schrikt hen volstrekt niet af van het bouwen van geheel nieuwe reeksen van woningenwaarhij alle artikelen der verordening van n°. één tot, n°. laatst be hoorlijk zijn inacht, genomen. Voor den man, die zich nu beklaagt, dat hij geen woning heeft, en nu hem verboden is slecht te wonen, in het geheel niet woont, is de troost in dit antwoord gelegen nog zoo slecht niet; als hij t wel begrijpt zal hij moeten erkennen, dat de maatregel in bet, algemeen belang genomen niet het minst hem zelf ten goede komt op den duur. Maar voor 't oogenblik helpt hem dat niet veel. Want hoewel de loonen vrij spoedig stijgen, en het evenwicht tusschen week geld en huishuur herstellen, zal dat 1och niet plotseling, als bij een tooverslag, geschieden. Want voor de bewoners der „afgekeurde huizen", voor zooverre ze behoorende tot de minst verdienende klasse der maatschappij, zal die rijzing niet onbelangrijk moeten zijn. t Rijk der huisjes van 10 en 12 stuivers is uit en het schijnt onmogelijk tegen die huurprijs volgens de verordening te bouwen. Dank zij de algemeene rijzing der arbeidsloonen is een huis zetten een van de duurste lief hebberij en geworden die een kapitalist zich veroorloven kan, en is een huis be~ wonenrenten betalen van een onevenredig groot kapitaal. 01 het algemeen bij die rijzing gewonnen heeft is zeer te betwijfelen; tegenover meerdere ontvangsten staan in gelijke verhouding vermeerderde uitgaven, alles is duurder geworden, omdat alles vervaardigd is mei duurdere arbeidskracht, en alles is juist evenveel duurder geworden, omdat de prijzen van alle voorwerpen, van huizen en brood, van kalk en steen en kleederen vrij wel gelijk zijn aan de som der voor de ver vaardiging bestede arbeidsloonen. Maar wat niet de vraag, maar eene zekerheid is is dat het aanwezige kapitaal dientengevolge sterk in waarde ver minderd is. Die vroeger twee huisjes kon laten bouwen, kan miljoen hoogere ont- dan de ramingmaar daar staan 27j vangsten tegenover. De beschuldiging tegen graaf Arnim is gegrond op art. 92 der strafwet en strekt tot veroordeeling wegens landverraad, majesteitschennisbeleediging van prins Bismarck en het de partement van buit. zaken. De eiscli van het O. M„ om op grond van art. 9.1 graaf Arnim goederen in beslag te nemen tot na den afloop van het proces, is door liet Staat,sgerechts- hof afgewezen. De Keizer en de kroonprins hebber, prins Bismarck op zijnen 61°° verjaardag (I April) persoonlijk gelukgewenscht, terwijl de Keizerin hare deelneming door een der dames van liet pileis liet betuigen. De burgemeester van Keulen zond den kanselier per telegraaf het, bericht, dat de gemeenteraad dier stad denzelfden da? besloten had tot het aanvaarden van het legaat van 20000 mark, door den op 19 Maart overleden koopman Christoffel Andreas bestemd als eerste bij drage voor een binnen 10 jaren op te richten gedcnkteeken voor prins Bismarck, „den bewerker van Duitschlands eenheid." Pruisen. Het den 25 bij den Landdag ingekomen wetsontwerp omtrent de spoorwegen strekt om alle Staats spoorwegen en alle rechten op particuliere spoorwegen tegen behoorlijke vergoeding over "te dragen aan het Duitsche Rijk. Wordt het aanbod van Pmisen door het Rijk geweigerddan zal hetdoor den aankoop van particuliere^ spoorwegen en den aanleg van nieuwe wegen zich zelf in staat stellen om den strijd tot wegneming van de bestaande gebreken met gGed gevolg te voeren. De re geering zal na de voltooiing der reeds begonnen lijnen in het bezit zijn van ongeveer 10000 k.m. spoorwegen en daardoor een belangrijken invloed kunnen uitoefenen op de leiding van het spoorwegverkeer van naburigedoor Pruisen ingesloten Staten des Rijks. Het Huis der Afgevaardigden heeft, na afloop van het debat, over het rapport der spoorwegcommissie motiën aan-' genomen waarbij de verwachting uitgesproken wordtdat de regeering er op bedacht zal zijn- om de misbruiken ten gevolge van gefingeerde handelingen en ontduikingen der wet mogelijk gemaaktmet de middelen van do be voegdheid om ooncessiën te verleenen en van toezicht op den aanleg van spoorwegenaan den Staat toevertrouwd te bestrijdenen de regeering verzocht wordtte bewerken, dat de hervorming der wetgeving op de naamlooze vennoot schappen ten spoedigste door de Rijkswetgeving worde ter hand genomen in den geest eener betere handhaving van alle in het openbaar belang gegeven voorschriften der wet, der versterkte verantwoordelijkheid van alle bij de oprich ting leiding en bewakiug van ondernemingen betrokken personeneener moer zelfstandige en afdoende controle van het beheer, eener gemakkelijker strafrechtelijke ver volging van overtredingen der in het openbaar belang vast gestelde bepalingen. Het Huis heeft den 31 twee wetsontwerpen, tot bet ver leenen van rentegarantie voor den spoorweg Halle—Sorau— er nu slechts een zetten met hetzelfde kapitaal en w=rd weleer I ®ube" en tot inkoop van verderen aanleg der lijnen Halle— de rente door de huur van twee gezinnen W..H J kas?el en Nordltausen-Nixei. voor de eerste maal gelezen, die nu door één gezin worden opgebracht. van twee gezinnen betaalt, zoo moet S en, in weerwil der heftige bestrijding van liet eerste ontwerp De duidelijke gevolgen zijn dus: minder huizen, hoogere huren. Voor zooverre dat, nu is de natuurlijke loop der zaak, het onvermijdelijke gevolg van stijgende loonen, verminderde waarde van het kapitaal in het algemeen en van geld in het bizonder, zal de wetgever zich van elke tnssehenkomst heboen t,e onthouden. De geschiedenis leere dat nog nimmer staatsbemoeienis der nijverheid ten nutte is gekomen, of over 3oeiale moeielijkheden heen geholpen heeft. Iets anders wordt het echter wanneer op deze natuurlijke werking van sociaie wetten door de regeering invloed'wordt uitgeoefend. Dat ingrijpen van den staat, in de maatschappij, met welk doel dit ook geschiede, en hoe juist die tusschen- komst gemotiveerd zijbrengt altijd de verplichting mede om te voorzien in de onvermijdelijke storingen daardoor ont staan. Zoo bij voorbeeldwanneer tengevolge van maat regelen door de gezondheidspolitie voorgeschreven tijdelijk gebrek aai; woningen ontstaat, de huishuren worden opge dreven de eigenaars plotseling en onverwacht tot groote uitgaven worden genoopt. Dan is het zeer te betwijfelen, of men kan volstaan met te zeggen: alles komt terecht. Ja! alles komt terecht met den tijd, misschien na korten tijd, maar niet onmiddelijker is een overgangstijdperk, dat velen in moeielijkheden brengt. En het is plicht den wind te ver zachten voor het geschoren lam. Als in een kleine plaats honderd en meer huizen gelijk worden aangepaktwordt het bouwen noodeloos duur en wordt er slecht gebouwd kin deren doen 't werk van mannen door de fortsckritts-partijovereenkomstig den wensck der regeeringnaar de budjeteominissie verwezen. Den 3 April is liet, wetsontwerp betreffende de inlijving van Lauenburg voor de tweede maal gelezen en met enkele wij zigingen goedgekeurd. Daarbij behoort, eenevoorgesteld door de fortschritts-partij om te bepalendat het hertog dom slechts voorloopig bij de provincie Sleeswijk-Rolstein wurdt ingedeeld. Een ander voorstel van dezelfde partij om de nieuwe kreits te noemen „Lauenburg aan de Elbe", en nietgelijk het ontwerp wil„hertogdom Lauenburg", isook op aandrang van prins Bismark. 'die betoogdedat men geschiedkundige herinneringen niet moet trachten uit te wisschenverworpen. Het Koningrijk telt, blijkens de jongste volkstelling, 25.700.000 inwoners, derhalve 1.100.000 of I p.c. meer dan 5 jaren geleden. De vermeerdering bedroeg te Berlijn ruim 17 p.c.; in de districten ArnsbergPotsdamDusseldorp en Wiesbaden 13, 10, 10 en 7 p.c. De beroemde fabriek van Siemens Sp Halske te Berlijn heeft wegens gebrek aan werk500 werklieden moeten ontslaan en den werktijd der 200 overige tot 6 uren daa^s moeten beperken. Volgens de Köln. A olkszeitung bevindt dr. Martin, bisschop van Padcrbornzich thans te Luik. Den 31 zijn op den Rijn, tussetien Rees en Emmerik, m botsing gekomen de hollandsche scbroefsleepboot Prins Hendrik, stroomafwaarts varende, en de opwaarts stoo- mende boot kunig van de dusseldorpsche Maatschappij die omstreeks 20 passagiers en manschappen aan boord had. Beide booten zijn nagenoeg onmiddelijk gezonken en 4 of 5 personen zijn hierbij om het, leven gekomen. De voorgenomen uitbreiding en versterking der vesting- Lu. tverken van Posen zal weldra beginnen. De bouw der drie gedetacheerde forten zal 5% miljoen mark kosten, met-Xe Gladbach heeft, een engelsche dog de schoolkinderen, die opperlieden dat, van selaars, krullenjongens dat van timmerlieden uit tijdelijk ge- op het schoolplein speelden! aangevallen, de vluchtenden in brek aan handen. Er is haast en geldverspilling. De na- ij het schoollocaal vervolgd, en 2? kinderen, vaarvan 2 zeer tuurlijke verhouding van vraag en aanbod wordt verwrongen ®rastl§' gebeten en de kleederen van het lijf gescheurdeer de gevolgen blijven niet uit. De maatregel werkt als eene nremip voor hpn Hip h»! 'f t i r i. i t''18^ is geconstateerd, dat de hond niet dol was. pieme voor hen, die hett minst verdienen, onbekwame. Baden. Dc minister Jolly heeft, antwoordende op de werklieden uit nood gebruikt en de gelukkige eigenaars van bewering van clericale zijde, dat de aartsbisscboppeluke stoel met-afgekeurde huizen die de huren opslaan. Het. oude j,e Freiburg door de schuld der regeering steeds Onbezet verzoek van Talleyrand „surtout pas trop de zéle" is in de? bl®?h ver.klaard dut de voorgedragen candidate» geweigerd haddeningeval van benoemingden eed op alle wetten en verordeningen van den Staat af te leggen en dat nooit surtout pas trop de zéle" is in eerste plaats tot den wetgever gericht, die, op welke manier i ook, invloed uitoefent op marktprijzen en sociale verhoudin gen. Deze wenk heeft geen persoonlijk karakter, en bedoelt verder te reiken dan de Alkmaarsche bouwverordening. Want meer en meer grijpt het politierecht, niet het minst uit het oogpunt van volksgezondheid in, in de eigendomsrechten van particulieren, men denke aan rioolstelselsafvoer van faeca- liën, toezicht op fabrieken en trafiekendit is onvermijdelijk maar er zijn belangen die er onder lijden daarom het ge schiede slechts na gebleken noodzakelijkheideen eisch die zelden miskend wordten met langzaam beleid een eisch die wel eens vergeten wordt. Het dienstjaar 1875 heeft een overschot van 16 miljoen opgeleverd. Wel waren de uitgaven lij miljoen mark hooger iemand het hoogste catholieke kerkelijke ambt in Baden zou kunnen of mogen aanvaardenvoor wien de voorschriften van een buitenlandsch hoold meer golden dan de wetten des vaderlands. Volgens het. ingediende ontwerp tot wijziging der wet op de burgergarde wordt de regeering gemachtigd haar in twee bans te verdeelen, waarvan de eerste gemakkelijker mobiel gemaakt kan worden; wordt het in alle gemeenten [thans slechts waar de garde meer dan 600 man sterk is] veroor loofdbijzondere compagniën op te richten, uitsluitend van vrijwilligers en bij den eersten ban in te deelenzullen alle titularissen eener compagnie verkozen worden door hen, die haar uitmakenmet uitzondering van den sergeant-majoor en den fouricr, wier benoeming aan den kapitein verblijft; en wordt ten aanzien der krijgstucht de burgergarde op één voet, gesteld met liet leger. Den 28 heeft de Kamer met 82 tegen 2 st. aangenomen een wetsontwerp tot stichting van een algemeen pensioen fonds voor de onderwijzers der lagere scholen. Bij tweede A NT, '5, voor eike regel meer 15 iding tot Zaterdag namiddag rolgend nommer ingestaan; ïonings en het regentschap, builen beraad- vermits het const,itutioneele Koningschap attributen bestaat. Den 7 is de vergade- en uiteengegaan. imbinatie-Pastre tot geen uitslag heeft ge- egeering besloten, de rente-betalingver- Mei3 maanden te verdagen met eene p.c. 's jaars voor dit uitstel. UiiiiieHimid. iAL. De 2« Kamer is den 7 op reeès ge- eming met 47 tegen 19 st. van eene door voorgestelde motie, de wenschelijkheid uit,- !uwe onderhandelingen tot, het, sluiten eener mder voorwaarde, dat Nederland vrij blijve e den suiker-accijns af te schaffen. Bij de artillerie zijn, op aanvrage, gepen- lals-majoor Delpratv. Oldenbarneveld ge- ingh, v. Exter en Jacobs, en benoemd tot onels Beijen, Camp en Eilleneuve. Bij de en gepensioneerd de genls.-maj. Beekman saart, en als zoodanig benoemd de kolonels Nog is gepensioneerd de genl.-inaj. op aes. De Koning heeft de dijkgraven van den J. de Pesters en jr. mr. J. P. Stride ■gens hunne uitstekende zorg en leiding watersnoodbenoemd tot officieren van de ilen hebben over de eerste 3 maanden des 20.511.959, tegen/" i9.499.447 inhetzeltde Het 'f4 der raming bedraagt, f 21.452.580. loealen der Maatschappij Arti et Amiciliae den 9 eene tentoonstelling geopend van ivende meesters. ken. De kerkeraden der herv. gemeenten Leiden en der christ.-geref. gemeente aldaar res tot den Koning gewendmet, verzoek itterijeii zoodanig te wijzigen, dat. de schut,- niet, dan in buitengewone omstandigheden ■and tot dienst verplicht wörden. enten van het Atheneum te Amsterdam zake van de aanneming door de Kamer hooger onderwijs, serenades bij fakkellicht gemeenteraad, op het stadshuis vergaderd, dorp en de Clercqeerste onderteekenaars iua-studenten en den handelsstand, aan de angeMesschert v. Eollenhoven en Eening mratoren en professoren, in het Atheneum loiréete Amsterdam door den heer Henry ele van de inrichting voor ooglijders gege- 1400 opgebracht. delmoedigheid" te 's Hertogenbosch wil Ier- viering van haar lOOjarig bestaan (17 stichten ter betaling van schoolgelden en ngen der h. b. s. te 's Hertogenbosch en s daartoe ingeteekend door prins Frcderik loge f 200, eenige harer leden /"170, 5an- 25. len watersnood hebben opgebrachtNieu- 4v.j Tietjerksteradeel 1647, Vorden/"376, ,80, Steenbergen f 1040,411, Zevenbergen iclit f 2837,78 Roermonde 7S9,S2, Heer- ,de f 266; een concert te Amsterdam door oor en de Park-directie f 1089, een ander lilletumten-club Amphion f 369,50% eene in op Zoom f 100. en aan particuliere scheepstimmerwerven op ïsterdam hebben het, werk gestaakt, omdat ene loonsverhooging met 2i cents daags niet ingewilligd is. 9 is het te Rotterdam te huis behoorende ik op de West, gestrand. 2 Sleepboaten liter vertrokken van Maassluis ter assistentie, or het stormweder het schip niet naderen, 3 passagiers en 2 zieke matrozen over, en ten trachtte te vergeefs liet inmiddels lek af te brengen. De reddingsboot van den id werd tegen het wrak geslingerd en on- i sprongen daaruit over op het wrakde boot en werd door de eene sleepboot op- dere en de ijssloep poogden, maar te ver- pbreukelingen (de scheepsjongen was reeds dden. 2 Hunner geraakten te water, doch ie lotgenoot.en gered. De van Maassluis eene sleepboot aangebrachte' reddingsboot s manschappen aan wal brengen, een echter mr zijn leven gevreesd werd. 'n de stoomlioutzagerij van Gebr. Endt werkman tusschen de drijfriem geraakt malen rondgeslagen en zoo verminktdat verleden is. Hij laat eene weduwe en tal- we scheveninger bomschuitbemand met lisgezinnen en 1 jongen, is den 10 in het igen, waarbij al de opvarenden zijn verdron- is te Nieuwediep binnengesleept, de Portugeesche rug (bij den Helder) vast- H' ei:foot, van Batavia. Men lost de lading, n houtzaagmolen aan het Noorder-Buiten- xm afgebrand, jven. Omtrent den moordaanslag van den beer us, van Groningen op mevr. de J. te 's Hertogen- .1 verneemt men nader, dat mevr. de Jnadat er 2 scho en, die niet raakten, op haar gelost, waren, de deur uitliep I ea invluchtte bij den heer de 11., achtervolgd door A., die

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1876 | | pagina 5