No. 27.
Achténzeventigste Jaargang.
1876.
ZONDAG
2 JULI.
Het voorstel-Moens.
Bij deze Courant bekoort een bijblad.
©fficiëel (Bcbcelte.
S&lcfccltjftschc CciidUcu.
ESinsienland.
Marine. Door den commandant van het naar Indie ge
■Sjtabs-fHeuw©-
k il A t
C O I El A A
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prjjs per kwartaal f 0,63, franco per post f 0,80,
afzonderlijke nommers 3 Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers KERM». COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 15 regels 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger,
PUBLICATIE
De COMMISSARIS des KONINGS in Noordfiolland
brengt ter kennis van belanghebbendendatwegens her
stellingen aan de dubbele draaibrug over het Noordhollandsch
Kanaal te Alkmaar, die brug voor het verkeer zal gesloten
zijn, van en met den 4 tot en met den 11 Juli a.s.;
dat in het verkeer van voetgangers door een pont zal
worden voorzien en dat het overige verkeer over de Seher-
meervlotbrug moet geschieden.
Haarlem, De Commissaris des Ivonings voornoemd,
29 Jura 1876. RÖELL.
KENNISGEVING.
Het HOOPD van het Plaatselijk Bestuur te ALKMAAR
brengtop grond van art. 1 der wet van 22 Mei 1815 (Staats
blad n°. 22) bij deze ter kennis van de ingezetenen der ge
meente, dat het kohier voor de belasting op het Personeel,
No. 1, over de dienst 1876/77, op den 26 Juni 1876 door
den Heer Provincialen Inspecteur der directe belastingen
in Noordholland éxecutoir verklaard, op heden aan den Heer
Ontvanger der Rijks directe belastingen binnen deze gemeente
ter invordering is overgegeven.
Ieder ingezeten, die daarbij belang heeft, wordt vermaand,
op de voldoening van zijnen aanslag behoorlijk acht te geven,
ten einde alle geregtelijke vervolgingen, welke uit nalatigheid
zouden voortvloeijente voorkomen.
Alkmaar, Het Hoofd van het Bestuur voorn.,
den 27 Juni 1876. J. G. A. VERHOEEE, 1. b.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van de belanghebbenden, dat heden is
ingetrokken het verbod dat de honden niet dan behoorlijk
gemuilband mogen losloopen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, J. G. A. VERHOEEE, 1. b.
27 Juni 1876. Be Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
Ter gemeente-secretarie is tegen betaling van tien cents
verkrijgbaar: het GEMEENTEBLAD No. 32, houdende
bepalingen ter voorkoming van brand en tevens de voor
schriften, waarnaar de schoorsteenen c.a. moeten ingerigt
worden.
P O L I C 1 E.
Ter terugbekoming aan het Commissariaat van Policie
voorhanden het navolgende gevondene, als: een slaapmuts,
een witte zakdoekeen streng koperen knoopen met dito stiften.
Verder zijn aldaar inlichtingen te bekomen omtrent: een
bruinharigen gevlochten armband, eenzwart boezelaar, een rieten
hengelstok en een zwart lederen tasje.
Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn,
verzonden gedurende de R helft der maand Juni 1876.
P. Houtkoper, Kantoor ter verkrijging van betrekkingen,
P. Willebrands, Amsterdam; Mej. C.' Muller, de Bult;
H. Vermeer, Etten; G. Klaaymeer, Heer Hugo Waard;
Hoefsloot, Oude Niedorp; K. Mooy, Rotterdam.
Van de Hulpkantoren
K. Eijaent, Amsterdam.
P. Beekman, 's Gravenhage.
(Slot)
Tegen de verhooging van het wettelijk minimum der jaar
wedden van de hoofd- en hulponderwijzers zijn de bezwaren
niet uitgebleven. De heer Moens stelt voor, het bedrag der
jaarwedde voor den hoofdonderwijzer te bepalen op ten minste
f 1000, voor den hulponderwijzer met een acte van hoofd
onderwijzer op ten minste/800 en voor den hulponderwijzer
met hulponderwijzersaete op ten minste 500. De hoofdon
derwijzer zal daarenbovenevenals thanseen vrije woning
hebbenzoo mogelijk met een tuin, of vergoeding voor huis
huur. Is dat bedrag te hoog Er zijn er, die het beweren
Zij noemen het bespottelijk, in een plattelandsgemeente den
onderwijzer hooger of gelijk te stellen met den predikant,
den burgemeester of den gemeente-secretaris. Is het niet
veeleer bespottelijkdeze betrekkingen met elkander te ver
gelijken? De burgemeester, de predikant en de gemeente
secretaris worden hier in één adem genoemdalsof hun be
trekkingen volkomen gelijksoortig waren. Laat ons ze één
voor één nemeü.
Waarom moet in een plattelandsgemeente de secretaris
hooger traetement hebben dan de schoolmeester? Is zijn
betrekking belangrijker? Als bezigheden van den secretaris
zich tot zijn eigenlijk werk bepalen, en burgemeester en
wethouders hun plicht doen, en van die onderstelling
behoort men uit te gaan is zijn taak al zeer eenvoudig
en komt zij, wat haar gewicht betreft, niet in vergelijking
met die van den onderwijzer. Dit is nog veel minder het
gevalals men de opleiding in aanmerking neemtdie voor
elk der beide betrekkingen vereischt wordt. Voortdurende
studie en oefening zijn noodig om op drie-entwintigjarigen
leeftijd de acte van hoofdonderwijzer te kunnen verkrijgen.
Aan hendie de vergelijking gemaakt hebben, zij het over
gelaten daar tegenover te plaatsen wat voor de opleiding
van een secretaris in een plattelandsgemeente geëischt wordt.
Vordert de waarneming van die betrekking misschien meer
tijd dan de schoolmeester verplicht is aan de zijne te be
steden Men zie eensmet hoeveel gemak het burgemees
terschap met het secretariaat in vele plattelandsgemeenten
door één persoon wordt waargenomen en lette daarbij op
de geregelde dagelijksche inspanningdie van den onder
wijzer wordt gevorderd! En wat nu de vergelijking met de
betrekkingen van burgemeester en predikant aangaat, veriieze
men toch niet uit het oogdat in den regel de uitzon
deringen zijn zoo zeldzaam, dat men er in 't geheel niet op
behoeft te letten de onderwijzer in zijn betrekking tevens
zijn eenig middel van bestaan moet vinden. Waar dat het
geval ismoet de jaarwedde toereikend zijn. Voor betrek
kingen die hetzij om de maatschappelijke onderscheiding die
er aan wordt toegekend hetzij ter wille van den aangenamen
of nuttigen werkkring dien zij aanbiedenhetzij om den
overvloedigen tijd dien zij voor eigen studie of eigen genoe
gen vrijlatendoor personen worden begeerd en gezocht die
eigen vermogen bezitten, is dit niet noodig. Maar zoolang
de „heeren" geen schoolmeesters worden, moet de jaarwedde
van den schoolmeester zoo ruim zijn, dat hij er met zijn
gezin van leven kan, en dan is f 1000 voor een hoofdon
derwijzer niet te veel. Men vergete toch niet, dat wij ge
brek aan onderwijzers hebben.
Is misschien een jaarwedde van/ 800 te hoog voor een
hulponderwijzer die een acte van hoofdonderwijzer bezit
Voor scholen met een groot aantal leerlingenten minste
120 (het cijfer kan misschien iets hooger genomen worden),
wenscht de heer Moens, dat één hulponderwijzer de bekwaam
heid van hoofdonderwijzer zal bezitten, om den hoofdonder
wijzer der school te kunnen vervangen. Niet alle hulpon
derwijzers kunnen eenmaal aan het hoofd eener school geplaatst
worden. \oor velen zal de betrekking van hulponderwijzer
een blijvende betrekking zijn. En nog,eens zij het daarom
gevraagdals van dien hulponderwijzer een acte van be
kwaamheid als hoofdonderwijzer gevorderd wordt, is dan een
jaarwedde van f 800 te hoog? Om het examen van hoofd
onderwijzer te kunnen afleggen moet men ten minste 23 jaren
oud zijnmen mag aannemendat de betrekking waarvoor
f 800 als minimum gesteld wordtin den regel zal worden
bekleed door personen, door gehuwde personen van ten minste
dertig jaren, aan een talrijke school verbonden, waar zij
de rechterhand en, zoo noodig, de plaatsvervanger van den
hoofdonderwijzer zullen zijn. Is dan f 800 te veel
Maar 500 voor een gewonen hulponderwijzerMen be
denke alweer, dat de hulponderwijzer in den regel van zijn
jaarwedde leven moet en vdór zijn negentiende jaar zoo goed
als niets verdient. Is dan 10 in de week te veel? Met
geld alleen zijn geen geschikte mannen voor het onderwijs
der jeugd te verkrijgen, werpen de tegenstanders der ver
hooging den voorsteller tegen. Met geld alleen wie denkt
er aan Maar zonder geldzonder meer geld te besteden
dan tot nog toe, krijgt men ze zeker niet, en wij hebben
gebrek.
Mocht het eindelijk waar zijndat in enkele zeer uitge
strekte en dun bevolkte gemeenten een zoo groot aantal
scholen noodig zijnelk natuurlijk voor een klein getal
leerlingen, dat een jaarwedde van 1000 met vrije woning
en tuin voor eiken hoofdonderwijzer buitensporig genoemd
moet wordendan kan nog altijd als uitzondering op den
regel worden toegelatenin zulke gemeenten onder goed
keuring van Gedeputeerde Staten, de jaarwedde van den
hoofdonderwijzer op een lager bedrag te bepalenzooals in
art. 20 der bestaande wetdat de heer Moens te recht wil
doen vervallenvergunning wordt gegeven om aan het hoofd
eener school een hoofd- of hulponderwijzer te plaatsen met
een jaarwedde van ten minste 200.
De meeste tegenkanting heeft zeker dat gedeelte van het
voorstel-Moens ondervondenwaarin wordt bepaaldhoe de
kosten van het openbaar onderwijs zullen worden gedragen.
Hij stelt voor, jaarlijks door den inspecteur in overleg met
den districts-schoolopziener voor elke gemeenteen wel voor
elke school van gewoon lager onderwijs afzonderlijk, het mini
mum van de kosten te doen begrooten. De Minister van Binnen-
landsche Zaken zou verder deze begrootingen onveranderd of
gewijzigd goedkeuren. Wanneer nu de gemeenteraad ten minste
het aldus vastgestelde bedrag op de geineentebegrooting brengt,
vergoedt het rijk de helft van alle kosten. En wanneer
de gemeenteraad begrijpt dat men met iets minder toekan?
Dan krijgt de gemeente niets. Dat deze regeling bestrijding
ondervondis te begrijpen. Het spreekt toch van zelf, dat
de gemeenten niets anders zouden kunnen doen dan in de
begrooting van den Minister berusten. Eeitelijk zou dan de
bepaling hierop neerkomen het rijk bepaalt voor elke ge
meente jaarlijks de kosten van haar openbaar onderwijs, en
de gemeente betaalt er de helft van, Maar dan is ook voor
de gemeente het openbaar onderwijs niet meer hare zaak;
dan gaat de belangstelling in de openbare school verloren,
en verliest het openbare gemeenteleven, die oefenschool voor
het volksleven, één zijner sterkste prikkels. Van een derge
lijke centralisatie zijn wij Nederlanders te recht afkeerig.
Men geve voorschriften en regelen aan de gemeentebesturen,
men stelle een minimum vast waaraan zij hebben te voldoen,
maar men vernietige niet hun zelfstandigheid en verdove
niet hun initiatief. Door.eigen krachtsinspanning hebben de
gemeenten in den regel hun onderwijs op de tegenwoordige
hoogte gebracht. Waarom haar nu eensklaps onder voogdij
geplaatst en alleen aan een verplichte uitkeering onderworpen
tot bestrijding van de kosten die het rijk zal noodig achten?
De verhooging der jaarwedden en de vermeerdering van het
onderwijzend personeel zullen de kosten doen toenemen;
wanneer de gemeenten tegemoetkoming ontvangen in dit
gedeelte harer uitgaven zou overigens alles op den bestaan-
den ;roet kunnen blijven. Misschien zou het voldoende zijn
te bepalendat de staat een derde der kosten van het on
derwijzend personeel zal dragenzoodra het is geklommen
tot één onderwijzer voor elke 55 leerlingen, en de helft,
wanneer er één onderwijzer zal ziju voor elke 40 leerlingen.
Ook zou rijkssubsidie overeenkomstig art. 36 der bestaande
wet voor de gemeenten die het noodig hebben zeker ruimer
vloeien, wanneer het oordeel omtrent de behoefte aan Ge
deputeerde Staten werd overgelaten, zonder de thans bestaande
bepaling dat de helft van het subsidie door de provincie zal
worden gedragen.
Prinses Marianne is den 26 van Voorburg naar Duitschland
vertrokken-
De Koningin heeft den 30 de historische tentoonstelling
te Amsterdam bezocht.
Staten-Generaal. De 2'. Kamer heeft den 23 een aan
tal wetsontwerpen aangenomenwaarbij die op het vervoer
van vergiftige stoffentot wijziging van eenige bepalingen
der postwet, tot aanvulling der middelen voor 1875, tot aan
wijzing van gelden voor den vestingbouw in 1876, tot ver
hooging der indische begrooting voor 1876, tot bekrachtiging
van credieten boven de indische begrootingen van 1874 en 75,
enz. De Kamer is daarna uiteengegaan.
Blijkens het verslag der commissie van rapporteurs over
het ontwerp tot bekrachtiging eener overeenkomst met de
Hollandsche^ IJzeren Spoorweg-Maatschappij is de commissie,
na aandachtige overweging van al de gewisselde stukkeu en
van hetgeen in eene bijeenkomst met de regeering is voor
gevallen van oordeeldatin verband met het contract
met de Exploitatie-Maatschappij dat met de Hollandsche
Maatschappij onaannemelijk iswanneer het geene verande
ring ondergaat in 's Rijks behmg.
De 1'. Kamer heeft den 24 aangenomen de ontwerpen tot
wijziging van de bepalingen omtrent de wijze van procedeeren
in cassatie in burgerlijke zakenmet 18 tegen 2, tot in
trekking van het keiz. decreet van 1809 op de kerkfabrie
ken enz., met 25 tegen 4 tot definitieve vaststelling van
hoofdstuk VIII der staatsbegrooting voor 1876, met 18
tegen 6tot vaststelling der begrooting voor de voltooiing
van het vestingstelsel, dienst 1876, met 21 legen 6 st. enz.
Den 26 zijn aangenomen met alg. st. de ontwerpen tot
wijziging van art. 48 van het tarief van gerechtskosten in
strafzakentot het nemen van maatregelen tegen gevaren
door het vervoer van vergiftige stoffeD en vjerdere aanhan
gige kleine ontwerpenwaarna de Kamer is uiteengegaan.
Verkiezingen. Te Purmerende is, in plaats van wijlen
den heer C. Hartog te Beeneter, tot lid der Prov. Staten
van Noordholland verkozen de heer S. Appel, te de Rijp, met
226 st.tegen 92 op den heer J. Prins, te Purmerende.
Eerbewijzen. Tot ridders van de Eikenkroon zijn be
noemd de heeren A. C. Kruseman, te Haarlemen A. Cara-
mellichef van de firma Frans Buff a fy Zn., te Amsterdam.
De Koning heeft de zilveren raedalje, ingesteld bij kon.
besluit van 22 Sept. 55 en een loffelijk getuigschrift toe
gekend aan C. v. Hoydonck en H. O. Trousselotin der tijd
hofmeester en kajuitsjongen op het engelsche schip Lennie, ter
zake van hun kloek gedrag tegenover muiterij enz. aan boord
van dat schip.
Belastingen. De gemeenteraad van Maassluis heeft be
sloten,de plaatselijke belasting op het gemaal, ad f 1,50
per 100 k.g. tarwe, met 1 Jan. 1877 geheel af te schaffen.
Spoorwegen. Bij aankomst van een trein te Dordrecht,
den 26, vond men een der waggonswaarschijnlijk bij ver
gissing aangehaakt daar hij voor Griekenland bestemd was
geladen met 120 kisten met patronen. Hij werd onmiddelijk
afgezonderd en onder behoorlijke bewaking gesteld.
Den 26 heeft de locomotief voor het eerst een zandtrein
van 50 wagens van Castrieum over den viaduct langs de
Houttuinen te Amsterdam tot in het Westerdok gebracht,
zoodat de nieuwe weg van Zaandam naar Arasterdam bruik
baar is en de aanplemping in het open bavenfront krachtig
kan voortgezet worden.
De Nederl.-Indische Spoorwegmaatschappij keert over 1875
aan hare aandeelhouders uit 4y2 p.ct., zijnde de bij de op
richting verwachte rente; de Rijnspoorwegmaatschappij 7.91 p.c.
Stoomvaart. De dienst der Maatschappij „Zeeland" tus-
schen Vlissingen en Queensboro' zal in het-volgende jaar
met geheel nieuw materieel en met versnelden spoed geëx
ploiteerd worden.
zonden ramtorenschip is in de Roode-zee eene godsdienstoe
fening op het dek bevolen. Het gevolg is geweestdat
9 personen door een zonnesteek getroffen zijn waarvan er
6 denzelfden dag stierventerwijl er 3 te Aden moesten
achtergelaten worden.
Visscherij. De eerste haringjager is den 26 te Vlaar-
dingen binnengekomen met 6j ton volle en 28J ton maatjes
haring, de vangst van 23 schepen gedurende 3 weken.
De inschrijving voor de te Enkhuizen op te richten Nieuwe
Noordsche Compagnie ter uitoefening van de robben- en
walvischvangst is niet volteekend. De ontwerpers geven echter
de zaak nog niet op.
Landbouw. Den 26 is te Amsterdam het 308'» Landhuis-
houdkundig Congres geopendalsmedein het Parkde
tentoonstelling van hulpmiddelen voor landbouwkundig on
derwijs en onderzoek, die 815 nummers telt en bijzonder
rijk genoemd^ mag worden. De deelneming in het Congres
was zeer gering. Het volgende zal te Assen plaats hebben.
Er is o.a. besloten bij de hooge regeering aan te dringen
op het indienen eener wet tot bescherming der nuttige vogels.
De oprichting van kaasfabrieken is wenschelijk verklaard.
Het gemeenschappelijk diner der leden had den 29 in de
diergaarde plaats. Dien dag is ook, op j Stadhouderskade
eene harddraverij met paard en sjees gehouden, waaraan 20
paarden deel namen, om prijzen 'van t 500, f 250 en f 150,
gewonnen door Graaf Adolf, van C. J. Ritsemavan Garst-
huizenWilhelmina, van If', v. Haaren, van Amsterdam, en
orno, van G. Barendrechtvan Barendrecht. Den 30 is
op de_ Veemarkt eene tentoonstelling van paardenfokvee
en pluimgedierte gehouden.
Peesten. Den 21 heeft Nederlandseh Mettray gedachtenis
van zijn 25j arig bestaan gevierd. De feestrede werd uitge
sproken door den commissaris-president dr. E. Laurillard.
De utree htsche academie-feesten zijn den 26 begonnen met
hetmet 2 muziekcorpsenafhalen van den Rijnspoorweg
van de reünisten en de vertegenwoordigers der bevriende
studentencorpsente zamen ongeveer 500 personendie in
het academiegebouw plechtig verwelkomd werden, 's Avonds
werd een concert in Tivoli gegeven. Den 27 is een prachtige
gecostumeerde optocht gehouden, voorstellende den intocht
van Karei den Stoute te Zutfen, in 1473. .De geheele stad
was feestelijk versierd en 's avonds schitterend geïllumineerd.
Den 28 hield „hertog Kareiin Tivoli eene schitterende recep
tie, welke druk bezocht werd. Vervolgens hadden reünie-diners
plaats in de sociëteit de k riendschap en in bet locaal Buitenlust,
en s avonds werden in Tivoli concert door het corps van
Coenen en bal gegeven. Den 2§ volksspelen van wege de
Studenten-IJsclub op het Vreeburg, 's avonds volksconcert
op het water, vuurwerk op het Vreeburg, concert der gre
nadiers en jagers in Tivoli. Door tal van ingezetenen werd
nogmaals geïllumineerd.
Kerkelijke Zaken. Te Heyloo is den 27, in de plaats
van den heer L. v. 't Santvertrokken naar Oterleektot
predikant beroepen de heer JM. Snethlagecandidaat tot
de H. Dienst van de utrechtsche hoogeschool.
Vervolg der welcelijksche berichten in het bijblad.
Aan den heer J. W. Lem alhier, predikant te S. Pancras,
isdoor het prov. kerkbestuur van Noordhollandop zijn
verzoek, met 1°. Juli eervol emeritaat verleend.
Jr. J. G. F. v. Spengler is in de te Utrecht gehouden
algemeene vergadering van den Nederl. Weerbaarheidsbond
herkozen als lid van het centraal comité. Op voorstel der
Vereeniging alhier, zal aan de regeering gevraagd worden
verschaffing van Beaumont-geweren op gelijken voet en in
gelijke verhouding als zij aan de d.d. schutterijen zijn toe
gezegd.
Woensdag avond werd op het Doelenveld het kinder
feest gegeven, vroeger uitgaande van de afdeeling van het
öchoolverbondthans van die der Vereeniging voor Volks
onderwijs. Het bestuur der christelijke school deed ditmaal
voor het eerst zijne scholieren aan het feest deel nemen
namens het bestuur der r. e. scholen was door den hoofd
onderwijzer voor de uitnoodiging bedankt. 653 Kinderen
die hoogstens 3 maal in één jaar de school verzuimd hadden
konden toegelatenaan 364, die nimmer ontbroken hadden
boekgeschenken uitgereikt worden. Voor allerlei kinderspe
len, waarmede kleine prijsjes te behalen warenvoor ver
siering van het terrein met vlaggen, voor koek en limonade
was door het bestuur gezorgdeen luchtbol werd opgelaten,
een vuurwerk afgestoken, het stedelijk muziekcorps deed
zich lustig hooren en aan menigte van toeschouwers ontbrak
het niett was een volksfeest in den rechten zin van
t woord. Te betreuren was het heerschen van een killen
nevel gedurende de laatste avondurenwaardoor ook het
vuurwerk in effect verloor.
Is getrouw schoolbezoek wenschelijk, een lang genoeg
voortgezet schoolbezoek niet minder. Van de 87 kinderen,
die in 1875 de openbare armenschool verlieten, deels ook
wegens vertrek naar elders of tot het bezoeken van andere
scholen, zijn er 2 beneden de 10, 6 van 10, 15 van 11,
13 van 12 jaren, die sedert niets geen onderwijs meer ge
noten hebben eu van de 42, die de openbare tusschenschool
verlieten, zijn er 8 van 10, 10 van 11, 8 van 12jaren, die
in hetzelfde droevige geval verkeeren. Zoo kort schoolbe
zoek dat nog niet eens op 6-, maar meermalen eerst op
7-, 8- ja 9jarigen leeftijd wordt aangevangen, kan voor
het leven geen vrucht dragen. Lager onderwijs kan het
zijn door voorbereidend voorafgegaan van 6- tot, niet 12-,
maar 13jarigen leeftijd is dringend noodig.
De heer H. de Veer heeft aan het stedelijk muzeüm
in bruikleen afgestaan een glazen bekerwaarop gegraveerd
zijn het wapen der stad en de woorden: Die wel regeerd
Wel personeerd.
De algemeene vergadering der Evangelische Maatschappij
zal den 13 Sept. e.k, te dezer stede gehouden worden,
