No. 5.
Negenenzeventigste Jaargang.
1877.
ZONDAG
b FEBRUARI.
Een verduidelijking van art. 16
der Schoolwet,
1
Bij deze Courant behoort een bijblad,
bevattende advertentiën.
©ffictcel (Sebcelts
SfêKcfedijikst'hc Bcricfitcu.
Eftuitschüami.
ISelftie.
Frank r$ük.
AL
.1 A
T.
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prijs per kwartaal f O,SS, franco per post f O,SO,
afzonderlijke nwnmers S Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers HERM'. COSTER ZOON.
De Advertentiën kosten van 15 regels f 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger.
SCHULDVORDERINGEN TEN LASTE
VAN HET RIJK.
De COMMISSARIS des KONINGS in Noordholland
herinnert alle autoriteitenen een ieder die daarbij belang
heelt, aan de bepalingen der wet van den 8 November 1815
(Staatsblad No. 51) en aan den inhoud van art. 29 der wet
van den 5 October 1841 (Staatsblad No. 40), betreffende
de verevening van schuldvorderingen ten laste van het Rijk,
met aanmaning om zoodanige schuldvorderingen zoo spoedig
mogelijk, immers vóór den eersten Julij aanstaande, in te die
nen aangezien aan die wetsbepalingenzoo nu als in het ver
volg, stiptelijk de hand zal worden gehouden.
Haarlem, den 30 Januari] 1877.
De Commissaris des Konings voornd.,
RöELL.
PROVINCIE NOORDHOLLAND.
AANBESTEDING.
Op Dingsdag, den 20 Pebruarij 1877, des namiddags ten
half drie urezal, ouder nadere goedkeuring, aan aet lokaal
van het provinciaal bestuur te Haarlemnamens en voor
rekening van het bestuur der hierna te noemen gemeente
worden overgegaan tot de aanbesteding van
het bouwen van eene school en onderwijzers
woning, aan het Noordoosteinde van den hoofd
weg in den polder Eijerland op het eiland
T exel.
De aanbesteding zal plaats hebben bij enkele inschrijving
ingevolge art. 25 van het bestek.
Het bestek en de teekening zijntegen betaling van Een
gulden, te verkrjjgen aan het lokaal van liet provinciaal be
stuur voornoemdaan het bureau voor buit.enlandscbe pas
poorten gevestigd in liet raadhuis te Amsterdam en aan
de gemeenle-secretarie van Texel.
Gegadigden worden er aan herinnerddat de biljetten van
inschrijving uiterlijk vóór drie ure des namiddags van den dag
die de besteding voorafgaatin de bus moeten gestoken zijn
zoo als art. 68 441 der algemcene voorschriften bepaalt.
Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij dengene, die daar
toe door den Burgemeester der gemeente Texel zal worden
aangewezen.
De aanwijzing in loco zal geschieden op Zaturdag vóór
de besteding.
LOTING VOOR DE NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van de belanghebbenden
Dat de loting der in het vorige jaar in deze gemeente
voor de Militie ingeschrevenen zal geschieden op Vrjjdag,
9 Februari aanstaandeten Raadhuize der gemeente
Alkmaar.
Zij worden mitsdien opgeroepenom op dien dag des
voormiddags ten 9% ure zich aldaar te bevinden, om te
loten en opgave te doen van de reden van vrijstellingdie
zij ter zake van de Militie vermeenen te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlangen we
gens broederdienst of op grond van te zijn eenige wettige
zoon, moeten zij zich binnen drie dagen na de loting ter Se
cretarie vervoegen, om de noodige opgaven te doen en bo
vendien op Vrijdag, 23 Februari e.k., des namiddags
ten 6 ure, in het Raadhuis vetschijnenvergezeld van
twee bij den Burgemeester bekende en ter goeder naam en
faam staande meerderjarige ingezetenendie het vereischte
getuigenis kunnen afleggen en het aldaar optemaken getuig
schrift onderteekenen.
Burgemeester en IVethouders voornoemd,
Alkmaar. A. MACLAINE PONT.
20 Jan. 1877. De Secretaris
NUHOUT van der VEEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennisdat op 20 Februari e.k des
middags ten 12 ure, in bet openbaar zal worden aanbesteed
de levering van 570 remontpaardendoor de hoofdadmini-
stratiën der volgende korpseu
voor bet le. Regement Mussaren te Haarlem
if a 2e. ff Venlo
ff n 3e. ff ff ff 's Hage
a u 4e. u H n Leiden
f u le. ff Veldartillerie Utrecht
n n n Rijdende Artillerie Amersfoort 60 u
Bij de toewijzing der levering wordt bet juiste getal der
te leveren paarden bepaald zijnde in de voorwaarden van
aanbesteding weder opgenomen de bepaling, dat ll, der te
leveren paarden van inlandschen oorsprong moet wezen.
Burqemeester en IV ethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
1 lebr. 1877. He Secretaris
NUHOUT van der VEEN.
45 stuks.
55 ff
60 ff
60 -
290
BURGEMEESTER enWETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennisdat ieder bevoegd is zich
van de dienst bij het brandwezen vrij te koopen tegen be
taling van f 3,— vóór de loting in de maand Februari en
van f 6,na de loting in de maand April e.k.
Burgemeester en W ethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
1 Febr. 1877. De Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR maakt
bekend, dat ter secretarie dier gemeente, ter lezing ligt, liet
bestek, waarnaar op 20 February 1877, te 's Gravenhage
bij inschrijving zal worden aanbesteed bet maken van een
woongebouw voor de dienst van bet loodswezen aan de
haven van IJmuiden. De Burgemeester voornoemd
Alkmaar, 3 February 1877. A. MACLAINE PONT.
P O L I C 1 E.
Ter terugbekoming aan bet Commissariaat van Policie
voorbanden bet navolgende gevondene, als: een ponemonnaie
met zilveren beugel, een klein sleuteltje, een ladder, een witte
vrouwezaktwee zakken meel en twee pakken ledige zakken.
Verder zijn aldaar inlichtingen te bekomen omtrent een
medaljon met haar en een portemonnaie inhoudende 55 cent.
De BURGEMEESTER van ALKMAAR brengt ter
kennis van de ingezetenendat de landmeter van het kadas
ter op Maandag 5 February a.s. eer, aanvang zal maken met
de opneming der kadastrale veranderingen, dienst 1878-
Alkmaar, De Burgemeester voornd
31 Januariij 1877. A. MACLAINE PONT.
NATIONALE MILITIE
BURGEMEESTER enWETHOUDERS van ALKMAAR.
Gezien art. 1 2e. lid der wet op de Nationale Militie van
19 Augustus 1861 (Staatsblad No. 172), alsmede art 9, van
het koninklijk besluit van 17 December 1861 (Staatsblad
No. 127).
Roepen bij deze op de daartoe ligchamelijk geschikte per
sonendie genegen zijn zich als vrijwilliger voorde Militie
te verbinden op de voorwaarden en voordeelen als ter
gemeentesecretarie kan worden vernomen.
Burgemeester en W ethouders voornoemd.
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
1 Febr. 1877. He Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR heeft
ter secretarie dier gemeente, gedurende dertig dagen, ter
inzage van de belanghebbenden nedergelegdeene opgave
van uitkomstenbedoeld in de artikelen 1523 en 43 der
wet van 26 Mei 1870 (Staatsblad No. 82). waarvan ter vol
doening aan art. 15, 2e. lid der gemelde wet, bij deze af
kondiging geschiedt.
Alkmaar, He Burgemeester voornoemd,
J Fcbruarij 1877. A- MACLAINE PONT.
Eindelijk is door de Regeering een wetsontwerp tot her
ziening van de wet van 13 Augustus 1857 (Staatsblad n°. 103)
tot regeling van het lager onderwijs ingediend een wets
ontwerp datgelijk te verwachten wasvan alle zijden aan
het scherpste onderzoek wordt onderworpen en waarvan elk
artikelelk nieuw woord met zeker wantrouwen wordt ge
wikt en gewogen. Gelijk te verwachten was. Immers werd
het wetsont werp beschouwd als een poging om den strijd
die over de bestaande schoolwet gedurende nu weldra twin
tig jaren onafgebroken werd gevoerd, op te lossen en de
voornaamste grieven tegen haar weg te nemen. Zoo al de
ontwerper zich ooit die illusie mocht hebben gemaakt, ze
ker had hij haar laten varen, vóór hij zijn memorie van toe
lichting schreef voor de wetsvoordracht die thans in ons vader
land aller aandacht bezighoudt, Enkele bepalingen der be
staande wet kunnen echter naar de meening der Regeering
aanleiding geven tot een toepassing barer voorschriftendie
voor bet bijzonder onderwijs doodelijk zou zijnen daarom
worden nadere omschrijvingen of verbodsbepalingen voorge
steld om zulk een toepassing te beletten. Noeb dankbaar,
noch voldaan zijn de tegenstanders van een lager onderwijs
dat vrij blijft van eenige bepaalde godsdienstige of kerkelijke
richting, en daarentegen vreezen de voorstanders-der ge
mengde openbare school van de nieuwe bepalingen van bet
ontwerp een praktijk die ten gevolge zou hebbeudat de
openbare school niet langer hoofdzaak bleef, maar aanvul
ling werd van de bijzondere.
„De recbtstreeksche zorg der overheid" leest men in
de memorie van toelichting „mag en kan zich niet ver
der uitstrekken dan tot de openbare schooldie een voor
werp van staatszorg isopdat er zekerheid zij dat overal
het noodige volksonderwijs worde gegeven. De eisch om
uit openbare kassen offers te brengenten einde de mede
dinging der bijzondere scholen te steunenis noch billijk
noeh grondwettig. Een subsidie- of restitutiestelselwaar
door bijzondere personen en vereenigingen over de staat-
en gemeentekassen zouden beschikkenis daarenboven met
administratieve orde en goed beheer niet bestaanbaar". En
verder: „Geen bijzonder belang mag in de schaal worden
gelegdom de overheid terug te houden van het algemeen
belang te behartigen door de openbare school voldoende
in te richtendat is wat de hoeveelheid betreftnaar de
behoefte in de verschillende gemeentenen wat de hoeda
nigbeid aangaat, naar den eiseb van een deugdelijk volks
onderwijs. Wie met die openbare school mededingt is dan
van zelf genoopt niet minder te geven aan ben, die van zijn
bijzonder onderwijs gebruik maken". Ook geen splitsing van
de openbare school naar de verschillende godsdienstige gezind
heden der ouders- De gemengde, voor allen zonder onderscheid
van godsdienstige gezindheid toegankelijke openbare school
wordt gehandhaafd. „De openbare school" zegt de me
morie van toelichting „blijve dus toegankelijk en bruik
baar voor allen om er het intellectueele brood de voor het
geheele volk onmisbare kundigheden op te doen. Maar die
haar voor zijne kinderen of de door hem verzorgde erf be-
weldadigde kinderen onvoldoende achthebbe de volle en
onbelemmerde gelegenheid om van het vrije onderwijs ge
bruik te maken. Het bijzonder onderwijs worde niet als
tegenstander, maar als bondgenoot in de bestrijding van on
kunde en onbeschaafdheid beschouwd". Met die woorden
stemmen de voorstanders van de hoofdbeginselen der be
staande wet volkomen inmaar als gij bij de oprichting en
inrichting van openbare scholen niet wilt letten op de vraag,
of ook de bijzondere school naast haar zal kunnen blijven
bestaan niet alleenmaar ook zal kunnen bloeien wat gaf
u dan aanleidingvragen zijtot die aanvulling van de be
staande wet, waardoor gij mogelijke onderdrukking van de
bijzondere door de openbare school voor het vervolg onmogelijk
wilt maken f Bestaat die mogelijkheid dan onder de tegen
woordige wet? Heeft die in dit opzicht ongunstig gewerkt
In elke gemeente wordt lager onderwijs gegeven, bepaalt
het tegenwoordige art. 16, in een voor de bevolking en de
behoefte voldoend getal scholen. Het nieuwe ontwerp voegt
er bij„Ter beoordeeling van de behoeftein de vorige
zinsnede bedoeldwordt onderzochtof en in hoever door
anderen dan de gemeente voor voldoend onderwijs wordt
gezorgd". Wat heeft aanleiding gegeven tot deze toevoe
ging is de zeer natuurlijke vraag die bij den lezer van het
ontwerp oprijst. Hij vindt in de memorie van toeliehting
het volgende
„Het woord behoefte, in het eerste lid van art. 16
der wet van 1857 voorkomende, heeft tot vragen aanleiding
gegeven. Moetvroeg menbij de beoordeeling van het
getal scholendat in iedere gemeente noodig isalleen op
het getal der aldaar wonende kinderen gelet worden moet
de behoefte aan openbaar lager onderwijs bij alle
kinderen of hunne ouders of voogden geacht worden te be
staan, zoodat voor allen de gelegenheid moet gegeven wor
den om dat onderwijs te genietenof is het geoorloofd op
den feitelijken toestand te letten dat velen aan het bijzon
der onderwijs de voorkeur gevenen het bezoek der in eene
gemeente gevestigde bijzondere scholen boven dat der open
bare wordt gesteld, zoodat deze alleen tot zulk een getal
behooren te bestaan dat in de w e r k e 1 ij k e behoefte aan
openbaar lager onderwijs worde voorzien De Regeering
heeft gemeenddoor aan het artikel een nieuwe bepaling
als die van bet tweede lidtoe te voegenop die vragen
een antwoord te iroeten geven in den zin die met derprak
rijk en naar haar overtuigingook met de Grondwet over
eenkomt, en de gemeente ontheft van de verplichting
tot het aanwenden van geheel onnoodige dikwijls zeer aan
zienlijke kosten. Het zou niet aangaan de oprichting van
openbare scholen te bevelen voor kinderenwaarvan men te
voren weet, dat zij er toch geen gebruik van zullen maken;
zoodanig voorschrift zou zeer zeker medewerken tot ver
meerdering der grieven tegen de openbare school. Bestaat
de behoefte aan openbaar lager onderwijs inderdaad zij zal
geenszins verborgen blijvenen de bevoegdheid bij art. 18
Gedeputeerde Staten en den Koning toegekend om, zoo
zij het noodig oordeelende vermeerdering van het getal
openbare scholen te bevelenis een waarborgdat in de
werkelijke behoefte zal voorzien worden ook indien de ge
meenteraad voor haar bestaan de cogen mocht sluiten."
Die zich na deze toelichtingeen oordeel wil vormen
omtrent het nut en de wenschelykheid der voorgestelde bij
voeging zaldunkt onswel doen met in de eerste plaats
te vragenwat de Grondwet in dit opzicht voorschrijft, en
wat de bedoeling is van haar bepalingen. Daarop zal hij
behooren te onderzoekenwat de blijkbare bedoeling is van
het eerste lid van art. 16, zooals het in de bestaande wet
zonder bijvoeging en verduidelijkingwordt aangetroffen, in
welken zin het sedert 1857 is opgevat en wordt toegepast
en of die opvatting gunstig of ongunstig heeft gewerkt
zoodat een verduidelijking van den zin der tegenwoordige
wetsbepaling noodigof althans nuttig is te achten. Dit
komt ons voor de wel wat langemaar toch eenig veilige
weg te zijn bij de beoordeeling van een bepaling, die reeds
tot heftigen strijdook onder erkende voorstanders der
openbare schoolaanleiding heeft gegeven.
De herstemmingen voor den Rijksdag zjjn voor de sociaal
demoeraten vrij gunstig geweest, hoewel het aantal hunner heidstoestand,
zetels 2 beneden het door hunne tegenstanders gevreesde
aantal van 15 gebleven is. Zij zegevierden te Dresden,
Reicbenbach, Frankfort a.d. Main en Solingen bij Dus-
seldorp waar BebelKapell, Holt hof m Moritz Rittinghausen
gekozen zijn, met 10884 tegen 9923,6657 tegenö!67, 10323
tegen 7344 en 10632 tegen'7452 st. Te Berlijn, Elberfeld-
Barmen Neuremburg Breslau Marienberg Gotha, Offen
bach Hanau. Waldenburg, Pioen, Maagdenburg, ülückstadt
en Mainz werden hunne eandidaten, in laatstgenoemd district
ook door de ultramonlanen gesteund, geslagen. Toch brachten
zij het hier en daar ver: te Elberfeld verkreeg Hasselmam
14245 tegen 14485 st„ te Mainz dr. Moufang 10000 tegen
10875, te Offenbach Liebknecht 10550 tegen 12250, te Neurem
burg hun candidaat 11825 tegen 12498 st. Te Berlijn waren
bij de eerste stemming gekozen Franz Huncker van de fort-
schrittspartij en de sociaal-democraten Fritzsche en Hascncle-
ver, en zijn bij de herstemming benoemd 3 leden der fort-
sckrittspartij waartegen de heer v. Forckenbecknationaal-
liberaaiin 2 districten het onderspit dolf. Te Breslau zijn
bij de herstemming verkozen dr. Lasker, nat.-liberaalen
dr. Ha.net, fortschr. Te Freiburg bleef de ultramontaansche
candidaat met 9634 st. in de minderheid tegenover den nat.-
liberalen, die er 9643 verkreeg. Te Eszlingen is de can
didaat der door de wurtembergsche regeering gesteunde
volkspartij tegenover den nat.-liberalen verkozen.
Pruisen. Den 24 overleed in het klooster der Barmhar
tige Broeders te Breslau, waar hij sedert eenige maanden
zijne woonplaats had gekozende dichter Karl v. Hollei
80 jaren oud.
Hertog Eugenius van Wurtembergechtgenoot van de
grootvorstin IVjerais den 27 te Dusseldorp na eene korte
ziekte overleden.
De begrootings-commissie van het Huis van Afgevaardig
den heeft verslag uitgebracht over het wetsontwerp betref
fende de „Ruhmeshalle" voor bet pruisische leger, waarin
bet tuighuis te Berlijn zal worden veranderd. Verleden jaar
had de commissie bezwaar tegen bet toen ingediende ont
werp wegens de kosten, die op ruim 6 miljoen mark wa
ren geraamd. Thans zijn die kosten tot 4.330.000 mark
teruggebracht en deze som wil de commissie voor het ge
noemde doel toestaan onder 2 voorwaarden dat de Rijksdag
afstand doet van de rechten welke het Rijk op het mede
gebruik van het pruissische tuighuis heeft verkregen; dat
elk jaar die som op de begrooting zal worden gebracht,
welke voor de uitvoering van het plan in dat jaar noodig
is. Het Huis wil zich het rectit van toezicht op het gebruik
der aangevraagde gelden voorbehouden. De regeering heeft
tegen die 2 voorwaarden geene bezwaren. Een gedeelte van
de fortschritts-partij had verlangd, dat de kosten met nog
1% miljoen mark verminderd zouden worden. De regeering
deed opmerken, dat die kosten gevonden werden uit de 31G
miljoen der fransche oorlogs-contributiewelke aan Pruissen
waren toegedeeld. Daarvan zijn 306 miljoen voor schuld
delging en productieve uitgaven besteed; de regeering
meende dat de bescheiden som van nog geen 5 miljoen
dan wel kan worden afgezonderd om een museiim in te rich
ten waar de ontwikkeling van het pruisische leger op
waardige wijze aanschouwelijk wordt gemaakt.
Het Huis heeft; met 213 tegen 157 st. het fonds, waaruit
de kosteu der officieuse dagbladpers bestreden worden op
nieuw aan de regeering toegestaan.
Krachtens de wet van 7 Febr. 1866 heeft de regeering
den invoer van runderen schapen en alle andere herkau
wende dieren en daarvan af komstig versch vleesch versche
huiden enz., over de oostelijke grens van Gemmenicb af tot
Athus toe verboden. De invoer van de zeezijde is evenzeer
verboden ten aanzien van gelijke uit Duitscbland herkom
stige voorwerpen.
De Kamer heeft den 25 bij de behandeling- der begroo
ting van binn. zakenden post van 15000 fr. voor de stad
Brussel, ten behoeve van haren vlaamscben schouwburg,
na een vrij levendigen strijd op nieuw toegestaan, ditmaal
met 56 tegen 40 st. Den 30 is genoemde begrooting met
nagenoeg alg. st. goedgekeurd.
Den 25 hebben de antwerpsche liberalen eene algemeene
bijeenkomst gehouden, om van gedachten te wisselen over het
ingediende kies-wetsontwerp van den minister Malou. De
heeren Pecher, Delvaux, Floras en v. d. Taelen hielden reden
voeringen waarin van „verfoeilijken toeleg om de liberale
partij voor goed te verpletteren en Belgie aan priesterheer
schappij te onderwerpen," van „revolutionairen maatregel
infaam wetsontwerp, verfoeilijke knip, jezuietische machina-
tiënmisdaad van vaderlandssehennisverraderlijk en fij-
vergif, werk der geslepenheid en der geweldenarij" enz.
werd gesproken. Met daverende toej uichiug werd een adres-
ontwerp ontvangenaan de linkerzijde der Kamer en de
Liberale Federatie te richten.
Te Gent hebben de liberalen den 29 eene dergelijke ver
gadering gehouden, waarin het wetsontwerp vooral niet
zachter is behandeld dan te Antwerpen het geval was. Den
vorigen avond had aldaar, terwijl de „Muette" in den schouw
burg werd vertoond, eene manifestatie tsgen de aanhangige
wet plaats.
Bij kon. besluit van 27 Jan. is de invoer verboden van
alle herkauwende dieren hun vleeschhuiden enz. in ver-
schen staatgebruikt stroohooi en stalgereedsehap mest
en dergelijkenvoor zoover afkomstig uit Groot-Brittanje
en IerlandOostenrijk-HongarijeRusland Roumanie eu
Turkye.
De invoer en doorvoer in Frankrijk is verboden van vee,
afkomstig uit DuitschlandEngeland OostenrijkRusland,
de Donnu-Vorstendommen en Turkije. De invoer van vee
uit andere landen blijft geoorloofdonder voorwaardedat
I een nauwkeurig onderzoek plaats hebbe omtrent den gezond-
