No. 22.
Negenenzeventigste Jaargang.
1877.
ZONDAG
3 JUNI.
Turken en Mohammedanen.
©fficiccl (Scbccltc
Herijk van Maten Gewigten en
W eegwerktuigen.
Nationale Militie.
Van 4 Augustus tot 7 September.
Van 4 Augustus tot 13 September.
En die der ligting van 1875 van 31 Augustus
tot 20 September.
S)e Patenten
Mteflelfifc llusciim.
Slïilcliclijkschc ücricïitcn
ISiimeiiSund.
Jugczoubcu Stitfcfccn.
|)c heer Stüart en x{jne veemarkt.
in zoo
A I, K
C
T.
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prys per kwartaal f 0,85, franco per post f O,Hit
afzonderlijke n&mmers 5 Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers KERM». COSTER ZOON.
Bij cleze Courant behoort een bijblad
wekelijksche berichten.
bevattende
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennis, dat de passage, over de Bok-
kesluis, wegens aan die sluis uittevoeren werken, van Maan
dag 14 Mei 1877 des namiddags 1 uur, tot nadere aan
kondiging zal zijn GESLOTEN.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
AlkmaarA. MACLA1NE PONT.
a Mei 1877. Secretaris
NUHOUT van dee VEEN.
2'
3°.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis der belanghebbenden
1». dat naar luid van bet K.K besluit van 9 December 1876
(Staatsblad No. 238), in het jaar 1877 aan den herijk
bedoeld in art. 15 lett. a der wet van 7 April 1869
(Staatsblad No. 57), onderworpen zijnde lengtematen
van 1 en 2 dekameter, de ruimtematende inhoudsmaten
voor drooge waren met de daarbij behoorende strijkers
en de gewigten
dat de gemeenten AlkmaarAkersloot, Bergen, Ileerhugo-
waard, Heiloo, Koedijk, Limtnen, Oterleek, Oudorp, St.
Pancras en Schoor! voor den herijk zijn zamengevoepd
dat die herijkwelke kosteloos geschiedtzal plaats heb
ben in een locaal der burgeravondschool, hoek Doelenstraat
en gedempte Nieuwesloot te Alkmaab van 25 Mei tot,
en met 16 Juni aanstaande, op alle werkdagen, behalve
op 13 en 14 Juni en wel op Maandag, Dinqsdag, Woens
dag en Donderdag van iedere week voor de ingezetenen
van Alkmaar, van des voormiddags 9 tot des namiddags
3 ure
op Vrijdag en Zaturdag voor de ingezetenen der overige
gemeenten van des voormiddags 9 tot des namiddags 1
ure, en voor de gewigien bestemd voor fijnere wegin
gen op Vrijdag, des namiddags van 2 tot, 4 uur.
Belanghebbenden worden dringend verzocht niet tot de laatste
voor den herijk bepaalde dagen te wachten met de aanbieding
hunner maten, gewigten enz., ten einde den geregelden loop van
den herijk te bevorderen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
19 Mei 1877. lie Secretaris
NUHOUT van dee VEEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennis
Dat heden op de gemeente-secretarie ter visie is gelegd
het aan hen ingediende verzoek met de bijlagen van Hen-
dricus van de Kamer, slagter 1e Alkmaar, om vergunning
tot, het oprigten van eene slagterij in het perceel aan de
Huigbrouwersteeg Wijk A, No. 25, en dat op Dingsdag,
den 12 Juni 1877, 's namiddags ten één ure, ten raadhuize
gelegenheid wordt gegeven om tegen het oprigten van die
slagterij bezwaren in te dienen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
29 Mei 1877. De Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
b.
d.
en Jagers, net 'i' en het
milicien-verlofgangers der
8' regiment Infanterie, de
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR;
Gezien de missive van den heer Commissaris des Konings
in Noordholland van 11 Mei 1877, No. 1 en 15/841 M/S.
4e afdeeling
Brengt ter openbare kennis dat het den Koning heeft
behaagd den minister van oorlog magtiging te verleenen. om
in dit jaar op te roepen en in werkelijke dienst te houden
krachtens art. 125 der wet betrekkelijk de Nationale Militie:
a- Bij het regiment Grenadiers en Jagers, het 3« en
6' regiment Infanterie, de
ligtingen van 1874 en 1875;
bij het 1», 2', 4», 5e, 7' en
militien-verlolgangers der ligting van 1874;
bij de regimenten Hussarende inilitien-verlofgangers der
ligting van 1874;
bij de kompagniën Hospitaalsoldaten, de militien-verlof-
gangers der ligting van 1874, die bij den staf der kom
pagniën waartoe zij behoorenzullen moeten opkomen.
Bij de regimenten Veldartillerie en het regiment rijdende
Artillerie, de militien-verlofgaagers der ligting van 1874.
Van 16 Julij tot 31 Augustus.
Bij het korps Pontonniers, de militien-verlofgangers der
ligting van 1874.
Van 13 Julij tot 30 Augustus.
g. Bij het bataillon Mineurs en Sappeursde militien-ver
lofgangers der ligting van 1874;
Voornoemde militiens behooren zich op den dag der op
roeping vóór des namiddags vier urehij hun korps te
vervoegen voorzien van de kleeding- en uitrustingstukken
door hen bij hun vertrek met groot verlof medegenomen
zoomede hun zakboekje en verlofpas.
De opgeroepen militiens kunnen zulks den dag te voren
ter gen eentesecretarie verzoekendedaggeld ad 25 cents en'
ingeval hunne woonplaats meer dan 30 kilometers (ongeveer
6 uren gaans) van de plaats der opkomst is gelegenvrij
transport bekomen.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd
1 Junij 1877. A. MACLAINE PONT.
VERGADERING van den RAAD der gemeente ALK
MAAR, op Donderdag den 7 Juni 1877, 's namiddags ten
7 ure. Namens den Voorzitter van den Raad,
De Secretaris
NUHOUT VAN DER VEEN.
Voor de Militie en Schutterij gelieven zich ter gemeente
secretarie nan te melden de volgende personen
Kessens. Johannes Hendricus
Kooy Jan
Peereboom. Jan
Poll. Piet,er van de
Smit. Dirk
Vredenburg. Cornelis
Groet. Hermanus Hendricus Willebrands Pieter Cornelis
Hoogeveen. Hendrik Zalinge. Jan van
J anssens. Theodorus Eranciseus
Beek. Dirk Gozewijn van
Bek. J ohannes
Broers. Johannes
Dam. Gerard Simon van
Dijk. Dirk Hermanus van
Elderbeek. Dirk
De Advertentiën kosten van 15 regels f 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger.
tot uitoefening der bedrijven van koffieschenkertapper, slij
ter, kroeg- en koffiehuishouderknnnen ter gemeente-secretarie
worden afgehaaldwanneer de aanslag in bet, Patentregt
over de loopende dienst voor de helft of geheel voldaan is.
Bezichtiging tegen 10' cènt per persoon op Zondag, 10 Juni,
van 1 tot 4 uren.
Bezichtiging tegen 25 cent per persoon eiken Maandag en
Vrijdag, van 1 tot 3 uren.
P O L I C 1 E.
Ter terugbekoming aan het Commissariaat van Policie
voorhanden'het navolgende gevondene, als: een achterbord
van een wageneen eind touw en een kruisjebevestigd aan
een koordje.
Verder zijn aldaar inlichtingen te bekomen omtrent een
knipmes, een zilveren vingerhoed een passer, een portemonnaie
met eenig geld en een bloedkoralen kettingje met gouden slotje.
Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn,
verzonden gedurende de 1'. hel ft der maand Mei 1877.
J. G. Maehielsen Mej. Iloonee, de Gelder, G Walbak,
G. H. A. Gottemer, Amsterdam; N. C. van der Vlugt,
Delfshaven; R. PetraeusKoolbergen, P. Groot, Haarlem;
J. Wils, Heino; C. Hubelig, SijbecarspelS. Bout, Wer-
vershoofd.
Van de Hulpkantoren
Petten, S. HillardAmsterdam.
RustenburgZwagerman, Noordscharwoude.
Briefkaart, P. Bankersen, Beemster.
Een onderdaan van Keizerin Victoria, die de Mo-
bamuiedaansche godsdienst belijdt, beklaagt zich uit
Britsch-lndië aan de Times over de wijze waarop dit
blad, zooals hij' beweert, zich over de Mohammed»-
nen uitlaat. Hij ergert zich aan de woorden „dood
en verval „dorre tronk" en andere krenkende uit
drukkingen die het voortdurend gebruikt, en over
het gemis van waardeering en gevoel, dat in zijn taal
doorstraalt, zoo dikwijls het over zijn geloofsgenooten
spreekt. Hl] wijst op de groote offers in bloed en
geld, die thans van de Turksehe bevolking f^ëischt
worden in hun schier wanbopigen kamp tegen de
Russische overmacht, en vraagt van het algemeen
menschelijk gevoel althans eenige erkenning van hun
krachtsinspanning, eenig meegevoel voor het benarde
volk Of heeft de rook van de branden in Bulgarije
uw oogen zóó verblindt, vraagt hij, dat gij ander lij
den niet meer kunt opmerken 'f
De Times blijft met in gebreke zich te verantwoor
deneenvoudig door er op te wijzen dat zijn verwijten
niet de Mohammedanen maar de Turken gelden Het
kan zijn nut hebben, bij deze ondervinding een oogen-
blik stil te staan. In den tegenwoordigeja tijd kan
men zich moeielijk een staat van Mohammedanen
voorstellen, waar de beschaving zetelt, handel en
nijverheid en niet minder kunsten en wetenschappen
bloeien en op elk gebied leven en toenemende ont-
wikKeling zich openbaren. Toch weten wij, dat zulke
rijken hebben bestaan. Wij hebben allen ehoord
vau het kalifaat va i Bagdad, var, de'rechtvaardigheid
de wijsheid en andere groote geestesgaven van som
mige beheerschers dezer Arabieren van de scholen
voor wijsbegeerte, wis- en scheikunde, natuur- en
geneeskunde enz. die gesticht werden eu bloeiden aan
de boorden van Eufraat en Tiger, van de beoefening
der Grrieksche letterkunde en den luister en de wel
vaart van dit geheele rijk. En wat Bagdad in het
oosten waswas Cordova in het westen. Al weder
waren het de Arabierendie in Spanje dit
kalifaat stichtten, en de bloei dien bijna geheel
Spanje eeuwen lang onder dezen kalafen genoot, is
in latere tijden tot^op dezen dag zonder weêrg.f ge
bleven. Audaluzië was bedekt met schoone steden
en welvarende dorpen, landbouw, koophandel, zeevaart
ontwikkelden zich tot ongekende hoogte, en de Chris
tenen zouden hunne zonen naar de scholen dezer
ongeloovigen om er wijsheid te leeren en kunsten
en wetenschappen te beoefenen. Zoo waren deze beide
zetels der machtige Mohammedaansche vorsten eenmaal
de brandpunten der beschaving voor geheel de Wereld,
waar de Christen-volken in de schemering der halve
baarbaarschheid hun licht zochten De Times herin
nert ons te recht, dat wij niet van onzen „almanak"
kunnen spreken en geen „algebra" kunnen leeren
noch gewone rekenkunstige voorstellen kunnen op
lossen zonder dat wij Arabische woorden en teeke
nen gebruiken. Wij mogen dan ook de oogen niet
sluiten voor hetgeen wij aan deze Mohammedanen
hébben te danken, en alleen hij, wiens eenzijdigheid
hem de werkelijkheid en de feiten der geschiedenis doet
loochenen, mag noch kan met geringschatting spreken
van hetgeen zij in vroeger eeuwen hebben tot stand
gebracht Die feiten hebben bewezen dat de Mo
hammedaansche godsdienst een volk niet belet een
geregeld en wijs bestuur te vestigen, rust, veiligheid
en recht te doen heerschen, het land te doen bloeien
en verlichting en beschaving te verspreiden. Wanneer
wij dan ook geenerlei verwachting hebben van eenige
afdoende verbetering in de wijze waarop de Porte
haar onderdanen regeert en bestuurt, dan is het niet
omdat wij met, Mohammedanen maar omdat wij
met Turken te doen hebben.
Juist de Turken hebben het Kalifaat van Bagdad
doen vallen en daarmede aan de beschaving en den
bloei der ietteren in Azië den doodsteek gegeven.
Van Tartaarschen stam en uit Midden-Azië afkom
stig, hebben zij, gelyk alle aan hen verwante horden
uit die oorden, verwoesting en ondergang met zich
gebracht. Hij de kleine burgers en boeren, wie zou
bet willen ontkennen f -- worden deugden gevonden
die onder vele Christen-natiën te vergeefs worden
gezocht; maar als volk, als historische verschijning,
tegenover andere volken, hebben zij zich altijd doen
kennen als veroveraars. Hun regeeringsstelsel is een
stelsel van overheerschinghun wetten zijn gegrond
op het oorlogsrecht, en zij beheeren als een leger
dat een vreemd land heeft bezet. In geen geval kun
nen de Turken zich beklagen, dat men hun geei,
gelegenheid heeft gegeven om te toonen wat zij ver
mogen. Jaren, tientallen van jaren lang zijn zij me*
verschooning behandeld, men stelde vertrouwen in
hen en wilde gelooven in hun vatbaarheid voor het
aannemen der Europeesche beschavingen han ge
schiktheid voor hst houden van een geregeld en billijk
bestuur. Die verwachting is beschaamden waarheid
is gebleken dat geen gras kan groeien op den grond
die door de hoeven van het paard van een Sultan is
vertreden.
Met regt zegt de Times dat Engeland er zich op
beroemen kan in Indie getoond te hebben, dat een
rechtvaardig en goed bestuur mogelijk is waar Mo
hammedanen en Christenen samenwonen, en dat de
boom des rechts in onzijdigen bodem behoort geplant
te worden. Op die eer kan ook Nederland aanspraak
maken, ondanks de pogingen die soms worden aan
gewend om de neutraliteit te schenden. Het staats
gezag blijve onzijdig en menge zich niet in den strijd
der godsdienstige meeningen, waaruit wij verwachten
dat de waarheid zegevierend zal te voorschijn treden.
Geen godsdienstoorlog tegen Turkije maar invoering
van een beter, van een geregeld en billijk bestuur,
ten bate van Mohammedanen, Christenen en Joden.
Dat moge de vrucht zijn van den tegenwoordigen
strijd. Dan zal het thans vloeiende bloed niet ver
geefs vergoten, en zooveel jammer en ellende niet
vergeefs geleden zijn.
i 1
De Koningin ia ernstig ongesteld. Op het telegrafisch
bericht daarvanis de prins v. Oranje den 30 uit Parijs
in den Haag aangekomen. Prins Alexander, die mede onge
steld was heeft zieli naar liet Huis in 't Bosch doen ver
voeren. Den I Juni is de Koning per extra-trein in de re
sidentie gekomen. Dien dag was de toestand der zieke zeer
bedenkelijk.
Staten-Generaal. De le. Kamer heeft den 26 een aan
tal wetsontwerpen aangenomen, waaronder die tot indeeling
der landaanwinningen in het, oostelijk IJtot onteigening
voor den spoorweg ZwolleAlmelo, tot herziening der wet
regelende de militaire pensioenen bij de landmachtden 27
het, ontwerp tot regeling van het onderwijs aan de Militaire
Academie met 28 tegen 1, en dat tot verhooging van hoofd
stuk V der slaatsbegrooting [rotterdamsche waterwegher
stelling van stormschade enz.] met 25 tegen 4 st. De Ka
mer is daarna gescheiden.
Bij de 2". Kamer is een wetsontwerp ingediend ter be
krachtiging van den verkoop aan de gemeente Medembhk
der wallen langs de noord- en westzijde van de Westerhaven
aldaar, welke kaaien dienen tot opslagplaats ten behoeve der
scheepvaart; alsmede een wetsontwerp tot het toekennen van
vacatiegeld aan de leden der collegiën van zetters voor
's Rijks directe belastngen, voor het schatten van gebouwde
en ongebouwde eigendommen.
Stoomvaart. De Kon. Ned. Stoombootmaatschappij kan
over 1876, ten gevolge van den gedrukten toestand en de
lage vrachten voor bet vervoer van landbouw-en nijverheids
producten en door een groot aantal zeerampen waardoor
schepen voor de exploitatie gemist werdengeen dividend
uitkeeren. Het nadeelig saldo op de balans, met toevoeging
van bet, nadeelig slot van 1875 eu na aftrek van f 150,000
voor de reservekasbeloopt f 386,405,02.
Onderwijs. Jacob Groot, lid van ien gemeenteraad van
Woguum, heeft eene openbare verklaring gegeven, waarin
hij zijne adhaesie herroept aan het adres van den raad be
treffende de openbare schoolals hebbende hij de strekking
van dat adres niet volkomen ingezien.
Aanbestedingen. Den 24door bet prov. bestuur van
Noordbolland, het leveren van 8 miljoen gebakken metsel-
steenen op bet terrein van het te Amsterdam te bouwen
Rijks-muzeüm, minste inscbr. de Gerdter Dampf und Ringofen
Ziegeleite Gerdt, bij Homberg, voor f 213,000; aan het
ministerie van binn. zakenhet vervaardigenineenzetten
weder uit elkander nemen en naar de plaats van inscheping
vervoeren van den metalen bovenbouw voor 4 draai- en 6
vaste bruggenten behoeve der havenwerken te Batavia
minste insclir. het Actiën Gesellscha/ft für Eisen-Industrie
und Brückenbaute Duisburg, voor f 89,473.
Den 28, door B. en W. van 's Gravenliage, het opruimen
der Koningsbrug en het daarvoor in de plaats stellen eener
vaste steenen brug, minsle insctir. P. A. A. v. Begnnmorter,
te Rotterdamvoor f 54600.
Den 31, le Wageningen, de herbouw van bet asyl Steen-
heelc, minste inschr. de Visser, te Gorinckem, voor 36,400.
De gemeenteraad van Zaandam heeft den 24 besloten
tot het doen bouwen van eene brug over de Binnenzaan
ter hoogte van het huis „de Blauwe Kan," en voorts om de
bestaande school voor gewoon en m. u. 1. onderwijs voor
meisjes niet te hervormen in eeDe b. burgerschool voor meisjes.
Gieten. Wijlen mevr. de wed. P. C. LabouchcreLepel
te Amsterdam heeft vermaakt aan de armen der waalsclre
gemeente f 5000, aan die der nederd. kerv. gemeente 3000.
Rampen. Den 27 is de stoom houtzagerij van den heer
Reymenamaan den Overtoomscken weg (stille zijde) te
Amsterdam afgebrand.
Den 28 zijn in de wjjk Orthen, een kwartuur van 's Her
togenbosch 8 woningen en 1 schuur verbrand.
Den 29 zijn te Puth in Limburg5 boerenwoningen
verbrand. Daar er vermoeden is van kwaadwilligheid, beeft
de jusiitie een onderzoek ingesteld.
Veeziekte. De jaarmarkten in de provincie Limburg, die
geschorst waren wegens de veeziekte in Duitschland zullen
weder op de vroeger vastgestelde dagen plaats hebben.
Misdrijven. Den 28in den vroegen morgenheeft
een molenaarsknecht onder NoorderkoogcSrug (Groningen)
diena een dronkemanstwist met 2 andere personen buiten
de deur eener herberg gezet maar door bet raam weder bin
nengedrongen waseen der beide anderen met een zakmes
aan den hals zoodanig verwonddat dezeeen landbouwer
van Zuidwolde zich buiten de tapperij begeven hebbende
aan den weg is neergevallen en overleden. De dader is ge
arresteerd.
Den 21 heeft een 23jarig jongman te Zweelou een jonge
ling uit Emtneneens zijn zoogbroederuit minnenijd met
een paar hevige knuppelslagen neergeveld. De moordenaar
is gevat en heeft bekend.
Rechtszaken. Het door JII. Thuis aan den Koning
ingediende verzoek om gratie van de levenslange tuchthuis
straf, waartoe hij wegens het vergiftigen zijner vrouw is ver
oordeeld, is van de hand gewezen.
De H. Raad heeft den 2S verworpen het beroep in cassa
tie van den heer Hallodoor het gerechtshof te Arnhem
wegens bedriegelijke oplichting tot 9 maanden celstraf ver
oordeeld.
De vereeniging uEigen Hulp« telt reeds ruim 3000 leden.
üe vrijmetselaarsloges Frédéric Royal en Acacia te
Rotterdam hebben voor 20ÜU0 aangekocht een pand op
den hoek van de Eendracktstraat en den Binnenweg, waar
achter een groote tuinwaarin de „tempel" zal worden ge
bouwd
De Wintertuin, eerste prijs der internationale tuinbouw
tentoonstellingaangegeven op eene waarde van f 15000 en
getrokken door den heer Scha denburg te Dordrecht, is den 28
in veiling aangekocht door den heër Ley graaf te Rotterdam,
voor f 2600.
Noordpool-expeditie. Het genootschap Oeconomia En-
chusana heeft eene bijdrage van/ 250 toegezegd. Het utrecht-
sche studentencorps heeft er f S1 0 voor bijeengebracht.
14 Walchersche boeren hebben op den 2en Pinksterdag,
bij gelegenheid van het gaaischieten te Vrouwenpolder, 35
kannen jenever opgedronken. Tn vorige jaren bad men bet
met 15 man niet verder gebracht dan tot 25 kannen.
Koloniön. üe nieuw benoemde gouverneur van Curafao,
de heer H. B. Kipis den 29 April aan boord van de
Lotharingia te Willemstad aangekomen en met eerbewijzen
ontvangenwaarna bij den l Mei in eene plechtige zitting
van den Kolonialen Raad is geïnstalleerd.
Vervolg der Wekelijksche Berichten in het Bijblad.
Groot is de macht der welsprekendheid van den beer Cohen
Stuart. Klankvolle stem, sierlijke taal, goed gekozen beelden,
gloed, hooge ernst en geestige scherts, alles staat hem ten dien
ste om zijne hoorders te boeien en mede te slepen. Onder den
indruk zijner woorden en den stortvloed zijner argumenten
wijken vaak bij ben eigen inzichten op den achtergrond, geven
zij eigen oordeel gevangenen eindigen zij met den wak
keren spreker van harte toe te j uickenzij het ook niet
steeds met volkomen instemmingin elk geval met waar
deering van menige goede gedachte, van menige juiste op
merking steeds met dank voor zijne belangstelling in zaken
van uitnemend gewicht, die ons ver van onverschillig zijn.
Vreemd mag het daarom schijnen, dat dezelfde lieden, die
heden de denkbeelden van den heer S. toejuichen, zich er
later zoo weinig om bekommeren zich niet gelegen laten
liggen aan de verwezenlijking zijner plannen en men zon
baast geneigd zijn, die lieden te beschuldigen van lauwheid,
kortzichtigheid cn wie weet wat meer. Zou die beschuldi
ging billijk zijnof ligt wellicht de oorzaak bij den heer S.
zelfin zijne gemakkelijkheid van spreken waardoor wel
een grootenmaar niet meer dan oogenblikkelijken indruk
wordt gemaaktdie bij bedaard overlegbij gezet naden
ken meer en meer verzwakt? Voor eene jury zou hij voor
zeker schitterende overwinningen behalen. Zoo gemakkelijk
als bij spreekt, zoo gemakkelijk stapt hij ook over bezwaren
heen, die tegen zijne ontwerpen mochten oprijzen; maar de
bezwaren tegen die van anderen weet hij ten breedste uit te
meten. Als behendig pleitbezorger verschiet hij al zijn kruit
niet terstond, maar bewaart hij een goed deel voor eenige
duchtige slotsalvo's, die de tegenstanders, althans dezulken,
voor wie het voeren van pleidooien geen dagelijksch werk
is, verbluft doen zwijgen; of wel, bij weet zijne voorafspraak
zoo woordenrijkzoo langdurig te makendat men, om het
geduld van het publiek niet al te lang op de proef te stellen
en den nacht niet al te kort te maken, besluilen moet om
hem het laatste woord te latenin het vertrouwendat de
"eestdrift der hoorders, hebben zij zich eens op-het behan
delde onderwerp beslapenvan zelf wel bekoelen en voor
kalme overweging plaats maken zal.
Bij het verdedigen van het terrein der Paardenmarkt voor
onze veemarkten1.1. dinsdag-avondheeft de heer Stuart
hoog opgegeven van de kosten der inrichting van het Hof
en de Nieuwesloot, en daar tegenover gesteld, dat de Paar
denmarkt om niet te verkrijgen was, ja, door verkoop van
terreinen eene belangrijke bate verschaffen kon. Wat het
eerste betreft maakte "hij gebruik van eene fout van den heer
van der Takdie ter aanprijzing der Nieuwesloot aan de
hand deed ommocht daar nog ruimte ontbrekende per-
eeelen der voormalige steenkooperij aantekoopen; eene fout,
omdat de markt niet voorbij Koningsweg en Paardensteeg
zou mogen strekken, ten einde de aan- en afvoeren door
die straten niet te belemmeren. De heer S. cijferde aanstonds:
„men geeft op: f 15000 voor steiger enz,, daarbij 15000
voor aankoop, is samen al 30000." Wat bet punt der kos
ten betreft: hetzij vóór de Nieuwesloot, hetzij in het Ka
naalvak bij de Texelscbe poortop- beide plaatsen zal wel
een even kostbare steiger benoodigd zijn. Daarbij komt voor
de Paardenmarkt, evenzeer als voor de Nieuwesloot, eene
varkenswaag; maar voor de e.rste ook bestrating, rioleering
en beplanting, en vergunt het Rijk dit, doorsnijding van
de landtong bij den lieer WeehuizenMaar de Paarden
markt zal baten aan terreinen opleveren! Waar? Aan de
noordzijde waar de gasfabriekaan de oostzijde waar de
hoogere burgerschoolaan de zuidzijde waar het logement
van^mej. Wijnkamp staat? Men weet waarlijk niet, waar ruimte
aan dit plein voor de bij eene markt onmisbare herbergen te
vinden. Aan de westzijde van den grooten weg dan, waar
wel ruimte is Maar hier heeft immers de heer Stuart zijn
tweede stukje carton gelegd voor eene latere vergrooting der
markt, wanneer hij tevens [tweede periode der uilgaven]
de stads-apotheek verplaatsen, den gasthuistuin inkorten, de
woning van de wed- Schut wegruimen en den wal langs het
Mallegat nieuw beschoeien zal. En komt eenmaal het derde
stukje carton aan de beurt, Ao. 2077 of nooit, dan zullen
er, als ook genoemd water gedempt en het plantsoen afge
graven is\derde periode van uitgaven],' werkelijk terreinen
(en verkoop'afgezonderd kunnen worden. Dat bet eersteen
tweede gedeelte der Paardenmarkt, gesteld dat beide benoo
digd waren, door een druk bereden weg naar de ipjorweg-
station gescheiden zouden zijn, dat de drukte van eene veemarkt
niet wenschelijk kan geacht worden voor de noodige aandacht
in een schooHocaal en voor de noodige rust in een zieken
huis bezwaren alreeds in den gemeenteraad geopperd
is door den heer Stuart eenvoudig onweersproken gebleveD.
Niet aan de kosten alleen moet eene overwegende waarde
gehecht worden bij de keus van een terrein voor eene vee
markt, bij de keus tusscken Waagplein, Hof en Paardenmarkt.
Niet ook aan den geringen afsland van de spoorwegstation,
immers is het verschil betrekkelijk gering, mocht volgens het
denkbeeld van den lieer Stuart een spoorbaan tot d(3 markt
gemaakt worden. Pieterstraat, Nieuwesloot en lexelsclie
poort zijn de reebte Kanaalkade volgende zooveel niet van
elkander verwijderd, dat zulks anders dan in de eerste kosten
van aanleg eenigszins beduidend verschil zou maken.
Ruimte en geschiktheid, ziedaar wat boven alles moet
beslissen. Toch hechte men aan het woord „ruimte" geen on
bepaalde beteekenis. Iudien men de grootste ruimste de
beste waandezou men licht een verkeerde keus doen. Men
zorge voor overvloedige ruimte voor de tegenwoordige be
hoefte, men stelle zich ook voor wat bovendien voor waar
schijnlijke toeneming der markt noodig kan wordenmaar-
hoede zich bij de verwachting van toeneming voor overdrij
ving. Eene ruime markt is gemakkelijk voor het verkeer,
o-unstig voor den handelmaar eene te groote markteene
markt waarop de aanvoer zich in de ruimte veiliestis vooi
de bezoekers ver van aangenaam en levert een schouwspel op,
dat meer aan verval dan aan bloei doet denkeu. De ge
schiktheid zal wel voor een goed deel bepaald worden door
de meer of minder goede gelegenheid tot aan- en afvoer,
door de breedte der toegangswegen. Om een ieder in staat
te stellen zich een oordeel te vormen over de ruimte en de
Ook een gedeelte van het Hof is nog onbestraat, maar
daarentegen is de Nieuwesloot van paalkokers voorzien,
