No. 31.
Tachtigste Jaargang.
1878.
ZONDAG
Ix AUGUSTUS.
©fficiëcl ©ebeclte.
Heropening der Passage.
lzatiJnsche School te Alkmaar.
Tegen welke school bestaan eigenlijk
gewetensbezwaren
üiglickcHjfcsdtc tócrtcïilcn
S&uUsehlaml
Frankr(|k.
Groot-If ril tan je en Ierland.
ALKMAA
Deze Courant wordt wekelijks uitgegeven en is verkrijgbaar op Zaterdag
avond te 7 uren. Prijs per kwartaal f O,«5, franco per post f O,HO,
afzonderlijke nommers Cents.
Brieven franco aan de Uitgevers HERM'. COSTER ZOON.
E COURANT.
De Advertentiën kosten van 15 regels f 0,75, voor elke regel meer 15
Cents; groote letters naar plaatsruimte. Bij inzending tot Zaterdag namiddag
1 uur, wordt voor de plaatsing in het eerstvolgend nommer ingestaan;
ingezonden berichten een dag vroeger.
De Commissaris des Konings in Noordholland
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat de brug in den
grooten weg van Alkmaar naar Hoorn, gelegen aan het
Oosteindë der Breelaan in de gemeente Oudorp, weder voor
de passage met rijtuigen is opengesteld.
HaarlemDe Commissaris des Konings voornoemd
29 Juli 1878. RÖBLL.
SOLLICITANTEN naar de betrekking van
a. 3e HULPONDERWIJZERES aan de openbare armen
school te Alkmaar op 600,jaarwedde
4. lm HULPONDERWIJZER aan de openbare burgerschool
te Alkmaarwaarvoor gevorderd wordt hoofdonderwijzers-
acte alsmede acte voor fransch en wiskunde op f 750,
jaarwedde, met vooruitzigt op eene jaarlyksche verhooging
van f 50,gedurende 3 jaren, na een geheel jaar met
ijver, bekwaamheid en geschiktheid de betrekking te hebben
vervuldworden verzocht zich onder overlegging der bij
de wet gevorderde stukken te wenden tot het Gemeente
bestuur vóór 11 Augustus 1878.
De onderstaande i erlofgangers der militie worden verzocht
zich aantemeldenals: J. H. Wintels, 1- w. Oldenzaal en
Eredrik de Geus, 1. w. Rijp.
Ouders of Voogden die hunne zonen of pupillen met
den aanvang van den nieuwen Cursus. Maandag den 2 Sep
tember 1878 (uitstuitend het eenige tijdstip van toelating
het onderwijs op de Latijnsche School verlangen te doen
volgen, worden uitgenoodigd. naam en ouderdom dezer jon
geliedenuiterlijk vóór den 12 Augustus 1878, aan den
ondergeteekende op te geven. Aan hen, die noch een
bewijs van vroegere toelating tot, eenige Nederlandsche
Latijnsche School of Gymnasium, noch ook een getuigschrift
kunnen overleggendat zij ten minste het onderwijs op de
eerste of laagste klasse eene openbare Hoogere Burgerschool
met voldoend gevolg hebben genoten zal de dag van het
Examenter toelating vereischt (Art. 5 Gemeenteblad van
Alkmaar 1868 No. 57), tijdig worden medegedeeld.
De Rector der Lat. School
Dr. J. J. DE GELDER.
P O L 1 C I E.
Ter terugbekoming is aan het Commissariaat van Policie
het navolgende voorhanden, als: een brillenhuisje, een fimceelen
strik een pak ledige zakken een palletoteen hal/hemdje
twee sleutelseen r. c. vragenboekeen lunseen wandelstok
een sleutel en een bont zakje met een nieuw zwart kinderhoedje.
Verder zijn aldaar inlichtingen te bekomen omtrent een
zilveren tabaksdoos en een koopbriefje met recht van
Velen zullen deze vraag belachlijk vinden, en ons
verwijten dat wij vragen naar den bekenden weg.
De gewetensbezwaren gelden de openbare school
zullen zij ons antwoorden en het is eene schande
voor Nederland het land der gewetensvrijheid bij
uitnemendheiddat aan die gewetensbezwaren niet
wordt te gemoet gekomen. Een oogenblik geduld.
Wij geven toe, dat duizenden in den lande verklaren
gewetensbezwaren te hebben tegen de openbare
school; maar als zij hun meening verduidelijken, dan
blijkt het spoedig, dat hun gewetensbezwaren gericht
zijn tegen de openbare school hunner verbeelding
en niet tegen de openbare school der werkelijkheid.
Als de tegenstanders der openbare school over haar
spreken en haar veroordeelen dan veroordeelen zij
de school zooals die hun is voorgesteld zooals die
hun is geschetst door hare vijandenen die school
veroordeelen wij evenzeermaar dat is niet de open
bare school zooals zij werkelijk isniet de Neder
landsche volksschool.
Men heeft aan de goê gemeente vertelddat de
openbare school niet anders is dan een moderne
secteschool, waar het geloof der kinderen wordt on
dermijnd, waar hun een zedeleer wordt geleerd zon
der eenigen leerstelligen grondslageen soort van
zelfstandige moraal, getrokken uit de geschriften van
Eransche encyclopedisten en Duitsche rationalisten
een zedeleer, die in elk geval niet geworteld is in het
Christelijk geloof, niet de vrucht is van den gods
dienst, die immers in de school niet mag onderwezen
worden, en waarover de onderwijzer zelfs verplicht is te
zwijgen, om andersdenkenden niet te kwetsen.
Deze voorstelling van de openbare school is geheel
onjuist; wat men aldus van haar zegt, is onwaar en
in strijd met de wet.
Wat zegt de wet? „Het schoolonderwijs wordt,
onder het aanleeren van gepaste en nuttige kundig
heden dienstbaar gemaakt aan de ontwikkeling van
de verstandelijke vermogens der kinderen en aan
hunne opleiding tot alle christelijke en maatschappe
lijke deugden. Het geven van godsdienstonderwijs
blijft aan de godsdienstleeraars overgelaten." Wil
dat nu zeggenin de school moet een zedeleer ver
kondigd wordendie niet rust op een godsdienstigen
grondslag? Of: de kinderen moeten op de school
gevormd worden tot brave heidenen tot deugdzame
menschen zonder godsdiensthun deugd mag niet
geworteld zijn in het christelijk geloof? Volstrekt
niet. De wet gaat van de onderstelling uitdat de
kinderen onderwijs in den godsdienst ontvangen van
de godsdienstleeraren. Zij verwachtdat de ouders
en de kerk in dit opzicht hun plicht zullen doen.
Mag zij daar niet op rekenen? Mag zij ook dat niet
aan de oudersaan het huisgezin aan de kerk over
laten Gijdie gewoon zijt te klagen over staats-
almacht, over de tirannie der wet, gij wenscht toch
niet dat de Staat ook voor het onderwijs in den gods
dienst zal zorgen en dit door zijn ambtenaren zal
doen geven? Niet? Welnu, dan mogen wij aan
nemen dat de wetgever goed heeft gedaan met dit
onderwijs aan de zorg van de ouders en de godsdienst
leeraars Over te laten. En wij mogen vertrouwen
dat vooral de kerk zal waken, dat de belangen der
kinderen in dit opzicht niet zullen worden verwaarloosd,
Welk godsdienstonderwijs aan de kinderen wordt ge
geven en door wie, mag door den Staat niet gevraagd
worden. Dat gaat hem niet aan. Daarin moeten de
ouders volkomen vrij blijven. Willen sommige ouders
hun kinderen misschien in 't geheel geen onderwijs
in den godsdienst laten geven de Staat kan het niet
beletten hij mag hen hierin niet dwingen. Hij wil
echter wel medewerken om het geven van het onderwijs
in den godsdienst gemakkelijk te maken en daarom
worden de schoollokalenwanneer het noodig is be
hoorlijk verlicht en verwarmdniet alleen buiten maar
ook tusschen de schooluren er voor beschikbaar gesteld.
In het huisgezin, in de katechisatiein de kerk
worden de kinderen alzoo door de zorg der ouders
en der godsdienstleeraars onderwezen in die godsdien
stige stelsels en in die zedeleer, waarin hunne ouders
hen willen laten onderwijzen. Daar wordt de grond
slag gelegd voor hun zedelijke vormingvoor de
betrachting van alle christelijke en maatschappelijke
deugden. Maar wat moet er dan in de school ge
beuren? Daarin wordt geen onderwijs gegeven in
eenige zedeleer, wel in lezen, schrijven, rekenen enz-
maar niet in de zedeleer. Die behoort niet tot de
vakken van het lager onderwijs. In de school wordt
op dit terrein niet gezaaid of geplant, geen wortel
gelegd geen grondslag gebouwd. Dat moet elders
geschieden. De school wil alleen, voor zooveel het
van haar afhangtde vruchten beschermenhet ge
bouw beveiligen, dat elders wordt gegrondvest en
opgetrokken. De school wil zooveel zij vermag, ook
hier medewerken, althans zorgen, dat er geen tegen
werking plaats heeft, dat geen nadeelige invloeden
het goede werk belemmeren of verstoren. Daarom zegt
de wet, dat het schoolonderwijs moet worden dienst
baar gemaakt aan de opleiding van de kinderen tot alle
christelijke en maatschappelijke deugden. Het moet
daartoe dienstbaar worden gemaaktdat wil zeggen
het schoolonderwijs moet ook daartoe diensten bewijzen,
medewerkenhelpen, de opleiding tot alle deugden be
vorderen. Hier vervult het schoolonderwijs niet de
hoofdrol, het treedt alleen als helper op. De grond
slag van die christelijke en maatschappelijke deugden
wordt door anderen gelegdmaar de vruchten van
het door hen gestrooide zaad, ofschoon in de school
niet gekweektmogen in de school niet verloren
gaan; het onderwijs moet, waar het kan, waar daar
toe aanleiding en gelegenheid bestaatmedewerken
om ze te doen ontwikkelen. De dampkring in de
school moet geschikt zijn voor de ontwikkeling voor
al die deugden, waarvoor door de zorg van de ouders
of van de kerk de grondslag is gelegd. Geen enkele
mag er worden onderdrukt of tegengewerkt.
In plaats dus dat in de openbare school een zede
leer wordt onderwezen zonder godsdienstigen grond
slag los van godsdienstlos van elk godsdienstig
leerstelsel, niet wortelende in het Christelijk geloof,
laat zij het leggen van dien grondslag, het uitstrooien
van het zaad, de zorg voor den wortel aan de ouders
en de godsdienstleeraars overen neemt zij alleen
voor zooveel zij kande vruchten in bescherming.
Maar dan is de openbare school ook een andere
dan die waartegen de gewetensbezwaren zijn gericht.
Duidelijk komt dit trouwens aan het licht in het
bekende mandement van de Nederlandsche Katholieke
Bisschoppen. Ofschoon daarin toch de voorkeur wordt
gegeven aan de Katholieke schooiwordt echter
uitdrukkelijk verklaard, dat, waar een Katholieke
school ontbreekt, de ouders, die immers verplicht
zijn hunne kinderen te doen onderwijzenzonder
bezwaar van de openbare school kunnen gebruik
makenmits zij volkomen onpartijdig en aan
den godsdienst niet vijandig is, en er daaren
boven door anderen voor het onderwijs in den
godsdienst voldoende wordt gezorgd. De gewetens
bezwaren gelden dus niet de openbare school zooals
de wet haar wil en zooals zij werkelijk bestaat, maar
zooals zij in strijd met de duidelijke bedoeling der
wet en in strijd met de waarheid wordt afgeschilderd.
Een dolle hond moet worden afgemaakt. Goed, wij
zijn bereid hem te doodenmaar dit dier is niet
dol, gelijk gij beweert, en daarom zullen wij zijn
leven niet verkorten. Ik mag geen varkensvleesch
eten, roept de Israëliet. Wij weten het, en wij
eerbiedigen uw gewetensbezwaar; maar wat wij u
voorzetten is rundvleesch, uw gewetensbezwaar geldt
dus hier niet. Ik heb mij in gemoede verbonden
tot onthouding van alle sterke dranken, zegt de af
schaffer. Wij eerbiedigen uw besluit, maar wat wij
u aanbieden is zuiver waterdrink onbeschroomd.
Ik verfoei de school, die den godsdienst ondermijnt,
waar met het geloof wordt gespot, de leerstelsels
van onzen godsdienst worden bestredenen een
deugdenleer wordt verkondigddie los is van alle
godsdienstige begrippen. Dat begrijpen wij, wij eer
biedigen uwe godsdienstige overtuiging en uwe nauw
gezetheid van gewetenmaar zulk een school is de
openbare school in Nederland niet. En omdat uw
gewetensbezwaren haar niet geldenkunnen wij haar
ook niet afbreken. Van uw onderzoek en uw billijk
oordeel verwachten wij veeleerdat gij beter inge
lichtuwe kinderen aan haar zult toevertrouwen, en
tevens zult zorgen dat door uwe godsdienstleeraren
zal worden voorzien in hetgeen zij niet kan geven
en ook niet voorgeeft te geven.
De kroonprins heeft den 13 Juli, uit naam des Keizers,
aan Koningin Victoria een brief van dankbetuiging gericht
voor de uitgesproken en door daden getoonde deelneming
der engelsche overheden en bevolking in het onheil, aan de
Grosse Kurfiirst overkomen.
De manschappen aan het roer van de Kónig IVilhelm
waardoor genoemd vaartuig werd overzeildzijn door de
commissie, met liet onderzoek der ramp belast, vrijgesproken.
De officieren die schuldig zouden kunnen zijnzullen voor
een krijgsraad komen.
Hertog Ernst August v. Cumberland heeft aan de groote
mogendheden, de duitsche "Vorsten en de Senaten der vrije
Rijkssteden kennis gegeven van het overlijden zijns vaders,
Koning George Ven van het overgaan van diens rechten
op het Koningrijk Hannover op hemwelke rechten hij
in bunnen vollen omvang handhaaft.
De aanvoerder der nationaal-liberale partij in den Rijksdag,
de beer v. Bennigsenisbehalve te Hannover en in zijn
vroeger distrietook in het brunswijksche district Holz-
minden-Ganderskeim-Harzburg candidaat gesteld. In den
brief, waarin bij de candidatuur te Holzminden aanvaardt,
schrijft bij o.a.„Houdt er u van overtuigddat ik mij
ernstig beijveren zal om in dit, gewichtig vraagstuk eene
overeenstemming tusschen de regeering en de meerderheid
des Rijksdags te bewerkenwaardoor bet mogelijk wordt
het reeds zoover gevorderd sociaal-democratisch gevaar met
kracht en nadruk te bestrijden."
Uitslag der verkiezingen voor den Rijksdag. Te
Berlijn beeft de fortsckrittspartij in 5 districten gezegevierd
in bet zesde moet herstemd worden tusschen den sociaal
democraat Fritzsche, die 20.139, en den heer Zelle (fortschritt),
die 16,747 st. verkreeg. Van de 200,000 kiesgerechtigden
namen 160,000 aan de stemming deel. De nederlaag der
„ckristelijk-socialen" en der conservatieven is in bet oog-
loopend. De 3 candidaten der eersten verkregen 277 tot
717 st. (de hofprediker Stöckef). Wat de conservatieven
betreft.Moltke bekwam nauwelijks 60 st. meer dan de can
didaat der sociaal-democratenen dr. Falk 2500 st. minder
dan een nauwelijks bekend boekdrukkersgezel Te Keulen
behield de ultramontaansche partij de bovenhand te Essen,
DusseldorpCrefeld en Wiirzburg zijn de vroegere clerieale
leden herkozen. De nationaal-liberalen zegevierden in het
Hertogdom Brunswijk te Hamburg Leipzig Augsburg
Neuremberg, Giessen en Kassei, de vrij-eonservatieven te
Koningsbergen. In Saksen zijn 3 socialisten verkozen zij
komen in herstemmingbehalve te Berlijnte Dresden te
Hannover tegenover een particularist, te Mannheim, Frank
fort en Breslau tegenover nationaal-liberalen. Te Stettin
komt de oud-minister üelbrück in herstemming met een
nationaal-liberaalte Munchen een nationhal-liberaal met
een uitramontaan. Voorts moeten herstemmingen plaats hebben
te MentzDarmstadtSolingenHagen en verschillende
andere plaatsen. Te Straatsburg is Cabléprotest-partij
gekozen met 6596 st. tegen Bergmam, den vroegeren Af
gevaardigde en lid der elzasser autonomie-party. Van de
poolscbe partij zijn 6 leden verkozen.
Pruisen. Te Berlijn is in bet, oude paleis eene tentoon
stelling geopend van de gesebreven adressenaan den Keizer
naar aanleiding van de aanslagen op zijn leven gericht. Zij
zijnzonder de duizenden telegrammen te rekenen200 in
getal. Sommige zijn door 10. andere weder door 10000
personen onderteekend. Tal dier adressen zijn wezenlijke
kunstwerkenmet inkt- en waterverfteekeningen of photo-
graüën enz. versierd. De meeste zijn in banden van blauw
iiuweel gevat blauw is des Keizers geliefde kleurmet
gouden of zilveren sloten en bautreliefs van hetzelfde metaal.
Men vindt er adressen onder van de voornaamste politieke
gemeentelijke en geleerde lichamen in Duitsehlandvan
duitschers te Weenen, Pest. Dublin, Brussel, Antwerpen,
MoskouPetersburg enz. Verscheidene zijn in het latijn
italiaanscbhebreeuwsch en andere talen geschreven.
Den 20 is te Berlijn eene internationale papiertentoon
stelling geopend welke tot 31 Ang. duren zal en waaraan
4S7 inzendersde verschillende vakken der papier-industrie
vertegenwoordigendedeelnemen.
De Keizer is den 29 van Babelsberg naar de badplaats
Teplitz vertrokken.
De sociaal-democraten te Berlijn hebben zonder eenige
luidruchtigheid, maar niet minder ijverig dan verleden jaar,
getracht om hunne candidaten voor den Rijksdag stemmen
te verschaffen. Van kiezersvereenigingen bad menna de
weigering van een locaal voor eene daarvanafgezienom
zich tot de „huis-agitatie" te bepalen. Door de Freie Presse
werd voor elk district een hoofdagent aangewezen. Deze
agenten7 in getalvereenigden zieh onverwijld tot een
comité om geld bijeen te brengen. Week aan week kwamen
daartoe tusschen de twee- en drieduizend mark in. Ook
van buitenslands ontving het centrale comité te Hamburg,
aanmerkelijke sommen b.v. uit Belgie alleen in de derde
week van Juli 1000 fres. Vliegende blaadjes werden overal
onder de werklieden verspreid. Met de grootste omzich
tigheid werden alle moeilijkheden welke men van de policie
en de huisheeren kon te duchten hebben, ontweken. Vóór alle
dingen hield men zich bezig met het bewerken van de be
zoekers der kroegen, in welke blaadjes rondgedeeld werden
en onder een glas bier geredeneerd en geworven werd.
Volgens de Aational-Zeitung deden de voormalige Afgevaar
digden Rasenclever en Fritzsche, van een staf jongere par-
tijgenooten vergezeld formeele biertoebten om stemmen te
winnen.
In een groot gedeelte des lands vooral in Oost-Pruise n,
hebben de overheden op onwettelijke wijze invloed op de
verkiezingen uitgoefend.
Rodel is nog steedslijdende aan de gevolgen zijner
vroeger zedelooze levenswijzeonder geneeskundige behan
deling en brengtdaar hij aan de handen geboeid is zijnen
tijd met lezen door. Nobilinq neemt in beterschap toe
maar zal voorshands niet weder in verhoor genomen worden.
De genl. de Bressolies is wegens het bekende incident van
Limoges thans gepensioneerd.
De 200 vrouwen en meisjes, die in de bouillon-inrichting
van Duval te Parijs het werk gestaakt hadden zijn door
andere ver rangen. De directrice bericht in de dagbladen,
dat zij het kostgeld moest verhoogen, dewiji de dienstmeisjes
in Mei en Juni voor bijna 20000 fr. aan glas- en aardewerk
gebroken hadden. De knechts van een dergelijke etablisse
ment op den Boulevard-Montmartre hebben eveneens het
werk gestaakten wel des ochtends, toen bet vol bezoekers
was.
De Senaats- en Kamerledendie de commissie voor de
algerijnsche afdeeling der parijsehe tentoonstelling uitmaken,
hebben dezer dagen gezamenlijk bun ontslag genomen. Of
schoon zij in den brief, waarin dit geschiedt, allerlei redenen
aanvoerenschijnt men in dezen stap hoofdzakelijk eene
republikeinsche manifestatie tegen den gouv.-genl. van Algerie,
genl. Chanzyte mogen zien.
De regeering heeft het bestuur der tentoonstelling gemach
tigd een nationale tombola te organiseerenwaarvoor de
aan te koopen prijzen zullen gekozen worden uit de ter ten
toonstelling aanwezige voorwerpen van nijverheid of kunst
en uit wier opbrengst aan onvermogende ambachtslieden, in
het gehcele Rijk, gelegenheid zal worden verschaft, kosteloos
naar Parijs te komen en de tentoonstelling te bezoeken.
De te Parijstot het geven van zanguitvoeringen aan
gekomen studenten der hoogesebolen van Upsala en Christiama
zijn 170 in getal.
Volgens den berichtgever der K'óln. Zeilunq is een conser
vatief centraal comité voor de aanstaande verkiezingen voor
den Senaat tot stand gekomenbestaande uit, 12 leden van
de rechterzijde des Senaats en 6 leden der Kamer.
De heer Laussedateen van de invloedrijkste leden der
Republikeinsche Unie in de Kamer, is overleden.
Den 25 is in de zaal van bet Groot-Oosten te Parijs een
congres voor „bet recht der vrouwen" geopend. De verga
dering bestond uit omstreeks 300 personenwaaronder een
tweetal italiaansche Afgevaardigdenhet fraasche Senaatslid
Pelletan9 leden der franscke Kamer en 3 leden van den
parijschen gemeenteraad. 3 Dames voerden het woorden
een aantal buitenlandsche vereenigiugen hebben met het
congres hare instemming betuigd.
In bet den 26 gehouden congres voor de verbetering der
vervoermiddelen is de wenseb uitgesproken naar een kanaal
dat Belgie rechtstreeks met het noorden en westen van
Frankrijk verbinden zou langs Amiens en Beauvais meteen
zijtak naar Creil.
De prins v. Oranje is den 26 uit Aken te Parijs teruggekeerd.
Den 28 is te Veretz (Indre en Loire) een gedenkteeken
ter eere Paul Louis Courier onthuld met het opschrift,„Aan
P. L. C., den kampioen voor het gezond verstand en de
vrijheid." Een groot aantal staatslieden en letterkundigen
woonden de plechtigheid bij en de keereu Léon Renault en
Jules Simon spraken redevoeringen uit.
De vlakte van Maugie (Hérault) wordt geteisterd door
eene menigte sprinkhanen en krekelsdie al het gezaaide
verteeren en den wijnstok niet sparen.
Te La VilletteParijsis in den nacht van 2829 eene
groote meubelfabriek afgebrand. De schade wordt op 1,100,000
fr. geraamd. Eene 64jarige bedlegerige dame is op het zien
van liet schijnsel der vlammen van schrik doodgebleven
In denzelfden nacht is te Parijs ook eene waskaarsenfa
briek verbrandten gevolge waarvan honderden werklieden
broodeloos zijn. De aangerichte schade wordt op bijna een
miljoen fr. geschat,.
Prins Rohenlohede duitsche ambassadeurbeeft liet
grootkruis van bet Legioen van Eer ontvangen.
De heer Jouvion advocaat-generaal bij bet bof van appèl
te Montpellier, heeft zich met een revolverschot van bet
leven beroofd na eerst vergeefs beproefd te hebben zulks
door middel van verstikking te doen.
De Eransche Bank heeftmet het oog op de herbaalde
uitgifte van valsche banknoten, besloten, eene geheel nieuwe
soort ven banknoten te doen vervaardigenwaarvan het na
maken bijna geheel onmogelijk zal wezen.
Op de puinhoopen der gevangenis van Crotoy, waar Jeanne
d'Are door de engelschen in hechtenis werd gehoudenzal
een gedenkteeken voor de heldin worden opgericht.
In de mijnen van AnzinThiersBonnepart en Blettze-
borne is de werkstaking geëindigd.
Te Londen is zekere Gagier gevatdie geruimen tijd door
behendig nagemaakte certificaten van geneeskundigen een
subsidie uit een ziekenfonds had weten t.e verkrijgen en
eindelijk op een certificaat van zijn overlijden 20 van
dezelfde vereeniging had gekregen.
Den 26 is door de Carlton Club aan de engelsche gevol
machtigden lord Beacons field en lord Salisbury een feestmaal
van 500 converts aangeboden. In antwoord op een toast
zeide lord Beacons fielddat. lord Salisbury bet grootste
deel bad in het gelukken van den arbeid van het berlijnsche
Congres. Hij verdedigde verder de handelwijze tegenover
Griekenland. Hij had Griekenland aangeraden zieh te ont
houden en de uitkomst had bewezendat Griekenland meer
bad verkregen dan de Vorstendommen die in opstand wa
ren gekomen en daarvoor bloed en geld hadden veil gehad.
Lord Beacons field hield ten slotte voldat door de over
eenkomst met Turkije Engelands verantwoordelijkheid niet
was vermeerderd maar verminderd. Was het niet gesloten,
dan zou Rusland stellig binnen weinige jaren den aanval
vernieuwd hebben en Engeland gedwongen zijn geweest om
tussclienbeide te komen. Hij bad uit Berlijn de overtuiging
medegebrachtdatindien Engeland zich krachtiger bad
doen geldennoch de Krimoorlognoch de laatste oorlog
zouden hebben plaats gehad. Aan bet einde zijner lange
rede zeide hij met verbazing vernomen te hebbendat ie
mand LGladstonehetengelscb-turksclietraetaat een „onzinnig"
tractaat bad genoemd. Dat was een sterk woord. Maar
hij zou aan eene engelsche jury wel de volgende vraag willen
doen: „Wie zal eerder een onzinnig tractaat sluiten,
een lichaam van engelsche gentlemendie de gunst van
hunnen Souverein en het vertrouwen hunner landgenooten
genieten en sedert 5 jaren de zaken van het land naar hij
hoopte met beleid en niet zonder goed gevolg bestuurd,
hebbenof wel een sophislische rhetor, bedwelmd door den
overvloed van zijne eigene woordenrijkheid en begaafd met
eene zelfbehagelijke verbeeldingskrachtdie ten allen tijde
eene eindelooze reeks van met elkander in strijd zijnde
argumenten beschikbaar heeftwaarmede hij een tegenstan
der poogt te verschalken en zieh zeiven te verheerlijken."
Deze woorden werden zeer toegejuicht.
De markies v. Lomeschoonzoon der Koninginis tot
gouv.-genl. van Canada benoemd.
Hoogerhuis. De aanvraag om een geldelijk subsidie
voor den heer r. Comaught bij zijn huwelijk is zonder eenige
oppositie toegestaan.
Den 26 beeft lord Roseberry gevraagdwaarom de regee
ring bet door de Globe medegedeelde en door lord Salisbury
onbetrouwbaar genoemde engelsch-russiscbe memorandum van
30 Mei niet overlegdede geheimhouding, omtrent dit stuk
betrachtdeed hem vreezen dat er nog andere onbekende
geheime stukken waren. Hij laakte voorts het gedrag der
regeering ten opzichte van Batoum en van Griekenland.
Lord Salisbury verzekerdedat er geene geheime onderhan
delingen omtrent andere punten dan de in het memorandum
genoemde gevoerd waren. Het stuk kon niet overgelegd
worden omdat het in verband stond met andere vertrouwe
lijke stukken, wier openbaarmaking door de andere betrokken
mogendheid niet vergund werd. De mcdedeeling van de
Globe had hij onbetrouwbaar genoemd, omdat een gewichtig
punt bet behoud van Bulgarije ten zuiden van den Balkan
voor Turkije daaruit was weggelaten. Wat Batoum, nu
vrijhaven, betreft, had Engeland verkregen waar bet op aan
kwam. Aan Griekenland bad Engeland niets beloofd; het
had alleen getracht voor de griekscke gevolmachtigden gehoor
te verkrijgen op het, Congres; geene der mogendheden wenschte
voor de uitbreiding van Griekenland bet. zwaard te trekken
en het zou dus hoogst roekeloos zijnGriekenland tegen
Turkije op te zetten. Lord Carnarvon keurde vervolgens
op scberpe wijze het engelsch-turksche tractaat afals aan
leiding gevende tot eene kolossale vermeerdering van uitgaven
en later tot nieuwe verwikkelingen.
Den 29 beeft lord Granville lord Beaconsfield aangevallen
over zijne uitingen omtrent, den heer Gladstone. Had deze
bet, engelsch-turkscbe tractaat „onzinnig" genoemd dit was
geen persoonlijke aanvaldie lord Beaconsfield eenigszins
rechtigde, zich in eene zorgvuldig voorbereide rede zoo
lievig over zijn tegenstander uit te laten. Lord Beacons
field antwoordde: dat bij, terwijl bij vele aanvallen van
den heer Gladstone tegen zijn persoon onopgemerkt bad laten
voorbijgaan, gemeend had, de benaming van „onzinnig,"
door dezen aan het engelsch-turksche traelaat gegevente
moeten beantwoorden. In aanmerking genomen al de vroe
gere uitvallen van den beer G. tegen zijn gedrag en karak
terkon hij er zooveel opmerkelijks niet in zien, dat, li ij
thans eens eene gelegenheid had waargenomen om te zegge»
