van Zondag 25 November 1879.
uM
tl
Jngczaubcu £Stufcfccn.
De Alkmaarsche Waterleiding.
Vervolg der wekelijksche berichten.
IKinncnlaml.
Ouitschland.
Verceiiigde Staten.
Chili.
29 Nov. 1879. JONQKEES—SuvsNBinsEN,
..■Ta AC flP
a'irlrPTfinde
iijblad vai
che Courant
I.
Een paar weken geleden bracht, een speciaal bericht van
de Alkmaarsche Courant de tijding, dat door eenige heeren
concessie was aangevraagd voor het maken en exploiteeren
eener waterleiding van duin af naar en in onze stad. Met
groote ingenomenheid werd door mij en vele anderen die
tijding vernomen, overtuigd als wij zijndat aan duinwater
in deze gemeente zeer groote behoefte bestaat. Alkmaar is
eene oude staddaarin ligt heel wat opgesloten als licht
zijde grootsche historische herinneringen, die de borst der
burgers heftiger doen kloppen, en bij den vreemdeling be
wondering wekken, maar tegenover dat licht staat een des
te donkerder schaduwzijdevoornamelijk in den vorm van
een vervuilden, ongezouden bodem. iMiet altijd is de kwes
tie der fsecaliën-afvoer aan de orde geweest als tegenwoordig;
vroeger gold de regelwat aan het oog onttrokken is, doet
geen kwaad meer, en onder dit gemakkelijk regie van laiser
aller werd de bodem der stad gedrenkt met ai wat men zich
afzichtelijks en walgingwekkends denken kan. Dat is
niet een lout van Alkmaar in 't bijzonder, het is het groote
euvel van alle oude plaatsen: Amsterdam, Haarlem, Heiden,
den Haag, zij allen, en nog zoo velen, die wij op 't oogen-
bük met stilzwijgen voorbijgaan, beoben vroeger bun fsecaliën-
afvoer zeer slecht of liever in het, geheel niet geregelden
zelfs, nadat net riolenstelsel was ingevoerdwerd de zaak
op den duur toch niet beterde riolen laten allen fseealiën
door en boewei dus uiet iu zoo hevige inatesteeds wordt
de bodem met afvalproducten bezwangerd. Dit moge in een
week, in een jaar weinig zijn, ik heb in Heiden eene van
een riool voorziene straat, opgebroken gezien, waar betzelfde
proces jaren en jaren achtereen heeft plaats gehad en waar
van de grond dan ook een mengsel van grond en fsecaliën
geworden was in zoodanige verhoudingen dat reeds door
de reuk de samenstelling van het mengsel gemakkelijk kou
worden bepaald. Nu hebben wij ons niet bezig te houden
met de verontreiniging van den bodem uit een oogpunt van
fsecaliën-afvoermaar wel voor zoover zij invloed uitoefent
op de samenstelling van ons drinkwater en daardoor op de
volksgezondheid.
Als drinkwater wordt regenwater gebruikt of welwater,
zoo is ten minste de gewone wijze van zeggenmaar ze is
als doorgaans zulke algemeenheden, onjuist; werkelijk wel
water wordt hier slechts zelden aangetroffenslechts in
zeer enkele gevallen komt het water van vrij aanzienlijke
dieptendoor lagen heen gedrongen waar het gefiltreerd is,
meestal is het zakwater, d.t. regen- en ander water dat op
den bodem gevallen, dezen doordringt, zich op deze of
gene plaats verzamelt en dandoor pompen in de hoogte
gebracht als drinkwater dienst, doet. In den bodem, altijd
in de bovenste lagen, meestal eu bijna altijd in oude ste
den, ook in dieper gelegen lagen neemt dit zakkend water
de oplosbare overblijfselen van plantaardige en dierlijke
stoffen in zich op en voert de niet oplosbaren in min of
meer fijn verdeelden vorm met zich. Kan dit water nog
diepere lagen doordringen of op een andere plaats in de hoogte
stijgen door lagen waarin het gefiltreerd kan worden heen
dan zet het doorgaans al die nadeelige stoffen weder af en
komt als zuiver en goed drinkwater aan de oppervlakte; dit
laatste nu heeft bij onzen grond niet plaats, dieper gelegen,
ondoordringbare lagen beletten de filtratie van het, zakwater,
dat in onzen sterk verontreiuigenden bodem gelegenheid te
over heeft gehad voor de opname van voor de gezondheid
hoogst schadelijke bestanddeelenen van die gelegenheid
een al te gretig gebruik heeft gemaakt. Dat dit geen losse
beweringen zijn kan ieder weten, die zich de moeite wil
geven de wateranalysedoor dr. Boeke verricht, na te gaan,
en onderzoek te doen bij de heeren apothekers, die voor
particulieren veelvuldige wateronderzoekingen hebben ver
richt; of, er is nog een gemakkelijker middel. Officiël wordt
indirect erkend, dat bet drinkwater in de meeste huizen voor
de gezondheid nadeelig is, zoo er al eemg drinkwater is te
vindendeze indirecte erkenning blijkt uit het feitdat het
water der openbare pompen is onderzocht geworden met het
oog up de vraag, of zij goed drinkwater opleverden, welk
onderzoek zeker onnoodig zou geweest zijn, wanneer men de
overtuiging met zich had rondgedragen, dat niet velen, vour
drinkwater op de openbare pompen waren aangewezen. En
wat was het resultaat F Een wandeling door de stad kan
ons dat gemakkelijk leerenbijna geen pomp of men vindt ze
versierd met het opschriftgeen drinkwaterd. w. z. voor de
gezondheid schadelijk water, als het voor drinkwater gebezigd
wordt. Toen ik in den lualsten tijd met velen over de drtnk-
waterkwesiie sprak, was bij allen dit feit, bekend, maar steeds
werd er tegenover gesteld „de pomp van het gasthuisdie
is uitstekend die geeft massa's water, de badmeester ver
zekert zelfsdat hij er wel een paar honderd emmers en
meer per dag kan uitpompen (éénmaal in de week) voor de
pomp ophoudt geheel beleer water te geven maar wat geeft,
één pompdie goed water geeft en gelegen is bijna aan het
uiteinde der stad in een zeer weinig volkrijke buurt; wat
zeggen 500, 1000 emmers water per dag vooreen bevolking
van ruim 12000 zielen, waarvan meer dan 90 percent dan
nog door den afstand verhinderd worden bet water te ge
bruiken Zelis als die pomp hondera maal zooveel water
per dag kon opleveren, was door deze laatste omstandigheid
nog de mogelijkheid van het verstrekken van zuiver drink
water in geuoegzame hoeveelheid aan de geheele bevolking
buitengeslotentenzij men besluiten kon bet kosteloos door
de geheele stad heen tehuis bezorgen te latenwelke maat
regel in elk geval zeer duur aan de gemeente zou te staan
komen.
Het zakwaterzoogenaamd welwater, levert dus in deze ge
meente geen geschikte volksdrank op. Wel moge deze en gene
zeggen: ik heb eene beste wel, ik heb uitstekend drink
water; dat bewijst voor de groote massa niets en is zelfs
dikwijls gebleken eene illusie te wezen, zoodra tset weten
schappelijk onderzoek uitspraak moest doen over de deugde
lijkheid van die veel geroemde wel.
Het regenwater kan ook niet in de behoefte voorzien; dat
in de bouwverordening eene bepaling wordt opgenomen, dat,
bij elk nieuwgebouwd buts een regenbak van zekere afme
tingen moet worden aangebracht, bewijst m. i. voldoende,
dat voor voldoende hoeveel.eid regenwater, door hen die
buizen bouwen en verhuren, met gezorgd wordt. Neemt men
eciiter in aanmerking, hoe gering de inbond van het water
reservoir behoeft te zijn, en meestal zal het wel niet grooter
dan wettelijk noodig gemaakt worden, dan zal elkeen toe
stemmen dat de hoeveelheid regenwaterdie elk huishouden
ter zijner beschikking kan hebbenzeker te klein is om voor
huishoudelijk gebruik voldoende geacht te kunnen worden. Maar
dan blijit er ook nog niets over voor drinkwateren waar
het regenwater wel als zoodanig gebruikt wordt, is dit steeds
ten koste van het voor de huishouding en voor de lichame
lijke zindelijkheid zoo noodige reinheid. Ieder onzer toch
heeft wel de ervaring opgedaan hoe men zelfs in niet warme
en droge zomers reeds zoo spoedig op rantsoen gesteld wordt
wat het gebruik van regenwater als waschwater betreft
omdat anders binnen een paar dagen de bak ledig is. Ik
wil ecl'er liet geval stellendat de hoeveelheid regenwater
voldoende kan genoemd worden voor de behoefteis dan
dat, regenwater werkelijk een drinkwater, dat Hygiënisch aan
de Ie stellen eischen voldoet? Ilt wil van de betrekkelijk
zeldzame gevallenwaarin loodvergiftiging ten gevolge van
bet gebruik van regenwater voorkomt afzien, daarom evenwel
niet bewerende dat niet nok andere in dat water iu oplossing
voorkomende stoffen de gezondheid benadeelen, om een oogen-
blik stil te staan bij de andere verontreinigingen. Werpt
men een blik op de daken van bijna alle buizen in de stad,
dan is de roode kleur der dakpannendieals deze nog
nieuw zijn, het oog zoo hoogst onaangenaam aandoet, groo-
teudeels overgegaan in een donkerder rood, waarover een
groen waas ligt uitgespreid. Dit groene waas is afkomstig
van planten, die wij voor 'toogenbiik maar onder den alge-
meenen naam van mossen zullen samenvatten, welke op die
daken leven groeien en zich voortplanten dat wil zeggen
duizenden bij duizenden cellen voortbrengen doorgaans
microscopisch klein, die wanneer zjj een voor hunne ont
wikkeling gescliikten bodem aantreffen, zullen uitgroeien of
in een min gnnstig geval zullen uitdrogen of verrotten.
Deze cellen nu worden door het regenwater van de daken
afgespoeld en later, doorgaans in een toestand van ontbin
ding in ons lichaam met het drinkwater opgenomen. Het
water kan helder zijn op het oog en toch'" duizenden bij
duizenden van deze organische lichaampjes bevatten. Maar
ook de goten leveren overvloedig materiaal voor drinkwater-
verontreiniging gaan wij met stilzwijgen voorbij de plant
aardige organismen die even ais op tiet dak in de goten
voorkomen, dan blijft nog het leger vaD dierlijke organismen
over, die ia onze goten leven, infusoriën en rot.ariëndie
het microscopisch vergroot beeld van een waterdruppel
voor den leek tot, een bron van verbazing gemengd met af
schuw maken, die tijden van bet grootste wetenschappelijk
genot verschaffen aan den dierkundige, die den bouw en het
wezen dier uiterst kleine wezentjes tracht te leeren kennen,
maar die het hart met bezorgdheid vervullen van den hy
giënist, wanneer hij denkt, dat al die organiseüe lichaampjes
zooals hij ze ziet en zooals ze door ontbinding zullen wor
den, door den mensch worden lugezwotgen met het water,
dat hij tot zich neemt om zijn dorst te lesscbenen dat
hem daardoor in plaats van tot zegen tot verderf strekt.
Ik ga eveneens met stilzwijgen voorbij de nog lagere or
ganismen bakterien en de algen welke onze goten vullen,
en wijs nog slechts op de oneindige massa ander vuil van
verscliillenden aard, rottende plantenzaden strootjes, hout
jes en vooral vogelexcrementendie hun plaats op onze da
ken en in onze goten vinden door het, water worden mee
gevoerd en daardoor den regenbak bereiken, om daarna
voortdurend, tot zij gelieel verrot zijn, het bovenstaande
water met hun ontbindiugsproduktendie voor den mensch
meestal vergiften zijn, te bezwangeren. Ieder weet of kan
ten minste weten, welke onreine, gewoonlijk stinkende massa,
uit onze regenbakken worat opgehaald, wanneer wij eens
enkele keerenmeestal met jaren tusscheutijds tot het rei
nigen van die regenbakken kunnen besluitenwaartegen uit
den aard der zaak zoo vele bezwaren van huishoudeltjken aard
kunnen worden ingebracht, die allen weer bewijzen zijn voor
de stelling, dat de hoeveelheid regenwater niet voldoende
is om in de behoefte aan water voor huishoudelijk gebruik
sn voor drinkwater te kunnen voorzien.
Menigeen zal misschien de opmerking makendat toch
dikwijls het regenwater gefiltreerd wordt gebruikt en dat
het zoodoende op 't oog helder en voor den smaak aange
naam wordt. Hiertegen valt echter in te brengen, dat zeker
van de honderd huishoudingen waar regenwater als drink
water wordt gebruikt geen 3 van een filter, zeker geen 2 van
een goeden filter voorzien zijn, en dan, dat voor regenwater
die filters waarvan de Speneersche en Cheavinsche als de
besten moeten worden beschouwd niet in staat, zijn een vol
komen filtratie tot stand te brengen als niet eerst een klaring
door stil staan of door chemische middelen voorafgaat. Die
klaring nu geschiedt nooit, het bezinken heeft ze°ker in de
regenbakken plaats en daardoor verliest het water vele van
zijn in suspensie verkeerende bijinengselen, maar daartegen
over staat, het nadeel dat een groote hoeveelheid oplosbare
stoffen worden opgenomen, die door filtratie niet of niet
volledig verdwijnen, terwijl de microscopische, dat zijnjuist,
de langstzwevende en meestal nadeeligste bijinengselen niet
door de filtreerende stoffen worden tegengehouden wanneer
een zelfde filter, zelfs van de beste soort eenigen tijd achter
eikandet gebruikt wordt,
H. W. WAAHEWIJN.
De prins v. Oranje is in den nacht van 14—15 in den
Haag teruggekeerd.
De kroonprinses van Denemarkenvergezeld van prins
Fredrik en prins en prinses v. Ikied, heeft den 18 een be
zoek bij den Koning en de Koningin op bet Hoo afgelegd.
Buitenlandsche Zaken. L)en 31 Oct is te Brussel eene
overeenkomst met Belgte geteekend, betreffende de uitvoering
van sommige werken tot verbetering van bet kanaal van
(lent naar iNeuzen en betnffende de naasting der baanvakken
AntwerpenMoerdijk en Roozendaal—Breda van den Grand-
Central spoorweg.
Staten Generaal. 2e. Kamer. Ingediend zijn: de begroo
ting i oor liet pensioenfonds en wetsontwerpen tot verhooging
der begrooting van binn, zaken voor 1879 ter vermeerdering der
subsidie voor het academiscti ziekenhuis te Groningen met
f 6ïs25 tot 12UÜ0 der subsidiën voor de gymnasia en pro-
gymnasia met 4 VOO tot 146000 en van de subsidiën
aan de gemeenten, die te zwaar gedrukt zijn door de kosten
van het lager onderwijs, met f 130,000; tot verhooging,
gedekt door verminderingen van gelijk bedrag, der begrooting
van waterstaat voor 1878 en 79, ter verevening van de be
taling van aannemingssommen, aancewezen ten laste van
dienstjarenwaarin geen recht op betaling was verkregen.
In bet antwoord der regeering op de beschouwingen der
Kamer over de staat,sbegrooting vn0r 1880 wordtter dek
king van het tekort der dienst en der nog voor te stellen
buitengewone uitgaven, eene effectenbelasting in het voor
uitzicht gesteld, berekend, niet van de werkelijke waarde
maar van de genoten inkomsten der effecten. Eene belasting
op de bezittingen in de doote hand wordt in beginsel niet
onjuist, maar wegens de vele noodzakelijke uitzonderingen
minder raadzaam geacht. De patentbelasting moet worden
vervangen door eene bedrijfsbelasting op nieuwe grondslagen
die onbillijkheden wegneemt en meer opbrengt
verdeeling van het personeel over Rijk en gemeenten moet
voor eene regeling plaats maken, die den gemeenl en grooter
vrijheid en den Staat meer middelen geeft. De nieuwe
wet op het lager onderwijs kan nog niet met 1». Juli 1880
maar zal vermoedelijk met 1». Jan. 1881 ingevoerd worden'
Nog in deze zitting zullen ontwerpen betreffende de mi
litie en de schutterijen ingediend worden. De redering
acht voor de verbetering der defensie en van het kiesrecht
grondwetsherziening niet noodzakelijk. Aan verlenging der
concessie van de Holl. Spoorwegmaatschappij wordt° niet
gedachtzoolang de regeering van hare bevoegdheid tot
overnemiDg geen gebruik maakt blijft de concessie van kracht.
De minister van binn. zaken heeft zijne hegrooting ver
minderd met f 100,000, wegens de afneming der longziekte
onder het rundvee, en verhoogd met, gelijk bedrag voor bouw
en inrichting vsn locaien voor bet onderwijs en de verpleging
van leerling-vroedvrouwen te Rotterdam. Verder beeft hij
de kosten van bet lager onderwijs a 1,825,150 verhoogd
met 70000, de subsidie aan de industrieschool voor vr
jeugd a 3000 verhoogd tot, 4500,/ 1200 uitgetrokken
voor het aanvangen van een algemeenen catalogus der Kon
Bibliotheek en f 3000 voor de uitgaaf van het Woordenboek
der nederl. taal.
De minister van justitie heeft zijne begrooting verhoogd
met f 29000, om de lage tractementen van de mindere be
ambten in de gevangenissen gemtdaeld met 100 te ver
beteren.
Het wetsontwerp houdende nadere bepalingen omtrent de
verjaring in strafzaken is ingetrokken.
De Kamer heeft den 18 hare werkzaamheden hervat.
Den 21 zijn 9 wetsontwerpen aangenomen, waaronder dat
tot wijziging en aanvulling der wetten omtrent de heffing
en de verzekering van de invoerrechten en acetjnsen met 59
tenen 2 en dat tot verhooging van hoofdstuk IV der staats-
begrooting voor 1879 (aankoop van een perceel op deu
Korten Vijverberg te 's Gravenhage) met 55 tegen 7 st.
Posterijen. Te Ommen zal, op de gewone voorwaarden,
een post- en telegraafkantoor gevestigd worden.
Handbouw. De landerijen der gemeente Deventer brengen
dit jaar, ten gevolge van koogen waterstand en het natte
weder, jt. m. 45000 op, in piaats van de op de begrootiner
uitgetrokken f 70,00(1.
Nijverheid. Ook het Nederl. Werkliedenverbond Pa
trimonium heelt, zich tot den Koning gewend met het ver
zoek dat de werkenvan regeeringswege ondernomen, aan
de nederi&ndsche industrie ter vervaardiging of uitvoering
worden opgedragen.
Onderwijs. De gemeenteraad van Beverwijk heeft, bij
de behandeling der begrooting voor 188U, met 6 tegen 5 st.
besloten, de posten betreffende de thans 24 leerlingen tel
lende school voor ager en meer uitgebreid lager onderwijs te
schrappen, en den bootd- en hulponderwijzer een wachtgeld
t,oe te kennen ten bedrage van 2/, hunner wedde. De meer
derheid achtte de kosten dezer schooi, waarvan de vestiging
door die van verscheidene familiën gevolgd is, zijnde/250U
verminderd met 600 schoolgeldzelfs met de na de in
voering der nieuwe schoolwet te wachten bijdrage van den
Staat,, te bezwarend voor de financiën der gemeente.
De gemeenteraad van Amersfoort heeft den 18 aangenomen
het aanbod van het bestuur van het seminarium der oud-
bisschoppehjke cierezieom ter voorziening in de kosten van
het progymnasium jaarlijks 2000 hij te dragen.
Mej. M. E. Schuurman, van den Helder, is toegelaten
voor engelsche taal en letterkundemiddelbaar onderwijs.
Kerkelijke Zaken. Door de prov. kerkbesturen zijnde
door de synode der ned. üerv. Kerk ontworpen reglementen
op de toelating tot de evangeliebediening (met het geëisebte
voorbereidend examen der candidaten bij de kerkelijke'boogr
leeraren) en op de classicale weduweubeurzen aangenomen.
I eesten. Den 19 is de feestviering aangevangen van liet
200 jarig bestaan der artilierie-stapef- en constructiemagazynen
te üelft.^ De openbare en bijzondere gebouwen waren gevlagd.
Up de Grootemarkt werden volksspelen gehouden. Den 19,
20 en 21 werden s avonds tooneelvoorstellingen gegeven,
telkenmale bijgewoond door een derde der werklieden
Aanbestedingen. Den 17, te Bergen op Zoom, het
inrichten van bet arsenaal tot eene kazerneminste inschr.
Id. J. Horsten, voor f 35589.
Den 18, door bet ministerie van koloniën, de levering
van ijzeren perron-overdekkingen, luifels en andere ijzer
werken ten behoeve der Staatsspoorwegen op Java, minste
inschr. A. Ghelamte Huik, voor 52500.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft den 19, toen
het voorstel van B. en Wtot het verleenen van concessie
voor het bouwen en exploiteeren eener nieuwe beurs aan de
orde was gesteld, hetwelk vele bedenkingen en tegenontwer-
pen had uitgelokt, geene beslissing genomen, maar besloten,
de kwestie in handen eener gemengde commissie te stellen.
De gemeenteraad van Utrecht heeft den 13 besloten
tot het beplanten met boomen van de pleinen Vreeburg
Neude en Breedstraat.
De beide gebouwen der Rott. Handelsvereeniging bij
veiling ^gebracht op t 69.400zijn den 18 bij afslag verhoogd
met 70 U en gecombineerd opgehouden voor f 12j,0U0.C
Te Groningen is eene naamlooze vennootschap met een
kapitaal van 7 ton, in 2800 aandeelen van 250 waarvan
865 geplaatst, tot stand gekomen, ten doel hebbende den aan
leg en de exploitatie eener waterleiding uit de Drentsche Aa
naar die gemeente.
Geschenken. Ten koste van een onbekende zijn in de
nissen van den voorgevel van bet 8. Jacobsgestichtin de
Plantage te Amsterdam, 4 traaie beelden geplaatst, vervaar
digd m het atelier van den heer Stracké te 's Hertogenbosch
en voorstellende geloof, hoop, liefde en kracht.
Rampen. Blijkens voorwerpenonder Velsen, Heemskerk
en Egmond aangespoeld is het stoomschip Pallas, van de
Kon. Ned. Stoombootmaatschappij, van Kroonstadt met 1000
last graan naar Amsterdam bestemd en den 9 Nov. Kopen-
bagen gepasseerd, in den storm van den 12 op onze kust
verongelukt. Daags te voren was de Pallas bij de Zuider-
haaks ontmoet door een loods van het Nieuwediep, die aan
bood de stoomboot aldaar binnen te loodsenmaar de ka
pitein wilde te IJnmiden binnenvallen. De boot was voor
240,000, de lading voor 4 ton verzekerd.
Ten gevolge van denzelfden storm zijn van de texelsche
visschers 5 personen (de bemanning van 2 schuiten) omge
komen, 2 weduwen en 10 onverzorgde kinderen achterlatende.
Het nederl. schip Margaretha Geertruida, van Stettin naar
Leeuwardenis den 13 in het Friesehe gat gezonken, doch
het volk gered en te Zoltkamp aangebracht.
Den 14 's avonds is bij Ballu.n (Ameland) gestrand het
duitsche schip Andreas van Stetttin met aardappelen en klap
hout naar Dokkum. De 4 opvarenden, 3 mannen en 1 vrouw,
waren in het want gevlucht en zijn door de reddingbooten
van Hallum en Nes gered. Hading en tuigage zijn sedert
geborgen; bet schip is wrak.
Den 14 is door den sneltrein van Breda naar Venloo nabij
Gilze-llijen een militair aangereden en een eind ver geworpen,
waardoor bij inwendig zoo verwond is, dat hij, naar het
gasthuis te Tilburg overgebracht, 's avonds overleed; den
15 's avonds is een spoorwegbeambte te Zevenaar ondereen
sneltrein geraakt en jammerlijk gekwetst naar Arnhem ver
voerd waar hij in het ziekenhuis spoedig den geest gaf.
In den nacht van 1617 is een schip met lange turf in
het kanaal Appelseha-Gorredijk gezonken. De schipper, die
alleen aan boord was heeft met veel moeite zijn leven gered.
In den nacht van 1718 is bezuiden Huisduinen gestrand
en vol water geloopen het nederl. scboenerschip Cornelia,
van Newcastle met steenkolen naar Harlingenhet volk gered.
In den nacht van 1819 is op bet. Nieuwezand voor
Brouwershaven gestrand het stoomschip Aherton van Kroon
stadt met rogge naar Rotterdam. 3 Sleepbooten hebben te
vergeefs getracht het af te brengen. De lading is zooveel
mogelijk geborgen. Den 21 is het schip gebroken.
In den nacht van 1920 is de bovenwoning uitgebrand
van de apotheek van de wed. Schermeraan het Groote
Noord te Hoorn; zij was betrokken door den provisor en
zijne familie.
Misdrijven. De bejaarde gebroeders Smookerk, den 18 van
de markt te Gorinchem te Sleenwijk te hnis komende, vonden
hunne huishoudster met afgesneden hals in de keuken
vermoordkisten en kasten door middel van een bijl open
gebroken en van hun nog al aanzienlijken inhoud men
spreekt van ongeveer f 30000 aan bankpapier beroofd!
Een voormalige knecht der gebroeders is als de vermoedelijke
dader aangehouden.
Rechtszaken. H. Daggenhauseneen der daders van den
diefstal bij den goud- en zilversmid v. Loon te Rotterdam
is den 15, door het „Handsgericht" te Duisburg (Pruisen),
in weerwil zijner ontkentenisveroordeeld tot 5 jaren tucht
huisstraf5 jaren policietoezieht en de kosten van het geding.
In de kamer, welke hij en Legrand (te Rotterdam in hech
tenis) te Emmerik gehuurd haddenzijn in het bed verstopt
gevonden 3 kousenvol met nog van de prijsbriefjes voor
ziene kostbaarbedenwelke aan den heer v. Loon zijn terug
gegeven. De beide daders moeten in Duitschland nog te
rechtstaan wegens 2 inbraken met diefstal te Hamburg.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft P. Daniels en G.Smo-
renburg veroordeeld respectievelijk tot 15 maanden en 2 jaren
cellulaire gevangenisstraf, wegens diefstal bij nacht, met
buiten- en biunenbraakin bet buis van den beer de Jong
Schouwenburg te Baarn.
Het door de gefailleerde firma D. Mulder te Winschoten
aacgebijden accoord is in eene den 20 gehouden vergadering
van schuldeischers verworpen.
Bijzonderheden. In eene veiling van oud porcelein te
Amsterdam is een eetservies van Amstel-porcelein verkocht
voor f 3900.
Overleden, door een noodlottig toeval, de luit. ter zee
L. R. Koolemans Beynendienende aan boord van het stoom
schip Macassar, laatst op de noordkust van Borneo, oud 27 ja
ren. Na zich in Atchin onderscheiden te hebben, was hij, <to»i
cholera en koortsen aangetast, verplicht naar het vaderland te-
rugte keeren, en deed vervolgens 3 tochten naar de IJszee,
2 aan boord van de Pandora en 1 met de Willem Barents.
Staats-Hoterij. Trekking der 5e. klasse, 2e. week. No.
9075 15000, No. 7301 f 5000, No. 109, 1259, 5725
5730,7541, 8829, 9878 10295, 12909, 13622, 14119,
18452 2O062, 20528 f 1000.
KoLONiëN. Bij de Koloniale Staten van Suriname is door
deu gouverneur eene ontwerp-verordening ingediend tot in
voering van een uitgaand recht van 5 p. c. der waarde op
onbewerkte metalen. Van 1». Jan. tot 4 Oct. is met de
stoombooten der Compagnie Générale Transatlantique voor
meer dan 4% ton goud uit de kolonie uitgevoerd.
In deze maand zullen te Samarang de gerechtelijke ver-
koopingen plaats hebben tot inning der buitensporig opge
voerde patentbelasting van 10 firma's.
De heer Schelling van het pruisische ministerie van justitie
is benoemd tot chef van het rijks departement van justitie.
De Kreuzzeitung deelt mededat de onaangenaamheden
tusschen de duitsehe en de russische regeering over de beurt
vaart op den Niemen, waarvan in sommige bladen met eenigen
ophef melding was gemaakt, hierop neerkomen. Jarenlang
werden passagiers en goederen tusschen Kowuo en Tilsit
alleen vervoerd door ri ssische stoomschepen behoorende aan
te Kowuo gevestigde reederijen die altijd ongehinderd op
het pruisische deel van dien rivier werden toegelaten. Een
koopman te Tilsitvan meenmg dat de russen met alleen
dat voordeel behoefden te hebben, kocht eene stoomboot,
de Falke genaamd om ook van Tilsit uit eene beurtvaart
naar Kowno te openen. Door de russische overheden werd
dat schip op bet russische deel der rivier echter niet toege
laten op grond der beweringdat alleen aan russische
onderdanen dat vervoer op russische wateren kon worden
toegelatenomdat in geval van moeielijkheden op buiten
landers geen of te moeilijk verhaal was. De eigenaar van
het schip riep toen de hulp van den rijkskanselier in en op deu
aandraug van Pruisen gal' de russische regeering eindelijk
toe. De russische overheden aan de grenzen schenen zich
daaraan evenwel uiet te storen en handhaafden het verbod
waarop de pruisische regeering de vaart op het pruisische
vroeger ais leiimti lil uccu«wnno «u„uuv.
verlof op vrije voeten gesteld de derde Balg, uitgever van
een dagblad te Castlebar, graafschap Maijo. Davitt had zich
heftig tegen de iersche grondeigenaars uitgelaten en pachters
aangeradenhunne pacht alleen te betalen als zij na aftrek
van alle andere kosten een overschot hadden en het hun
overigens schikte. Killen had gezegddat sedert de ver
vloekte wetten van bet leenstelsel door de normandiscbe
veroveraars waren ingesteld de iersche grond driemalen
verbeurd was verklaard ten behoeve der aristocratie. Eene
vierde teruggave was thans noodig ten behoeve van het
volk en hij liet aan zijne hoorders de beslissing over, of
dit geschieden moest door de penhet penseel of het zwaard.
Een aanwezig geestelijke protesteerde daarop tegen alles
wat zweemde naar aansporing tot gebruik van geweld. Killen
antwoorddedat bij daartoe uiet had aangespoordmaar
dat bet hem genoegen zou doena.s ieder iersch pachter
een geweer droeg en het wist te gebruiken. Daly gaf den
raad alleen pacht te betalen aan die grondeigenaarsdie
Jevpns winkeliers warenomdat zij deze wederkeerig noodig
gemaal den weg zou volgen mj ae oeranasiagmg aer tvamcr
aangewezen. De geldelijke zorgen zullen verdwijnen, zoodra
de Kamer de aantebieden wetten tot regeling der geldmid
delen goedkeurt. Yerder ontwikkelde hij het programma
der linkerzijde.
De alhier woonachtige ieren hebben ook verscheidene sa
menkomsten gehouden, ten einde van hunne deelneming te
doen blijken in de gevangenneming hunner landgenooten
in het moederland.
Na de vermeestering van PNagua zetten de chiienen 10'00
man aan landdie onmiddelijk zuidwaarts optrokken naar
Iqutque; de peruanen onder generaal Buendia trokken zich
voor hen terug. Den 5 waren zij op 3D mylen ten zuiden
van Pisagua. Generaal Buendia hield te Penagrande stand
en had, met de sedert ontvangen versterkingen, m het geheel
9000 man onder zijne bevelendaaronder was de boliviaan-
Haver 4 a 5 Duivenbonen f 7,25 a 8,50, Paarden utto
f 6,25 a 7.75, br. Boonen f 10,75 a 14,50, groene Erwten
10 a 14,25, br. Mosterdzaad 10.
26 Nov. Kleine kaas f 34,50 a 36, aangevoerd 71 st.,
wegende 16720 k. 12 Koeien 80 a 170, 2 Vaarzen
t 66 a 120, 25 n. Kalveren f 6 a 1351 Schapen f 14 a
24 i Varken 34 et. p. P., 3 Paarden 30 a 40.
Krommenie 27 Nov. 141 Koppen /1,48 a 1,56 300 Kip
eieren ƒ6,50.
Medemblik 26 Nov. Kleine kaas f 35 aangevoerd 30 st.,
Boter per kop f 1,50, Kipeieren f 7.
Purmerende 25 Nov. Aangevoerd 195 stapels Kaas, Boter
t J,45a 1,55 per kgr., 354 Runderen, 30 Paarden, 65
vette Kalvereu Ü,6u a 0,80 per kilogr., 95 nucht. dito /8
a 24, 128 vette Varkens /0,40 a 0,50 per kgr., 10 magen
dito t 10 a 20, 186 Biggen 3 a 6, 2309 Senapen en Ham-
meren5 20 Ganzen 2,25 a 2,50, 310 Zwanen 4 a 6,
Kippeneieren 7 a 8 per 100.
Schiedam2J Nov, Moutwijn 10,75Jenever t 16,25.
broeder van (len overledene, mijnen hartelijken dank.
T. DE LEEUW,
Wed J. DE BLEYKER.
De ondergetekenden betuigen hunnen hartelijken
dank aan familie vrienden en hekenden voor de
vele bewijzen van belangstelling bij de herdenking
hunner Stöjarige echtvereenigiug ondervonden.
Egmond-binnen JAN MOOY Pz.
29 Nov. 1S79. TRIJNTJE MOOYStrooker.
De ondergeteekenden betuigen hunnen dank voor
de belangstelling bij de geboorte hunner kinderen,
alsook bij het overlijden van een der tweelingen.
Alkmaar, A JONG KEES.
