iirout KriUanje en Heriaml.
Spanje.
Binnenland.
Jtttjczouöcu /^lukken.
t a t> - iï i e u a
r. c.
EiiHtl cliglu'itfs Commissie.
De minister le Roger verklaarde, dat de wet in haar
werkelijken geest is toegepast. Het was niet mogelijk aan
de personen, die uitgesloten bleveu amnestie te verleenen.
H;j deed mededeeüner van brieven, door niet geamnestieerden
geschrevenbeleedigend voor den president Grévg. De
schrijvers dier brieven verklaren rondweg, dat zij de ver
antwoordelijkheid op zich nemen van de moorden door de
commune gepleegd. De minister zeide ten slotte: „Men
kan de handelingen van het kabinet gispen, maar niet zijne
bedoelingen. Het wil de vrijheid op geenerlei wijze belem
meren."
Daarop isna een antwoord van den heer Ciémenceau
waarin hij der regeering lang en scherp de les lasmet
216 tegen 1(18 stemmen eene motie verworpen om tot
de eenvoudige orde van den dag over te eaan nadat de
regeering verklaard had die motie niet te kunnen aannemen,
omdat zij haar als eene afkeuring van hare houding beschouwde.
Daarentegen werd met 235 tegen 55 stemmen eene motie
aangenomenwaarmede de regeering had ingestemd, inhou
dende dat de Kamer zich vereenigt met de gevoeens door
de regeering geuit, en de ophelderingen goedkeurt, over de
toepassing der amnestiewet door haar gegeven. De rechter
zijde, uitgezonderd de bonapartisten outhield zich geheel
die partij stemde voor de eerste en onthield zich alleen bij
de tweede motie.
Volgens officiëele berichten zou de zich op nieuw onder de
Afghanen geopenbaard hebbende beweging van groot,en omvang
zijndat de Spectator toeschrijft aan de gestrengheid waar
mede de engelsche troepen zijn te werk gegaan o. a. werden
alle mohammedaanscke priestersdie aan de bevolking den
plicht voorhielden om hun vaderland te verdedigen opge
hangen en tal van dorpen verhrand. Andere bladen gissen
dat de Afghanen opzettelijk dezen aanval uitges'eld hebbeu
totdat de bergpassen onbegaanbaar waren waardoor de ge
nieenschap van het engelsche leger met Indie verbroken werd
Het Parlement is tegen 5 Februari bijeengeroepen. Het
uitleveringsverdrag met Zwitserland, dat den 22 vervallen
zou, is met een jaar verlengd.
Aan latere berichten zijn de volgende bizonderheder. ont
leend omtrent de stormachtige zitting in de Cortes van den
10. Telkens wanneer de minister Canovas del Castillo in
zijne rede zijne persoonlijke verhouding en de handelingen
der meerderheid ten aanzien van zijnen voorganger Martinez
Campos trachtte toe te lichtenwerd hij door de minderheid
en het publiek met luid gelach en gedruiseh gestoord en
later, toen hij kortweg weigerde de beraadslaging met de
woordvoerders der constitutioneele partij voort te zetten
om naar den Seuaat terug te gaan verhieven de leden der
linkerzijde zich van hunne zitplaatsenprotesteerende tegen
de sciiorsing der zitting; het publiek op J~
st. verworpen een amendement van den heer Kooltot ver
hooging met 65000ten einde de traetementen der oudste
luitei ants en kapiteins met f 100 en 200 te kunnen ver
beteren. Den 17 is de vestingbegrooting verminderd met
20000voor het maken van gedekte gemeenschapswegen
als zijnde reeds op de begrooting van 1879 gebracht en
reeds aanbesteedeen amendement van den heer Airuly
om ook 60000 voor verbe ering der positie Jutfaas, als
reeds op de loopende begrooting voorkomendete schrap
pen werd met 58 tegen 18 st. verworpen. De vestingbegroo
ting is aangenomen met 61 tegen 16, het geheele hoofdstuk
oorlog met 57 tegen 20 st. De minister is bij de verdedi
ging zijner begrooting herhaaldelijk toegejuicht (zij was in
gediend tot een bedrag van ƒ20,620,000, zijnde f\,021,900
lager dan voor 1879; onder de posten komen voor 7 ton
voor het vervaardigen van 60 veldkanonnen van staalhard
brons en 75000 als eerste termijn voor den bouw eener
infanterie-kazerne te Utrecht).
Den 19 is, bij de behandeling van het hoofdstuk water
staat, met 39 tegen 36 st., aangenomen een amendement
van den heer Blusséom de daarop bij nota van wijziging
gebrachte 3,142,000 voor den rotterdf.mschen waterweg,
als zijnde niet voldoende toegelicht en door de afdeeliugen
overwogen te verminderen met 2,982,000 en alzoo te
brengen op t 160,000, waardoor een amendement van den
heer Sickesz om 1,160,000 uit te trekken buiten stem
ming bleef.
De le. Kamer heeft den 18 hare werkzaamheden hervat,
en besloten vooreerst alleen in de afdeelingen te onderzoe-
het publiek op de tribunes
schreeuwdesiste en flootde damesde gezanten en de
vertegenwoordigers der pers vluchttende voorzitter zette
zijn hoed op ten teekendat de vergadering gesloten was
en de leden der meerderheid en minderheid gingen heftig
tegen elkander aan. De gouverneur van Madrid liet het
gebouw daarop ontruimen, onder een geweld en leven, groo-
ter dan bij een stierengevecht en de voorzitter gai last alle
toegangskaarten van dagbladvertegenwoordigers te schorsen,
niettegenstaande het schandaal in de vergadering zelve en
de gereserveerde tribunes begonnen was. Dadelijk na de
zitting kwamen meer dan 60 tot de oppositie behoorende
leden met eenige generaalsvrienden van den afgetreden
minister, bijeen, die eene commissie van 6 leden benoemden,
waaronder Sagasta en Castelar, om den voorzitter der Cor
tes medetedeelendat de minderheid zich beleedigd achtte
door de handelwijze van het ministerie en dus niet meer
verschijnen zou in de vergadering, tenzij de minister-pre
sident haar voldoening gaf. In den Senaat was de opge
wondenheid even groot. De afgetreden minister Martinez
Campos, daartoe aangezet door eene stekelige rede van een
constitutioneel lid. gaf in eene bezielde, diepe aandoeningen
overtuiging verradende rede rekenschap van zijne aftreding,
waartoe hij eerst besloten hadnadat drie zijner ambtge-
nootenals vertegenwoordigers der meerderheid zich tegen
zijne plannen verzettende, hem waren afgevallen. Canovas
antwoordde, en toen een ander lid beweerde, dat zijne
uitstel-staatkunde nieuwe onlusten op Cuba zou doen ont
staan gaf hij op hoogen toon te kennen, dat de regeering
Cuba niet beter behandelen zou dan de overige deelen van
het rijk vooral niet onder bedreigingen en dat Cuba
wilde het den oorlog, dien ook hebben zou. De meerderheid
juichte hem toe; het lid voor Cuba protesteerde; de verte
genwoordigers dier kolonie waren eerbiedig gerechtigheid
en hervormingen komen vragen; de opstandelingen waren
misleid en de vertegenwoordigers wenschten verwikkelingen
te voorkomen, omdat een tot wanhoop gebracht land tot
dwaasheden in staat zou zijn Ook buiten de Cortes heerschte
veel beweging; het vooruitzicht, dat anovas voor den duur
der tegenwoordige Kamer, 4 jaren, het bewind hervat heeft,
maakt de constitutioneelen en in het bizonder Sagasta's
vrienden zoo heftig. Daarbij zijn de creolen en het, leger
beiden den minister Martinez Campos genegen en geloovende
te recht of ten onrechte, dat hij het slachtoffer is geweest
van de behendigheid zijner ambtgenootenwier plan het is
geweest den koning Canovas op te dringen, zeer ontevreden.
Canovas heeft in den ministerraad den 11 echter verklaard
dat hij de oppositie en de pers staan zou.
Den 13 was de parlementaire toestand nog onveranderd. De
oppositie bleef bij haar besluit, om van den minister Canovas
in openbare zitting verklaringen te eischen, welke hij echter
niet geven wil, mecnende, het reglement der Kamer niet ge
schonden te hebben.
De voorzitter der Kamer en de heer Martinez Campos
hebben tevergeefs getracht de minderheid tot, toegeven te
bewegen welker houding de goedkeuring verwierf van d
minderheid in den Senaat, de moderados daaronder becrepen.
De vereenigde groepen der linkerzijde volharden bij hare
meening, onder verklaring dat zij het slechts gemunt, hebben
op den eersten minister, en geenszins de rechten der kroon,
noch die der meerderheid, willen verkorten. Dit is de mee
ning van de heeren Sagasta en Alonso Martinez, van de ge
neraals, de vertegenwoordigers dermo lerados en de Creolen.
Met, deze crisis houdt men zich algemeen bezigen men
vergelijkt haar met bet gebeurde onder Narvaez en Espartero.
In den Senaat is den 12 de beraadslaging begonnen over
het wetsontwerp betreffende de trapsgewijze vrijverklaring
der slaven, bij derde gedeelten in 1886, 1887 en 1888.
Tollens dit voorstel zouden de slaven nog gedurende 8
jaren onder het opzicht hunner tegenwoordige meesters blij
ven behoudens strenge bepalingen op de overtredingen
welke door de krijgsraden zouden beslecht worden. De
constitutioneele, democratische en creoolsche afgevaardig
den en de generaal Prendergast bestrijden dit. ontwerp. Den
18 gingen de Cortes uiteennadat de Senaat genoemd wets
ontwerp had aangenomen.
Staten-Generaal. 2e. Kamer. Ingekomen zijn wetsont
werpen: tot uitgifte in erfpacnt van Rijksgrond aan de ge
meente Leiden,' ingenomen door de Leidsche Duinwaterlei
ding; tot wijziging der wet van 4 Juli 1853 houdende
eenige maatregelen van bezuiniging bij het hoog militair
gerechtshof (verbetering van eenige bezoldigingen); tot verhoo
ging der indische begrooting voor den aanleg van den spoor
weg Madioen-Soerakartatot vaststelling der begrooting vun
het fondsvoortspruitende uit de koopprijzen van domeinen
voor 1880 (vermoedelijke opbrengst f 720,000); tot ontei-
hening voor den spoorweg GroningenDelfzijl; tot ontei
gening voor de uitbreiding der station Koermonde noodi
geworden door de aansluiting der lijn Antwerpen—Gladbach.
Aan de Kamer is medeaeeling gedaan van een aantal
overeenkomsten met inlandsche Vorsten op Java, Sumatra,
Borneo en Ternate, eu van nadere rapporten betreffende den
lotterdamschen waterweg.
Het voorstel van den heer v. Kerkwijk tot wijziging van
art. 59 der gemeentewet (benoeming der burgemeesters)
heeft in de afdeelingen der Kamer geen gunstig onthaal
gevonden.
Den 12 zijn nog met alg. st,. aangenomen de onteigenings
wet voor den spoorweg Tilburg -Nijmegen bnufdsmlr
VII A, Nat. Schuld, der Staatsbegrooting.
Den 13 is hoofdstuk VII B, financiën, aangenomen met
85 tegen 1 st.
Den 15 zijn 6 kleine wetsontwerpen goedgekeurd.
Den 16 is op hoofdstuk VIII, oorlog, met 71 tegen 6
ken hoofdstukken I en VII A der begrooting, benevens de
wet, de middelen.
Benoemingen. Tot hoogheemraad van den Hondsbossche
en Duinen tot Pettenvan wege Duinkavelis benoemd
de heer J. C. Peeck
Volgens besluit van 17 Dec. zijn als burgemeesters her
benoemd: de hn. A. v. Lith Az. te Akersloot en Uit
geest C. Qroenewoud te KoedijkC. Kroon Mz. te Noord-
scharwoude en JC. Peeck te Schoorl.
Landbouw. In Friesland brengen de landerijen bij pu
blieke verhuringen niet meer dan de helft der vroegere
pachtsommen op.
Aanbesiedingen. Den 15, te Bergen, het bouwen eener
nieuwe pastorie der herv. gemeente, geraamd op t 8500,
minste der 15 inschrijvers PP. de JongJz.. te Helder, voor
f 8790; te Helder, van wege de genie, het maken van eene
artillerie-loods op het voorplein der artillerie kazerneaan
A. Pos Rz., voor 14984; te Heilevoetsluis, het, verbeteren
der vesting, tweede gedeelte, geraamd op f 283,000, minste
inschr. C. v. d. At egdente Hardinxveld, voor 279.190.
doch gegund aan O. Polker, te Dordrecht,, voor ƒ285,000.
Den 17, te 's Gravenhagehet bouwen eener openbare
school met onderwijzerswoning en gymnastiekgebouw te
ScheveniDgenminste inschr. W. P. Teeuwissevoor/ 46990;
te Barneveld het bouwen van eene r. c. kerk met, toren,
minste inschr. v. D ommerente Utrecht, voor f 14799.
Gieten. Door tusscheukomst van bn. v. PPassenaer v.
Catwyck, is bij het kerkbestuur der herv. gemeente te 's Gra
venhage eene gift van 1000 ontvangen, ten behoeve van
de herstelling der Groote Kerk
De heeren Leede vroegere aannemers der werken aan
liet Noordzeekanaal, hebben aan de armen van Velsen
f 2000, aan die van Beverwijk f 400 en aan die Wijk aan
Zee 550 geschonken, zijnde liet restant van percenten, door
de kanaalarbeiders van hun loon gestort ter tegemoetkoming
in ziekte en nood.
Den 13 was voor de nagelaten betrekkingen der beman
ning van het stoomschip Pallas ingekomen 2971.94
Eene voorstelling der rederijkerskamer Aurora te Veenen-
daal ten behoeve der armen der heeft de aanzienlijke som van
728 opgebracht.
Wijlen mevr. de douair. v. Thye Hannes v. Empel en
Meerwijk heeft, 1000vrij van rechtenaan de aigem.
armen te Zwolle vermaakt.
Voor de weduwe en kinderen van den haagschen hoofd
onderwijzer 1) voor welke de heer C. honighïe Wageningen
zich zeer heeft geïnteresseerd, is door eene commissie bijna
5300 bijeengebracht.
Ook te Veenhuizen heeft de Rederijkerskamer op Zondag
j.l. eene voorsteling gegeven ten voordeele der armen.
Te Harlmgen ontvangen dagelijks, van wege de afdecling
van „Volksonderwijs", 50 getrouwe schoolbezoekers wrrme
spijs; eiken dag 50 andere, zoodat alle eens per week eene
beurt krijgen.
De spaansche gezant heeft de redactie van het Vaderlan d
verzocht, zijnen dank 'te betuigeu aan allen die, tot, een
gezamenlijk bedrag van 20000, gifte hebben ingezonden
voor de waterknoodlijdenden in Spanje [In Belgie is slechts
de helft bijeengebracht,
Aan den burgemeester van 's Gravenhage is reeds meer
dan 4000 ter hand gesteld met het doel om werk te
verschaffen
Eeue buitengewone collecte langs de huizen der ingezete
nen te Bredaom in den nood der behoeftigen te voorzien,
heeft 2275,35% opgebracht.
Geschenken. De gemeenteraad van Middelburg heeft den
12 den afgetreden burgemeester Schor er. benoemd Commis
saris des Koniugs in Noordholland, aangeboden 4 kristallen
fruitschalen op zilveren voet, met toepasselijke gravures
De gemeenteraad van Deventer heeft besloten aan het
Rijk, voor een der musea, af te staan het frouton en verdere
sieraden in gehouwen steen van de buitenzijde der gesloopt
wordende Bersrpoort.
Rampen. Een landbouwer in eene gemeente nabij Maas
tricht die bier gedronken had dat 's nachts in de looden
pijpen van eene bierpomp was blijven staan, is aan lood-
vèrgiftiging gestorven.
Een urker schuitgevoerd door schipper J. Post en te
Norderney ter schelvisch- en kabeljauwvangst gebezigd, is
in de Noordzee omgeslagen, waarbij de 5 opvarenden zijn
verdronken. De schipper laat eene weduwe met 5 jonge
kinderen na.
Te Zwaluwe heeft den 12 's avonds, door het verschuiven
of breken van een rijtuigas, een spoorwegongeluk plaatsge
had zijnde 5 wagens ontspoord en 3 daarvan omgevallen.
2 Personen hebben een arm gebroken en 6 auderen zijn licht,
gewond. De machinist en het verdere Ireinpersoneel verna
men het ongeluk eerst, bij liet volgende station (Zevenbergen).
Den 14 zijn in den Singel bij de Beulingsiuis te Amster
dam 3 jonee mannen door het ijs gezakt,. Van de 2 eerst,
opgehaalden die terstond naar het gasthuis werden vervoerd,
behield slechts één het leven, de derde werd levenloos op
gehaald.
Het stoomschip Stad Plissingenvan de Maatschappij
Zeeland", den 14 van Vlissingen vertrokken, is, door een
zwaren mist misleid, aan de overzijde, bij Nieuwersluis, op
een berm gevaren. De passagiers werden met een sleepboot
naar Vlissingen teruggebracht en vervolgden spoedig hunne
reis met de extra-boot, Prinses Marie. Het schip is doorge
broken en wrak geworden.
In den nacht van 13—14 is te Gouda, aan den Ksttensingel,
verbrand het magazijn van den garenlabrikant J. P.v.Catz.
Den 15 is te Barsingerhorn verbrand het huis met stal
en hooiberg van G. Kater, waarbij 7 schapen en eenige kip
pen zijn omgekomen. Alleen het, vaste goed was verzekerd.
In den nacht van 15—16 is de boeren chuur van M. Burger
aan den Achterweg te Beverwijk met, 3 paarden en 1 kalf
verbrand De koeien werden met moeite gered. Alleen het
gebouw was verzekerd.
Door den veldwachter te Schooten is den 17 een man op
den weg liggende gevondendie door de koude in zooda-
nigen toestand was geraakt, dat hij onder het vervoer naar
het gasthuis te Haarlem is overleden.
In den nacht van 18 19, kwartier voor eenen, ontstond
er brand in eene bergplaats van vet en oliëngelegen aan
het achtereinde van de station van den Oosterspoorweg te
Amsterdam. De wind joeg de vlammen door tiet geheele
gebouw, waaruit niet, anders dan de gelden en de plaats
bewijzen geborgen konden worden. Aan de brandw'eer
gelukte het alleen de bijgebouwenwaarin vele goederen
waren opgestapeld, te behouden. De met den laatsten trein
aangekomen goederen, o. a. 45 vaten boter en eenige mauden
worsten eene ter verzending naar Pa'ijs gereed staande
partij plaatwerk van den heer Amandter zwaarte van 5(JÜ
ponden zijn met de station verbrand.
Misdrijven. De persoon, die den heer Brantsen v. Rhe-
deroord, burg'meester van Rheden [niet van Rhenen] door
rev ülvcrsihoten verwond heelt,, beet Kleinhoutwas vroeger
klerk der gemeente en brievengaarder aldaar en had aan den
heer Brantsen groote verplichting.
In den nacht van 1112 Deo. zijn in het Echterboseh
onder Echt, door de marechaussée in hechtenis genomen 2 per
sonen die, met een derde, eenige dagen vroeger onder Ha-
vert (Pruisen) een jachtopziener met, den l aan van het. geweer
zoo ernstig aan het hoofd hadden gewond, dat hij in levensge
vaar verkeerde. De derde strooper heeft zich, voordat hunne
woningen omsingeld waren, uit de voeten gemaakt.
Te Horik gem. Nederweert heeft een 1 5jarig jongeling
zijn vader, die hem over zijne late tehuiskomst verwijtingen
deedmet een pook zoodanig op het hoofd geslagendat
men aanvankelijk voor zijn behoud vreesde. De moeder, die
haar man onder de mishandeling vasthield is naar de ge
vangenis te Roermonde overgebracht, de zoon is voortvluchtig.
Den 17 zijn Sietze Batema en zijne dochter in hunne wo
ning te Rottevalle (Eriesland) vermoord gevonden door hun
zoon en broeder, toen hij van eene hardrijderij op schaatsen
terugkeerde.
Schadelijk gedierte. In sommige deelen van Drenthe
worden drijfjachten gehouden op vossen, die in menigte
aanwezig zijn.
Rechtszaken. Zekere E. v. d. S., die een paard dat
door eene beenbreuk zich niet meer kon bewegendagen
eu nactteu zonder voedsel op eeu stuk land te's GraveDhage
liet liggenis door den kantonrechterdie aannam dat, niet
verzorgen mishandelen is, veroordeeld tot 20 boete of
5 dagen gevangenisstraf.
Het gerecht shot te 's Hertogenbosch heeft den 72jarigen
arbeider J. Timmermans, te Bergen op Zoom, schuldig ver
klaard aan opzettelijke brandstichtingen hem met aanne
ming ran verzachtende on standigheden, veroordeeld tot 2%
jaar gevangenisstraf.
Den 12 heeft de H. Raad aan de zich noemende erfge
namen van Jacques Duboisdie den 18 Dec. 1704 te Bata
via zou overleden zijn en wiens nalatenschap zoo voor
gegeven wordt 99 jaren ter bate der O. I. Compagnie
moest komen eer zij aan zijne bloedverwanten werd uitge
keerd en waarvan tnans 60 miljoen zou te vorderen zijn,
het verzoek ontzegd om den Staat op feiten en vraagpunten
te hooren, vermits van de zijde der eiscliers geenerlei bewijs
voor hunne vorderingen is bijgebracht. Bij dit geding is,
nog duidelijKer dan bij eene vroegere procedure, door den
Staat ontkend, eenige administratie van de nalatenschap van
eemgen J. Dubois te hebben gehad of in het, bezit te zijn ge
weest van stukken of bescheiden betrekkelijk die nalatenschap.
Overleden, den 11 te 's Gravenhage, de inspecteur bij
het hoofdbesiuur der posterijen A. Jansen.
ERRATUM. Het bericht, dat het Rijk het gebouw der
Rotterdamsche Handelsvereeuigiug zou hebben gehuurdis
onjuist.
Oterleek, 14 Deo. Heden had alhier eeue hardrijderij op
schaatsen plaats, door ingezetenen uit deze gemeente. Eene
commissie had, daartoe in staat gesteld door vrijwillige bij
dragen, bet voorrecht aan de 58~mededingers respectievelijk
7, 8, 9, 10, 11, 12 en 13 pond spek uit te reiken.
Voor Groentenkweekers. Piotor Romein te Gent wenscht
voor zijne rekening uit te geven een werkje, getiteld: Korte
beschrijving van en practische aanwijzing tot het kweeken
van eenige groentendie verdienen meer bekend te zijn. Het
behandelt 23 zoodanige groenten en bevat voorts eene vol
ledige lijst van al de gekweekt wordende groenten, met, aan-
vi ijzing van hare meest aanbevelenswaardige verscheiden
heden. De prijs van dit werkje in losse bladen is 75 in
genaaid 80 cent,, bij 100 exemplaren 70 en 80. Land-
of tuinbouwvereenigingen genieten 25 p c. korting en ont
vangen nog bij elk lOOtal 10 present-exemplaren. Voor
menig eenvoudig werkman is een boekje van 75 e. misschien
uog te duur; welnu, de heer Romein stelt hem in staal, de
beschrijving der kweeking van elk der 23 groenten afzon
derlijk tegen 5 cent aan te koopen (de volledige lijst vormt
het, 24" nummer dezer 5 cents serie). De heer tl. Witte,
zeker een zeer oevoegd beoordeelaar, juicht in nr. 47 van
Sieboldia (22 Nov. 1.1.) het plan van d. n lieer Romein zeer
toe. Aan het bureau der Alkm. Courant, waar eene lijst
der behandelde groenten en een proefnummer (de aspt-rsie)
voor belangstellenden ter kennisneming voorhanden zijn
kan men ook ter bestelling of inteekening nader ingelicht
worden.
Gisteren avond werden ons in het lokaal Harmoniedoor
het tooneelgezelschap, onder directie van de heeren van OUefen,
Moor en P eltman, een paar zeer genoegelijke uren verschaft.
*Ue dochters van Basemanis de titel van een juweel van
een stukdat ons door bovengenoemd gezelschap werd voor
gedragen. Moge de schrijver alle eer van zijn werk hebben,
de executanten verdienen niet minder lof. Het deed ons goed
mevrouw Albregt weder voor ons te zien optreden en wel
als juffrouw Haseman (de moeder). Zij tocb weet, even als
wijlen baar echtgenoot, door haar spel het publiek te boeien
en aan bet lachen te maken. Mevrouw Ellenberger (Rosa)
was als altijd uilstekend op hare plaats, vooral in het derde
bedrijf, waar zij door haar echtgeuool met scheiding wordt
gedreigden in het vierdewaarin de verzoening tot stand
komt. Jammer dat HEd. geen piano spelen kananders
had zij zeker bij de vlugge passages in de muziek mei met
de handen bijna stil gezeten, üok mevrouw van Westerho
ven Emilivoldeed ous ditmaal zeer goed. De heeren D. van
Otlefen (Haseman), Moor (Willem Knor) en Peltman (Herman
Kürner) waren in één woord de personen die zy moesten
voorstellenalleen kwam in het spreken van laatstgenoemde
te veel aan den dag, dat ZEd. meest de valsche rollen ver
vult. Zijn spel was edel, maar de wijze van spreken deed
ons aan kapitein Rollet denken. Van de kleinere rollen
muntte vooral de heer Bigot uit, die als Eduard Klein, de
man wiens spraakvermogen belemmerd is, onlegenzeggelijk
veel tieett bijgedragen tot het welslagen van het geueel.
En nu ten slotte eene vraag aan U, waarde stadgenoten.
Hoe komt het toch, dat, wanneer degelijke stukxen wor
den opgevoerd, de ondernemer steeds te klagen heeft over
de slechie opkomst van het publiek, terwijl spectakelstukken
als: "De beulen des Koniugshem eene volle zaal verzekeren?
Is de wansmaak van het publiek dan zoo groot of zijn de
karakters zoo onedel, dat men zich alleen vermaken kan
wanneer moord en doodslag de hoofdschotel van het pro
gramma zijn? Ik kan zulks niet gelooven. Maar wat is
dan de oorzaak
U dank zeggende voor de plaatsing dezer regelen, heb ik
de eer te zijn, Uw Dienaar,
Alkmaar, 19/12 79. S.
goeden dunk van zijne talenten als spreke.me hem wa»
vooruitgesneld, inderdaad niet alleen bevredigd maar ruim
schoots overtroffen. So miger meening, die met de zon
derlingste onbeschaamdheid verkondigendat de tijd der
nederlandsche nationale poëzie voorbij is, werd beslreden
door keurige dichtproeven, die na 1840 in Noord- of Zuid-
Nederland geschreven waren, ook daaronder die van zijn
vriend zoo kondigde spreker zich zeiven aan van zijn
vriend Piet Pluchtig. Het pros.stuk, na de pause voorgedra
gen, „Een hooggeplaatst ambtenaar" (d. i. conducteur der
postkar van Amsterdam naar Amersfoort), liet zich zeer aange
naam hooren. In één woord: het was een aangenaam genot,
smaakvolle poëzie en prosastijl op gepaste wijze te hooren
voordragen. Men mag liet departement geluk wenschen met
zijne uitnoodiging en den heer Smit Kleine nog vaak zien
optreden.
Het opgekomen publiek heeft zich donderdagavond in
den schouwburg kostelijk geamuseerd. Het volksstuk nDe
dochters van Hasemanverdient dien eernaam ten volle, en
daarmede bedoelen wij niet alleen dat het in den smaak
van het publiek valt, maar ook dat daarin natuurlijke, de
gelijke volksopvattingeu bij tal van geestige zetten eu komische
tufereelen den gretig luisterenden burger worden aangeboden.
Mej. Haseman, de vrouw van een welgesteld burgerman, wil
uit misplaatste eerzucht hare jongste dochters Rosa en Fran-
ciska door eene opvoeding boven haren stand eene onmogelijke
positie in de maatschappij doen veroveren. En alzoo verliest
zij de eischendoor het practische leven aan deze dochters
te stellen, geheel uit het oog. Haar echtgenoot, nooit aan
het eind van reisplannen maakt meer studie van B'ddeker
dan hij zorg aan zijne kinderen wijdt. Wat den kinderen
betreftgaat alles buiten Haseman om. Baron van Zinnow
is in de oogen der moeder eene geschikte partij voor hare
dochter Ro*a. En de dochter stemt het de moeder toe.
Maar bij den baron is het geen ernst in dezen. En Rosa
voelt zich beleedigd. Zij neemt de hand aan van Körner,
een man var. meerderen leeftijd, met wien zij in den echt
treedt. In haar huwelijk geeft zij te veel toe aan hare zucht
tot uitgaanen den baron vindt zij wat veel op baren weg,
dien zij echter fier afwijst. Nochtans krijgt baar man
argwaan hetgeen eene scheiding tusschen het echtpaar zou
gegeven hebbenzoo niet ter goeder ure de waarheid was
aan het licht gekomen eene les, die mede Haseman en zijne
vrouw ten goede komt. En bij dien ernst des levens, voor
Rosa weggelegdkreeg men nu en dan ook schertsende
tafereelen te aanschouwenteweeggebracht door den lucht-
hartigen echtgenoot van Haseman's oudste dochter Emeli.
Was de keuze van het stuk te roemen, ook de opvoering
daarvan was verdienstelijk. De heeren van Ollefen, Moor en
Peltman en de dames Alb'.egt en Ellenberger hebben naar
trewoont.e door bun voortreffelijk spel tot, het succes van dit
stuk niet weinig bijgedragen, en zij werden daarin loffelijk
gesteund door het overige personeelwaaronder mevr. van
PPesterhovenmej. Fuchs en de beer Bigot meer bijzonder
moeten vermeld worden.
Donderdag 1.1. trad in onze afdeeling van den Neder-
landschen Protestantenbond de heer K. A. Go/dag. ev.-luth.
predikant te Beverwijkals spreker op. Hij handelde over
Poli aire. Eerst wierp hij een blik op de toestand onder
Louis XIP en zijn opvolger. Vervolgens stond hij bij eenige
hoofdfeiten uit Poltaires levensgeschiedenis stil, om ten slotte
en vooral zijne hoorders 1e bepalen bij de godsdienstige,
de geloofs-overtuiging des mans. Spr. verdedigde bem tegen
de beschuldiging van atheisme. Poltaire gelooide. Hij ge
loofde in God en bij streefde naar vrijheid en verdraagzaam
heid. „God, vrijheid, verdraagzaamheid aldus zegende hij
Franklins kleinzoonaldus ook was zijn levensleus. Met
aandacht volgde men deze sehoone verhandeling.
De 2e. Kamer der Staten-Generaal heeft den 15 een wets
ontwerp aangenomen tot naturalisatie van S personen, waar
onder de heer F. M. Aghina alhier.
Als de kinderen ter volksvoorlezing hunne medewerking
verleenen, dan is de zaal altijd, wat, men noemteivol.
Dinsdagavond waren het leerlingen der tusschensetiool en
ook van de normaalschool die onder ieiding van den heer
Zeilmaker eenige liederen ten gehoore brachten. „Een Hol
lanlsch kind, dat is bekend, dat vindt in zee zijn element"
Zoo dichtte Heye in zijn Matrozenlied en naar de compo
sitie van Piotta klonken deze woorden in Diligentia. De
voorzitter, de heer Cohen Stuartbracht deze woorden in
verband met de bedendaagsebe Noordpooltochten en sprak
daarbij een belangrijk woord naar aanleiding van het over
lijden van den verdienstelijken zeeofficier Koolemans Beynen.
Een der onderwijzers, de heer F. C. Bakker, droeg ter
afwisseling eene zedekundige novelle „St, Nicolaasa'-ond'
voor, waarin hij o.a. schetste hoe edeideukeude harten vaak
aan bekrompenliet'delooze oordeelvellingen bloot staan.
Met een woord van dank aan onderwijzers en leerlingen
voor den genoegehjken avond aan het opgekomen publiek
verschaf'., sloot de voorzitter de vergadering, waaraan hij
een opwekkend woord liet voorafgaan betreffende tentoon
stellingen van handwerksvlijt en van bloemen, in i880 al
hier te houden, en waartoe mede het initiatief door het de
partement Alkmaar der Maatschap; ij tot ,,Nut van 't Al
gemeen" was genomen. En hierna ouderdom en jeugd ver-
eenigd iu hel altijd roerend lied „Behoud van het lieve Pa-
derland", alvorens men uiteenging.
Woensdag-avond, 17 December, beeft de heer Smit
Kleine, van 's Gravenhagein het plaatselijke departement
der Maatschappij tut Nut wn 't Algemeen gesproken en den
lutherscke
doopsgezinde
israëiitische
remonstrantsche
afgescheidene u
st ads-geneeskundige.
Op 19 dezer werd de eerste vergadering der commissie
gehoudenwaarvan leden zijn de heeren
J. C. Ponk, President
Cohen StuartSecretaris.
C. WBruinvisPenningmeester.
Mr. J. P. Kraakman.
J. v. d. Kaag, voor het burgerlijk armbestuur.
H. PP. Holtsmuller, voor de hervormde diaconie.
T. L. Koorn
I. Roltz
H. J. Bruinvis,
A. Prins Az.,
S. de Lange PAz-,
A. Goede Dz„
A. R. Mulder,
Dr. J C. M. Simon Thomas, id.
A. A. Gouwe als stads-beelkundige.
Dr. 11. Dorbeck, id.
Uit de mededeelingen van den Secretaris bleek, dat de
gedane toezeggingen thans beloopen het cijfer van 1239,
Dat. om de eigenaardige druktedie de beide laatste markt
dagen opleverden, de aanbieding der insckrijvingslijsten nog
slechts bij enkele personen heeft, plaats gehad, en daarmede
in de volgende week in wijder kring zal worden aangevan
gen. Er werd besloten dat zij die verlangen mochten niet
op die lijsten te teekenen, hunne gitten bij een der leden
der commissie zullen inzenden.
Wijders om voorloopig de voleende maatregelen te nemen:
1. Hat uit de te ontvangen gelden eerst zal worden betaald
de reeds gedane extra turfbedeeling
2. dat alle inschrijvers of gevers worden verzocht om voor
aanstaanden Dinsdag 4 uuraan een der leden van de
commissie opgaaf in te zendenvan hen die met tot de
gewone bedeelden behoorenen voor wie ondersteuning
wordt wenschelijk geacht
Men geve daartoe op bij gefeekend biljet
«.Voornaam, naam en woonplaats van de behoeftigen;
b. getal kinderen
c. bijzondere redenen waarvoor de ondersteuning wordt
gewenscht,
3. dat op Dinsdag 23, des avonds te 6 ureneene vergade
ring der commissie zal worden gehouden om, naar aan
leiding van de ingekomen opgaven en die door de leden
der commissie te verstrekkenomtrent de gewone be
deeldendie om bijzondere redenen eenige extra onder
steuning noodig hebbende gevorderde besluiten te
nemen
4. om inmiddels aan eenige gezinnenreeds door de stads
genees- en heelkundigen opgegeven, zoo noodig voorloopige
hulp te verleenen
5. om desgevorderdvoor het einde van dit jaar op nieuw
eene turfbedeeling te geven;
6. om bons te doen drukken van den navolgenden inhoud
LIEFDADIGHEIDS COMMISSIE.
Goed voor vijfentwintig centenin te wisselen bij den
Penningmeester der Commissie, C. W. Bruinvis, vóór
31 Januari 1880. De President
7. om wanneer de inschrijvingslijsten zijn rondgegaan en dus
over bet vermoedelijk te ontvangen bedrag met meerder
zekerheid kan worden geoordeeld, nader te besluiten om
trent de verder te nemen maatregelen.
De commissie vertrouwt dat het haar door hare samen
stelling mogelijk zal zijn met eenige juistheid over de be
hoeften van hen, die hulp noodig hebben, te oordeelen en
zij hoopt dat dientengevolge ook zijdie door loterijen of
op andere wijze den nooddruftigen de behulpzame band wil
len bieden hunne bijdragen Ier beschikking van de com
missie zullen willen stellen. Geschiedt dat en wordt, gelyk
verwacht mag wordenop de lijsten voor eene milde gift
ingeschrevendan zal, naar de commissie vermeent, en nut
tig èn voldoende in de behoefte kunnen worden voorzien.
Aan de geversdie aan de commissie door bovengenoemde
opgave die gezinnen aanwijzen, die werkelijk hulp behoeven,
wo'rdt de verzekering gegeven dat, omtrent, hunne aanwijzin
gen geheimhouding za worden in acht genomen.
Op de uit te geven bons worden geen namen van leveran
ciers gesteld en geen artikelen, waarvoor ze gebruikt moeten
worden, aangewezen. De commissie, die ze niet zal uilge
ven dan na behoorlijk onderzoek en slechts aan de haar
aanbevolen personen, meende dat het aan dezen kan worden
overgelaten bij welke leveranciers en waarvoor ze die wil
len besteden.
KANTONGERECHT.
19 December.
P. A., te Heer Hugo Waard, schade toebrengen aan eens
anders roerende goederen, vrijgesproken. K., 4,e Ha-.
