No. 73.
Twee en tachtigste Jaargang.
1880.
ZON D A
10 OCTOBE It.
FEUILLETON.
io) Sneeuwvlokken.
Prijs der gewone Advertentiën
Dit nummer bestaat uil twee bladen.
EERSTE BLAD.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar 0,80 franco door
het geheele Rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
tlOURANT.
Yan 15 regels 0,75; iedere regel meer/0,15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
i.
Zooals men weetbestaat er in ons land een wet
van niet meer dan vier artikelen (het vijfde artikel
dat een overgangsbepaling bevatheeft uitgediend)
die den weidschen titel voert van „Wethoudende maat
regelen tot het tegengaan van overmatigen arbeid en
verwaarloozing van kinderen." Het moet den vreemde
ling een goed denkbeeld geven van onzen wetstijl, van
onze bekwaamheid om in weinige, goed gekozen woor
den een zoo belangrijk onderwerp te regelen wanneer
hij dien titel leest en met den omvang der wet verge
lijkt. Ongelukkig beantwoordt de inhoud weinig aan
het Opschrift. Van het oorspronkelijk ontwerp, zooals
men weet door den beer van Houten ingediend, is zoo
weinig overgeblevendat de titel der wet inderdaad
belachelijk is geworden. Het onvolledige en gebrekkige
dezer wet (van 19 September 1874) wordt dan ook al
gemeen erkend en de Regeering heeft in de Troonrede
bij de opening der tegenwoordige zitting van de Staten-
Generaal een wetsvoordracht tot verbetering en aanvul
ling „tot verdere beperking van den arbeid van kin
deren" aangekondigd. De „maatregelen" tot het tegengaan
van overmatigen arbeid en verwaarloozing
van kinderen die de bestaande wet inhoudtbestaan
uitsluitend in het verbod om kinderen beneden de twaalf
jaren in dienst te nemen ol te hebben tenzij zij ge
bezigd worden tot huiselijke en persoonlijke diensten of
tot veldarbeid. Verder is de algemeene wetgever niet
gegaan maar wel heeft hij later aan de gemeenteraden
de bevoegdheid gegeven om tot hetzelfde doel mede te
werken door in de nieuwe wet tot regeling van het
lager onderwijs onder de bepalingen tot bevordering
van het schoolbezoek er eene op te nemen van dezen
inhoud: „De gemeenteraad kan, voor zooveel dit niet
bij de wet is geschied, verbodsbepalingen omtrent het ar
beiden van kinderen beneden de twaalf jaren vaststellen."
Dat herhaaldelijk en van verschillende zijden op betere
regeling van dit onderwerp is aangedrongen en maat
regelen daartoe in overweging zijn gegeven zal nie
mand bevreemden. In 1878 heeft de Vereeniging tot
bevordering van Eabrieks- en Handwerksnijverheid in
Nederland een uitnoodiging gezonden aan drie andere
vereenigingen namelijk de Maatschappij tot Nut van
't Algemeen, de Maatschappij ter bevordering van Nij
verheid en het Algemeen Nederlandsch "Werklieden
verbond om elk twee personen af te vaardigen ten
einde met een tweetal leden door haar zelve aan te
wijzen een commissie te vormen ter beantwoording van
de vraag „in hoeverre de invoering eener wet op den
arbeid in Nederland wenschelijk is." Die commissie is
tot stand gekomen en heeft onlangs haar verslag uit-
Naar het Hoogduitsch van R. Elcho.
Bij het binnentreden begroette de vorst zijnen be
zoeker met een vriendelijk lachje en noodigde hem door
eene beweging met de hand uitnaast hem voor het
vuur plaats te nemen. Terwijl Reinhold op zorgeloozen
en schertsenden toon de reden van zijn bezoek vertelde,
streek de vorst voortdurend met de hand over zijn hoog
voorhoofd en door de weinige haren die hem waren
overgebleven. Hij bewoog zich onrustig en in schijn
bare verlegenheid in zijn armstoel heen en weder.
„Duivelszeide hij eindelijk na eenig stilzwijgen
„indien mij ooit in mijn leven iets ongenaams is over
komenmijn waarde Warburg, dan is het zeker op
dit oogenblik. Onder ons gezegd ik bevind mij sedert
oenigen tijd zelf in eene groote geldverlegenheid. Ik
heb aan de beurs gespeculeerdgroote verliezen ge-
loden en belangrijke sommen moeten besteden om te
zorgen dat ik niet geheel en al te gronde ging. Gij
begrijpt mij. Enfin, van nacht sterk gespeeld
Baron Mandevil hield bank heeft ons allen deer
lijk geplunderd. Gij kunt in geen ongunstiger positie
zijnmijn waardedan ik op dit oogenblik. 't Spijt
He ontzaggelijk als ik iemand wist gij begrijpt
Hi)waarde graafhoe gaarne ik u helpen zou
1 Is eene fatale geschiedenis
De twee edellieden schudden elkander de handen
fluisterden nog een paar overstaanbare woordendie
gebracht. Zij heeft de haar opgedragen taak echter
niet geheel vervuld. Tot het doen van voorstellen om
trent een wet op den arbeid, waarbij de verplich
tingen tusschen arbeiders en patroons, de fabrieksarbeid,
het werken op zon- en feestdagen de uitkeering van
het loon de gevallen waarin arbeider of patroon zijn
verbintenis mag verbreken, de beslissing van geschillen,
de rechten en plichten der leerlingen en alle dergelijke
zaken worden geregeld achtte zij sich nog niet ten
volle bij machte; zij wenschte zich vooreerst te bepalen
tot die punten, waaromtrent zij zich een eigen overtui
ging heeft weten te verschaffen. Niet omtrent een wet
op den arbeid, maar omtrent een wet op den k i n-
d e r a r b e i d heeft zij daarom hare denkbeelden mede
gedeeld. Zij neemt de bestaande wet van 19 September
1874 tot uitgangspunten gaat na welke verbetering
en uitbreiding zij behoeft.
De commissie bepaalt zich in de eerste plaats tot
de kinderen beneden de twaalf jarendie thans nog
tot huiselijke en persoonlijke diens en of tot veldarbeid
mogen gebezigd worden. Tegen de onbeperkte vrij
heid om kinderen van dien leeftijd tot veldarbeid te
gebruiken komt zij op. Zij wijst er op hoe in som
mige streken van ons land die veldarbeid reeds in het
laatst van Maart begint en met allerlei afwisseling tot
in October voortduurt. Dit acht zij te recht overma
tigen arbeid en verwaarloozing. Bij zulk een arbeid kan
er van eene behoorlijke opvoeding en een voldoend
onderwijs geen sprake zijn. Kinderendie elk jaar
maanden lang op het veld werken gevoelen zich in de
wintermaanden niet te huis op de schoolbankenzij
worden voor het schoolwerk ongeschikt, en hebben alles
vergeten wat zij in den vorigen winter hebben geleerd.
Tot beteugeling van dit kwaadstelt de commissie
drieërlei bepalingen voor. Vooreerst en hiertegen
zal wel iemand bezwaar hebben moet de veldarbeid
verboden worden aan kinderen die lichamelijk te wei
nig ontwikkeld of te ongezond zijn om dien arbeid
zonder schade te verrichten. In de tweede plaats
en hiertegen zal ook wel geen bedenking worden in
gebracht moet de veldarbeid verboden worden aan
kinderen beneden de acht jaren Maar hoe moet nu
de zaak geregeld worden voor kinderen tusschen de
acht en twaalf jaren wier gezondheid en lichamelijke
ontwikkeling geen bezwaar opleveren Moet ook hun
alle veldarbeid onvoorwaardelijk worden verboden De
commissie acht het niet noodzakelijk zoo ver te gaan.
Zij erkentdat er enkele streken in ons land bestaan
waar het landbouwbedrijf op sommige tijden des jaars
alle handenook de kinderhanden eischten dat de
vrijheid om gedurende een bepaalden tijd daartoe de
kinderen toe te laten niet onvereenigbaar is met een
voldoende zorg voor hun geestelijke ontwikkeling. Zij
wil daarom aan Gedeputeerde Staten in de verschil
lende provinciën de bevoegdheid geven omgedurende
een bepaalden tijd voor sommige gemeenten na voor
lichting van den gemeenteraad en het schooltoezicht
hier oprecht gemeend leedwezen daar teleurstelling
moesten aanduiden en scheidden van elkander met den
beleefden glimlach die mannen van de wereld onder
alle omstandigheden tot hunne beschikking hebben.
Toen de graaf het paleis verlaten had haalde hij diep
adem en scheen alles behalve gunstig gestemd jegens
den vorstdien hij zoo even verlaten had. Hij kon
niet geloovendat deze rijkaard, die een jaarlijksch
inkomen van minstens honderd duizend thaler bezat
niet in staat zou zijn hem vijftien duizend thaler voor
te schieten. Had hij evenwel kunnen vermoeden, dat
de bezitter van zooveel rijkdommen in den afgeloopen
nacht geen oog geloken had en te vergeefs zich de
hersens had gepijnigd met de vraag, van waar hij eene
veel kleinere som zou krijgen tot betaling zijner speel
schulden hij zou niet zoo verstoord zijn geweest. Hier
werd het wel wat paradox klinkend gezegde bewaar
heid „Het is verbazend hoe weinig geld somwijlen de
rijkste lieden bezitten."
Reinhold reed dieper de stad in. In oude gebouwen
beklom hij smerige trappenklopte aan menige deur,
maar tot zijne groote verwondering en teleurstelling
vond hij daar, waar men hem anders met onderworpen
heid en overdreven voorkomenheid te gemoet kwam
niets dan knorrige gezichten klachten over slechte
tijden of werd zelfs hier en daar kort- en lompweg
afgescheept.
Droeve gedachten vlogen hem door het hoofd. De
steileglibberige paden die hij nog betrad en die tot
zooveel teleurstelling, bitterheid en vernedering leid
den, deed hij sedert jaar en dag ook zijne zuster bewan
delen. Op eens kwam hem deze waarheid met verplet
terende zekerheid voor den geest. Zij had het geduldig
vergunning te verleenen tot veldarbeid van gezonde en
lichamelijk behoorlijk ontwikkelde kinderen tusschen de
acht en twaalf jaren echter onder ééne voorwaarde.
Welke is die voorwaarde? Dat de kinderen ge
durende den tijd dat de veldarbeid voor hen verboden
is, geregeld onderwijs ontvangen. Ter tegemoetkoming
aan de eischen van het landbouwbedrijf dat op som
mige tijden de hulp van alle handen vorderten tevens
ter wille van het behoeftig gezin dat deze gelegenheid
om iets extra's te verdienen noode kan missen, zouden
dan Gedeputeerde Staten tijdelijk vrijstelling kunnen
verleenen van het verbod om kinderen tusschen de acht
en twaalf jaren tot veldarbeid te gebruiken, mits blijke
dat die kinderen uiet worden verwaarloosd maar ge
durende den overigen tijd des jaars behoorlijk worden
onderwezen. Overmatige arbeid en verwaarloozing van
kinderen moeten worden tegengegaan. Daartoe is het
noodig te verbieden dat zij vóór hun twaalfde jaar
aan den maatschappelijken arbeid doel nemen. Vordert
echter die maatschappelijke arbeid gedurende enkele
weken ook hunne hulp en wil de vader van die ge
legenheid gebruik maken om ook zijn kind iets te laten
verdienen, het kan zonder bezwaar worden toegestaan;
maar maakt het kind gedurende den tijd dat de arbeid
verboden is geen gebruik van de gelegenheid om on
derwijs te ontvangen terwijl uit bet verzoek om tot
den veldarbeid te worden toegelaten blijkt, dat zijn hulp
in het gezin gemist kan worden dan wordt het duide
lijk dat de opvoeding van het kind wordt verwaarloosd,
en die verwaarloozing moet worden tegengegaan. Of
wat is het anders dan verwaarloozingwanneer een
vader zijn kind t'huis houdt of langs de straat laat
slenteren gedurende den tijd dat het niet werken mag
en dus ook niets kan verdienen, maar het naar het veld
zendtzoodra zijn dienst daar mag worden aangenomen.
Deze regeling is inderdaad eenvoudig en praktisch
men zal moeielijk kunnen beweren dat hier overdrij
ving beerscht en de eisch niet zeer gematigd is. De
commissie heeft door dit voorstel getoond dat wij waar
lijk hier niet te doen hebben met blinde ijveraars en
zuivere theoristen, maar met mannen die in hun streven
om verwaarloozing tegen te gaan tevens open oogen
hebben voor de eischen van het maatschappelijk leven.
Tot dus verre het staatstoezicht op den arbeid vau
kinderen beneden de twaalf jaren de commissie meent
echter te rechtdat alle toezicht op den arbeid met
dien nog zeer jeugdigen leeftijd niet moet eindigen
maar dat de Staat in dit opzicht voor den minderjarige
behoort te waken tot aan zijn zestiende jaar. De
tweede verbetering of aanvulling van de bestaande wet
die de commissie verlangt betreft wettelijke voorschriften
omtrent den industriëelen aibeid van kinderen tusschen
de twaalf en zestien jaren. Gedurende dat tweede tijd
perk behoort haars inziens het kind tot den gemeen-
schappelijken arbeid te worden toegelaten maar on
der waarborg tegen misbruik van zijne krachten en be
nadeeling zijner gezondheid en behoorlijke ontwikkeling.
en zonder morren gedaan om zijnentwilen welken
dank oogstte zij daarvoor Hij had haar eenzaam op
het slot achtergelaten en hier zijn vermogen en ook
het hare verkwist. Vreeselijke gedachte Er moest
echter voor het oogenblik raad geschaft worden, daarna
nam hij zich voor zijn toestand ernstig te overzien en
zooveel en zoo spoedig mogelijk op alles orde te stellen.
Het was reeds middag, toen Reinhold met een gevoel
van diepe neerslachtigheid in zijn rijtuig sprong en
den koetsier met klanklooze stem toeriep „Naar huis!"
Het vurige paard schudde zoo trots en wakker zijne
golvende manen alsof 't het bevel zijns meesters had
verstaan, en zette het in zulk een sterken draf, dat de
vonken uit de steenen vlogen. Reinhold lag geheel
verslagen in de zachte atlaskussens ineen gedoken en
terwijl het rijtuig zijn huis al nader en nader kwam, vroeg
hij zich zeiven af: „"Wat nu te beginnen Hij had een
gevoel als spookte er een zwaar voorwerp in zijne her
sens om dat voortdurend bromde „Wat te doen
wat te doen
En er overviel hom een gevoel van schaamte, toen hij
opmerktehoe de voorbijgangers de elegante equipage
naoogden. Hoe durfde hij die niet eens zijne schul
den kon betalen zich het genot van zulk eene weelde
veroorloven De zon bescheen de stad doch in zijne
oogen was de wereld in het duister gehulden eerst
toen hij in zijne halfdonkere bibliotheek was aangeko
men kwam hij tot kalmte.
Na langdurig en rijp beraad kwam hij hier tot het
besluit het slot Warburg met alle grondeigendommen te
verkoopen. De gedachte van den grond zijner vaderen
te moeten scheiden was hem onverdragelijk maar er
bleef hem geen anderen uitweg over. Vernederingen
