No. 142.
Vier en tachtigste Jaargang.
1882.
WOENSDAG
29 NOVEMBER.
FEUILLETON.
DE Z1ELVERKOOPERS.
Prijs der gewone Advertentiën:
©fftciëcl (Bcbccltc.
ButlcuUnb
Moord van advokaat Bernays
floor gebroeders Pclleer.
X.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele Rijk f 1,
De 3 nummers 0.06.
Van 15 regels f 0,75; iedere regel meer f 0,15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERHs. COS-
TER ZOON
NATIONALE MILITIE.
De verlofgangers ERNST ARNOLD VAN'T HOFF
en WILHELMUS KOOL worden verzochtzich ten
spoedigste ter gemeente-secretarie aan te melden.
Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn
verzonden gedurende de 2e. helft der maand October 1882.
Huizeboschwed. Brouwer, E J. Postel, Martens, Amster
dam; W. Rob, Schagen; A. Boes, Schermer; wed. Boor
meester, ZaandamT. Schoen Zijpe.
Uit BurgerbrugJ. Zeeman Pz Zijpe.
NoordscharwoudeE. Volber, Alkmaar.
a Rustenburg K. Bobbeldijk F
Aan de acte van beschuldiging worden de volgende
bizonderheden ontleend.
Den 26 December 1872 huwde Julie Pecher, eene
zenuwachtige opgewondene tot ziekelijkheid toe ge
voelige vrouw, met den advokaat Guillaume Bernays,
een eenigzins ruw en onbeschaafd koud man geheel
opgaande in zijne zaken en vervuld van eerzucht. Al
zeer spoedig was de goede verstandhouding tusschen
die echtelieden geweken als oorzaak geeft Mevrouw
op, het heftig karakter van haren mau en eene liefdes
geschiedenis van hem met eene dienstbode en Bernays,
hare verklaringdat zij slechts als broeder en zuster
konden samen leven. Zij bezaten slechts één kind. In
het laatst van 1873 geraakten Léon en James Peltzer,
broeders, in staat van faillissementzij werden zelfs ver
volgd wegens bankbreuk en namen hunne toevlucht
tot hunnen vriend Bernays als raadsman. Armand
Peltzer, op dat oogenblik te Buenos-Ayres gevestigd
alwaar bij goede zaken gemaakt had de vervolging
zijner broeders hoorende komt dadelijk over, om de
zaken zoo goed mogelijk te schikken. Daardoor ontstond
vriendschap tusschen hem en Bernays alsmede met zijne
vrouw. Als vriend vervulde hij zelfs meermalen de rol van
vredestichter en Bernays was zoo overtuigd van de op
rechtheid zijner vriendschap, dat hij geen geloof sloeg aan
de naamlooze waarschuwingen die hij meermalen ont
ving waarin gewezen werd op den" vertrouwelijken
voet, waarop hij met zijne vrouw stond. In Septem
ber 1881 achtte de gouvernante van zijn dochtertje
hoorende dat tengevolge van nieuwe twisten Bernays
met een geding tot echtscheiding bedreigd werd zich
verplicht, hem omtrent die ongeoorloofde verstandhou
ding in te lichten. Bernays heeft daarop een onder
houd met Armand die hem van zijne onschuld weet te
overtuigen en zelfs des middags door hem weder aan tafel
wordt genoodigd. Mevrouw Bernays vraagt daarop de
onmiddelijke verwijdering der gouvernante, die vóór
haa- vertrek aan Bernays overtuigend de juistheid barer
beweering weet te bewijzen. Bernays schrijft Armand
een brief, ontzegt hem voor goed zijn huis en verlangt
geen antwoord. Kort daarop verneemt hij van zijne
vrouw, dat zij echtscheiding zal aanvragen waarin hij
om zijn kind en om zijn stand in de maatschappij niet
wilde treden. De voorzitter van het hof te Antwerpen
bewerkt onder behoorlijk omschreven voorwaarden eene
verzoening, nadat Bernays de onwaarheid zijner be
schuldiging had ingetrokken. Op grond dier verklaring
vraagt zijne vrouw, dat Armand weder als vriend zal
worden toegelaten hij weigert en ontvangt daarop van
Armand een brief (natuurlijk vol verwijten) dien hij
ongeopend terug zendt. Armand's broeders James en
Robert vragen hem voldoening voor die beleedigende
handeling, omdat Armand zelf door eene uitdaging
mevrouw Bernays' schuld in de oogen van het algemeen
zou bevestigen. Na lange onderhandelingen komt van
die uitdaging niets; alleen een onbeteekenend stuk wordt
opgemaakt. Volgens den procureur-generaal stond van dat
oogenblik af vastdat Bernays uit den weg geruimd moest
worden. Léon Peltzer, toen te Nieuw-York alwaar hij
sedert 1881 in zeer armoedige omstandigheden ver
keerde laat het aldaar voorkomen dat hij naar Canada
moet gaan tot regeling eener zaak voor een vriend
doch gaat werkelijk naar Europa en we! over Liverpool
en Londen naar Parijs. Dit is te bewijzen uit enkele onder
valsehen naam en in overeengekomen woorden verzon
den telegrammen. Vervolgens wordt in bizonderheden na
gegaan hoe alles te Parijs voor den moord voorbereid
werd feiten die trouwens reeds bekend zijn (het ver
blijven onder valsehen naam in verschillende logemen
ten het koopen van een pruik enz) en hoe de door
de beschuldigden gegeven voorstelling geheel onjuist
en met de verkregen inlichtingen in strijd is. Alleen zij
daaruit nog opgemerkt, dat de verschillende verklaringen
en stukken die in het bezit van deu procureur-gene
raal waren Armand hebben moeten laten bekennen
de aanvankelijk door hem ontkende punten, namelijk;
dat hij wistdat Léon in Europa was en dat hij van hem
de noodlottige tijding van het vreeselijk aan Bernays over
komen ongeval vernomen had op den 8 Januari.
Den 27 Nov. komt Léon te Brussel met de rech
terband in een doek, om niet op bet vreeradelingenboek
te moeten teekenen. Den kueeht van bet hotel werd
een kaartje gegeven waarop stond: Henry Vaughan
van Glasgow, komende van Londen. Glasgow werd
opgegeven om te doen gelooven aan de waarheid der
bewering, dat hij werkzaam was aan de oprichting
eener stoomvaartlijn. Daarna worden da reeds bekendo
bizonderheden van het huren van een huis te Brussel
enz. medegedeeld. Alleen blijkt nog, dat de door Léon
te Parijs gekochte pistolen door Armand in zijne wo
ning beproefd hetgoen door de dienstbode gehoord
is, te veel leven maakten bij het afschieten en daarom
17)
Van alle torens van Bristol lieten op den 11 Sep
tember 1645 de klokken hun feestelijk gelui hooren
want Cromwell trok aan de spits van zijn overwinnend
leger de stad binnen ingehaald door de jubelende
burgerij. Prins Rupert die zijn koninklijken oom had
beloofd do stad ten minste vier maanden te zullen
behouden was door het verlies dier eenen gewichtigea
schans zoo ontmoedigd dat hij tegen vrijen aftocht had
gekapituleerd.
Het laatste belangrijke bolwerk van het koningschap
was gevallen de burgeroorlog daarmede zoo goed als
beslist. Maar Cromwell rustte nietreeds na enkele
dagen trok bij met het grootste deel zijns legers verder,
om iederen tegenstand te onderdrukken. Allerwege
openden zich bij zijne nadering de poorten der steden,
en der burchten van de cavaliers die tot nog toe den
Koning hadden aangehangen. De verootmoedigde ca
valiers betaalden tandenknarsend de opgelegde zware
schattingen om hun have en goed voor in beslagne
ming hunnen persoon voor den kerker te behoeden.
De ster van Karei den Eerste was ondergegaan en op
de puinhoopen zijner macht verhief zich de jonge
puriteinscbe republiek onder het protectoraat van
Cromwell.
De groote independent had Bristol echter niet ver
laten zonder aan de slad een nieuwen commandant
te hebben gegeven. In de groote raadsvergadering
waartoe bij de vertegenwoordigers der burgerij op het
raadhuis bij elkander geroepen en hun op zijne ruwe
manier de les gelezen hadwees hij ten slotte op
Hartwood die met bleek gelaat, den arm in een ver
band dragende nevens hem stond.
„Z:et hier den commandant van Bristol den overste
Hartwood mijn plaatsvervanger, wien gij voortaan ge
hoorzaamheid schuldig zijt en en die streng en recht
vaardig zijn ambt zal vervullen, krachtens de hem door
mij verleende volmachttot uw welzijn tot heil der
goede stad en ter eere Gods 1"
Daarop legde hjj den verrasten jongen man de hand
op de schouders on vervolgde „Gij zijt nog jong, mijn
zoon maar de genade Gods is zichtbaar met u zij
zal u in staat stellen om voor uw geboortestad een
wijs en rechtvaadig bestuurder te zijn. Gij hebt
door uwe koene daad de stad gewonnen gij zult haar
ook weten te regeeren, en mocht het noodig zijn ook
te verdedigen beter dan die koninklijke prins. De
zegen des Heeren zij met u in uw nieuw ambt."
Toen was het leger der puriteinen afgetrokken en
eene zwakke bezetting achtergebleven. William Hart
wood had de kamers in het stadhuis betrokken die
zijne voorgangers hadden bewoond en de voorkamers
waren voortaan aanhoudend vol van de menigte per
sonen die eene audiëntie verzochten. De rijkste en
aanzienlijkste burgers gaven zich alle moeite om deu
commandant voor zich te winnen door hunne toe
wijding aan de zaak der puriteinen te betuigen.
Overste Hartwood liet zich echter niet misleiden.
Hij legde den koningsgezinden een zware oorlogschat
ting op, degenen echter, die verdacht werden van ziel-
verkooperij, werden in de gevangenis geworpen allen
overigen burgers werd de volle vrijheid gelaten.
Het was nog vroeg in den morgen en docter Eilps
juist bezig om den jongen commandant een nieuw
verband aan te leggen
„Uitmuntend 1" zeide hij de wond met een kriti-
schen blik beschouwende, „nog een paar dagen en het
verband kunt gij weder missen commandant. Zoo
het is klaar." Hartwood hoorde glimlachend den klei
nen docter aan toen de bediende binnentrad en Ha-
afgekeurd werden waarna Léon te Londen nog een
ander pistool is gaan koopen. De eerst aangekochte
patronen werden ten huize van Armand in het pri
vaat geworpen en daar ten getale van 48 gevonden
bij het door de justitie ingesteld onderzoek. Toen
Bernays eindelijk na eene langdurige briefwisseling
zich bereid verklaard had, te Brussel op 7 Januari te
komeu in de gehuurde woning gaf Léon in zijne
vreugde daarover van die mededeeiing kennis aan
Armand bij een telegram in overeengekomen bewoor
dingen dat de justitie gemakkelijk heeft kunnen ont
cijferen. Den 7 Januari 's morgens half elf schelde
Bernays aan het hem opgegeven huis aan Het ge
neeskundig onderzoek van het lijk in verband met de
uitkomst van een zorgvuldig onderzoek der plaats en van
alle andere omstandigheden heeft tot het vermoeden
geleid dat Léon als knecht verkleedBernays biü-
nen gelaten en geleid heeft naar de kamer. Op het
oogenblik dat Bernays bukte voor het zware gordijn
dat achter de deur hing schoot Léon hem achter in
den hals waardoor hij doodelijk getroffen voorover
viel. Daar heeft het lijk eenigen tijd gelegen en is
toen in den grooten stoel geplaatstwaarin bet den
19 Januari door de justitie gevonden werd. De verkla
ring van Léon dat gedurende het onderhoud Ber
nays hem herkende en in de daarop gevolgde heftige
woordenwisseling verweetdat hij een oplichter was
en valsche handteekeningen gezet had dat hij na
eene worsteling, ontstaan door de bedreiging van Ber
nays om weg te gaan en hem aan de justitie over te
geven een op tafel liggend pistool genomen en op
hem afgeschoten had en dat hij zijne zinnen verloren
hebbendezoodra hij bemerkt had dat het geloste
schot doodelijk geweest was in haast het huis ont
vlucht waswordt weerlegd o. a. door het feit
dat Bernays te half elf in het huis komt en Léon
reeds 9 minuten vóór twaalven Brussel verlaat meteen
trein, aan de andere zijde der stad gelegen. Het door
Léon verhaalde kan in zulk een kort tijdsverloop niet
gebeurd zijn. Aan dr. Lavisé die weigerde Léon te
verbergen op verzoek van Armandtoen het gerucht
hem reeds als deu moordenaar doodverfde wordt hulde
gebracht voor bet volbrengen van zijnen burgerplicht
terwijl aan het slot melding gemaakt wordt van de
door de moeder der beschuldigden gesproken woorden
(later door haar herroepen) tegen dr. Lavisé toen hij
haar mededeelde do tegen hare kinderen gerezen ernstige
bezwaren dus zijn zij schuldig 1 en in wanhoop zich de
haren uitrukkende en in de kamer heen en weer loo-
pende met in tranen stikkende stemtwee zoons moor
denaars 1 Hjj zal Léon's zwakheid hebben misbruikt 1
en dat alles voor die vrouw
Vreemd is het dat niet opgehelderd schijnt te kun
nen worden waarom Léon de aandacht der justitie
op den beganen moord vestigde en waarom hij niet
naar America gegaan is. Zon Armand de vóór den
moord gedane beloften misschien niet nagekomen ziju?
milton aanmeldde, die verzocht om te worden toegelaten.
„Hahawij verwachtten hetzeide docter Eilps
genoegelijk lachende. „Dan zal ik mij verwijderen, ik
moet mijne kunsten aan Pitt's dikken schedel beproeven.
Hij mist een lap van zijn borsteligen hersenpanwat
echter bij een constitutie als van den wakkeren ser
geant Pitt niets te beteekenen heeft. Ik heb de eer u
te groeten, commandant."
Docter Filps liep vlug de kamer uit en terstond
daarop trad de koopman binnen Zijn gelaat had eene
uitdrukking van verlegenheid angstig en vorscheud
richtte hij zijne oogen op de ernstige gelaatstrekken
van den commandant. Hij boog en bleef dicht bij de
deur in afwachtende houding staan.
„Kom nader, als ik u verzoeken maggij vvildet mij
spreken?" zeide Hartwood kalm. „Wat wenscht gij
van mij
De koopman aarzelde een oogenblik besluiteloos
hoe te beginnen eindelijk zeide hij
„Ik wilde u verzoeken, mijnheer Hartwood, om te
vergeten hetgeen tusschen ons is voorgevallen. Gij zult
het een bezorgden vader niet euvel duiden wanneer
hij in de uitoefening zijner plichtom zijn kind te be
schermen en haar eer heilig en onbevlekt te houden
te ver is gegaan."
De jonge commandant raadde zeer nauwkeurig wat
de rede van Hamiltons komst was.
„Gij kunt gerust zijn, mijnheer Hamilton antwoordde
hij. „Gij waart in uw recht en de overste Hartwood
neemt geen wraak over beleedigingen die den boek
houder Hartwood zijn aangedaan."
„Die edelmoedigheid heb ik van u verwacht," riep
Hamilton snel„want ik heb u steeds hooggeschat
zooals gij mij zult moeten toegeven. Ook zult gij kunnen
bevestigen, dat ik nooit een vriend der koningsgezinden
was en
„Ik ken uwe inzichten mijnheer Hamilton."
„En wat mijne betrekkingen tot Harris Trevelyan
aangaatging de koopman voort, „heb ik reeds lang