No. 18.
Vijf en tachtigste Jaargang.
1883.
Hugo de Groot.
FEUILLETÖN,
12) Gelijk voor de wet,
ZONDAG
11 FEBRUARI.
Prijs der gewone Advertentiën:
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Ramp te Huiden.
©ffirtëel (Bebeelte.
HERIJK.
van alle Staten en Gewichten.
(Eene spaansehe vertelling.)
ALK1IAABSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele Rijk f 1,
De 3 nummers 0.06.
Van 15 regels /0,75; iedere regel meer/1 0,15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOONJ
Ontvangen bij de Uitgevers dezer Courantde opbrengst
der den 5 Februari door de Alkmaarsche tooneelvereeniging
„Fidelio" gegeven voorstelling f 124,61% de opbrengst der
den 8 albier gehouden liefdadigheidsvoorstelling door eenige
jongelieden 78,54%, van N. N. f 1,Totaal met de vo
rige opgaaf f 231,84%.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
Gezien het k.k. besluit van 29 November 1882 (Staatsblad
n°. 149)en de besluiten van Gedeputeerde Staten van Noord
holland van 10 Januari en 31 Januari 1883 n°. 5 en 16 (Pro-
vineiaatblad n° 9 en 11);
Brengen ter kennis van belanghebbenden
dat de gemeenten AlkmaarAkersloot, Bergen, Heerhugowaard,
BeilooOterleekOudorp, KoedijkkimmenSint Pancras en
Schoorl voor den herijk zijn samengevoegd
dat die herijk, welke kosteloos geschiedt, en zich blijkens
aangehaald koninklijk besluit, bepaalt tot de maten en gewich
ten zal plaats hebben in het lJklokaal in het Victoriepark te
ALKMAAR, voor de te Alkmaar wonende neringdoendenvan
24 Februari tot en met 22 Maart, op alle werkdagen, van
des voormiddgas 9 tot des namiddags 2 uur.
Voor de ingezeten van
23 Mrt. Akersloot van 9 tot 12 uur, Bergen van 12 tot 2 uur,
24 Heerhugowaard 9 12 Beiloo 12*2 n
27 Sint Pancras 9 12 Schoorl 12 2
28 Oterleek 9 12 Oudorp 12 a 2 e
29 Koedijk 9 12 Limmen 12 2
De belanghebbenden worden tevens herinnerd
1°. dat de maten en gewichten behoorlijk schoongemaakt en
droog ten herijk moeten worden aangebodenzullende zij
indien dit niet het geval mocht zijnonherijkt worden
teruggeven
2». dat de met juist bevonden gewichten, vuor zoover zij daar
voor vatbaar zijnop verzoek van de belanghebbenden aan
het kantoor kunnen worden gejusteerd tegen betaling vol
gens een vast tarief ten bate van het Rijkvastgesteld bij
kon. basluit van 16 October 1869 (Staatsblad No. 160);
3». dat ieder verplicht is zijne maten en gewichten te doen
herijken.
Belanghebbenden worden dringend verzocht niet tot de laatste voor
den herijk bepaalde dagen te wachten met de aanbieding hunner
maten en gewichten, ten einde den geregelden loop van den herijk
te bevorderen
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
7 Febr. 1883. De Secretaris,
NUHOUT VAN DER VEEN.
P O L 1 G I E.
Ter terugbekoming is aan het Commissariaat van Policie
het voleende gevondene voorhanden: een boekje, waarin aan-
teekeningen uit den bijbel; een bruin kinderwantje, een grijze
daseen portemonnaie met geld en lombardbriefje, een gekleurd
zijden dasjeeen zinken schoorsteenhoed een oxford boezelaar,
een blauwbont kussensloop, een bloedkoralen armband met slotje,
een ijzeren kolenbakeen kleine ladder, twee polderkruiwagens
ii.
De Groot was één dier weinige stervelingen wier
sterke en vlugge geest in rustelooze werkzaamheid alle
vakken van wetenschap doordringt. Hij was letterkun
dige geschiedschrijver godgeleerde rechtsgeleerde
staatsman en beoefende met lust en ijver de wis- en
natuurkunde. Toen de Hoogleeraar Fruiu in 1868 een
onuitgegeven werk van de Groot aankondigde, riep hij
uit: „En deze commenlarius is geschreven door een jong
man van een en twintig jaren I Hoe dikwerf heb ik
mij dit bij het bestudeeren er van met verbazing herin
nerd. Wat werd er niet vereischt om het samen te
stellenLetten wij het eerst op de belezenheid die er
in doorstraalt. Van alle klassieke schrijvers zonder on
derscheid wijsgeeren en geschiedschrijvers redenaars
en dichters, worden de treffendste en fraaiste plaatsen,
die niet altijd de meest bekende zijn overal waar zij
te pas komenaangehaald. Eveneens de bijbelsche
boeken, de beroemdste kerkvaders, Thomas Aquinas
en eenige andere middeneeuwsche theologen. Verder
de Romeinsche wetten en juristende canonieke
rechtsboekende glossatoren eu de meest beroemde
der latere juristen. Uit de middeneeuwsche en nieuwere
geschiedenissen worden wel bijna geen voorbeelden
aangehaald maar des te meer uit de gewijde en on
gewijde oudheid. Hoe het mogelijk is, dat zelfs de
allervlijtigste student in zijn twee en twintigste jaar
zulk een menigte van boeken zoo gelezen heeft, dat hij
er zulk een gebruik van kan maken, begrjjpen wij niet."
Hij was letterkundige en dichter. Op verschillende
Grieksche en Romeinsche schrijvers gaf hij aanteeke-
ningen in het licht. Hij schreef zuiver, krachtig en
sierlijk Latijn en maakte uitmuntende Latijnsche ver
zen. Niet alleen bracht hij Griekseke treurspelen iu
die taal over, maar hij schreef daarin ook oorspronke
lijke treurspelen. Aan één daarvan, Adamus Exul
ontleende Vondel niet alleen den titel voor zijn Ne-
derlandsch treurspel „Adam in ballingschap" maar bij
maakte er op verschillende plaatsen in zijn heerlijk
gedicht gebruik van. Een ander Latijnsch treurspel
van de Groot Sophompaneas (de verlatijnschte naam van
Saphnath Phaneah zooals Jozef na zijn verheffing in
Egypte werd genoemd) is door Vondel vertaald. Hoe
hoog hij door Vondel geschat werd is ons overigens
alreeds gebleken. „De getrouwe Hollander," aan wien
de Amsterdamsche dichter zijn Hippolytus opdroeg
is niemand anders dan de voortvluchtige Huig de
Grootwien hij later raadpleegde over zijn heldendicht
„Konstantijn." Ook de „Gijsbreght van Aemstel" werd
aan de Groot opgedragen, „lek offer aan uwe Ere. in sijne
ballingschap mijnen Gijsbrecht van Aemstelden god-
vruchtigen en dapperen balling schrijft hem de dichter.
Noch de staatszaken, noch de studiën over volkenrecht
en natuurrecht konden de Groot aan de* beoefening
der letteren onttrekken, en uit zijn brieven blijkt met
hoeveel belangstelling bij anderer werk op dit gebied
volgde. Met grooten lof dankte hij nog vijfjaren vóór
zijn dood in een brief uit Parijs Vondel voor de toe
zending van zijn treurspel „Gebroeders moedigde hem
aan „dikmaal sulke stukken bij de handt te nemen"
en bad hem ten slotte „de afwezende vrienden te wil
len gedenken."
Godgeleerde toonde de Groot zich in menig geschrift
tot verdediging zijner godsdienstige meeningen of van
de houding der Staten in zijn aanteekeningen op het
Nieuwe Testament, en zijn werk „De waarheid van
de Christelijke Godsdienst," eerst in het Latijn, daarna
in zijn moedertaal uitgegeven. Van zijn beoefening der
geschiedenis getuigen zijn werken over de Atheeusche,
Romeinsche en Bataafsche Republiek en over den ouden
staatkundigen toestand van ons land zijn geschiedenis
der Gothen, Vandalen en Longobarden, in zijn geschie
denis van den opstand tegen Spanje en het geschied
kundig gedeelte van zijn eerst in 1864 teruggevonden
verhandeling „Over het recht om buit te behalen." In
latere jaren zag hij niet zonder een gevoel van bitter
heid terug op de werken zijner jeugd waarin hij de
daden zijner landgenootan met zooveel vuur had ver
heerlijkt en hun recht met zooveel scherpzinnigheid
had verdedigd niet zelden ten koste van hunne vij
anden en mededingers hij liet ongedrukt wat hij niet
meer me?nde te kunnen verantwoordenen wijzigde
wat hij in het licht gaf. In de geschriften die de ge
schiedenis en de rechten zijns lands betroffenwas hij
meer de bekwame advokaat dan de onpartijdige ge
schiedschrijver geweest.
In zijn Inleiding tot de Hollandsche rechtsgeleerd
heid heeft de Groot de bepalingen van de verschillende
oude land- en stadrechten de verordeningen der Sta
ten en het tot aanvulling dienende Romeinsche recht
op stelselmatige wijze bijeengebracht en geordend en
daardoor den grondslag gelegd voor de beoefening van
het vaderlandsch rechtmaar zijn Europeesche beroemd
heid heeft hij te danken aan zijn werk „Over bet recht
des oorlogs en des vredes." (Be jure belli ac pacis),
waarin hij voor de betrekkingen tusschen de verschil
lende volken als rechtsbron aanwees het natuurrecht,
dat gegrond is op den aard van den mensehhet
recht dat de rede uit 's menschen natuur heeft afge
leid het recht dat aan alle menschen gemeen is en
dat God zelf hun heeft ingeschapen. Hij kwam op
tegen de ruwheid en de willekeur in het verklaren en
het voeren van den oorlogen toonde aandat in
oorlogs- en vredestijd ook de volken in hun onderling
verkeer en zelfs in hun bloedigen strijd onderworpen
blijven aan de eeuwige beginselen van recht en biliijk-
„Het is reeds eenige maanden geleden ik weet
niet juist meer hoeveel. Op eenen morgen zocht ik
geneeskrachtige kruiden in het bosch voor den bar
bier Alonzo Cocharein het dorp Penadesdien ik
kende en die mij nu en dan voor mijne zieke moeder,
al naar 't viel, een handvol meel, een stukje lamsbout
of een schoteltje boonen en steeds een paar blanca's
gaf. Daar zag ik al zoekend langs den wegDon
Sancho Zerburo op zijn muildier voorbijrijden en achter
hem op eenen rijk getuigden schimmeleen vreem
deling een voornaam edelman. Dat kon ik wel zien
aan de kostbare kleedingdie hij droeg.
Ik ken namelijk Don Sancho Zerburo zeer goed.
Moeders hut lag in de nabijheid zijner Casa. Daar ik
nog niet dikwijls een voornaam edelman gezien bad
beschouwde ik hemuit mijnen schuilhoek, zeer nauw
keurig en toen bij een eind verder even afsteeg om
te drinken uit eene bron, naast den weg, terwijl Don
Sancho zijn paard vasthield sloop ik vooruit, mij achter
de struiken verbergend tot dicht bij de bron, zoodat
ik de voeten van den vreemdeling met mijne handen
had kunnen aanraken.
De edelman besteeg spoedig weer zijn paard en reed
met Don Sancho verder.
Niet lang daarna namen mij de muilezeldrijvers mede
naar Sevilla. Een jongen als ik, meenden zij, kondaar
wel aan den kost komen.
En weldra vond ik ook een dienst bij Don Jayme in
de straat del Caridad zooals ik u reeds zeide.
Ik kwam er op de volgende manier: bij de Giralda
de toren der Domkerk.
ontmoette ik op zekeren dag een zeer eerwaardig oud
heerdie mij een tijdlang met zijne doordringende
ernstige oogen aanzag en toen vroeg „Zijt gij uit de
bergen, mijn jongen
„Dat ben ik, Sennorantwoordde ik.
„Hebt gij lust om hier of daar in dienst te komen
„Gaarne Sennor, Hebt gij iets voor mij
„Ja antwoordde hij kortaf. „Kom maar mede."
Ik volgde hem en wij gingen een groot huis binnen
in de straat del Caridad.
„Ik ben Don Jayme Orihuela," sprak toen de Sennor,
„en deze dame hierbij wees hij op eene oude vervallen
vrouw die schrompelend nader kwam is Donna
Conceptionzij zal u zeggen wat gij te doen hebten
haar zult gij gehoorzamen. Zij zal u een nieuwe kiel,
te eten en te drinken geven en iedere week een real (f)."
Daarop ging Don Jayme naar zijn kamer en liet mij
bij Donna Conception alleen.
Don Jayme moet gij weten heeft v'ronw noch kind,
en Donna Conception de lastige oudedie mij den
geheelen dag voortjoeg en maar weinig te eten gaf, is
zijne huishoudster.
Wat mijn meester eigenlijk doet, kan ik niet met
zekerheid zeggen maar ik geloof dat hij een geleerde is,
want in zijn kamer, waarin ik overigens nooit mocht
komenzat hij dag en nacht over perkamenten gebo
gen waarmede zijne tafel altijd overdekt was zooals
ik hettoen ik ter sluiks eens om het hoekje van de
deur gegluurd hebopmerkte. Sedert den dag, waarop
ik hem bij de Giralda ontmoette en hij mij in dienst
namheb ik hem zelf nog slechts één enkele maal
gezien, zooals u hooren zult. Ik geloof zelfs, dat hij
na dien dag, het huis niet weder verlaten heeft. Ove
rigens moet ik u nog zeggendat mijn meester bij
de Giralda ook nog met eene oude boerenvrouw ge
sproken heeft, die mij toen ik haar scherp opnam
(f) Spaansehe zilver- en kopermunt, respectievelijk ongeveer
0,24% en f 0,12% Ned. Cour.
toescheen meer het voorkomen te hebben van eene jonge
voorname Sennoradie zich aldus verkleed had.
„Caramba mompelde de koning, „wat eene scherpe
opmerkingsgave heeft die knaap
Een oude doove knechtdie de muildieren ver
zorgde had zijne slaapplaats bij de dieren in het ach
terste gedeelte van den tuin terwijl ik in het voorste
deel van het huis sliep en wel in een kamertje, dat, door
middel van een tralievenstertje, in het voorhuis uitzag;
buiten Eelipo, de oude doove knecht en mij, was er geen
enkele bediende in het huis aanwezig.
Sedert vier weken ongeveer het kunnen er ook
wel drie geweest zijnkwam er iederen nacht een
Sennor Cabellero in huis.
Reeds den eersten nacht hoorde en zag ik hem in
huis komen. Dewijl ik namelijk honger had, was ik
uit mijn logies naar de provisiekamer geslopen om te
zien, of Donna Conception misschien de sleutel in het
slot der deur had laten stekenhetgeen zij in hare
vergeetachtigheid nog al eens pleegde te doen ik zou
dan in 't donker misschien een paar uien of een stuk
schaapsbout hebben kunnen kapen.
Tot mijn grooten spijt was de sleutel er niet in, en
boos en bedroefd, was ik van plan met hongerige maag
naar mijn kamertje te gaan om te slapen toen buiten
op straat vlak voor het huis, de schelle toon van een
fluitje mijn oor trof.
Ik stond stil om te luisteren en tot mijne verba
zing hoorde ik duidelijk dat Donna Conception met
haren slependen tred door het voorhuis naar de straat
deur liep.
Door een reet in den wand van mijn kamertje kon
ik het geheele voorhuis overzien.
Tot mijne uiterste verwondering zag ik hoe Donna
Conception de brandende lamp in een hoek plaatste
opdat het licht niet op de straat zou worden gezien
toen het slot der zware voordeur open draaide en een
man zonder twijfel dezelfdedie buiten in het
fluitje geblazen had binnenliet.
