No. 107*.
1883.
Vijf en tachtigste Jaargang.
^"WETESIDEÏ BLA33.
ZONDAG 9 SEPTRMBEli.
iSitmetil&ttb.
alknaarsche comiM
Het stoomschip Ellida, den 22 Aug. van Sandefjord
vertrokken ter opsporing van de Varna, is den 30 te
Bammerfest aangekomen.
De Juristenvereeniging heeft zich in hare verga
dering van 1 September bij meerderheid van stemmen
voor den leerplicht verklaard.
C. den Besten, landbouwer te Noordeloosis
gevankelijk naar Dordrecht overgebracht, beschuldigd
van in den nacht van 2 3 Sept. zijn oom, een bejaard
en ziekelijk mandien hij door het geroep van moord
uit zijn bed lokte zware verwondingen te hebben toe
gebracht.
De heer B. v. Bergeikin 1881 herkozen als
raadslid te Kerkwjjk heeft eerst in de raadszitting van
4 dezer den eed afgelegd. Hij had zulks tot dien tijd
wegens gemoedsbezwaren geweigerd maar bij de hoo-
gere autoriteiten geen steun gevonden.
Aan de harddraverij te West wond, den 3, is
door 16 paarden deel genomen. De prijs is gewonnen
door Aafke van den heer J. Dam te Sehermeer de
eerste premie door de Nobelvan den beer T. Schil
der te Spierdijk de tweede premie door Victoria, van
den heer J. Scbagen te Beemster.
Bij de harddraverij te Bolsward den 4 met 8
paarden is de prijs van f 250 gewonnen door de Vlie
ger van den heer T. Velstra te Marsumde premie
van f 50 door Radbout, van den heer H. Ontïdes te
Nijland.
De luchtreiziger Lhoste die onlangs door de be
manning van het stoomschip Mercurius op de Noord
zee werd gered, is den 5, 's namiddags 4.42, te Amsterdam
met zijn luchtballon „le Rapide" opgestegen en te half
7 nedergekomen op het buitengoed Rozendaal bij Haas
trecht.
De am8terdamsche commissie heeft den 5 weder
19000 naar Batavia g< zonden voor de slachtoffers der
vulcanische uitbarsting en zeebeving. De tweede op
gaaf vermeldt 3 giften van f 20007 van f 1000 1
van f 607,50 6 van f 500, 5 van f 300 1 van
f 302,50, 5 van f 250, 3 van 200, 1 van f 150, 17
van f 100 enz.
De gemeenteraad van Amersfoort heeft den 5 met
8 tegen 7 stemmen besloten, bet contract met de con
cessionarissen der gasfabriek dat 17 Augustus 1884
eindigt16 jaren te verlengen op deze voorwaarden
prijs voor particulieren 10 c. per kub. el bij stijging
?an het particulier verbruik tot 250,000 kub. ellen
's jaars verminderd tot 9 c.; prijs voor de gemeentego-
bouwen 8 c. pr-kub. el eu prijs der straatverlichting
'li cent per lantaarn en per uur.
In den nacht van 56 September is uit een lesse
naar in het bureau van den sectie-ingenieur der staats
spoorwegen te Meppel door inbraak f 310 ontvreemd.
Te Arnhem is den 6 een paard op hol geraakt
dat midden in de stad een wagen met kinderen om
verwierp die er gelukkig afkwamen en een eind ver
der struikelde en terecht kwam op eene 72jarige vrouw,
die zoo gewond werd, dat zij eenige uren later overleed.
Den 6 is het eerste koloniaal geneeskundig con
gres in de gehoorzaal van Felix Meritis te Arasterdam
geopend, met eene rede in de fransche taal door profes
sor Stokvis. De burgemeester heette de leden welkom
en noodigde hen uit, zich 's avonds op het stadshuis te
vereenigen. De receptie aldaar werd druk bezocht.
Op de toespraak des burgemeesters werd geantwoord
door de heereu Stokvis, J. Fayrer en Leroy de Méricourt
Aan de harddraverij den 6 te Amsterdam van
wege de afdeeling der Holl. Maatschappij van Land
bouw, gehouden namen 18 paarden deel waaronder
één uit Hamburg en één uit Berlijn. De prijs van
600 werd behaald door Tabor IIvan den heer C.
L. Loman te Bussum bereden door A. de Graaf, de
eerste premie van 300 door Willem III, van den
heer P. Brommer te Zijpe, bereden door J. Koster, en
de tweede premie van 100 door Minema van den
heer J. Koster te Beemster, bereden door den eigenaar.
De Koning en de Koningin hebben den 7 weder
een bezoek gebracht aan de tentoonstelling te Amster
dam en wel aan de nederlandscbe afdeelingwaar
vele inzenders of hunne vertegenwoordigers aanwezig
waren. Door den burgemeester vergezeld werden zij
ontvangen door mevr. v. Tienboven den algemeenen
voorzitter van het uitvoerend comité en eenige leden
der nederlandsche commissie. De commissaris generaal,
de heer E. Agostiniwerd aan H. H. M. M voorge
steld. In de hoofdgalerij den heer Hofdijk ziende
stelde de Koning dezen aan de Koningin voor.
3 Zalen werden met belangstelling bezichtigd
de pijpjes van Goedewaagende chocolade van v.
Houtenhet poppenwiegje van de Ridder en de me-
dalje van A. J. de Vries, even als rozen van de
meisjes die ten voordeele der weduwen en weezen van
Moddergat verkoopen, werden aangenomen en aanvaard.
In het koninglijk paviljoen gebruikten H. H. M. M.
het dejeunerwaaraan ook deel namen de kroonprins
en de kroonprinses van Zweden, de spaansche gezant,
de burgemeester en de heer Cordes. Een bloemruiker
werd in dat gebouw de Koningin aangeboden door de
exposanten v. d. Meulen en C. Cossa. Na het dejeuner
bezichtigden H. H. M. M. de kraan van de maatschappij
„de Atlas" en op nieuw de koloniale afdeeling in de
eerezaat waarvan de heer Pels den Koning een fraai
gebonden exemplaar van den catalogus dezer afdeeling en
eene verzameling photografiën uit Oost Indie aanbood
en de heer Tasson lid van het uitvoerend comité, aan
Z. M. werd voorgesteld. Daarna werd op nieuw de kam
pong bezocht en vervolgens de nederlandsche afdeeiiDg
der machine-galerijwaar de heer J. M. v. d. Made
H. H. M, M. rondleidde. Na nog het SamaJangau-
panorama in het Vondelpark en het Broekerhuis be
zocht te hebben, keerden H. H. M. M. per extratrein
naar Renkum terug.
Door B. en W. van Amsterdam is den 7 aanbe
steed het maken en opstellen van 2 verplaatsbare hou
ten barakken waarvoor minste inschrijver was de heer
S. Wit Jz. te Oterleek voor f 14,470.
Onze poolexpeditie heeft den 7 Hammerfest ver
laten en keert over Drammen waar de noorsche tim
merman Svend Pedersen wordt afgezetChristiania
Kopenhagen Hamburg en Bremen naar het vaderland
terug.
In de Marnixatraat te Amsterdam is den 7 een
meisje uit eene derde verdieping en onmiddelijk dood
gevallen.
Door wijlen den heer N. v. d. Straal te Rotter
dam is f 5000 vermaakt aan de weezeninricbting te
Neerbosch.
B. eu W. van Gouda hebben nu de restauratie
van den voorgevel van het stadshuis voltooid is
den raad voorgesteld ook den zijgevel ter band te ne
men en daarvoor op de begrooting van 1884 8000
uit te trekken.
De meerderheid van het dagelijksch bestuur van
's Gravenhage stelt voor, afwijzend te beschikken op het
door 1084 ingezetenen ondersteund verzoek van D.
Liebrechtbetreffende de exploitatie van het paarden-
spoorwegnet en de hervorming der Haagschn Tramway-
maatschappij in eene nederlandsche onderneming.
Gedep. Staten van Noordholland hebben de ge
meentebesturen aangespoord om hunne oude archieven,
voor zoover zij daarvoor geene behoorlijke bewaarplaats
hebbenover te brengen in het provinciaal archief,
in welk geval zij daarvan eigenaars blijven een du
plicaat van den inventaris ontvangen en de stukken
die zij behoeven ten gebruike kunnen krijgen.
De hoogleeraar Kern te Leiden heeft zijne ver
zameling sanskrietische handschriften die uit ongeveer
25 boeken bestaataan de academische bibliotheek
geschonken.
In 1882 kwamen op onze kusten 50 zeerampen
voorwaarbij 111 schepelingen en 5 passagiers om
kwamen. Onder de 50 schepen waren 17 nederlandsche,
waarvan 14 wrak werden of vergingen en waarbij 68
schepelingen en 5 passagiers omkwamen. Buiten het
Koningrijk overkwamen aan 49 nederlandsche schepen
zeerampen met totaal verlies van 34 schepen en 13
omgekomen schepelingen.
De Koning heeft jr. mr. F. J. J. v. Eysinga, lid
der le Kamer, benoemd tot haren voorzitter voor hst
ziftingjaar 1883 81.
In Duitscbland is th ns de invoer verboden van
boomen planten en bloembollen uit Nederlandook
al zijn die gedekt door attesten. De Pomologische
Vereeniging te Boskoop heeft op nieuw een adres aan
den Koning gericht, om Nederland te doen toetreden
tot de inttrnationale druifluis-conventie.
De commissie van toezicht op het middelbaar
onderw^s te Venloo heeft haar ontslag genomen, omdat
de minister een leeraar aan de Rjks hoogere burger
school niet heeft verplaatst of ontslagen, die reeds voor
3 maanden was geschorstomdat hij in tegenwoordig
heid van zijne leerlingen hot bestaan van God zou heb
ben in twijfel getrokken.
Ds. J. C. Reese te Leersum heeft bedankt voor
het beroep naar de herv. gemeente te Monnikendam.
Een persoon te Leeuwarden, reeds meer dan eens
wegeDS mishandeling veroordeeld heeft thans weder
zijne vrouw met een pot zoodanig op het hoofd gesla
gen dat de buren haar bewusteloos en in haar bloed
badende hebben gevonden. De onmensch is in hech
tenis genomen.
Het reedersgilde te Londen heeft rar. R. J. graaf
Schimmelpenninck v. Nijenhuis het burgerschap dier stad
aangeboden en hem een van goud en zilver bewerkt
scheepje, ruim 4 palmen lang, geschonken, rustende
op een bronzen voetstukwaarin het diploma is ge
borgen.
Uit Batavia wordt gemeld dat het droogdok „do
Volharding" bijna zonder schade is afgebracht.
In de vorige week zijn te Oud-Beierland door
pokken aangetast 16 en daaraan overleden 8 personen,
Te Kampen is voor de opsporing der Varna/529
ingeschreven. Aan den Helder is f 340,05 bijeenge
bracht.
Te Wageniugen is een anderhalfjarig meisje bij
het huis barer ouders verdronken in eene sloot gevonden.
Te Edam is als wethouder herbenoemd de heer
D. F. Pont, te Schagen de heer de Pater, te Pur-
merende de heeren N. Brantjes en L. Koningte
Westzaan de heer D. Peerenboom te Koog aan' de
Zaan de heer J. Crok die de benoeming niet heeft
aangenomen, te Zuidscharwoude de heer F. de Boer Cz.
Te Broek op Langedijk is tot wethouder benoemd de
heer J. Wagenaar J. Gz., in plaats van den heer J.
Slotemaker te Graft de heer L. Bruin, te Hoogwoud
de heer J. Reuzenaar.
- De gemeenteraad van Schoterland heeft met 7
tegen 6 stemmen besloten tot oprichting eener teeken-
«chool te Heereuveen. Het Rijk verleent daarvoor/400
per jaar.
Een ingezeten van Wijhe heeft aan de herv.
gemeente aldaar 4000 toegezegd met bepaling dat
de renten zullen strekken tot verhooging van de jaar
wedde van den te beroepen predikant.
Tot onderwijzeres aan de school nr. 2 te Anna
Paulowna is benoemd mej. A, J. Sonnenberg te Zutfen.
Door een onbekende is aan het herv. weesbuis
te Enschede f 4000 en aan de herv. diacinie a'dair
f 3000 vermaakt.
Op last van den officier van justitie te Roermonde
is proces-verbaal opgemaakt tegen een wethouder en
eenige leden van den gemeenteraad te Ohé en Laak
wegens het verbreken der deuren van het raadhuis, om
daarin eene vergadering te houden.
De administratie der posterijen heeft eene aan
klacht ingediend tegen de stoomtrammaatschappij „Old-
ambt", die gelegenheid geeft tot brievenvervoer en een
soort van briefkaarten z. g. „boodschapkaarten" over
brengt.
Volgens een telegram in de Hamb. Naehr. maakt
de reeder van de Obide heer Sibiriakoff, aanspraak
op de 50,000 die door de „hollandsche regeering"
voor het eerste bericht omtrent de Varna zijn uitgeloofd.
Het nabij Maastricht in de Maas gelegen eiland
S. Antonius zal opgegraven en het zich daarop bevin
dende fort geslecht wordentot verbreeding van het
bed der rivier en vermindering der overstroomingen.
De minister van waterstaat heeft de vergunning,
vroeger verleend aan den heer S. A. Klaasen te Utrecht,
tot het gebruik van Rijkswegen voor een stoomtram
tusschen Bergen op Zoom en Breda ingetrokken.
De gemeenteraad van Apeldoorn heeft besloten
tot het instellen eener gezondheidscommissie.
De gemeenteraad van Tholen heeft met algemeene
stemmen afwijzend beschikt op een adres van den ker-
keraad der herv. gemeente tot afschaffing der kermis.
Te Erica in Drenthe is een achtjarig knaapje,
dat alleen uit hengelen was gegaan te water geraakt
en verdronken.
Te Heugem bij Maastricht, waar jaarlijks het
miltvuur heerscht, hebben de veehouders hun vee doen
inenten. Zulks geschiedde den 6 en 20 Augustus nret
het eerste en tweed# vaccin van Pasteur op 67 run
deren die daardoor volstrekt niet geleden hebben
zijnde de kooien goed aan de melk en de werk-ossen
aan den arbeid gebleven.
De te Pretoria verschijnende Volksstem meldt,
dut het ambt van staatsprocurenr in de Zuidafricaansche
Republiek is aangeboden aan den referendaris bij het
departement van justitie te 's Gravenhage jr. mr.
Beelaerts v. Blokland, die onlangs tot lid der 2e. Kamer
is gekozen voor Tielen een der ijverigste behartigers
is van de transvaalsche belangen.
De regeering heeft de aanhangige milicie- en
schutterijwetten ingetrokken.
De minister van binn. zaken beschikkende op
een bezwaarschrift van den heer M. Maas, r. e. pastoor
te Winterswijk, heeft het gebruik van den tweeden
druk van het leerboek „Nieuwe Geschiedenis, Verhalen
en schetsen voor de hoogste klasse der volksschool
door A. Nuiver en O. J. Reinders" bij het onderwijs
op de openbare lagere scholen verboden omdat op bl.
21 en 22 de r. c. Kerk en hare instellingen besproken
worden op eene wijze, in strijd met den eerbied, ver
schuldigd aan de godsdienstige begrippen der r. catho-
lieken. In de 3e en 4e drukken van genoemd leerboek
zijn alle aanstootelijke uitdrukkingen weggelaten en
reeds tijdens het indienen van het bezwaarschrift waren
geene andere exemplaren dan van den vierden druk bij
het openbaar onderwijs te Winterswijk in gebruik. De
onderwijzer Poppink had indertijd zijne bewoordingen
ontleend aan een exemplaar van den tweeden druk.
B. en W. van Koog aan de Zaan hebben bij den
gemeenteraad eene ontwerp verordening ingediend op
de heffing van een hoofdei ijken omslag waarbij het
bedrag op hoogstens f 10,U00 's jaars en het belastbaar
inkomen op een minimum van f 400 's jaars bepaald
wordt.
In de groote garnizoenen binnen de lin'ën zullen
militaire slachterijen opgericht worden voor de troepen
aldaar.
Uit Indie wordt gemeld dat het garnizoen van
het fort en de resident van Telok-Betong (Sumatra)
behouden zijn gebleven. De ellende in Telok-Betong
is verschrikkelijk want de stad is aan de zeezijde, ten
gevolge van ontzaggelijke banken puimsteen niet ge
naakbaar.
Dat Paris-Murcie en Paris-Ischia navolging hier te
lande zouden vinden nu het zoo nauw met ons ver
bonden Indie door eene zware ramp bezocht is, was
te verwachten. Pas circuleerde de inteekenlijst voor
een „Holland-Krakatau" en thans weder kondigt men
een „Nederland-Insulinde" aan. Of de inhoud°er bij
winnen zal dat wij twee voor één verkrijgen valt te
betwijfelen, de uitgevers vervallen zoo licht tot de
watersnoodpoëetenwateriger gedachtenis. Maar al
moest er ditmaal wat onder doorloopen, dat niel boven
de keur is ter wille van het doel hulp te verleenen
aan koloniën waaraan ons volk zoo oneindig veel te
danken heeft mogen de beide uitgaven duizenden
koopers vinden en daardoor eene beduidende opbrengst
leveren tot leniging van den nood. De schetsen en
teekeniugen, voor de uitgaaf van „Nederland-Insulinde"
te verstrekken zullen gegroepeerd worden door den
kunstschilder H. J. Melis te Rotterdam. Aan het
genoemde „Holland-Krakatau" is bereids de medewer
king verzekerd van de kunstenaars: Apol Bosboom,
v. Borsselen IsraëlsBlommersBles, Verveer'
Henkes prof. Struys v. Rappard en Vogel en
van de letterkundigen mevr. Bosboom-Toussaint J.
N. van Hall dr. Jan ten Brink Taco M. de Beer
Smit Kleinemr. J. Banck mr. A. D. de VriesP.'
Louwerse Gerard Keller, J. M. B. Dercksen A j'
de Bull, W. J. Hofdijk, W. P. WoltersLaurillard
Nic. BeetsAnth. L. de Hop en Willem Otto,
