No. m.
Vijf en tachtigste Jaargang.
1883.
ZONDAG
14 OCTOBER.
FEUILLETON.
Een staatsgeheim.
Prijs der gewone Advertentiën
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
OPPORTUNITEIT.
iSuiteutanb.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 8 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele Rijk f 1,
De 3 nummers 0 06.
Van 15 regels /0,75; iedere regel meer/ 0,15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Ziedaar een anderen kunstterm van de bedendaag-
eehe politiekook al uitgevonden om, onder den schijn
van een zelfstandig karakter te zijn zich uit moeilijk
heden te redden en het zich gemakkelijk te maken.
Zich regelen naar de omstandigheden zich schikken
in het onvermijdelijke is dikwijls niet alleen noodzake
lijk maar zelts goed en nuttig, zoowel voor het indi
vidu als voor de maatschappij. De staatsmandie
werkelijk bezield is met liefde voor zijn vaderland en
die ter wille daarvan zijn eigen denkbeelden en ge
voelens weet ten ofïer te brengen omdat hij over
tuigd is dat het oogenblik om die in toepassing te
brengen nog niet is gekomen, zal menigmaal den volke
veel grooter dienst bewijzen dan hij die, niet lettende
op de tijden en gelegenhedenzijn eigen beginselen
doordrijft. De zelfstandigheid, de moed, de karakter
vastheid van den faatsten dwingen bewondering af en
de nakomelingschap zal hem vaak eerbiedige hulde
toedragenmaar de eerste zal meer dank inoogsten
want zijn werk zal meer vruchten dragen voor zijn
tijdgenooten en hij zal ook den vooruitgang die niet
met schokken is voort te stuwen, meer bevorderen.
Zoo kan dus de opportuniteit allerheilzaamst zijn. Het
klinkt daarom niet kwaad zich „opportunist'' te noe
men. Zoo iemand gaat natuurlijk door voor een gema
tigd en bezadigd man, die weet te geven en te nemen,
die nu eens links dan rechts wat toestemt en steunt
in de politiek is hij bij allen even gezien vandaag
neemt hij een liberaal wetje aan steunt morgen een
antirevolutionnair voorstel nu liebaüqelt hij met Rome,
dan knikt hij Dordt eens toe. Naar, hé? Zoo'n man
heeft nog den schijn dat hij volgens beginselen han
delt en toch staat hij lager dan de neutraliteitsman
die eenvoudig bang is en zich onthoudtde ander is
neg veel banger maar neemt den schijn aan een held
te zijn. Dat zijn de gevolgen van de verheffing van
het opportunisme tot politiek stelsel.
't Is geheel iets anders als een wijs staatsman voor
een enkele maal zich zeiven te verloochenen dan tot
stelsel aan te nemen zich altijd te schikken naar de
omstandigheden. Hiervan is het gevolg dat men leeft
bij den dag dat alle stelselmatigheid en beginselvast
heid worden opgeofferd en uitgebluscbt. Telkens bij de
behandeling van eenige zaakbij de bespreking van
eenig onderwerp vraagt de opportunist zich afwat
zou nu voor 't oogenblik het best wezen Hij behoeft
niet te onderzoeken of eenige wet past in het regee-
ringstelsel van zijn landof hij door de aanneming
ervan de staatkundige en maatschappelijke ontwikkeling
van zijn volk voor de toekomst bevordert, of bij daardoor
medewerkt ook in 't vervolg een beteren staat van
zaken te vestigen, 't Is voor hem maar de vraag of
door deze wet voor 't oogenblik de behoeften kunnen
worden bevredigd de eendracht bewaard de rust ver
zekerd. Dit laatste vooral is hem veel waardwant
hij heeft grooten hekel aan onaangenaamheden, en
weet daarom al zeer licht een opportuniteitsmotief te
vinden om met eenig voorstel mee te gaan.
De noodlottige gevolgen der toepassing van dat op-
portuniteitsstelsel beginnen we al geducht te gevoelen.
Immers 't spreekt van zelf, dat niets meer tot kort
zichtigheid en bekrompenheid tot gemakzucht en wer
keloosheid leidt dan het leven bij den daghet zich
schikken in en regelen naar de omstandigheden. Aan
de invoering van wetten die een overheerschenden in
vloed uitoefenen op de verdere staatkundige ontwik
keling van het volk aan het voorstellen van een vast
en goed georganiseerd stelsel van wetgeving op welken
tak van maatschappelijk belang ook aan het invoeren
van maatregelen, die belangrijke gevolgen knnnen heb
ben voor de welvaart en den bloei der natie, aan dat
alles denkt de opportunist niet en hij kan het ook niet,
want daardoor zou hij in strijd komen met zijn stelsel,
maar daardoor komt men ook niets verder en blijft voort
sukkelen in eene zelfde richting haspelende meteen ge
brekkige wetgevende, die voortdurend nog meer verknoeid
wordt door allerlei opportunistische maatregelen. Stelsel
loosheid ziedaar dan ook het kenmerk van onzen heden-
daagschen politieken toestand. Er wordt in allerlei takken
van wetgeving geknoeid halve maatregelen zijn aan de
orde van den dag het opportunisme woekert welig voort
in onze staatkundige kringen en geeft dagelijksch aan
leiding tot voorstellingen op het politieke tooneeldie
voor den onpartijdigen toeschouwer allervermakelijkst
zouden zijn indien bij maar niet de overtuiging had,
dat diezelfde acteurs bezig zijn de belangen van het
land al spelende, niet alleen te veronachtzamen, maar
geheel te verknoeien.
Als we nagaan wat in de laatste jaren, sedert het
krachtig bestuur van Thorbecke behoudens enkele zeer
gunstige uitzonderingen, is tot stand gekomen, moeten
wa ons schamen en bedroeven. Het kiesstelselhet
belastingstelselhet verdedigingsstelselhet koloniale
stelsel, en tal van andere stelsels nog meer kenmerken
zich door stelselloosheidomdat zij in de laatste jaren
volkomen door het opportunisme werden beheerscht,
dat er van maakte wat voor 't oogenblik het gemakke
lijkste was.
Natuurlijk kan dat zoo niet voortgaan. Een natie
kan op den duur evenmin bij den dag leven als een
mensch, want zonder zorg voor den dag van morgen geeft
de toekomst slechts ellende en armoede. Dat ondervindt
men tegenwoordig op de bitterste wijze. Het opportu
nisme van de laatste jaren heeft ons gebracht in een
toestand, die in vele opzichten hoogst bedenkelijk is.
De tegenwoordige regeering schijnt op denzelfden weg
van stelselloosheid te willen voortgaan zij doet aller
lei grepen in den blinde en de opportunisten waren
zeker alweer bereid haar voor 't oogenblik uit den nood
te helpen maar 't is alsof een „tot hiertoe en niet
verder" weerklonk, toen het wetsvoorstel van de heeren
van Dedem c. s. op de groene tafel werd neergelegd.
Mocht dit werkelijk zoo zijn gave de Hemel, dat met
de stelselloosheid werd gebroken en het roer van staat
eens weer door krachtige handen werd aangegrepen.
Videant consules ne quid detrimenti Respublica capiat
BELG1E. In de nabijheid van het station Jemelle
zijn twee goederentreinen tegen elkander gereden met
het gevolg dat een machinist dadelijk gedood en de
andere machinist en een stoker gevaarlijk gewond zijn.
Te Brugge zijn door het breken eener gaspijp die
de hoofdleiding verbond met die eener kostschool, de
kelder en eenige andere vertrekken van dat gebouw
zoodanig roet gas gevuld dat eenige kostleerlingen
bedwelmd geraakten. Een hunner is overleden, terwijl
verscheidene leerlingen in gevaarlijken toestand ver-
keeren.
DENEMARKEN. De Keizer en de Keizerin van
Rusland vertrokken den 1 L 's namiddags te 1 uur van
Kopenhagen naar St. Petersburg.
ENGELAND. De heer de Lesseps zal den 9 Novem
ber het jaarlijksche feestmaal van den lord-mayor te
Londen bijwonen en bij die gelegenheid eene redevoe
ring uitspreken over het tweede kanaal door de land-
engte van Suez.
Ieeland. De inzameling van gelden voor het aan
het parlementslid Parnell aan te bieden geschenk is
na het verbod van den paus om daarvoor gelden te
schenken, zeer toegenomen. Reeds zijn ƒ360,000 bijeen-
gebracht en men hoopt, dat dit cijfer nog tot 480,000
zal klimmen. Den 10 December zal hem dat geschenk
aangeboden worden.
ERANKRIJK. De tijdelijke minister van oorlog
heeft verscheidene door den afgetreden minister van
oorlog generaal Thibaudin, in de laatste oogenblikken
van zijn ministerschap gedane benoemingen ingetrokken.
De heer Poubelleoud hoogleeraar in de rechten
aan de hooge school te Toulouse, is benoemd tot pre
fect der Seine.
Te Parijs is eene vergadering van onverzoenlijken
gehouden om hunne verontwaardiging uit te spreken
over het aan den minister van oorloggeneraal Thi
baudin, verleende ontslag. Om die vergadering bij te
wonen moest men f 0,50 betalen waarvoor men een
glas pons zou krijgen. Het niet verstrekken van die
aan den opgekomenen toegezegde pons maakte, dat de
vergadering zeer onstuimig was en tot weinig uitkomst
leidde.
9)
Aan de andere zijde gevoelde de baron dat Elitzer
dit onderwerp niet zou hebben aangeroerd indien bij
niet besloten wasom Stolpen slechts de keuze te
laten, een verraad te begaan, of zijne vervallen wissels
te betalen. Het lag voor de hand dat de expediteur
niet nit eigen beweging handelde, Flitzer kon onmo
gelijk weten van hoeveel gewicht het geschriftdat
Stolpen in handen had, voor het gezantschap van
had, hij kon nauwelijks het bestaan daarvan vermoeden.
I'litzer was dus het werktuig van dat gezantschap.
Men wist daar dat Stolpen den ondergang nabij was,
men bediende zich van Flitzer, om hem een onteerend
voorstel te doen en hem daarvoor redding uit zijne
geldelijke verlegenheid aantebieden.
Stolpeus eerste gedachte was, om den bezoeker
trotscb de deur te wijzen maar tegelijkertijd gevoelde
de geheimraaddat het wegjagen van den man niet
voldoende wasdat zijne eer meer vorderde. Zou hij
de beleediging verkroppen en de nadoelen zijner plicht-
getrouwheid dragen
Maar van wien zou hij voldoening eischen Ieder
bewijsdat Flitzer op last van den een of ander han
delde ontbrak hem hij moest Bckromenom een
derde te zeggen wat deze man hem had durven voor
stellen en bij was er zeker van dat Flitzer zijne ver
vallen wissels zonder mededoogen den deurwaarder in
banden zou geven.
Aan de andere kant bood men hem redding aan en
verlangde daarvoor slechts eene daad, die naar zijne
overtuiging eene vaderlandslievende was. Zijn plicht
te schenu,n uit overtuiging is te verontschuldigen,
ae betaling echter stempelt het tot een onteerende
misdaad.
„Ik wil aannemen dat gij niet weet wat plicht en
eer van een ambtenaar eischen," antwoordde hij „an
ders kondet gij tegenover mij iets dergelijks niet aan
roeren. Ik kan u des te eerder verontschuldigen
omdat op het oogenblik de omstandigheden werkelijk
van dien aard zijn dat een ambtenaar kan beginnen
te twijfelen, of hij zijn plicht nog niet meer schendt,
wanneer hij blindelings gehoorzaamt. De ambtenaar',
die voor geld zijne plicht schendtis een schurk."
„Zeker, baronmaar men kan eene slechte daad
toelaten wanneer zij tot een goed doel leidt, terwijl
de schuldige voor zich dan mag zorgen, dat hij wegkomt.
Zijne excellentie, de gezant zou een ieder aan de politie
overleverendie hem medeplichtig aan een diefstal
zou willen makenwanneer iemand hem echter de
copie van een gewichtig verdrag te koop aanbood, zou
hij iedere som gaarne betalen. Wanneer uwe copiïst,
baron onvoorzichtig is dan draagt gij geen schuld
wat er geschied is gaat u niets aan en Aet moest al
zeer zonderling loopen wanneer bij eed "onderzoek
aan het licht kwam uit welke bron het verraad kwam.".
„Men vertrouwt gewichtige zakeu slechts den meest
vertrouwden ambtenaren toe antwoordde Stolpen
„wanneer men de copie al niet liever zelf maakt. Maar'
deze uitwijdingen hebben geen doel laat ons liever
over mijne eigen zaken spreken."
„Indien gij het bluste verdrag aan een ambtenaar,
bijvoorbeeld aan den secretaris Holmte copiëeren
gaaften het werd toevallig later ontdekt dat er op
de eene of andere wijze van het geschrift misbruik was
gemaaktdan was er reden voor u om te vermoeden
dat ik deel daaraan had en dat gy door mj in dé
pijnlijke noodzakeljkheid kwaamt om tegen een uwer
ambtenaren een onderzoek te moeten instellen. Om
u hiervoor eene voldoening te schenken, zou ik u uwe
schuldbekentenissen ter hand stellen."
Stolpen steeg het bloed in het gelaat, hoe verlok
kend de verleiding ook wastoch zegevierde de
schaamte.
„Mijnheer stotterde hij„wat durft gij mij aan
bieden
„Eene voldoening slechtsbaron. Indien uwe eer
het vordert, dan belet niets u, om het strengste onder
zoek in te stellen. Het geheim blijft tusschen ons
„Dat wil zeggen het ligt in uwe hand om te zeg
gen op welke wijze ik mijne schulden heb betaald.
Mijn eer mijn bestaan hangen dan van u af."
„Omgekeerd baron. Vandaag kan ik u ruïneeren
terwijl ik uwe wissels laat protesteerenmorgen kunt
gij mij aan het gerecht overleveren wanneer ik miine
belofte breek." J
„Het is ongehoordwat gij mij durft voorstellen.
Indien ik niet overtuigd was, dat dit verdrag een on
geluk is voor het land, dan zou ik u niet hebben aan
gehoord. Ik moet de zaak overleggen. Aan mijne
overtuiging zou ik een offer kunnen brengen, maar dit
heeft den schijn alsof ik betaald werd. Ik zon hoog
stens eene prolongatie mijner schuld aannemen. Na
eene dergelijke handelwjze zou ik niet in staatsdienst
kunnen blijven dat zouden mij mijne eer en mijn ge
weten verbieden."
„Voor dat gevalbaron zou het gezantschap van
zorgen dat u eene vergoeding werd verschaft. Men
zou u de keuze geven tusschen den aankoop van een
landgoed tot een billijken prijs of de overname van een
winstgevende post als directeur van mijnwerken of iets
dergelijks."
„Genoeg riep Stolpen „ik kan zoo spoedig niet
besluiten Iedere waarborg ontbreekt mij bovendien
dat uwe beloften vervuld zullen worden."
Flitzer haalde papieren uit zijne portefeulle. „Dit
zijne uwe wissels en schuldbekentenissen, baron,"zeide
hij- „Wanneer gij mij die morgen middag niet terug
gezonden hebt, dan weet ik, dat gij Holm met het copi-
eeren belast hebt. Met den verderen loop der zaak
hebt gij u niet te bemoeien daarvan behoeft gij niets
te weten."
„Gij schijnt van Holm volkomen zeker te zjn. Ik
