STIATS-LOTER IJ.
Nr. 16011 20,000, ns. 2816 en 6290 /1500, ns.
4575 en 19246 f 1000, na. 19329 en 19576 f 100,
ns. 471, 3232 en 19578 f 200, ns. 5239, 6221, 9796,
11973, 13237, 15659 en 20212 100.
Donderdag, Dec., 8e lijst.
Jansstraat te Amsterdam 2 perceelen uitgebrand en 3
aangrenzende beschadigd.
De lijn GoudaHaastrechtOudewater van de
IJsel-stoomtramwegmaatschappij is den 26 geopend.
De directeur-hoofdredacteur der Middelburgsche
Courant isten gevolge der aanklacht van den heer
Meuleman gedagvaard om voor den rechter-commis-
saris te verschijnen.
Het beroep naar de christ.-geref. gemeente te
Monster is aangenomen door ds. K. B. v. Diemen, te
Broek op Langedijk. Ds. B. v. d. Hoorn te Dussen
heeft bedankt voor het beroep bij dergelijke gemeente
te Opperdoes. Van de 372 christ.-geref. gemeenten
zijn er thans 90 vacant.
Het vergrooten van het stationsgebouw te Maas
tricht is gegund aan den heer J. Landij te Sittard
voor 20,400.
Jr. mr. E. W. E. Wttewaal v. Stoetwegen, mi-
nister-resident bij de hoven van Zweden en Noorwegen
en Denemarken is benoemd tot buitengewoon gezant
en gevolmachtigd minister te Petersburg, Aan jr. mr. li.
A. A. E. v. Pestel en mr. VV. E. H. v. YVeckherlin,
minister-residenten te Konstantinopel en Washington,
is de persoonlijae titel van buitengew. gezant en gevolm,
minister verleend.
Te Oud-Beierland zijn in de vorige week door
pokken aangetast 31 en daaraan overleden 8 personen.
Te Rotterdam werden 3 personen aangetast, te Leiden
1 en te Piershil 1.
De rechtbank te Almeloo heeft de personen, die
den 24 Augustus ds. Bavink van Kampen belet hebben
in de christ.-geref. kerk te Rijssen op te treden door
de kerk daags te voren in bezit te nemen den toe
gang tot predikstoel en doophek te versperren en zelf
eene godsdienstoefening te houden deswege vrijgespro
ken als reden voor dit verzet tegen den kerkeraad
aannemende de ontevredenheid over de handeling van
ds. Diephuis aldaar, die voor de verkiezing van een
nieuwen kerkeraad op 23 Augustus alleen aan zijne
aanhangers stembriefjes had uitgereikt.
De rekening der spaar- en hulpbank te Koog-
Zaandijk wijst een tekort aan van ruim 10,000, vol
gens het bestuur te wijten aan den vorigen boekhouder,
die zich zelf van kant heeft gemaakt. De N. Rot. Ct.
deelt uit vertrouwbare bron mede. dat het tekort ruim
schoots door vrijwillige bijdragen is gedekt en nog/3000
is toegezegd zoo dit noodig blijkt te zijn.
De apotheker E. Stark te Isieuweramstel levert
voor f 25 franco een net kastjehoog 54 en breed 42
duimen bevattende 33 stopfleschjes met even zoo vele
geneesmiddelen die tot de veelgebruikte of tot de
buismiddelen gerekend kunnen worden. Hij geeft daarbij
geene gebruiksaanwijzing maar verwijst naar het Volks
geneeskundig Woordenboek uitgegeven bij Campagne
te Tiel.
Socialistisch Onverstane door J. Hob
bel. Met een voorwoord van Dr. H. J.
Betz. Amsterdam J, E. Sikken. 0,75.
Nu bij herhaling getracht wordt, onze werklieden
smaak te doen krijgen in het sociaal-democratisch ver
gif, en het gevaar bestaat dat personen, die niet ge
woon of in staat zijn ernstig na te denken zich door
voorgespiegelde lotsverbetering laten overhalen dat ver
gif in zich op te nemenis het niet ondienstig te
wijzen op bovengenoemd werkje, waarvan de opneming
in volksbibliotheken zeer wenschelijk is. Na al hetgeen
hier ai reeds tegen het streven der sociaal-democraten
gesproken en geschreven is kan de lezing van dat
werkje nog groot nut stichten om de oogen te openen
voor de drogredenen en tegenstrijdigheden van den heer
Domela Nieuwenhuis. Een 40tal bladzijden is gewijd
aan het gebeurde in de baageche aldeeling van Volks
onderwijs in zake de voedingskwestie, een 80tal vol
gende en deze zijn van grooter belang aan de
uiteenzetting van het onjuiste der beweringen en ge
volgtrekkingen van den heer D. N., een en ander ge
staafd door beschouwingen over zijn en zijner ge-
nooten streven van mevr. Bosboom-Toussaint mej.
Elise A. Haighton, de heeren dr. H. J. Betz,
Artur Cornette dr. J. v. Vloten dr. H. Har-
togh Heys v. Zouteveen de Werkmansbode, het
Zondagsblad en andere organen. Noode onthouden
wij ons van aanhalingenwij beperken ons tot eene
enkele, eene reeds door den heer B. H. Heldt ge-
maakte opmerking en wel deze dat de heer D. N.
alle middelen door staathuishoudkundigen in het leven
drog gebruikte om hare plannen te doen slagen. Zij
wilde onder een vreemden naam docter Kleber opzoe
ken en onder het voorwendsel, een zieke aan zijne zorg
te willen toevertrouwen, zich de verschillende ziekenka
mers laten toonen en beproevenof zij op die wijze
Kurt zou kunnen te zien krijgen.
Zoover was het plan zeer eenvoudig daar Laura
echter er sterk aan twijfelde het laatste resultaat te
zullen bereiken kwam bet er op aan om zich voor
te bereiden op bet gevaldat de docter haar niet in
Kurts kamer bracht. Het scheen haar te gewaagd, om
daarom te verzoeken dan had hij verdenking kunnen
gaan koesterenmaar wanneer zij een onmachteen
plotselinge ongesteldheid, of desnoods waanzin veinsde,
dan moest Kleber haar voorloopig in zijn instituut op
nemen moest haar eene verpleegster geven en had zij
gelegenheid deze door beden en geld voor haar doel
te trachten te winnen. Ida Helmbolz had het in hare
hand, haren vader en Laura's ouders over haar verdwij
nen gerust te stellenof in het andere geval hare
vriendin op te eischen, wTanneer Kleber wilde beproeven,
haar langer als zieke te behandelen en vasttehouden
dan met Laura's doeleinden overeenkwam.
Er lag een overmoed in dit plan, dat bijna aan
misdaad grensdewant de mensch mag niet spelen
met het verschrikkelijkemaar Laura gevoelde dat
de omstandigheden haar voldoende verontschuldig
den en de geestdrift voor het doeldat zij beoogde
gat haar den moed om alles te trotseeren.
Zij verliet het huis, waarin zjj gastvrij ontvangen
geroepen of aanbevolen tot verbetering van den toestand
der arbeidersverwerpt, omdat zij de revolutie voor
komen of op den verren achtergrond schuiven omdat
naar zijne meening de ellende tot beterschap zal voeren,
en daarom de arbeidersklasse het nog veel ellendiger
„moet" en zal krijgen voordat men tot redding komt;
zoodat het dus zijn plan is om de armoede niet slechts
te bestendigen maar nog ernstiger verhouding te doen
aannemen. Men ziet hieruit wat de arbeidersvriend
D. N. voor den werkmansstand beoogt: verlossing van
ellende door revolutie, maar vooraf: grooter ellende
dan thans bestaat. Wie dus het aangeprezen middel
van dezen wonderdoctor aanvaardtwerkt er toe mede
om zijn toestaud te verergeren en bereide zich voor,
eene allerpijnlijkste behandeling te ondergaan in de hoop
op eene genezing, waaraan niemand dan de heer D
N. en de zijnen gelooft.
2e. klasse 24 Dec., Ie. lijst.
Nr. 1469 f 5000 nr. 10870 f 2000, nr. 9830/1000,
ns. 731 en 2757 400 nr. 11804 en 15408 f 200
nr. 870, 1073, 2162, 910S en 13193 100.
Had de aankondiging, dat de sociaal-democraten
hier ter stede hunne stellingen zouden komen ontwik
kelen de eerste maal een tal van nieuwsgierigen ge
lokt den 23nu de vergadering in Diligentia was
belegd was de toeloop nog veel grooter. De bekende
woordvoerder der sociaal-democratische partij de heer
E. Domela Nieuwenhuyszou dan ook de belangen
zijner partij komen voorstaan. Lang reeds vóór het
bepaalde uur was een groot deel der zaal bezet.
De voorzitter opende de vergadering o. a. met de
mededeeling dat de vorige zulk een onverwacht suc
ces had gehad (hetgeen wij echter de vrijheid nemen
te betwijfelenmen kan dan ook omtrent bet begrip
„succes" geheel uiteenioopende meeningen hebben) dat
het bestuur het dienstig had geacht eene tweede te
beieggen en daartoe den beer Nieuwenhuys als spreker
uittenoodigen. Onmiddelijk daarop nam deze het woord
en begon, na eenige opmerkingen naar aanleiding der
serie artikelen over de sociaal-democraten in de Alk-
maarsche Courant, met eene zeer uitvoerige uiteenzet-
ting, van hetgeen de sociaal-demoeraten eigenlijk willen.
Na zich afgevraagd te hebben of' de tijden bij vroe
ger vergeleken beter waren en te bebben verklaard
dat menom daarop een juist antwoord te vinden
eene vergelijking moet maken tusschen het verschil in
welvaart van den gegoede en den arbeider van vroeger
en nu zeide sprekerdie verbetering te betwijfelen.
Vrijheid genoot men maar in zeer geringe mate. Na
persoonlijke slavernij in oude tijden kwam eerst lijfei
genschap ten slotte vrije arbeid en loonarbeid. Meende
men daarmede alles bereikt te hebben, spreker achtte
het tegendeel waar. De arbeider is niet vrij, door den
honger gedwongen moet bij zijne krachten aan een an
der verhuren of verkoopen. Bjj de minste storing
geen arbeidgeen brood. De werkgever echter kan
afwachten totdat de prijs van den arbeid lager is. (Hoe-
velen zullen dit gereedelijk kunnen toestemmen? Red.)
Het socialisme wil een einde maken aan dien toestand
Arbeiders zijn als de citroenendoor de gegoede,
op de bekende wijze behandeld. Alles wat voor het
volk wordt gedaanis niets anders dan eene uiting
van de zoogenaamde apenliefdebij welke dieren de
gewoonte bestaatom uit overmaat van teederheid
hnnne jongen doodtedrukken. „Keunis is macht" zegt
men. Onwaar. Zoolang het kapitaal de grondslag blijft
van de maatschappij zoolang is geld macht. „Arbeid
adelt." Men ziet den werkman met den nek aan. Het
streven der partij is, de armoede optebeffen. Een
duitscher, verklaarde spreker, vond den toestand, bij
dien in zijn land vergeleken, nog slecht.
Algemeene dienstplicht stond volstrekt niet op het
programmazooals men beweerde. Het heetdat de
liberale partij de afschaffing zou hebben bevorderd van
een groot deel der accijnsen ten behoeve van het volk.
Dit was geenszins geschiednaar spreker beweerde
ter wille van het volk alleen. Aan genoemde partij
wa3 op het uur dat de eerste trein uit de residentie
te Schönweide aankwam, om den schijn te geven, alsof
zij met dezen was medegekomen, de zenuwachtige span
ning die bij eene gewaagde onderneming na een sla-
peloozen nacht te meer op den voorgrond treedtwas
aan hare plannen in zooverre gunstig, dat zij niet de
stemming behoefde te veinzenwaarin zich gewoon
lijk personen bevindendie voor een geliefden zieke
een onderkomen zoeken.
Men bracht Lauradie zich onder den naam van
juffrouw von Kraft had laten aandienen in de spreek
kamer van den docter en verzocht haarhier een
oogenblik te wachtende docter zou dadelijk komen.
Laura had met opzet een adelijken naam gekozen
Ida had haar gezegd, dat die meer indruk op Kleber
zou maken. De portierdie haar aangediend en
in de spreekkamer gebracht had had dadelijk de deur
weder geslotener beerschte eene doodsehe stilte.
Laura voelde eene onbestemde vreesiedere seconde
scheen haar eene eeuwigheid.
Kleber liet de dame ook ongepast lang wachten.
Hij was nog niet gekleed toen men hem het bezoek
aandiende, en juist op het punt, om eindelijk de
wachtende te gaan opzoekenwerd hem een expres
brief overhandigddie zooeven was aangekomen en
het wapen van von Stolpen droeg.
Kleber brak den brief open. Hij herinnerde zich op
dat oogenblik dat hij 's nachts Kurt het dwangbuis
had doen aantrekken. Het hoofd was hem zwaar en
dof, de gevolgen van het sterke drinken en van de
had dit niets te dankende eenige wetdoor haar
invloed tot stand gebracht, die op de kinderarbeid, is
slecht en gebrekkig. Het geld, tot heden voor het
onderwijs beschikbaar, is niet dan het hoog noodzakelijke,
voor lager kost elk kind aan den Staat 20, voor
middelbaar f 120, voor hooger onderwijs ƒ600; dezelfde
slechte verhouding zou optemerken zijn bij de belastin
gen die alleen door het volk worden betaald die op
het patent door de verbruikers, die op de grondbe
lasting door de pachters. De arbeiders.- als de voort
brengers van rijkdom, betalen alle belastingen.
Het socialisme zetelt en vindt zijne steun in onte
vredenheid en wanneer die wordt weggenomen, dan
zullen de socialisten van zelf verdwijnen en onnoodig
worden, zoolang echter zullen zij blijven bestaan, on
danks de tegenkanting, o. a. van de'dagbladpers, eene
eendagsvlieg en oogendienares van het kapitaal die
haren lezers een langzaam vergif doet slikken.
Een goed deel der rechtmatige grieven zal wordne
weggenomen, wanneer de tegenstelling, die spreker
overal tusschen volk en gegoeden opmerkt, verdwijnt,
en wanneer men er naar streelt het verbruiksvermogen
van den arbeider in eigen land te verhoogen en zoo
doende zich niet genoodzaakt ziet, voor een aantal
artikelen afzet in het buitenland te zoeken. Het so
cialisme wil de natuurlijke menschenrechten geëerbiedigd
zien het volk moet ook deel hebben aan het genot
nu slechts door enkelen alleen gesmaakt. Wel zegt
de troonrede, dat het land zich verheugt in toenemende
welvaart. Dit is echter alleen eene bewering van per
sonen die zelf welvarend zijn. Staten-Generaalzegt
spreker, zou men niet beter kunnen betitelen dan Sta-
ten-kapitaal. Zij vertegenwoordigen niet het volk maar
alleen de belangen der kiezers. Het volk is in alle opzich
ten misdeeld, zoodat bet niet te verwonderen isdat bij
een oogenblik van vrijheid ontspanning spoedig uitspatting
wordt. Wel is de drank een groot misbruik, maar aan alle
klassen der maatschappij eigen. Ellende is de oorzaak
van liet misbruikniet omgekeerd. Hoe grooter ar
moede, hoe meer de drank meesteres is. Alle schuld
ligt aan de zedelijkheidspredikers, die misschien zich ook
wel eens te buiten gaan (Wij eursiveeren. Red.) Waar
heidsliefde en eerlijkheid zijn in deze maatschappij on-
mogelijk. Spreker gaf tot staving, zoo hij meende, een
voorbeeld van een bediende uit een manufactuur
winkel die door zijn patroon werd gedwongen de ka
lanten te bedriegen. De socialisten meenen dat de
zedelijkheid individueel niet te verbeteren is de. toe
stand moet verbeterd worden. Vroeger was physische
kracht de toetsteen, daarna was het kennis, nu is bet geld.
De verbetering van den algemeenen toestand moet
dan ook tengevolge hebben dat de openbare meening
hen bet meest acht, die er zedelijk de meeste aan
spraak op kunnen maken. Een van de grondslagen
daarvan ishet veranderen van individueel bezit in
coilectiel bezit. Scholen spoorwegen telegraaflijnen
waren het reedswaarom ook niet andere zaken.
De tabakshandel is het wel in Oostenrijk en elders.
Waarom ook niet bier en in alle andere takken van nij
verheid De socialisten willen niet alles verdeelen, maar
eene betere verdeeling in het leven roepen. Schater-
g e 1 a c h achter in de zaal. Het onrechtmatig
deel en is de oorzaak van veel kwaad. Socialisten willen
het eigendom instellen omdat het niet bestaathet
moet gegrondvest zijn op de vruchten van den arbeid.
Niemand is kapitalist door eigen arbeid daarom is
kapitaal niet anders dan doode arbeid, die levend wordt,
door het opzuigen (sic) van levenden arbeid. Socialisten
weten te doen te hebben met klassenstrijd. De bezit
ters zijn zoo verhard dat zij geen inzicht hebben in
die zaken. Het volk is echter langzamerhand tot be
wustzijn ontwaakt. Men kan zich niet vereenigen met
uwe wijze van werken zegt men gij preekt revolutie
en zijt oproermakers. Spreker zegt evenweldat men
geen revolutie maken kan maar die door den drang
der omstandigheden ontstaat. De regeeringen zyn
de oorzaak van den slechten toestand. Geeft men het
volk aandeel in de regeeringszaken dan kan het zich
oefenen onthoudt men dit beheer het volk, dan belet
men de langzame ontwikkeling. Had men eerder toe
gegeven dan zou het socialisme niet zoo bloeien
naar spreker beweerde. Niemand zal den weg van bloed
en geweld verkiezen wanneer het oogmerk langs vreed-
zamen weg te bereiken is.
Na nog enkele opmerkingen omtrent den dwang
door den Staat den 19jarigen jongeling opgelegd om
zijne militieplichten te vervullensluit spreker zijne
rede met de opwekking aan de arbeiders, om zich te
opgewondenheid van den vorigen avond deden zich
gelden. Hij doorliep snel den brief en wierp hem
toornig ter zijde. De geheimraad schreef, dat hij Kurt
zoo veel mogelijk moest ontzien en iedere maatregel
vermijden die niet volstrekt noodzakelijk en volkomen
te verantwoorden wasde geheimraad zou waarschijn
lijk zelf des middags komen en nadere inlichting geven.
„De man weet nietwat hij wilzeide de docter
toornig„ik laat niet met mij spelen. Laat hij zelf
nu maar zien, hoe hij er zich uitredt."
Kleber zeide dit op trotsehen bitteren toon, maar
toch kon hij een zekere onrust niet geheel bedwingen.
Er moesten bizondere omstandigheden zich hebben voor
gedaan welke den geheimraad bewogen haddenvan
voornemen te veranderen en hem dit per expresbrief
aantezeggen. Er viel nauwelijks aan te twijfelenof
Stolpen was het doorzetten van zijn plan plotseling
gevaarlijk gebleken indien hij nu echter iets te vree
zen had, dan was dit voor den docter in dubbele mate
het geval.
Een oogenblik dacht Kleber er over, Kurt het dwang
buis weder uittetrekken maar hij wierp die gedachte
van zich. Hij was door den aanval van Kurt op den
oppasser verantwoord begon de geheimraad te aarzelen,
hij moest nu standvastig blijven, hij moest Kurt krank
zinnig verklaren hoe hardnekkiger hij aan die verkla
ring vasthield des te minder had hij te vreezen ter
verantwoording te zullen worden geroepen.
Wordt vervolgd.
