No. 119*. Zes en tachtigste Jaargang, 1884.
TWEEDE BLAD. ZONDAG 5 OCTOBER.
Bitttmdattb.
STAATS-LOTERIJ.
bTTrgerlijke stand.
A1KIIMRS€I1E fjiUMMT.
ST ATEN-GEN ER A AL
Eerste Kamer.
Vrijdag 3 October.
Wijziging van art. 198 der Grondwet.
De min. van binnen 1. zaken houdt vol, dat de nood
zakelijke voorbereidende werkzaamheden niet waren afgeloopen
bij de indiening der Regentenwet, vandaar de latere inzending.
In Augustus had het ontwerp trouwens door de Tweede Kamer
knnnen zijn onderzocht. Geheele afschaffing van art. 198 zou
strijden tegen de voorzichtigheid en uitbreiding dezer herzie
ning tot de bepalingen omtrent de macht des Konings zou te
ingrijpend zijn geweest. Dat er vrees zou kunnen bestaan voor
herziening der Grondwet langs een omweg, juist door deze
wijziging, berust op een sophisme. Geen wetgever zal voor
stellen wijziging van art. 198 om alzoo te komen tot herziening
der bepalingen op de troonsopvolging.
De voorstellen tot ruimergrondwetsherzie-
ning z ij nop ditoogenblik in handen van den
Raad van State. De min. kan er zich dus niet verder
over uitlaten.
Het ontwerp wordt aangenomen met 31 tegen 3 stemmen.
Tegen "de heeren PylsMagnée en Itegout.
Daarna gaat de Kamer uiteen.
Omtrent de andere in deze zitting behandelde punten in
een volgend nummer.
Den 1 werd te Sneek het 25jarig bestaan der
gemeentelijke gasfabriek ten raadhuize feestelijk herdacht.
De directeur-boekhouder de heer A. Breunissen Troost,
van den aanvang af die betrekking bekleedende, ont
ving bij deze gelegenheid vele bewijzen van waardeering.
- Den 2 is te Haarlem te ongeveer 1 uur des nachts
brand ontstaan in het logement „de Stad Amsterdam",
bewoond door H. Cramer staande aan den Kruisweg,
vlak naast den spoorwegen wel in eene dienstboden
kamer op den zolder. De brand werd spoedig ontdekt
en de policiewacht met den stationchef en een paar
andere beambten waren met behulp van het brand-
bluschmaterieel van de station in staat, om het gevaar
zoodanig te bedwingen dat de inmiddels aangerukte
brandweer den brand binnen een half uur geheel bon
doen ophouden. De zolder en het dab zijn grooten-
deels verbrand het huis is overigens behouden doch
heeft veel geleden door waterschade. De dienstboden en
eene vrouw, welke tijdelijk in het logement verbleef,
hebben zich met moeite gered en bekwamen eenige
brandwonden. Zoowel de inboedel als het huis waren te
gen brandschade verzekerd.
Den 3 is te Egmond aan Zee aangespeeld het
lijk eener dame van middelbaren leeftijdin nog onge
schonden staatnet gekleed met juweelen belletjes in
de oorengouden broche en glacé handschoenen. Het
is door de familie herkend en gebleken te zijn mej. C.
uit Haarlem die zaterdag j.l. naar Zandvoort was ge
gaan en sedert vermist werd. Daar geene sporen van
mishandeling op het lijk aanwezig zijnkan aan geene
misdaad worden gedacht.
Een der beste boerenhofsteden te Zijpe het
Oude Slottoebehoorende aan de wed. K. Blauw is
den 2 's avonds met al hetgeen zich daarin bevond
waaronder p.m. 300 wagens hooi en zaad, een prooi
der vlammen geworden. De brand is waarschijnlijk ont
staan door broeiing van het zaad.
Eene groote menigte vulde den 3 reeds vroeg
in den morgen Leidens straten waaraan talrijke eere-
bogenvooral in de minder aanzienlijke en minder be
zochte buurten o a. ook in die waar Pieter Adriaans-
zoon van der Werff had gewoond een feestelijk aanzien
gaven. Een duizendtal personen namen deel aan den
optochtLeidens wording en vergrooting voorstellende,
die door een aantal werkliedenvereenigingen was be
dacht, ingericht en uitgevoerd en uitmuntend slaagde.
Op eene weide achter Zomerzorg verzameld, trok men
naar het feestterrein „de Ruine en schaarde men zich
achter het spreekgestoelte waarop Prof. M. de Tries
alsnu do feestrede uitsprakna het eindigen waarvan
het omhulsel van het standbeeld van Burgemeester van
der Werff werd weggenomen en de redenaar in naam
der „Commissie voor de oprichting van het Gedenktee-
ken van Leidens Ontzet" het beeld aan de gemeente
overdroeg. Na deze zeer toegejuichte rede werd het
door den Burgemeester namens de gemeente aanvaard.
De plechtigheid eindigde met de uitvoering der hymne
van Kückendoor het mannen- en kinderkoorwaarna
de kinderen in optocht naar de gehoorzaal togen om
te worden onthaald. Onder het gastmaal (door de ge
meente Leiden aan genoodigden aangeboden) werd door
Prof. M. de Vries een gedicht voorgelezen van Prof.
Georg Ebers„Aan de te Leiden verzamelde feestge-
nooten." Concert, illuminatie en vuurwerk beslotenden
feestelijken dag en slaagden ondanks hevige wind- en
regenvlagen uitmuntend.
Onder de op het feestterrein verzamelde autoriteiten
merkte menbehalve den Commissaris des Konings
in Zuidholland de ministers van marine buitenland-
sche zaken en oorlog op. Verder waren als afstamme
lingen van Van der Werff aanwezig de heer van der
"Worm oud-burgemeester van Schiermonnikoog en de
oud-minister van der Does.
Bij de chr. geref. gemeente te Heusden is beroe
pen de heer J. Dekker van Andijk.
Gedurende het derde kwartaal 1884 zijn door de Am-
sterdamsche Omnibus-Maatschappij vervoerd 3.144.381
passagiers tegen 4.395.458 in hetzelfde tijdvak van
1S83. Totaal van af 1 Januari 8.239.358 passagiers
tegen 9.358.015 in het vorige jaar.
Eenige ingezetenen van Groningen doen een be
roep op hunne stadgenooten ten einde gelden te ver
krijgen voor de oprichting eener fontein op het Heere
plein aldaar.
Nauwelijks zijn de eerste weesjongens van Neerbosch
naar de Transvaal vertrokkenof de directeur der
weesinrichting ontving deze week uit Pretoria van
generaal Smit eene uitnoodiging, om nog vijf jongens
allen timmerlieden en eenige meisjes te zenden die
allen aldaar in goede betrekking zullen worden geplaatst.
Zoodra de „voortrekkers" goed zijn aangekomen zal
aan dit verzoek worden voldaan.
Naar aanleiding van een verzoek van eenige in
gezetenen om eene weekmarkt intestellen heeft de
gemeenteraad van Geldermalsen eene commissie be
noemd welke met die uit de ingezetenen daaromtrent
in overleg zal treden. Deze laatste ontving voor ge
noemd doelbij inschrijving van de ingezetenen reeds
vele bijdragen.
Bij de heeren Mouton en Co., 's Gravenhage is
het eerste nummer verschenen van „Persnieuws", Nieuws-
en advertentieblad voor drukkerijen dat den len en
den 15en van elke maand verschijnen zal.
5e klasse3 October 4e lijst.
Nr. 15211 f 1500 Ns. 2758 en 3001 1000Ns.
5187 en 8638 f 400 Ns. 8705 10553 16884 en
18774 f 200; Ns. 18, 537, 4833, 5328, 8330; 11280,
11503, 12189, 16431 en 20712 100.
De eerste maansverduistering in deze maand bij
helder weder over haar geheel verloop den 4 's avonds
in Nederland zichibaarzal omstreeks half acht aan
vangen. De geheele verduistering begint omstreeks
half tien. De maan zal gedurende ruim anderhalf uur
totaal verduisterd zijn; zij vertoont zich dan echter door
het door den dampkring dor aarde gebroken zonne
licht toch nog aan den hemel met een rooden
eenigzins koperkleurigen gloed.
Den 31, 's avonds omstreeks 9 uren, heeftTdoor
eene onbekende oorzaak ten huize van Habiecht, aan de
Lindegracht, alhier, een ernstige binnenbrand plaats
gehad. De vlammen deelden zich voornamelijk aan het
beddegoed mede, dat dan ook grootendeels vernield is.
Door de tegenwoordigheid van geest der bewoners was
men de brand spoedig meester en behoefde geen vreemde
hulp te worden ingeroepen Een en ander was tegen
brandschade verzekerd.
Van 27 September tot en met 3 October zijn
aan de bad- en zweminrichting 23 buiten- en 5 bin
nenbaden genomen. Onvermogenden maakten in dat
tijdvak van de inrichting geen gebruik.
Door het stedelijk muziekkorps zullen op Zondag,
den 5 October, 's namiddags te 1% uur, in den Hout,
de navolgende stukken worden uitgevoerd
1. Marche militaire sur l'opéra „Donna Juanita" van
Suppé2. Eleurs d'amitié", ouverture v. R. Nihoul
3. „Lebe wohl", Polea de concert a pistons, solo v. H.
Pflug 4. Grande fantaisie sur „Le premier jour de
bonheur" v. Auber 5. Grande air militaire v. R. Cla-
rens 6a. Herzensandacht", Lied ohne worte für Wald-
horn Solo v. Levermann b. „Prés d'elle", Redowa v.
J. Heymans 7. Grand bouquet de melodies" v. Allart;
8. „Le jongleur indien", Quadrille v. J. Gouirand.
GEMEENTERAAD.
No. 11. Zitting van 3 October 1884, 's avonds 7 uren.
Voorzitter bij uitstedigheid van den burgemeester de oudste
wethouder, de heer P. Bruinvis de Lange.
Tegenwoordig 14 leden.
De voorzitter opent de vergadering, waarna
1. de notulen der vorige vergadering worden gelezen en
goedgekeurd.
Zijn medegedeeld de sedert die vergadering ingekomen
stukken.
Van Gedeputeerde Staten.
2. Beschikkingwaarbij de aanslag van P. H. Minderman
in de plaatselijke directe belasting, dienst 1884, teruggebracht
wordt in de 8e klasse.
Voor kennisgeving aangenomen en in verband daarmede be
sloten aan P. H. Minderman terug te geven het door hem
reeds betaalde bedrag uit den post voor onvoorziene uitgaven
der gemeentebegrooting voor 1884behoudens goedkeuring
van Ged. Staten.
3. Brief ten geleide van het goedgekeurde besluit tot vol
doening van f 445 aan het bestuur der bad- en zweminrich
ting en /100 aan den heer dr. J. D. Boeke uit den post voor
onvoorziene uitgaven der gemeente-begrooting voor 1884.
Voor kennisgeving aangenomen.
4. Verslag omtrent den cursus tot opleiding van hoofdon
derwijzers en hoofdonderwijzeressen te Alkmaar, over het le
jaar 1883 tot 31 Aug. 1884. Het getal deelnemers bedroeg
gemiddeld 30, 17 onderwijzers en 13 onderwijzeressen; daar
van waren 22 ingeschreven voor alle of meer dan 2 vakken en
8 voor niet meer den 2 vakken. Tot beter inzicht in het gel
delijk beheer wordt overgelegd de rekening over den geheelen
tijd van bestaan dezer inrichtingsluitende in ontvang op
t 1799,37%, in uitgaaf op 1 1755,98, alzoo batig slot/'43,39%.
Daarna wordt in bijzonderheden aangetoond dat de toestand
der geldmiddelen in de toekomst minder gunstig worden en
de belooning voor ieder lesuur per week voor de leeraren dalen
zalnu de splitsing van den cursus aangenomen is. Overtuigd van
de noodzakelijkheid dier splitsing, vereenigen leeraren zich echter
gaarne daarmede omdat zij ten zeerste waardeeren de onbe-
krompene wijze, waarop door den raad de jaarlijksche subsidie
verhoogd is, en dus ook gaarne van hunne zijde willen mede
werken, om den cursus aan zijn doel te doen beantwoorden.
Het aantal deelnemers was bevredigend te noemen; de opkomst
liet nu en dan te wenschen over. Ook daarin wordt van de
splitsing verbetering verwachtdaar de gang van het onderwijs
meer geregeld kan zijn en de gelegenheid tot verwerken van
het behandelde op de lessen voor de deelnemers grooter wordt.
De leeraar in Nederlandsche taal en letterkunde behandelde
de verkorteelliptische en saamgetrokken zinnende tropen
en figuren en gaf gelegenheid tot oefening in lezen en ontle
den. Verder besprak hij enkele belangrijke werken van Ne
derlandsche schrijvers, o.a. Nanno van Vosmaer, Londinias
van denzellden schrijver, Max Havelaar van Multatuli, Nette
menschen van J an Hollandde Camera Obscura van Hilde-
brand vergeleken met Waarheid en Droomen van Jonathan
en gaf verder een geregeld overzicht van de geschiedenis der
Nederlandsche letterkunde, waarvan Jacob van Maerlant, de
Rederijkers de Renaissancede Muiderkringde Dichtge
nootschappen de overgang der 18e tot de 19 eeuw en Jong
Holland de voornaamste punten waren.
De leeraar in Wiskunde besprak op het gebied van algebra:
de hoofdregelsontbinding en samenstellingmachtsverheffing
en worteltrekkingwortelgroothedennegatieve en gebroken
exponenten, en op dat van meetkunde lijnen, gelijk- en gelijk
vormigheid van driehoekenveelhoeken en hunne eigenschap
pen gelijkvormigheid van drie- en veelhoekenden rechthoe-
kigen driehoek en zijne eigenschappen.
Van rekenkunde werden behandeldHandelsberekeningen
reeksen kettingbreukenfiguurlijke getallen, algemeene eigen
schappen der deelbaarheid.
Tehuis opgeloste vraagstukken werden uitvoerig besproken,
ook werden enkele op de les opgegeven en terstond uitgewerkt.
Op het gebied van wiskundige aardrijkskunde werden vraag
stukken met behulp van aard- en hemelglobe opgelost en ge
durende den laatsten tijd eenige voorname punten behandeld
waarvan sommige op verzoek der toehoorders.
De leeraar in natuurkundige aardrijkskunde besprak van dy
namische geologiekusteneilanden meren bronnen rivie
ren, aardbevingen en vulkanen; van oceanographiezoutgehalte,
temperatuurdiepte der oceanen; van klimatologiewarmte- en
luchtdrukverdeeling over de aarde. Voorts gaf hij een overzicht
van de historische geologie.
De leeraar in kennis der natuur behandelde licht en elec-
triciteit, physiologie der plantenden mensch en de allereerste
beginselen der scheikunde.
In aansluiting met het vorige cursusjaar werd door den
leeraar in paedagogie van zielkunde besprokenhet gevoel- en
begeervermogen.
De methoden voor lezen schrijven rekenenvormleer
Nederlandsche taalkennis der natuur en aardrijkskunde wer
den vrij uitvoerig behandeld. Met de geschiedenis der opvoeding
kwam men tot 18U6.
Bij het begin van het cursusjaar is door een gedeelte der
deelnemers naar draadmodellen en door het andere naar meet
kunstige lichamen geteekend daarna is met allen de perspectief
behandeld en eindelijk naar plaat en op het bord geteekend.
Drie deelnemers slaagden A. Schwab en A. van Katwijk
alhier, en P. Butter van St. Pancras. Ten slotte wordt gewe
zen op het nutaat de cursus reeds heeft voor het aan de
openbare scholen werkzame personeel.
Voor kennisgeving aangenomen.
5. Verzoek van de gezondheidscommissie alhier en de sub
commissie uit de commissie van toezicht op het lager onderwijs,
belast met het onderzoek omtrent de naleving van de eischen
der gezondheidsleer op de openbare scholenom verlenging
van den bij raadsbesluit van 25 Juni 1.1. gestelden termijn van
drie maanden tot toelating van de leden der eerstgenoemde
commissie tot de schoollokalenook gedurende de lesuren en
voor zoover die toelating naar het oordeel der hoofden van
die scholen niet hinderlijk was voor het onderwijs, en wel tot
het einde dezes jaars, op grond dat het onderzoek omtrent de
naleving dier eischen zich op veel grooter gebied heeft uit
gestrekt, die termijn juist gevallen is in den zomer-vacantietijd
der scholen en in de zomermaanden geen onderzoek kon in
stellen naar de wijze van verwarming der lokalen
Op voorstel van den Voorzitter ingewilligd.
6. Brief van den heer A. Schwab, houdende dankbetuiging
voor zijne benoeming tot 2en onderwijzer aan de openbare
burgerschool.
7. Brief van den heer dr. J. D. Boeke daarbij zijn welge-
meenden dank betuigende voor het hem verleende bewijs van
waardeering en voor de welwillende beoordeeling der wijze
waarop hij de uit des raads midden benoemde commissiën naar
zijn vermogen mocht ter zijde staan.
Nos. 6 en 7 voor kennisgeving aangenomen.
Zijn in behandeling genomen de volgende voor de leden
ter lezing gelegen hebbende stukkeu.
Van Burgemeester en Wethouders.
8. Voorstel tot het verleenen eener gratificatie van 20
aan ieder der beide hooistekers J. Boersen en P. Schouten,
voor de buitengewone diensten, tengevolge van de vele meerdere
werkzaamheden door hen in den afgeloopen zomer verricht,
tengevolge van het menigvuldig broeien van hooi.
Aangenomen.
9. Rapport op een verzoek van Aris Keers te Hilversum
aannemer van den bouw eener kerk met pastorie te Egmond
aan Zee, om vrijdom van tolgeld op den Hoeverschelpweg
onder Egmond aan den Hoefvoor de materialendie per
wagen voor dien bouw naar Egmond aan Zee vervoerd zullen
worden. Burg. en Weth. kunnen dat verzoek niet ondersteunen.
Vooreerst bevat het toltarief in art. 3 geen enkele vrijstelling,
die op dit geval toepasselijk isdoch bovendien is de betaling
van tolgeld in dit geval volstrekt niet onbillijkdaar de weg
van het groote vervoer van materieel schade zal lijden. De
gemeentedie bij dit werk niets geen belang heeftvindt dus
in het tolgeld, dat betaald zal worden, eene vergoeding voor
de voor hare rekening komende schade aan den weg. Zij stellen
op grond daarvan voor, afwijzend op dit verzoek te beschikken.
Aangenomen met algemeene stemmen, nadat de Voorzitter en de
heeren Bosman en Vonk gezegd hadden, dat zij geene termen
vonden voor de inwilliging van dit verzoeknadat de heer
Conijn het denkbeeld geopperd had of het tolgeld niet op de
helft kon worden gebrachtdat door de tegenstanders ook
onrechtvaardig geacht zou worden tegenover de andere inschrijvers.
10. De Voorzitter deelt mede, dat aan den burgemeester,
als hoofd der gemeenteden 27 Sept. is beteekend een exploit
ten verzoeke van Elisabeth Hagman, Wed. Gerbrand Siebrands,
waarbij zij eene schadeloosstelling van t 12000 eischt, wegens
het aan haren man op den 3 Mei dezes jaars bjj het Waagge
bouw overkomen ongeluk. Na het houden eener vergadering
met gesloten deuren, wordt met algemeene stemmen besloten,
den heer mr. N. H. de Lange als procureur voor de gemeente
te doen optreden.
11. Nadat bij de gewone rondvraag door den Voorzitter
aan de ledenaan den heer H. J. Bruinvis door den Voor
zitter en den heer Bosman geantwoord wasdat de schutting
geplaatst op gemeentegrond aan de Akerslaan weggenomen zou
worden zoodra gebleken was dat de door de eigenaren aan
gegane regeling geheel was uitgevoerd, wordt de vergadering
gesloten.
ONDERTROUWD.
2 Oct. Cornelis Koomen, te Amsterdam, en Anna Maria
Henningalhier. Teunis Oliete Delfshavenen
Everdina Maria Elisabeth Arzbachalhier. Jan
Constant, wednr. van Hynlena Schouten, en Anna Mar-
garetha Pranger wed. Cornelis Roos.
GEBOREN.
3 Oct. Hendrik Willem, Z. van Hendrik Strating en Krijntje
van Amerongen. Johanna Cornelia, D. van Jean
Thomas Haasbroek en Pieternella Jacoba Deuninck.
