Beknopte spraakkunst
DE NIEUWE WERELDTAAL
STAATSI-LOTERIJ.
Ns. 4200 en 20250 f 1000; Ns. 1390, 8765, 12003,
12480 en 15482 f 400 Ns. 10166 17222 en 20760
f 200; 1248, 1927, 2943, 3763, 4110, 4083, 7770 en
20884 100.
Jttgezoubett
Qlücylei,
&slcgrAfi0cttc fietftchte».
55tabg-l3cricfii<tt.
Sfitki- £ti
wordenheeft doen zien dat zij o.a. inhielden onge
veer 60% aan suiker. Gevoegelijk zou dus hier van
suiker met een weinig cacao vermengd gesproken en
onder dien naam het artikel verkocht moeten worden.
Wil men zienof koffie met cichorei vervalscht is
dan laat men in een glas met water een weinig van het
te onderzoeken poeder vallen. Zoo de koffie zonder
bijmengselen iswordt het water nauwelijks geel en
blijft doorschijnend terwijl het poeder slechts na ver
loop van zekeren tijd ten bodem zinkt. Is de koffie
met cichorei vervalschtdan kleurt zich het water
donker en wordt troebel, terwijl een deel van het
poeder dadelijk op den bodem zakt. Tegen het ge
bruik van zuivere cichorei trekt het blad overigens
volstrekt niet te velde.
Het feit dat weder arsenicum in behangselpapier
ontdekt iswelk papier zich waarschijnlijk reeds in een
groot aantal vertrekken zal bevinden daar het in groote
hoeveelheid verspreid is geworden heeft doen beslui
ten tot het in ruimen kring bekend maken van het
patroon bij elk exemplaar van het blad wordtzoolang
de voorraad strekt, een staaltje van dat patroon gevoegd.
Hetzelfde patroon komt ook arsenicumvrij in den han
del voor.
Blijft het maandblad zich in die richting bewegen
dan zal de belangstelling in zijn inhoud ongetwijfeld
toenemen en zijn bestaan verzekerd zijn.
5e klasse 7 October 5e lijst.
VA.N
Letterteekens. De nieuwe wereldtaal (volapük) heeft
8 klinkers a, e, i, o u den benevens 20
medeklinkers b p d tv fij h g k l, r,
m,n,s,j,c,x,z. Toonlooze klinkers heeft volapük
niet j alle klinkers worden uitgesproken steeds beider
en met denzelfden klank.
Uitspraak a, e i en o worden op den voor den
Nederlander bekende wijze helder uitgesproken; u klinkt
als oea als ai in het fransche aimerklinkt als
ew als u. De medeklinkers h p dtfTe1, r,
m, n, j en i luiden op de ons bekende wijze; v klinkt
ioals h ij als jh als cb g als g (zweemende
naar de k); j als sj (in het woord sjerp); c als dsj en
tsj z als Is.
Zelfstandige naamwoorden
de vader fat
des vaders fata
den vader fate
den vader fati
de vaders fats
der vaders fatas
den vaders fates
de vaders fatis
Alle zelfstandige naamwoorden en alle andere voor
verbuigingen vatbare woorden worden aldus verbogen.
Lidwoorden komen niet voor. De meervoudsuitgang is
altijd s. Geslachten kent volapük niet tenzij de dui
delijkheid geslachtsonderscheiding noodzakelijk maakt.
In dat geval wordt het woord in zijn gewonen vorm
als mannelijk aangemerkt en wordt het vrouwelijk ge
maakt door voor- of achtervoeging van ji of of
de liaan gok de hen ji -gok
Het onzijdig geslacht krijgt os. Leeraar is in vola
pük tidel; de vrouw van een leeraar ji-lidel; een leera-
res of-tidel.
Verkleinwoorden vormt men steeds door achtervoe
ging vim il
de boom bim het boompje bimil.
"Wil men aan een woord een ongunstigen zin hech
ten dan plaatst men er lu voor moet de beteekenis
gunstiger worden, dan voegt men er le voor
water vat
brak water luvat
zeer goed water levat
Bijvoegelijke naamwoorden. Deze eindigen altijd op il:
de mensck men mensckelijk menil.
De vergrootende trap krijgt um, de overtreffende tin:
groot gletik
grooter gletikum
het grootst gletikün.
Telwoorden, bal 1 tel 2 enz. Ranggetallen
krijgen id; herhalingsgetallen na; verdubbeltallen nalik
één bal
eerste balid
éénmaal balna
tweevoudig telnalik
Persoonlijke voornaamwoorden. Deze zijn de volgende
ik
gij - ol
u ons
wij obs
gij ols
zij (man) oms
zij (vrouw) ofs
zich olis
hij om
zij of
het os
zich ok
Bezittelijke voornaamwoorden. Deze verkrijgt men door
achter het persoonlijk voornaamwoord ik te voegen
ik ob mijn obik.
Aanwijzende voornaamwoorden. Deze zijn
deze (man.) at
deze (vrouw.) ji-at
dit atos
gene et
Vragende voornaamwoorden.
wie kim
wat kis
Betrekkelijke voornaamicoorden
die kei
wiens - kela
wie ji-kel
Onbepaalde voornaamwoorden.
men on
iemand ek
niemand nek
dezelfde ot
degene ut
zelf een it
zulk een som.
Deze zijn
welke kiorn
hoedanigheid kimik.
Deze zijn
dat kelos
wien hele
dien heli.
Deze zijn
ieder a lik
iets bos
niets nos.
Werkwoorden. De onbepaalde wijs van de werkwoor
den eindigt altijd op ön één balvereenigen balön
groeten glidön.
ik groet glidob u groet glidons
gij groet glidol wij groeten glidobs
hij groet glidom gij groet glidols
zij groet glidof zij] (man.) groeten—glidoms
het groet glidos zij(vrouw.) groeten -glidofs
men groet glidon
De achtervoegingen ob, ol enz. zijn de reeds genoemde
persoonlijke voornaamwoorden ik, gij enz., die men ach
ter den stam van het werkwoord heeft te voegen. De
stam zelf blijft door de geheele vervoeging heen onver
anderd. De vormveranderingen in de verschillende tij
den en wijzen bepalen zich tot de afwisseling van slechts
weinige letters
ik groet glidob
ik groette aglidob
ik heb gegroet eglidob
ik had gegroet iglidob
ik zal groeten oglidob
ik zal gegroet hebben uglidob.
Geen enkel werkwoord maakt op deze vervoeging een
uitzondering. Wordt het werkwoord lijdend gebruikt
dan voegt men overal pa voor
ik groet glidob ik groette aglidob
ik word gegroet paglidob ik werd gegroet paglidob.
(Ter vermijding van de gaping (hiatus) vervalt de a
van pa, als het woord reeds met een klinker begint).
Dat ik groete glidob-la
Groet ik F glidob-li F
laat ik groeten glidoböd
ik groet niet no-glidob.
De deelwoorden zijn glidöl groetende; pagüdöl
gegroet wordendep0glidöl gegroet.
Bijwoorden. Wanneer bijwoorden onmiddelijk op een
werkwoord volgen, krijgen zij: ik; alleenstaand of ter
wille der welluidendheid krijgen zij iko zijn de bij
woorden onmiddelijk van een zelfstandig naamwoord
gevormd dan krijgen zij oneit nachtneitQ
's nachts.
Voegwoorden en voorzetsels. Deze worden als onver
anderlijke woorden, ook in volapük afzonderlijk opgegeven.
Botterdam J. HOBBEL.
NB. Tot mijn genoegen verneem ik, dat de heer Jos. Rae-
maekers uitgever te Roermondzich bereid verklaart om
gedurende October afdrukkeu van deze beknopte spraakkunst
ter verspreiding af te leveren tegen den luttelen prijs van f 3
de 100 exemplaren. Ik vertrouw dat zijdie het belang der
algemeene beoefening van Volapük inzien, van deze gelegen
heid ruim gebruik zullen maken. Waar dezen winter lezingen
over de nieuwe wereldtaal worden gehouden, zullen deze af
drukken gaarne in handen worden genomen.
kil 3, fol 4, lui 5, mal 6, vel 7, jol
8, ziil 9, tum 100, mil 1000.
In den nacht van 56 October werden de inwoners
van Kolhorn uit hunne slaap opgeschrikt, door het luiden
der dorpsklok en het brandgeroep bij bekkenslag.
Spoedig bleek dat opnieuw brand was uitgebarsten
in balf uitgebrand na de blussching overgebleven stroo,
hooi, granen hout enz. op het terrein der pas afge
brande boerenhofstede in den WVardpolder. De brand
liet zich zeer dreigend aanzien waarom noodig werd
geacht ook de spuit van Barsingerhorn te laten aan
rukken zoodat ook aldaar de burgers op gelijke wjjze
werden gewekt. Ten tweedemale gelukte het de belen
dende gebouwen en eene groote hoeveelheid oogstaan
14 mijten op het erf staandete behouden. Ten vijf
ure was men den brand meester, zoodat de vele arbei
ders (volgens gemeente-verordening is een ieder aan de
spuit dienstplichtig) op tijd nog naar hun werk konden
en dus geen schade leden. Verscheidene buismoeders
hadden al weer zorg en geen wonder Dinsdag na
middag ten half vier ure werden de mannen opgeroe
pen. Woensdag namiddag 6 ure kwamen zij weder te
huis den nacht door in de weer en Zaterdag
avond was de rekening Dinsdag een schoft verzuimd,
Woensdag den geheelen dag dus zooveel minder.
En nu Maandag 's morgens terstond verzuim hoe zou
uit deu weg komen wat bij bakker of kruidenier tot
deze week moest blijven staan.
Uw Correspondent.
II Mil I IIll
Voor eenige dagen (zoo meldt de Prov. Gron. C. van
27 Sept.) had bij den landbouwer Sjoerd Boonstra, onder
Niebert, eene verlossing plaats, die onder de zeldzaam
heden mag gerekend worden. De veearts D. Duursma
werd aldaar geroepen bij eene koewaarbij zich onge
wone omstandigheden voordeden. Met zijne gewone
bedaardheid en voorzichtigheid verrichtte hij het moeie-
lijke werk en haalde een dubbel-kalf ter wereld. Dit
dier was voorzien van één kop en bleek saamgegroeid
te zijn uit twee dieren beiden van het mannelijk ge
slacht vier pooten waren normaal en vier iets dunner.
Het geheel is bij Boonstra nog te bezichtigen. De
moeder was na deze ongewone verlossing vlug en ge
zond als te voren.
Londen 7 Oct. Lord Northbrook stelt voor het
geheele egyptisehe leger af te schaffen en door 9100
politie-agenten te vervangen.
Parijs, 7 Oct. Gisteren is door een bom de kazerne
der gendarmerie te Lyon zwaar beschadigd. De daders
zijn onbekend.
Volgens een telegram is de fransche consul Hervin
uit Khartoem gelijktijdig met kolonel Stewart door de
Arabieren vermoord.
Naar men verneemt, zullen na de viering van
het eeuwfeest der Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen op Maandag 17 November, waartoe reeds voor-
loopige maatregelen genomen worden in de dames
vergaderingen van het departement Alkmaar optreden:
den len Dinsdag van December, de heer M. J. Mees
van Haarlem en op den 2en Dinsdag van Eebruari
1885 de heer Wolters van Leiden.
In de Mient is een schuit met puin en grint ge
zonken. Men is bezig de lading uittebaggerenten
einde daarna de scbuit te lichten.
Dinsdag heeft men een aanvang gemaakt met het
afbreken van den steiger voor den nieuwen waaggevel
en kreeg men reeds een vrijen blik op de schilderij
in tegels. Eerst als hij geheel weg iszal men over
deze laatste, in verband met den geheelen geveleen
juist oordeel kunnen vellen.
Den 7 zijn de leerlingen van de normaalschool al
hier D. Pluimgraaf en P. Rus geslaagd voor het on
derwijzersexamen.
ARRONDÏSSEMENTS-RECHTBANK.
Correctioneele Terechtzitting van den 7 October.
A. K. en N. S., te Alkmaardiefstalde eerste 3 maanden,
de tweede 14 dagen eenzame opsluiting.
P. L„ te Hoorn, bedelarij met een bedelbrief, 14dagen gev.
H. J. L., zonder vaste woonplaats, bedelarij, 14 dagen gev.
en opzending naar een bedelaarsgesticht.
K ANTONGEREC HT.
Zitting van 3 October.
G. W. en J. W., te Alkmaar, aldaar aanleggen van een
ongeoorloofden mesthoop ieder drie geldboeteneen van t 1
en twee elk van f 5 of 1 dag gev. voor elke boete.
J. S., te Alkmaarals vorenf 1 en 5 boete of 1 dag
gev. voor elke boete.
J. S., te Alkmaaraldaar beklimmen van een boom1
boete of 1 dag gev.
P. M., te Heerbugowaardaldaar laten loopen van een geit
op eens anders grond, f 3 boete of 1 dag gev.
J. P., te Egmond aan Zeerijden met een hondenwagen te
Egmondbinnen3 boete of 1 dag gev.
K. de G. en H. B., te Egmond aan Zeealdaar maken van
nachtelijk burengeruchtieder f 5,50 boete of 1 dag gev.
H. J. B, te Egmond aan Zee, des nachts aldaar laten los-
loopen van zijn bond 3 boete of 1 dag gev.
Zitting van 4 October.
P. H., S. E., C. H., allen te Alkmaarspelen om geld op
straat aldaar ieder f 1 boete oi 1 dag gev.
Ter zake van openbare dronkenschap.
Augustinus Scholten, te Uitgeest, en Anton Baars te
Rijp,, ieder f 15 boete of 7 dagen gev.
Aldert Stokkink, te Alkmaar, als voren, f 15 boete of 5
dagen gev.
Jan Vergaai, te Grootschermerals voren, ƒ10 boete of
3 dagen gev.
J. v. d. Pees, le Limmen, Joseph Esbaob en Pieter Pover,
te Alkmaar, als voren, ieder f 5 boete of 2 dagen gev.
J. S., te Castricum en J. V., te Alkmaar, als voren, ieder
f 1 boete of 1 dag gev.
BURGERLIJKE STAND.
ONDERTROUWD.
4 Oct. Simon Akkerman, le Scbermerbornen Aafje Mol, te
Alkmaar.
GETROUWD.
5 Oct. Antbonius Franciscus van Lieshout en Geesje de Boer.
Pieter Roskam, wednr. van Sijtje Apeldoorn en Maartje
van der Velden.
GEBOREN.
4 Oct. Scboontje, D. van David Spier en Blaartje Englander.
Hendrika Johanna JacobaD. van Hendrik Jan Tee-
rink en Petronella Hillegonda Schuit. Gerbrand, Z.
van Pieter Bruin en Agatha Maria van de Velde.
5 Joban Hubert, Z. van Joban Hubert Schurgers en
Dieuwertje bcbotvancer. ClasinaD. van Dirk
Zoetelief en Maria Wilhelmina Lingerak. Jacobus,
Z. van Jacobus Coule Hagc en Johanna van der Vliet.
Elisabeth HendrinaD. van Felix Marie Aghina en
Geertruida Maria Cornelia Bruin. Geertruida Maria,
D. van Arie Zonneveld en Guurtje Morseh.
6 ClaraD. van Jan Mol en Clare Buhrs.
OVERLEDEN.
4 Oct. Trijntje de Vries, ecbtgen. van Albertus Vos, 46 j.
6 ir Aleydis Slapman wed. Josepbus Junum, 79 j.
7 Geertruida Johanna, D. van Gerrit Wit en Geertruida
Koster, 18 dagen.
VEILING VAN VASTE GOEDEREN.
2 October.
Door den Notaris H. J. DE LANGE.
I. Huis, Zeglis, F 560 en 561. Str. N. v. d. Voort
2. id. id.
3. id. id.
4 en 5. id. id.
6. TuinF 561.
7.
8.
9.
id.
id.
id.
10. Huis
11.
12.
id.
id.
561. Str. H. Henning
561, 562 en 564. Str. N. Geels
563, 561, 562, 565, 566, 567.
Str. H. Mulder
Str P. Bosman
Str. dezelfde
Str. H. Mulder
Str. P. Bosman
Str. J. Terhaak
Str. dezelfde
561.
561.
561 en 567.
Zakkestraat, B 3041.
id. 3042.
id. 3043. Str. G.
Afslag 9 October.
Baas
f 685,-
665,-
1100,-
890,-
k 135,-
180,-
200,-
250,-
525,-
680,-
550,-
Alkmaar 6 Oct. Aangevoerd 6 Koeien en Ossen t 220
a 265, 79 Vette Kalveren t 40 a 120, 11 nucbt. dito f 8
a 22, 586 Schapen 28 a 36, 110 vette Varkens f 0,42
a 0,54 per P., 20 magere dito 13 a 19 1 Bok f 3.
Amsterdam 6 Oct. 632 Runderenvette f 0,65 a 0,82
per Pond, Melk- en Kalfkoeien 110 a 280, 6 Graskal
veren f 28 a 5044 nucbt. dito 10 a 1836 Schapen,
Yette Varkens f 0,43 a 0,50 per P.
Aardappelen Katwijker zand t 1,50 a 2,80, Hillegommer dito
t 1,50 a 4,25, Friesebe jammen t 1,30 a 1,70, dito Engelsebe
1 a 1,20, Zeeuwscbe spuisebe Jammen 2 a 2,20, dito blauwe
f 1,60 a 1,80 dito Pooters f 0,80 a 1,10, dito Flakkee-
scbe f 1,60 a 1,90dito Champignons f 1,20Geldersebe
Thomassen /3a 3,20.
Raapkoeken f 90 a 95 Lijnkoeken f 9,50 a 12,50.
P.eterolie vast, loco f 9,62%, Oct. f 9,50, Nov.Dee.
f 9,50, Jan.Mrt. f 9,37% entr. In cons. 10,87%.
Edam 2 Oct. Aangevoerd 314 stukken boter f 1,25 a
1,32 per P., Kipeieren /5a 5,50 per 100.
Edam 4 Oct. Kleine kaas hoogste prijs 35,50, laagste
prijs 21, aangevoerd 70 stapels, wegende 14586 P.
Haarlem 6 Oct. Tarwe Roode f 6,60 a 6,75, Witte
6,20 a 7,62% Rogge 5,50 a 5,75, Haver 3,50 a 3,75,
Gerst 6, Duivenboonen /7, Erwten: groene f 7,75 a 8.
Kampen 6 Oct. 519 stukken Boter van 20, 77 van 10
benevens ruim 200 stukken van Pond, wegende ruim
11250 pond, per 20 pond f 26,50 a 31, per pond 1,25 a 1,30.
Leiden 4 Oct. Boter per kwart vat le. soort f 68 a 72,
2e. 60 a 64per pond le. soort f 1,70 a 1,80, 2e 1,50
a 1,60.
Meppel 2 Oct. Boter per kwart vat le soort f 50 a 51,
2e 46 a 48, 3e 40 a 44, per achtste vat le soort 26 a
27, 2e 23 a 24, 3e. 19 a 21, per P. le. soort 1,14
a 1,34. Aangevoerd 73180 P.
Schiedam 6 Oct. Moutwijn f 13, Jenever f 18,50 per v.
Londen 2 Oct. 600 Runderen 4-5.8, 3000 Schapen en
Lammeren 5-6.4, 90 Kalveren 3,8-5.9, Varkens 4-4,6.
