I
laten was en in brand stond. Zij bezetten de verlaten
stellingen en maakten zich meester van eene groote
hoeveelheid wapenen, krijgsvoorraad en rijst. De verliezen
der Chineezen waren zeer aanzienlijk zij trokken naar
de grenzen terug.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
De afdeelingen onderzochten den 17 o. a. de overeen
komst met Duitschland betrekkelijk het auteursrecht en
de regeling der staatsloterij. Tot rapporteurs over
eerstgenoemd wetsontwerp werden benoemd de heeren
RoëllHuberBorgesius Cremers en de Geer.
De wijzigingen in de strafvordering werden den 18
onderzocht.
Zitting van den 18 Februari.
Algemeene beraadslaging over de staatsbegrooting voor 1885.
De heer Oldenkuis Gratama komt op tegen het voor
nemen der regeering, om de gewijzigde kiestabel in te dienen,
^eywjj. ZÜ vroe£er steeds grondwetsherziening het meest nood-
zakelijk achtte. Waarom van standpunt veranderd Omdat
de meerderheid verplaatst is Waarom niet veeleer de porte
feuilles overgegeven Later zal hierop worden teruggekomen
maar hij kon er niet van zwijgen, want, waar het hart vol van
isloopt de mond van over. Ten tweede keurt hij af de wei
gering der rechtspersoonlijkheid aan den Sociaal-Democratischen
Bond. Men maakt op die wijze martelaars. Er wordt altijd
geklaagd over gebrek aan belangstelling in de zaken en nu
deze zich toontfnuikt men ze. Behoudens onmogelijke en
onvoegzame eischen, heeft die Bond zijne volledige instemming.
Ieder eerlijk man moet wenschen gelijkheid van rechten. Toen
mr. Modderman het //herzie u zelf" uitsprak, heeft hij reeds
op de wenschelijkheid gewezen van gelijk reeht. Vooral in ons
land waar de vrijheid inheemsch ismoet men niemand be
letselen in den weg leggen. Het is verkeerd, eene vereeniging
tegen te gaan, die voor hare denkbeelden aanhangers tracht te
winnen zoo licht ontstaat het denkbeeld, dat men die pogingen
vreesteerst dan als men feitelijkheden vreest of moet fnuiken,
kan de staatsmacht tusschen beide komen. Het socialisme kan
en mag niet worden doodgezwegen. Het is een onderdeel der
denkbeelden, in onzen tijd ingeweven. Men moet er reke
ning mee houden. Hij zou wel wenschendat ze als in Duitsch
land leden der Kamer waren. Dat hunne denkbeelden strijden
tegen de gewone aangenomen denkbeelden beteekent niets Is
dat niet geoorloofd Gebeurt het dan in de Kamer niet
Hij bestrijdt daarna den rechtsgrond der weigering. De re
geering heeft buiten de statuten om geweigerdterwijl zij
alleen uit de statuten mocht oordeelen. Terecht zeide de N.
liott. Ct., dat de regeering den toetsteen verward heeft met
hetgeen getoetst moest worden. Alle groote bladen hebben dan
ook bij het vernemen de weigering gemoedelijke artikelen daar-
tegen geplaatst. Hij merkt opdat de fransche omwenteling
door groote dwaasheden is verhaast. Onze Nederlandsche socia
listen zijn geen oproermakers of dynamieters gij speeltzeide
hij tot de regeering, met vuur; gij hebt de vonk niet uitge
doofd maar aangeblazen.
De heer de Jong verwondert zichdat er zoo weinig lust
is tot het voeren van algemeene beraadslagingen. Hij heeft
behoefte om te sprekenom licht te verkrijgen in de duisternis.
De Kamer is om. Dit was reeds lang te voorzien; de liberalen
waren verdeeld sedert langen godsdienst en beurs zijn zeer
geschiktom de kiezers op te winden. De meerderheid is om,
maar de vereende partijendie de meerderheid verkregen
hebben na de overwinning bezuiniging tot leuze gekozen. Hij
wenscht ook bezuiniging, maar de ondervinding heeft geleerd,
dat deze regeering alleen door verhooging van belastingen het
evenwicht denkt te kunnen herstellen. Aangenomendat op
de begrooting millioen door amendementen is te bezuinigen,
dan geeft dit nog weinig. Om goed te kunnen bezuinigen
moet men regeering zijn en hij had gedacht, dat de overzijde
de regeeringstaak op zich had genomen. Dezerzijds zal men
winst is het, naar mijne meening, die een fatsoenlijk
man aan bet spel doet deelnemen doch de naar ver
strooiing zoolang men het nu slechts als een on
schuldig middel tot tijdverdrijf beschouwt kan het ook
niet schadelijk op het karakter werken."
„Ik wil er niet met je over kwisten wij zouden het
toch niet eens worden. In 't algemeen geef ik Menken
echter gelijk in zijne pessimistische beschouwing over
het speldat bij het hasard iedere speler iedere
door den goudduivel wordt aangegrepen en dus slechts
uit winzucht speeltZiezoo beste Blankner, ruim
nu s.v.p. eens even de laatste goudstukken van mijn
bed ik zal je het genoegen doen om op te staan.
Wilt gij mijn „lever" bijwonen dan is bet mij goed
anders staat het atelier en mijn zoogenaamde salon tot
je beschikking."
Blankner koos het laatste en ging met de tamelijk
ironisch klinkende opmerking dat hij de laatste mees
terstukken van Waldau eens zou gaan beziennaar
het atelier.
Intus8cben stond Elimar op. Hij voelde zich nog
zeer uitgeputzoodat zelfs het ijskoude water en de
vloed van eau de cologne, die hij over zijn hoofd uit
goot hem toch nog niet geheel opfrischten. Daarbij
was hij ontstemdals altijd na eenen feestelijk door-
gebrachten nachtontevredener dan ooit met zich zelf
en de geheele wereld. De afgeloopen nacht scheen
hem ofschoon het in werkelijkheid niet eens zoo
erg geweest was eene woeste orgie te zijn geweest;
hij vervloekte zijne kinderlijke toegevendheiddie het
hem steeds onmogelijk maaktehet wel honderdmaal
opgevatte plan om solide te worden ten uitvoer te
brengen.
Doch waren zijne toegevendheid en de hem eigene
lichtzinnigheid de eenige redenenwaarom hij zoo
doelloos voortleefde? „Neen", riep het in zijn binnenste,
„het zou anders zijnwanneer niet eene pijnigende on
zekerheid mijn binnenste verteerde wanneer ik zeker
wist hoe mijne toekomst zou zijn 1 Het is de tweespalt
in mijne borst, die mij tot al die jongensachtige streken
aandrijft en een krachtig besluit nooit tot rijpheid laat
komen. Hoe kinderachtighoe laf van mijdat ik
niet in staat ben mijn eigen weg te gaan Meent
Menken het werkelijk zoo goed met mij terwijl hij mij
juist in deze aangelegenheid die op geheel mijn volgend
leven zulk eenen overwegenden invloed moet uitoefe
nen het tegendeel raadt van hetgeen mijn hart mij
zegt En ben ik verplicht naar hem te luisteren
wanneer mijn hart spreekt Neenneendat zal
anders wordendat moet anders worden
Wordt vervolgd.
gaarne tot bezuiniging willen meewerken. Wordt de begrooting
met eenige bezuiniging aangenomen, dan zit minister Heemskerk
weer vast. Hij vraagtheeft de meerderheid of de regeering
ernstig gedacht aan het aanwijzen der middelen om de noodige
uitgaven te dekken Zoo nietdan kan hij niet vóór de be
grooting stemmen. Voor hem is de dubbeltjeszaak hoofdzaak;
anders gaan onze geldmiddelen ten gronde. Zoolang die niet
zijn geregeld, verbiedt zijn geweten hem, voor een begrooting
te stemmen.
De heer Savornin Lohman wijst er opdat de uit
gaven tooh moeten gedaan worden, onverschillig hoe daarin
moet worden voorzien. Wat de bezuiniging betreft, op de me
dewerking der liberalen rekent hij daarbij niet veel. Hij wil
echter de algemeene staatkunde bespreken. Er heerscht groote
politieke malaise. De deelneming des volks aan de leiding der
zaken is verlamd en verlammend. De staatsmachine staat op
het doode punt voor equilibristen moge dit gewensoht zijn
van de regeering verwacht hijdat zij de staatsmachine niet
zal willen laten stilstaan. Daarom verwacht hij van haar spoe
dig voorstellen tot grondwetsherziening. De Kamer verlangt
naar grondwetsherziening. Elke ingrijpende maatregel van wet-
gevenden aard moest uitblijven met 't oog op de bestaande
grondwet. Met het bestaande kiezerspersoneel is geen grond
wetsherziening mogelijk; het is te veel afgeleefd voor zulke
een inspanning. Komt men dus niet tot censusverlaging, dan
zal men na lange besprekingen over grondwetsherziening'niets
verkrijgen. Gesteld, deze kamer nam haar aan, dan zal een
nieuw kiezerspersoneel komen, dat weer zal alkeuren de <redane
herziening en nieuwe noodig achten. Het staat vrij wel vast
dat het kiesrecht sterker moet worden uitgebreid dan de grond
wet toelaatdit is vrij wel het algemeen gevoelen.
Waar dit vaststaat, moet men zeker verlangen, dat allen stem
recht verkrijgen, die het binnen de grondwettige perken kun
nen verkrijgen. Hij vestigt er de aandacht opdat de verte
genwoordiging steeds die uitbreiding van stemrecht tegen hield.
Had de souverein dit gedaan, men zou van tvrannie gewagen
maar het volk blijft uitbreiding eischen, en als de vertegen
woordiging dit blijft tegenhouden, dan zal het volk dit trach
ten te verkrijgen, ondanks de Kamers. Men moet ook streven
naar betere districtsindeelingde kiestabels zijn, om staatkundige
winsten te behalenonrechtvaardig saamgesteld. Waar wij nu
toch moeten stervenlaten wij dan ten minste rechtvaardigheid
betrachten ten aanzien dier indeeling. Volgt men een eerlijken
openhartigen weg, dan zal die staalkunde algemeen op prijs
worden gesteld. Welke zal de uitkomst zijn van districtsindee
ling en censusverlaging Hij weet het nietwellicht zal de
indeeling ons ten goede komen, maar zeker is het niet en
bij censusverlaging kunnen wellicht de liberalen winnen
met het oog op de groote steden. Die uitkomst is hem
onverschillig maar het recht zal dan zegevieren en de staat
kundige strijd niet meer verbitterd worden door onderling ver
wijt van onrecht, te handhaven om de macht te behouden. En
wie weet, als een betere indeeling verkregen was, of onzerzijds
dan met zou moeten worden losgelaten de eischgeen grond
wetsherziening, zonder herziening van artikel 194 der grondwet!
Eerst dus de nieuwe kieswet, met bepaling, dat zij in werking
trede bij de eerste periodieke verkiezing in 1886, of Kameront
binding. De nieuwe Kamers hebben dan alleen over Grond
wetsherziening te oordeelen. Bij gelijkheid der partijen kan
een rechtvaardige tabel nu meer dan ooit verwacht worden Hij
rekent op de medewerking der Kamermaar in elk geval ook
hier ligt in ons isolement onze kracht; wij staan op den bodem
des rechts, als wij grondwetsherziening eischen, tot stand Ge
bracht door het kiezerspersoneel, dat de grondwet toelaat°en
dat wij niet wezen kunnen.
De heer Borgesius komt krachtig op tegen den eisch
om de grondwetsherziening uit te stellen en hooptdat de
regeering niet zal voldoen aan den aandrang tot censusverlaging
en zelfs, dat zij zal terugkomen van haar pogen om de kiestabel
te herzien. Mocht de regeering dit niet doen, dan zou het
overweging verdienen bij stemming te doen uitmakenof de
verandering van standpunt der regeering is goed te keuren
of niet.
De minister van binnen 1. zaken zal over de wei
gering der rechtspersoonlijkheid aan den sociaal-demoeratischen
bond niet spreken; hij laat dit aanzijn ambtgenoot van justitie
over, maar constateert met genoegen, dat de Senaat der Ver.
Staten heeft uitgesproken afschuw en verontwaardiging over den
gruwelijken aanslagin de hoofdstad van een der eSropeesche
rijken gepleegd.
Wat de grondwetsherziening betreft, de regeering beschouwt
haar nog steeds als een even gewichtige als dringende zaak en
houdt zich voortdurend met de voorbereiding bezig. Het zou
tot mets leiden, te bespreken, welke de voorbereidend^ werkzaam
heden waren of tot welk onderdeel de voorstellen zijn gekomen
Hij kan alleen verzekeren, dat het hem leed doet dat zij no"
met zijn ingediend maar dat dit spoedig zal geschieden. Geen
Gogenblik is of wordt in de voorbereiding vertraagd.
Er is gesproken over het al dan niet aanblijven dezer regeering.
De Kamer heeft de macht uit te spreken, wie optreden moet
maar dit moet hij uitdrukkelijk verklaren, dat wil men de baan'
waarop deze regeering werktsluitenmen dit niet kan doen
onder voorgeven, dat zij geen bezuiniging wenscht. De eisch
van bezuiniging is juist door haar gesteld en terstond heeft zij
gezegddat dit doel onmogelijk dadelijk kon worden bereikt
met denkelijk zelfs in 1885 of eerst in 1886. Welnu op de
tweede begrooting was reeds li millioen bezuinigd. Overigens
wil men, dat de regeering haar mandaat in handen des Komngs
stellezij is er toe bereid.
Wat de kiestabel betreft, toen de grondwetsherziening nog niet
zoover gereed was, vreesde de regeering, dat men een onbe-
paalde verschuiving daarvan zou zien in het vooropstellen van
herziening der kiestabel. Maar sedert is de Kamer veranderd
en de voorstellen tot grondwetsherziening veel verder gevorderd
en nu is er veel voor te zeggen, de tabelherziening gelijktijdig
aanhangig te maken. De bedoeling is volstrekt niet eene staatkun
dige herzieningdus eene staatkundige partijdige herziening.
Enkele plaatsen hebben op zich zelf reeds aanspraak op één lid
meer door de vermeerdering der bevolking, en overigens heeft er
verschuiving op de kaart plaats. De herziening der tabel is
een vraag eenvoudig van opportuniteit, iets anders zou zijn
een wijziging van het kiesrechtdaarvoor ziet bij geen reden.
De min. vanjustitie, den heer Gratama beantwoordende,
wijst er opdat het woord des ministers Modderman//Help
u zelfop schier elke vergadering der sociaal-democraten wordt
uitgesproken en aangehaaldom de goedgeloovige werklieden
in den waan te brengendat die staatsman erkendedat hun
onrecht werd gedaan. Ingenomenheid voor de sociaal-democraten
heelt hij niet; hij kan er niet aan meewerken, den Koning
bondgenoot te maken van hen, die zijn gezag en het gezag
der wet in Nederland willen omverwerpen. Terwijl men zich
beroept op Christus en den bijbel en in de zaal' van Walhalla
(het vereenigingslokaal dier leden te 's Gravenhage), verkondigt,
dat Jezus de Nazarener hun hooid is, kan hij den Koning
niet laten medewerken aan de vestiging van zulk een Bond,
niet uit vreesmaar omdat hij het onstaatkundig acht een
dergelijke vereeniging de hand te reiken. Hij handhaaft ove
rigens de schriftelijk aangevoerde redengn voor de weigering
vooral om de bepalingvoorkomende in de statutendat allé
middelen aangewend mogen worden om het doel te bereiken.
De heer Gratama komt er tegen op, dat de minister kan
meenen, dat hij het besluit, in de Vereenigde Staten genomen
met zou beamen.
De m i nist er van binnen 1. zaken verzekert daaraan
met getwijfeld te hebben.
De heer Borgesius stelt als motie voor„De Kamer in
overeenstemming met de meermalen door de regeering uitge
sproken meenmg van oordeeldat voorstellen tot grondwets
herziening zoo spoedig mogelijk moeten worden in behandeling
genomen en afgedaan, en dat inmiddels geene wijziging van het
kiesrecht of van de kiestabel behoort te worden in overwegins
genomen, gaat over tot de orde van den dag."
De Voorzitter stelt voor, deze motie te doen drukken
en den dag der beraadslaging daarover later te bepalen.
De heer van der Kaay heeft bezwaar tegen uitstelde
motie behoort bij de algemeene beraadslaging.
0 0 r z 11e r zegt, dat zijne bedoeling, is de motie te
behandelen bij de algemeene beraadslagingmaar ze eerst te
laten drukken.
De heer Van Houten bestrijdt de weigering der rechts
persoonlijkheid aan den sociaal-democratischen öond. Hij wijst op
de groote macht, die de wet op de vereenigingen aan de reeeerine
heeft gegeven om rechtspersoonlijkheid te kunnen weigeren en
meent, dat zij zich daardoor heeft laten verleiden tot weigeringzon
der voldoenden grond. De minister Heemskerk heeft herinnerd aan
het geweld door de sociaal-democraten in andere landen gepleegd.
Zonder dit te verdedigen wijst hij er tot verzachting op dat zij, die
van dit middel gebruik makendit geleerd hebben van conser
vatieven en clericalen, die altoos met geweld leeringen hebben
onderdrukt. Spreekt men van het gevaarlijke der stellingen van
de sociaal-democratendan is dit een subjectieve opvatting. Hij
bijv. acht de propaganda voor Encycliek en Syllabus veel ge
vaarlijker, dan de leerwijze der sociaal-democraten; ware hij dus
minister van justitiedan zou hij op dezelfde gronden rechts
persoonlijkheid moeten onthouden aan vereenigingendie be
doelde propaganda voorstaan. Het stelsel der regeering leidt
tot misbruik van maeht door een tijdelijk regeeringspersoon,
Hij keurt dit sterk af en noemt de oppositie tegen eene bewe
ging in den lande met zulke zwakke middelen als weigering
der rechtspersoonlijkheid gevoerd, zwak en inconsequent.
Het doel bereikt men er tooh niet mede. Wat zal het gevolg
zijn Dat het Walhalla niet op naam van vereenigingen,
maar op dien van Domela Nieuwenhuis of anderen wordt ge
kocht. Het eenige, wat men door die weigering verwerven zal,
is verwarring in de burgerrechtelijke gevolgen, die de aanvrage
bedoelde. Door den minister van justitie is gewezen op de on
mogelijkheid om voor zulk een bond de koüihklijke goed-
SLlnS f-e vragen. Daarointrent zal hij straks een voorstel doen.
Wel moet eene socialistische vereeniging een zeer onschuldig
karakter hebbenals het zich tooit met de koninklijke goed
keuring. En welk motief van weigering gelegen zou zijn in
het aanwezig zijn van een portret van Jezus Christus met op
schrift: //hoofd der sociaal-democraten" in Walhalla, kan hij
niet vatten. Hij wil geen bespreking openen over het christen
dom en het communisme der eerste christengemeente, maar
door J ezus te noemen hoofd der democratenacht hij de sociaal-
democraten meer in hun rechtdan indien ze Jezus Christus
als hooid der aristocraten betitelden. Hij wijst vervolgens op
de mogelijkheid, om de sociaal-democraten te gaan bestrijden in
hun eigen lokaal. Bestrijding en beteugeling van denkbeelden,
omdat men daarmede niet instemtis altoos nadeelighij be
roept zich op de jongste brochure van Schaffle, die thans
eerst zijn bestrijding der sociaal-democratie kon doen verschij
nen omdat men zes jaar geleden een ander werk van hem had
verbodenop grond van de socialistische strekking er van. De
regeering schijnt te meenen, dat elke vereeniging het bestaande
staatsrecht moet eerbiedigen. Dit is onjuist. Wanneer eene
vereeniging den republikeinschen staatsvorm wil bevorderen,
is zij geoorloofd; natuurlijk is het verkrijgen van dien staats
vorm niet anders geoorloofd dan langs den staatsrechterlijken
geoorloofden weg.
Hij keurt dus de weigering der rechtspersoonlijkheid af, al
ontkent hij niet de bevoegdheid der regeering daartoe.
De zitting wordt verdaagd tot den 20 11 uurwanneer
tevens de motie-B orgesius aan de orde is.
De proefvisscherij met den moordkuil, die den 10
11 en 13 plaats had op last van het College voor de
Zeevisscherijen door een Volendammer spanbotter, be
hoorlijk onder toezicht van iemand die in deze zaak
juist tegenover de Volendammers staatheeft de volgende
voorde Volendammers gunstige uitkomst opgeleverdop
den 10 werd gedurende 3% uur 134% P. visch gevan
gen waaronder 4% P. onder de maat. Hen 11 werd
gedurende 5 uren 225 P. met 7% P. ondermaatsvisch
boven water gehaald, terwijl den 13 eveneens gedurende
5 uren 900P. met 15% P. ondermaatsvisch gevangen werd.
De visch bracht f 85,40 op. De verhouding der kleine
tot de grootere visch staat dus als van 1 tot 45. Om
beter te doen uitkomen, dat het verbod om met den
wonderkuil te visschen voor de Volendammers een on
dergang is wordt medegedeeld, dat de regeering toege
staan heeft om met den kwakkuildie ook verboden
was, te mogen visschen. In vier dagen tijds werd hier
mede het hoogste, f 17, het minste f 4, verdiend. Eene
week later was die opbrengst nog veel geringer en waren
er zelfs vele bottersdie niets vingen en alzoo niets
verdienden.
Door een gebrek aan de machine op het station
Avenhorn is den 15 de treindie te 8.21 des voor
middags uit Hoorn vertrok ongeveer 1% uur te laat
te Amsterdam aangekomen.
De gemeenteraad van Koedijk heeft den 16 eer
vol ontslag verleend aan mej. T. L. Wybinga als on
derwijzeres aan den openbare school aldaar, met in
gang van 1 Maart a s.
De gemeenteraad van Zwolle heeft den 16 na de
mededeeling dat er geene genoegzame geneigdheid
bestond om aandeelen te nemen in het benoodigde ka
pitaal voor den aanleg van een tramweg ZwolleKa-
terveermet bad- en zweminrichting in den IJsel
waarin de gemeente voor f 3000 aandeelen nam cn
dat dientengevolge nu alleen die tramweg zou worden
gemaakt, besloten daarin voor f 3000 aandeel te nemen.
Ie Nijmegen werd den 16 onder de personen, die
op straat het Carnaval vierden door de politie een
persoon herkend die nog eenige dagen gevangenisstraf
moest ondergaan. In zijn maskerade-pak als generaal
met steek en epauletten werd hij naar de gevangenis
gebracht.
Het bestuur der IJsel-stoomtramwegmaatschappij te
s Gravenhage beeft den 17 aanbesteed het gereed maken
der baan het leggen der sporen en wissels met de
daarmede in verband staande werken benevens het on
derhoud daarvan voor de sectie Voorburgden Haag.
Laagste inschrijver was de heer W. G.°Mansveld te
Wassenaar voor f 55900.
Den 17 des avonds is te Helder een stoker bij
de kon. Nederl. marinedie zijne in het water ge
waaide pet wilde halen uit het kanaaldaarin gevallen
ea verdronken.
Den 17 is in de Vrije gemeente te Amsterdam
een voorstelom het onlangs genomen besluit der ver
eeniging dat het lidmaatschap dier gemeente onver-
eenigbaar zou zijn met dat van eenig kerkgenootschap,
als niet genomen te beschouwenaangenomen met 96
