No. 61. Zeven en tachtigste Jaargang. 1885. ZONDAG 24 MEI. Grondwetsherziening. ONZICHTBARE HANDEN. Prijs der gewone Advertentiën Dit nummer bestaat uit twee bladen, EERSTE BLAD. Samenstelling der Staten-Generaal. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1, De 3 nummers 0.06. Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS- TER ZOON. "Wij hebben gezien dat het voorstel der Regeering om het kiesrecht te regelen hierop neerkomt: Ken het kiesrecht toe aan alle meerderjarige mannelijke Nederlanders die ingezetenen des Rijks zijn en eene woning hetzij dan een geheel huis, hetzij een gedeelte van een huis of enkele kamersin gebruik hebben waarvan de jaarlijksche huurwaarde een zekere som bedraagtdie in de kieswet moet worden bepaald, maar die nergens minder dan 50 mag zyn. Bepaal daartoe vooraf, hoeveel kiezers gij wenscht te hebben hoeveel percent van de bevolking. Begin dan met de voor het kiesrecht vereischte huurwaarde vast te stellen in die districten waar men het goed koopst woonten bepaal voorts in de overige groote gemeentöD en districten die huurwaarde zóó dat ook daar het aantal kiezers in dezelfde verhouding tot de bevo king komt te staan a's in de districten waar zij het laagst is. Erken allen die deze vereischten bezittenals kie zers maar laat niemand van hen tot de stembus toe, die in hechtenis is, tot gevangenisstraf is veroordeeld en die straf nog niet ten volle heeft ondergaan, die krach tens rechterlijke uitspraak de beschikking of het beheer zijner goederen mist of van het kiesrecht of eenige an dere in de kieswet te bepalen rechten is ontzetof wiens aanslag in eeDige rijks directe belasting in het vorige jaar wegens wanbetaling oninbaar i? verklaard tenzij .hij vóór de jaarlijksche vaststelling der kiezerslijs ten het door hem verschuldigde nog hebbe aangezuiverd. Die regeling heeft ongetwijfeld veel goeds. Ook schijnt om zijn eenvoudigheid alleszins overweging waardig het middel, om de bezwaren te overwinnen die de vast stelling der vereischte jaarlijksche huurwaarde in elke gemeente in verhouding tot de overige gemeenten des rijks met zich breDgt namelijk het bepalen dier huur waarde in de districten, waar zij het laagst is, op zoo danig bedrag dat men er de gewenschte verhouding van het getal kiezers tot de bevolking verkrijgt en overal elders zooveel hoogerdat ook daar dezelfde verhouding wordt verkregen. Tegenwoordig is die ver houding zeer verschillend. Voor het geheele rijk be draagt het aantal kiezers tbans gemiddeld 3 04 van elk honderdtal inwoners maar te Arasterdam is het 1.45 te Rotterdam 1.72 in den Haag 2.07te Alk maar 4.15 te Breda 4.38 te Hoorn 4.74. Die on gelijkheid kan niet worden verdedigd. Er kan onmo gelijk met eenigen grond beweerd worden, dat te Alkmaar, Breda en Hoorn op elk honderdtal ingezetenen driemaal meer geschikte kiezers gevonden worden dan te Am sterdam. Er is veel voor te zeggendat overal de verhouding van het aantal kiezers tot de bevolking on geveer gelijk is, en de regeling, die de Regeering voor stelt neemt inderdaad vele bezwaren weg. De vraag blijft echter altijd, of het niet beter is, de geheele regeling aan den gewonen wetgever over te Jaten en hem overeenkomstig het gevoelen van den heer Buysvrijheid te geven, het kiesrecht te regelen naar de verschillende aanwijzingen van vermoedelijke geschiktheid, die nu of later te vinden zijn. Een bezwaar tegen de regeling in de Grondwet zelvewaarop wij reeds hebben gewezen, bestaat hierin dat zij eene ge leidelijke uitbreiding van bet kiesrecht, zonder te groote overgangen schier onmogelijk maakt. Het kiesrecht is sedert 1848, weldra dus gedurende 37 jaren, onveran derd gebleven. Had de Grondwet minder bepalingen bevatwaaraan de gewone wetgever gebonden was waarschijnlijkHkasr eeds meer dan eens eene uitbreiding van het kiesrecht tot stand gekomen. Nu zal wellicht, wanneer eindelijk aan den aandrang tot uitbreiding voldaan wordteen grooter sprong gedaan worden, dan op zich zelf wensehelijk geacht kan worden. Het Re- geeringsvoorstel waarbij het minimum der huurwaarde op f 50 wordt g steld bevat reeds eene berekening van het aantal kiezers dat met aanneming van dit minimum zal verkregen worden. Thans zijn er 128.578 kiezers of 3.04 ten honderd van de bevolking. „Indien het voorgestelde grondwettige minimum van f 50 ook het minimum voor de laagste categorie van gemeenten in de kieswet wordt", schrijft de regeering in haar Toelichting „is bet te denken dat bij deze evenredige verdeeling van het kiesrecht er ongeveer 6 pereent der bevolking^, dus aanvankelijk 25200Ö kiezers zullen zijn en dat niemand of zeer weinigen, die nu het kiesrecht bezitten het zullen verliezen velen daarentegen het zullen verkrijgen." Klinkt dit niet als een verdedi ging als een aanbeveling van dit minimum ais geschikt om terstond ook in de kieswet te worden aangenomen? Het is waarde Regeering geeft ook nog een bereke ning vau het aantal kiezers, dat verkregen zou worden, wanneer het minimum niet terstond op f 50 maar op 70 werd gesteld dan zou het getal kiezers 3.45 ten honderd van de bevolking bedragen maar dit verschilt zoo weinig van den tegenwoordigeu toestand (3.04 ten honderd), dat daarmede aan den aandrang tot uitbrei ding bezwaarlijk zal kunnen worden voldaan. De slot som van de beschouwingen der RegeeriDg bevat over deze berekening dan ook geen enkel woord, mar klinkt, zooals wij gezien hebben als een aanbeveling van het minimum van f 50 om terstond in toepassing te worden gebracht. Is dat nu echter het standpuntwaarop men zich bij Grondwetsherziening behoort te plaatsen Moet de regeling in de Grondwet zoo nauwkeurig worden omschreven dat de wetgever vermoedelijk onmiddelijk tot de uiterste grens zal gaan en bij gevolg in de toekomst geene nieuwe uitbreiding tot stand zal kunnen komen zonder nieuwe Grondwetsherziening Ons komt bet voor dat een Grondwet meer ruimte moet laten, zooveel ruimte, dat de wetgever, na verloop van eenige jaren indien hij het noodig acbt, verder zal kunnen gaan dan thans nog raadzaam schijnt. Een groot nadeel van ons kiesstelsel is, dat het aan tal leden van de Tweede Kamer in verhouding moet zijn tot de bevolking één op de 45.000, zoodat om de vijf jaren uitbreiding van het getal en verschikking van alle kiesdistricten, van Groningen tot Maastricht, noo dig zijn geworden. Die verschikking brengt elke Re geering die haar ontwerpt, onder verdenking dat zij bij dat werk niet onpartijdig is geweest, en maakt elke partij, die het ontwerp goed- of afkeurt of veranderingen voorsteltverdachtdat zij daarbij alleen vraagthoe kan ik de gemeenten zoodanig tot kie districten samen voegen dat in de meeste districten kamerleden van mijne richting worden gekozen of althans de meestt kans hebben De Regeering stelt daarom voor, hee getal leden van de Tweede Kamer op een vast cijfer te brengen op 100. Alzoo zal de verdeeliug van het Rijk in kiesdistricten niet aan een regelmatig terug- keerende herziening onderworpen zijn. Maar zullen er kiesdistricten zijn De Staatscommissie wenscht dit in het midden te laten in de Grondwet wil zij het niet bepaald hebben de gewone wetgever mo9t dit haars inziens uitmaken. Ook de hoogleeraar Buys acht, zooals wjj gezien hebben een voorschrift in de Grondwet omtrent dit punt onnuodig. Hij wil de verdeeüng van het Rijk in kiesdistricten niet onvoorwaardelijk afkeuren, maar de uitkomsten van dit stelsel zijn zijns inziens niet zoo voortreffelijk dat men den wetgever zou moeten verhinderen een ander stelstel in te voeren wanneer een beter gevonden mocht worden. Wel erkent hij dat de pogingen in de laatste twintig jaren daartoe aangewend niet onberispelijk zijn en op tot nog toe onoverkomelijke bezwaren stuiten maar men behoeft daarom de hoop nog niet op te geven en het district- stelsel in de Grondwet gebiedend voor te schrijven. De Regeering is echter van eene andere meening. Laat de Grondwet den wetgever vrij dan zou hij ook be voegd zijn, een stelsel in te voeren, waarbij alle kiezers in het Rijk bij aigemeene verkiezingen de 100 kamer leden moesten kiezen en bij vacatures de opengevallen plaatsen moeten vervullen. Op die wijze z'>u het mo gelijk zijndat alle minderheden uit de Kamer ver dwenen en uitsluitend leden van ééne richting werden gekozen. Plaatselijke bekendheid bij de verschillende leden der Kamerbekendheid met de toestanden en behoeften van de verschillende deelen des lands zou geheel op den achtergrond geraken en ten eenen male kunnen ontbreken. Partijhoofden en volksredenaars zouden een te grooten rol kunnen spelen. Zijn die bezwaren overwegend Een regeling van het kiesreeht, zooals de Regeering vreestzal wel door weinigen begeerd worden. Zeker niet door hendie het bedoelde voorschrift in de Grondwet niet wensehelijk achten. Wanneer zij van 48) „Ik zou mij liefst onder het werk begraven om al de treurige en akelige gedachten te verjagen die zich steeds opnieuw met geweld aan mij opdringen", ant woordde hij. „Overdag gaat het nog dan zit ik voor mijnen ezel en ga ik op in mijn werk. Als echter de avond komt en ik niet schilderen kanen dan die lange lange nachtdan bestormen mij allerlei ge dachten en ik ben niet in staat, die van mij af te schudden. Dan bekruipt eene bange vrees mijn bart die ik niet meester kan worden. Vroeger zocht ik buitenshuis in vroolijk gezelschap verstrooiing, wanneer ik die noodig had maar ook dat is voorbij sedert dit gezelsehap mij tegenstaat. Het is niet het bewustzijn, dat Lucia de dochter van eene arme verlaten vrouw isdat mij foltert; ik zou haar liefhebben, zelfs al was zij eene bedelaarstermaar de gedachtedat ook Lucia eens vernemen moetw i e n zij het leven te danken heeft. Wel is zij edel en trotsch genoeg om alle spottende blikken die haar zullen volgen, wanneer het geheim eens verraden is met bedaardheid te ver dragen maar zal het haar niet oneindig veel verdriet doenhem niet meer als vader te mogen gedenken wien zij boven alles op aarde liefhad? En zal het haar niet dubbel smartelijk aandoen te moeten ziendat het haar eigen broeder isdie haar uit dezen heerlijken droom rukte De baron knikte nadenkend met het hoofd. „Ik beb er reeds lang over nagedachtof het niet mogelijk zou zijn Francesco tot andere gedachten te brengen", antwoordde hij laDgzaam. „Wij kunnen ons beiden in het karakter van den jongen Italiaan ver gissen en dat te eerderomdat het in de positie waarin hij zich nu bevindtmoeielijfe voor ons is hem grondiger te leeren kennen. Wanneer wij echter eenigzins voorzichtig te werk gaan dan zou eene mogelijke dwaling onze zaak nauwelijks kunnen verer geren in het uiterste geval slechts spoediger tot eene oplossing brengen. Francesco schijnt een min of meer zwak en wankelmoedig karakter te hebben misschien werd hij door den slimmen advokaat wel verleidom voor eene som gelds zijne zuster te verraden. W anneer wij hem op zachte wijze aan ons konden verbinden ik versta onder „zachte wijze" ook het gebruik van gouden ketenen dan is het niet onmogelijk dat wij door hem volkomen in Cadama's plannen worden ingewijd. Dat zou eene groote schrede voorwaarts zijn, want deze italiaansche schurk schijnt mij toe, geheel andere bedoelingen te hebbendan een verloopen student in eenen millionair te veranderen. Bij de ren baan gedurende den rit van mijnen „Tollkopf", kwam ik op eene niet slechte gedachte. Dreyfusz vertelde my eerst kortgeledendat Francesco in zijn vroeger avontuurlijk leven ook eens jockey geweest wasjockey zelfs bij eenen zeer bekenden sportsman, bij den marchese Filippo Serena. Nu wordt mijn Tompson zoo oud en gebrekkigdat ik vrees dat Tollkopf's eerste over winning tegelijkertijd z ij n laatste rid zal geweest zijn. Hoe zou je er over denken, wanneer ik probeerde, om Francesco als jockey te krijgen „Het plan vind ik uitstekenddoch het heeft nog al bezwaren l Eerstens is het de vraagof Dreyfusz en dan of Francesco er in zal toestemmen." „De eerste zal mij graag eenen dienst bewijzen om dat bij door mijne tusschenkomst bij de eerstvolgende ordenregen met den Rooden Adelaar zal begiftigd wor den bij den laatste hoop ik de hartstocht voor het rijden weder wakker te roepen. Wie ooit in de arena overwonnen heeft en de kleine Campagnees heeft naar ik hoor, Serena's beroemde Mandolinata menig maal ter overwinning gevoerd voor dien is bet za del een bed van rozen. Het is natuurlijk mogelijk dat ik mij vergis, doch wij kunnen er de proef van nemen!" „En hoe denk je Francesco te bekeeren „Dat weet ik nog niet. Het zal er geheel van af hangen hoe hij zich gedraagtik zal daardoor in het zeker zelden voorkomend geval komen van karakter studiën bij mijnen rijknecht te moeten maken. Is dat daarginds niet de Italiaan en de toekomstige millionair?" Op dit oogenblik kwam inderdaad het rijtuig aan waarin de jonge Hackert en Cadama zaten. Beiden groetten de advokaattoen hij zijnen redder herkende, zelfs zeer diep en onderdanig. „De onafscheidelijken bromde Hackert binnens monds. „De een staat me al evenzeer tegen als de andere de een is een gluiper en intrigantde andere een huichelaar en politiespionschurken allebei!" „De baron Cadama dacht er met schrik aan daj hij met dezen onder één dak geslapen had. Alles, wat met de politie in verband stond haatte hij instinctief. „Ik kan het niet bewijzen doch vermoed het", gaf Hackert op de vraag van den Italiaan ten antwoord. „Hebt gij den slanken grooten heer niet gezien met blonde bakkebaarden die Menken op de renbaan zoo vriendschappelijk groette? Dat is onze meest beruchte criminalist, een ware duivel van slimheid, gevreesd door allen die reden hebben hem te vreezen de com missaris von Hölgen 1" Cadama schrikte. „DiavoloMijnheer von Hölgen? Dezelfde, wien het onderzoek naar den diefstal bij kapitein von Hackert was opgedragen „Dezelfde „Dezelfde dus ook, aan wien ik dien anoniemen brief schreef betredende de verdwenen documenten „Juistdezelfde „En d i e is een intieme vriend van baron von Menken Waarom hebt gij mij dat niet vroeger gezegd?" „Omdat ik Menken en Hölgen vandaag voor het eerst zoo vriendschappelijk met elkander zag praten.' Cadama sloeg de beenen over elkander en beet na denkend aan de punten zijner handschoenen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1885 | | pagina 1