No. 64.
Zeven en tachtigste Jaargang.
1885.
ZONDAG
31 MEI.
Grondwetsherziening.
Prijs der gewone Ad verten tiën
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
De Eed.
Bittttenlanb.
ffigiggrafigcfie Sgrtchteti»
&ta6g-Bcricfeten.
UkflAAIISCili; COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Dondörd&g- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 8 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door
het geheele Eijk f 1,
De 3 nummers 0.06.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
De Grondwet schrijft voor dat de leden der Staten-
Generaal bij het aanvaarden hunner betrekking een
eed of belofte moeten afleggen. Zoowel de Staats
commissie als de Regeering stellen de handhaving dezer
bepaling voor maar brengen er een wijziging in die
van groot belang kan worden. Thans luidt het voor
schrift, dat ieder den eed of de belofte zal afleggen
„op de wijze zijner godsdienstige gezindheid". Staats
commissie en Regeering willen de bepaling eeuvoudig
aldus laten luiden „By het aanvaarden hunner betrek
king leggen zij den volgenden eed of belofte at". De
toelichting die de Staatscommissie van deze wijziging
geeftis verrassend kort en bestaat uit de volgende
woorden: „Terwijl de artt. 38, 45, 47 en 51 der
Grondwet alleen eischen het afleggen van eed of be
lofte bepalen de artt. 83 en 125dat ieder den eed
of de belofte op de wijze zijner godsdienstige gezindheid
zal afleggen". Terwille van de eenheid van redactie
worden in deze artikelen de woorden „op de wijze zijner
godsdienstige gezindheid" weggelaten.
Na al hetgeen over den eed is voorgevallen zal het
niemand bevreemden, dat sommige leden der commissie
tegen dit voorstel der meerderheid bezwaar hebben
gemaakt. De weglating van de bovenvermelde woorden
moet tengevolge hebben, dat ieder vrij zal zijn, naar eigen
goedvinden een eed af te leggen of wel een belofte of ver
klaring te doen. Moge dit nu al ten aanzien van den hier
voorgeschreven eed of belofte minder bedenkelijk zijn> deze
leden zijn van meening dat de hier gegeven vrijheid moet
leiden tot gelijke vrijheid in andere gevallen, waarin een
eed (of belofte) wordt gevorderd, ook ten aanzien van
den eed die voor den rechter moet worden afgelegd
en dat achten zij bedenkelijk. De heer van Nispen
verklaarde zich daarom tegen deze wijziging. De heer
Beelaerts van Blokland zag er geen bezwaar in het
geheele voorschrift omtrent den eed of belofte der
Staten-Generaal te laten vervallen. Het aantal staat
kundige eeden en ambtseeden kan zijns inziens aanmer
kelijk worden verminderd en wil men met deze eeden
beginnen hij heeft er niet tegen maar hij verzet er
zich tegen dat met behoud van deze eeden een stelsel
van vrijheid zou worden ingevoerd dat zijns inziens
gevaarlijke gevolgen zou hebben. De heeren de Geer
van Jutfaas en de Savornin Lohman wenschen de vraag,
of en in hoeverre de keuze tusschen eed en belofte
moet worden vrijgelaten niet in de Grondwet te be
slissenmaar aan den gewonen wetgever over te laten.
Daarom zouden zij in het hoofdstuk der Grondwet
„Van de godsdienst" deze bepaling willen invoegen
„De wet regelt de wijze van eedsaflegging en bepaalt
de gevallen waarin de eed door belofte of verklaring
kan worden vervangen met eerbiediging van elks vrij
heid van godsdienstige meening en van ieders gelijk
heid voor de wet."
Is zulk een bepaling noodig of wenschelijk en wat
kan het gevolg zyn van de opneming daarvan in de
Grondwet? Wanneer terecht ieders vrijheid van gods
dienstige meening moet worden geëerbiedigd, is er dan
wel iets anders mogelijk dan ten slotte de keuze tus
schen eed en belofte aan ieder vrij te laten Wij zien
geen anderen uitweg. Die de vrijheid wil en haar het
beste achtmoet het met de vrijheid durven wagen
Maar wat beteekent dan de andere voorwaarde „eer
biediging van ieders gelijkheid voor de wet"? Wil dat
zeggen ieder moet een eed of ieder moet een be
lofte afleggen In het eerste geval ieder moet een eed
afleggen kan er geen sprake zijn van eerbiediging van
elks vrijheid van godsdienstige meening. Wil men dan
niemand een eed laten afleggen en van ieder een be
lofte of verklaring eischen Maar dat zou meer zijn
dan de eerbiediging van elks vrijheid van godsdienstige
meening vordert. Juist het verschil van godsdienstige
meening brengt verschil mede in de wijze, waarop men
den grootsten waarborg voor de oprechtheid zijner ver
klaring en de waarheid zijner getuigenis geeften
daarop komt het aan. Yan ieder, die bijvoorbeeld voor
den rechter een verklaring moet afleggen kan de wet
eischen dat hij die doet in den vorm, die zijn verkla
ring zooveel mogelijk geloofwaardig maakt. Dat is ge
lijkheid voor de wetmaar het verschil van godsdien
stige meeningdat daarbij geëerbiedigd moet worden
brengt mee, dat ook die vorm verschillend is. Voor
de overgroote meerderheid onzer landgenooten, die geen
godsdienstig bezwaar hebben tegen den eed geeft in
derdaad de eed den grootsten waarborg van waarheid
maar bij een betrekkelijk gering getal geeft hij dien
waarborg nietof zou men door dien te eischende
vrijheid hunner godsdienstige meening op de meest
ongeoorloofde wijze tekort doen. Van hen kan men
den gebruikeiijken eed niet vorderen, maar dient men
een andere ernstige verzekering van de waaiheid zijner
woorden aan te nemen. Op die wijze wordt inderdaad
ieders vrijheid van godsdienstige meening en tevens de
gelijkheid voor de wet geëerbiedigd. Afschaffing van
den eed wordt door de gelijkheid voor de wet niet
gevorderd. Evenmin eischt die gelijkheid, dat men in
alle gevallen terstond begint te zeggen wat verkiest
gij een eed af te leggen of een belofte te doen
Men eische van ieder de plechtigste en ernstigste ver
zekering, dat hij de waarheid zal zeggen; dat is in den
regel in den vorm van een eed bij uitzondering in
een anderen vorm.
Ook de Regeering wenscht zooals reeds is opge
merkt de woorden „ieder op de wijze zijner godsdien
stige gezindheid" weg te laten. „De Grondwet"
zegt zij „legt dan voor geen door haar voorgeschre
ven ambtseed een band aan die voor sommigen be
zwaar kan opleveren. De gewone wetgever blijft om
trent de voorschriften die hij te geven heeft omtrent
eedsafleggingvolkomen vrij.'' Hetzij dus het Regee-
geeringsvoorstel wordt aangenomen, hetzij met den heer
Beelaerfs tot afschaffing van den staatkundigen eed
wordt beslotenbezwaren tegen het afleggen van een
eed zullen in geen geval iemand meer kunnen verhin
deren het lidmaatschap der Staten-Generaal te aan
vaarden. Inderdaad mag men aannemen dat er geen
noodzakelijkheid bestaat om van hen die door het ver
trouwen hunner kiezers tot leden van eene der beide
Kamers worden gekozen, nog een eed of een plechtige
verklaring van getrouwheid aan de Grondwet te eischen.
Maar zij hebben tegenwoordig vooraf nog een anderen
eed (of verklaring en belofte) af te leggen den zoo-
gecaamden zuivoiingseed dat zij om tot lid der Ka
mer te worden benoemd niemand eenige giften of
gaven beloofd of gegeven hebben (dat zij dit later niet
meer doen zullen kan zooals de staatscommissie en
de Regeering voorstellen veilig uit den eed vervallen,
want zij gijn reeds benoemd), en dat zij van niemand
beloften of geschenken zullen aannemen om iets in
hunne betrekking te doen of te laten. Is het noodig
dezen eed (of verklaring en belofte) te handhaven Is
het noodig dat een lid der Staten-Generaal zweert
dat hij geen kiezer heeft omgekocht en zich in het
vervolg ook niet zal laten omkoopen want daarop
komt deze eed toch neer Wij vertrouwen van neen
en mocht het anders zijn wij zouden meenen, dat een
eed van personen die men tot zulk een laagheid in
staat acht, ons tegen dergelijke misdrijven niet zou
beveiligen. Misdrijf is volgens de bestaande strafwet
reeds het omkoopen van kiezersen in het nieuwe
strafwetboek, waarvan wij de invoering te gemoet zien,
zijn alle feiten die het lid der Staten-Generaal bij de
aanvaarding zijner betrekking moet zweren niet ge
pleegd te hebben en niet te zullen plegen onder de
misdrijven opgenomenwaarop gevangenisstraf' en in
den regel tevens ontzetting van kiesrechtverkiesbaar
heid en andere rechten zijn gesteld.
De heer van Houten geeft in zijn voorstel tot her
ziening der Grondwet in overweging alle eeden be
loften of verklaringen in de Grondwet voorgeschreven,
te vervangen door het uitspreken der woorden „dat
beloof ik" of „dat verklaar iken tevens een bepa-
paling op te nemen dat bij de aanvaarding van eene
openbare betrekking nooit een eed maar slechts een
belofte of verklaring wordt geëiseht. Ook hij is van
meening dat zelfs een verklaring van den verkozene
dat hij zijn plicht zal vervullen veilig achterwege kon
blijven „maar deze reden zou niet gelden voor den
zoogenaamden zuiveringseed meent hij. Of de voor
steller echter groot gewicht aan het behoud van dien
zuiveringseed hechtvalt te betwijfelen waarschijnlijk
wil hij alleen aan mogelijke bezwaren van anderen tegen
de afschaffing van dezen eed te gemoet komen.
Hoe verschillend de voorstellen dus ook mogen zijn,
alle hebben ten doel om te beletten, dat voortaan het
bezwaar tegen het afleggen van een eed voor iemand
een hinderpaal zal zijn, om een openbare betrekking te
aanvaardenwaartoe bij door het vertrouwen zijner
medeburgers of door een benoeming tot een staatkun
dige betrekking geroepen is, en veilig kan dan ook
worden verwachtdat bij de wijziging der Grondwet
een beslissing in dien zin zal genomen worden.
Den 18 is te Zijpe door Hendrik Krijt ter post
bezorgd een brief, geadresseerd aan Gebr. Greve Co.
te Amsterdam inhoudende 1 bankbilletgroot f 60
AC n° 2402 welke brief niet aan het adres is bezorgd.
De officier van justitie te Alkmaar verzoekt opsporing
en bericht.
Men schrijft ons uit Egmond aan ZeeDen 31
zal de heer J. J. van Greuningen pastoor bij de Bis
schoppelijke Cleresy alhier, den dag herdenken,
waarop hij vóór 25 jaren dat ambt aanvaardde. Het
zal den waardigen man die zooveel voor onze ge
meente heeft gedaanvoorzeker niet aan bewijzen van
belangstelling ontbreken.
Aan den onderwijzer aan de openbare school te
Limmen D. Pluimgraaf! is op zijn verzoek, wegens rede
nen van gezondheid, eervol ontslag verleend met ingang
van 1 Juni e. k.
Door den raad der gemeente Egmond-binnen is
besloten de school te Egmond aan den Hoef te ver
bouwen.
De heer M, J. Polak te Alfen aan den Rijn
heeft voor het beroep als israëlitisch godsdienstonder
wijzer te Zaandam bedankt. *9
Te Opmeer is tot lid van den gemeenteraad
gekozen de beer D. Pijper.
Op de voordracht voor hoofd der openb. school
voor meisjes te Zaandam zijn geplaatst de dames 1°
T. Visser te Delft2° M. E. van der Plaats te Arnhem
3° A. C. Grootes te Amsterdam 4° J. van der Veen
te Delft5° J. W. C. Vorderman te Leeuwarden.
De benoeming heeft den 4 Juni plaats.
Mejuffrouw W. E. Pickhard te Amsterdam is
uit 18 sollicitanten benoemd tot onderwijzeres te Petten.
Zaterdag 30 Mei.
Louden. De Daily News meldtdat gisteren het
eind-antwoord van Rusland op Engeland's tegenvoor
stel is ingekomen bet is geheel bevredigend. Meru-
schak blijft aan Afghanistan. De grenskwestie is daar
mede opgelost. Over ondergeschikte punten worden
thans de onderhandelingen voortgezet.
De bad- en zweminrichting alhier wordt den 1 Juni
geopend.
Door P. Bak te Broek op Langendijk zijn den
30 6 mandjes nieuwe aardappelen van den kouden
grond alhier aangevoerd.
In eene vergadering den 29 alhier in het Café
Central gehouden, werden, voor het eerste jaar, aan
vangende 1 Juni 1885 tot bestuursleden van den Bond
ten belange van de Alkmaarsehe Graan-en Zaadmarkt,
waartoe reeds 90 kooplieden landbouwers en schippers
zijn toegetreden, gekozen: de heeren Jacob van Gelder,
Wormerveer; H. H. van Waveren, Hillegom I.
Buijs Wz,, Zaandam; B. A. Janzen, Nieuwediep; H.
A. Bots Alkmaar Jhr. Mr. J. H. van Poreest van der
Palm, Anna PaulownaJ. Bakker Iz.Wieringer-
waard KI. Breebaart Iz. en P. Stapelbeiden Winkel.
Op Zondag, 31 Mei, 's namiddags 6% uur, zul
len in den Stads Hout, door het stedelijk muziekkorps
de volgende stukken worden uitgevoerd
1. A. ten Boseh, pas redouble van J. Steenebrugen;
2. Pranzösische Lustspiel-Ouverture v. Kélar Béla3.
Grande fantaisie sur l'opéra „les brigands d'Oflenbach",
arr. par A. J. Clément4. O schoner Maigrande
valse van J. Strauss 5. Festival, ouverture v. Leutner
6. Les deux sirenes polca pour deux pistons v. Lar-
miniaux 7. Musikalische Tauschungenpotpourri v.
A. Schreiner 8. Les volontairs pas redoublé v. O.
Metra.
Omtrent het gezelschapdat Maandag- en Dins
dagavond a.s. in het lokaal Harmonie alhier voorstel
lingen geven zalleest men in de Arnhemsche Courant
het volgende
De gebroeders Edwardo verrichten de sterkste gym
nastische toeren aan de ringen en de driedubbele
trapéze met zooveel gemak dat men er verbaasd van
staat. Gevaarlijke bunsten, hoog in de lucht, behoeft
men gelukkig niet toe te juichen. „Het „slangen-
mensch", de heer Phoites, schijnt inderdaad anders ge
bouwd dan wij gewone menschen.
Zeer veel succes genoot de heer Otto Nürnberg met
zijn komische automaten die hij dank zij zijn buiten
gewoon talent als buikspreker, koddige samenspraken
doet voeren. Hij heeft thans een heele reeks nieuwe
poppen waaronder kunststukken zijnniet om bare
fraaiheid maar wel om de bewegingen waartoe ze in
staat zijn. Het tooneel met den kiezentrekker is een
moeielijk maar loonend staaltje van buikspreekkunst.
De vlugschilder Delcliseur maakt een schilderij in
olieverf in korter tijd dan men noodig heeft om zijn
stukken te bewonderen.
Het ballet werd terecht zeer toegejuicht. De figuren
met de rozenguirlandes gaven blijk van flinke voorbe
reiding. Het 24tal damesin keurige ballet-costumes,
maken een gracieus geheel uit.
Op de den 17 Juni, 's morgens I0£ ure precies, in
Diligentia alhier te houden vergadering van alle onderwij
zers in het arrondissement Alkmaar zullen de volgende pun
ten besproken worden 1 opening der vergadering
2 zingen 3 lezen der notulen 4. verkiezing van be
stuursleden 5 punten van bespreking de vergelijkende
examensook de z.g. practischegeven geen voldoen
den waarborgdat de meest geschikte candidaten
ter benoeming worden voorgedragen. Afschaffing er
van mits zij worden vervangen door eene regeling
waarbij die geschiktheid met meer zekerheid wordt op
gespoord is gewenscht. In te leiden door den heer
J. Ditmars te Groot-Schermer6a. het plaatsf'jk
