BttiUnlanb.
fiitmealanb..
den tijd en de wijze waarop het bestemd was in toe
passing gebracht te worden. Algemeen acht de Kamer
herziening van het kiesrecht wenschehjk, maar de groote
meerderheid acht dit daarenboven niet doenlijk zonder
Grondwetsherziening. Binnen een drietal maanden kan
omtrent het daartoe strekkend voorstel een beslissing
zijn genomen. Is het nu niet ongerijmd nog even te
voren een verandering in het kiesrecht te brengen met
toepassing van een artikeldat men schier algemeen
afkeurten nog wel met een toepassing waaraan tot
nog toe niemand ooit had gedacht? Nog vreemder
wordt de zaak wanneer men bedenkt datofschoon
het voorstel zou zijn aangenomen het niet dadelijk
invloed gehad zou hebben op de samenstelling der
Tweede Kamer. De Kamer zou blijven zitten, zooals zij
thans is samengestelden beraadslagen en stemmen
over de voorstellen tot Grondwetsherziening. Werden
die aangenomendan zouden de Kamers ontbon
den wordenen eerst de nieuwe Tweede Kamer
zou gekozen worden met toepassing van het volgens
het voorstel van den heer Lobman gewijzigde kies
recht. Men bedenke nu dat de nieuwe Kamers geen
verandering mogen brengen in de reeds door hare voor
gangsters goedgekeurde grondwetswijzigingen, maar die
eenvoudig hebben aan te nemen of te verwerpen en
dat voor de aanneming in de Tweede en daarna in de
Eerste Kamer twee derden der uitgebrachte stemmen
vereischt worden welken invloed zou nu dat nieuwe
kiesrecht op de grondwetsherziening gehad hebben
Wat de Eerste Kamer betreft, wier toestemming toch
ook noodig is en wel ten slotte met twee derden der
stemmen, volstrekt geen invloed. De wijziging had alleen
betrekking op de Tweede Kamer. Was nu door de be
staande Tweede Kamer een wijziging van de grondwet
aangenomendie hetzij door de liberale partij hetzij
door de tegen haar verbonden partijen volstrekt onaan
nemelijk werd geachtdan zou een meerderheid van
twee derden der stemmen in de nieuwe Tweede Kamer
wel evenmin te vinden zijn geweestals in de oude.
Immers zóó groote verandering in den stand der partijen
werd door niemand van deze kieswetswijziging verwacht,
dat öf de liberale partij ót haar tegenstanders tot een
derde zouden slinken. Daarom was dan ook door den
heer Lobman in zijne toelichting nog op een ander
voordeel van zijn voorstel gewezen. „Komt, wat toch mo
gelijk is," aldus schreef hij „de grondwetsherzie
ning niet tot stand dan zal door aanneming van dit
ontwerp in elk geval eene door velen met recht ver
langde uitbreiding van het kiezerscorps verkregen zijn."
Alzoo een uitzicht dat deze kiesrechtswijziging van blij
vende kracht zou kunnen zijn en de grondwetsherziening
vervangen 1 Dit laatste deed ongetwijfeld voor velen
de deur dicht.
ENGELAND. Den 7, 's 'namiddags half vijf, waren
gekozen voor het Lagerhuis 315 liberalen247 con
servatieven en 73 aanhangers van Parnell.
BRITSCH-INDIE. Generaal Prendergast heeft op
nieuw eene bekendmaking uitgevaardigdwaarin hij
mededeelt dat volgens den wil der Keizerin van Indie
het militair en het burgerlijk gezag in zijne handen
zijn vereenigd en alle overheidspersonen die Engeland
getrouw willen blijven uitnoodigtmet hem mede te
werken. Deze bekendmaking heeft een gunstigen indruk
gemaakt. De inboorlingen en kooplieden hervatten
rustig hunne zaken en de handel begon te herleven.
FRANKRIJK. Hoogst belangrijk is de verklaring,
den 30 Nov. voor de commissie voor de kredieten
betreflende Tonkin afgelegd door generaal Brière de
l'Islevóór korten tijd van daar teruggekeerd. Hij
verklaarde, dat minister Ferry hem volkomen vrijheid
van bandelen had gelaten. Hij achtte het wen-
schelijk overal in Tonkin kleine wachtposten te ves
tigen en de grens te bezetten aanvankelgk door
franschenlater door inlandsche troepen. Hij had
zijnen opvolger 7000 annamietische soldaten achterge
laten, die, door degelijke fransche officieren aangevoerd,
verwonderlijk goed vochtenen van de tonkinsche
scherpschutters koesterde hij de beste denkbeelden.
Zeer bezwarend waren zijne verklaringen omtrent ko
lonel Herbinger, die zooals men zich herinneren zal
na de verwonding van generaal de Négrier te Lang-
son met het opperbevel belastlater wegens zijn over
haasten aftocht voor een krijgsraad geroepen van
rechtsvervolging ontslagen werd. Deze vrijspraak schreef
de generaal aan enkel staatkundige overwegingen toe;
hij verweet den kolonel misbruik van sterken drank
waaruit dan ook die overhaaste aftocht te verklaren
was. De bataljons-chef de Servière had aangeboden
te Langson te blijvenen was dit geschiedLangson
zou nooit ontruimd zijn. De voorraad levensbehoef
ten en krijgsartikelen was voldoende. Had de kogel,
die generaal de Négrier trof, kolonel Herbinger even
goed getroffende franschen zouden nog te Langson
zijn. Zijne vrijspraak had dan ook onder het geheele
expeditie-corps levendige verontwaardiging verwekt.
Ontruiming van Tonkin zou overigens het sein wezen
voor eene algemeene slachtingniet alleen onder de
christenen maar ook onder dat deel der bevolking
dat Frankrijk's gezag erkend had en men zou, zonder
de strijdmacht in Cochinchina voor het minst te ver
dubbelen, gevaar loopen van ook die kolonie geheel te
verliezen. Deze verklaring heeft tot het besluit geleid, om
overlegging te vragen van de op dien terugtocht be
trekking hebbende stukken.
De door de commissie gehoorde geneesheeren hebben
zich niet ongunstig uitgelaten over het klimaat van
Tonkin. De sterfte onder de soldaten was niet
grooter dan elders en de cholera welke vele slacht
offers gemaakt had was daarheen overgebracht. Ver
wisseling van het bezettingsleger om de 2 jaren was
aan te bevelenmaar een europeesch soldaat kon
zonder gevaar voor zyne gezondheid 2 jaren en een
burger van 12 tot 15 jaren daar doorbrengen.
De ministerraad heeft den 1 besloten, zich niet te
terzetten tegen het in overweging nemen eener nieuwe
verhooging der graanrechten en zelfs een onderzoek van
dit vraagstuk te beloven.
De laatste verkiezing van afgevaardigden te Parijs kost
met inbegrip van die der aanstaande nieuwe stemmingen
bijna f 500.000.
Het maken van een lijkoven op het kerkhof Père
Lachaise te Parijstot het maken waarvan de gemeen
teraad besloten had is dezer dagen aanbesteed voor
96000.
Kamer. Na eene langdurige bespreking over de
tusschenkomst der geestelijkheid en andere onregelma
tigheden bij de verkiezing der bonapartisten op Corsica,
zijn de verkiezingen aldaar met 255 tegen 231 stemmen
vernietigd.
Den 7 werden na langdurige beraadslaging die in
het departement der Alpes maritimes goedgekeurd.
RUSLAND. Op de vergadering der Slavische maat
schappij van weldadigheid den 3 gehouden en o. a.
bijgewoond door de generaals Tsehemajeff en Igna-
tieffbetuigde de voorzitter zijn leedwezen over de
omwenteling in Rumelië en over den daarop gevolgden
broederoorlog, waartoe naar het hem voorkwam Ko
ning Milan van Servië den stoot had gegeven. Hij
zag echter in de jongste legerorder des Keizers het
begin van een nieuw tijdperk. In die legerorder, den
30 November uitgevaardigd, heeft de Keizer zijn dank
betuigd aau generaal Cantacuzeneden gewezen
bulgaarschen minister van oorlog en aan de overige
russische generaals ea verdere officierendie in het
bulgaarsche en rumelische leger gediend hebben en
op den 18 Sept. 1.1. door hem terug geroepeu waren.
Aan hetgeen zij verricht hebben bij het regelen en
in orde brengen der legerzaken in Bulgarije schrijft hij
de overwinningen van het bulgaarsche leger toe. Het
algemeen oordeel dat die overwinningen grootendeels
toeteschrijven waren aan het heldhaftig gedrag van
Vorst Alexander die overal zijne troepen voorging
geen gevaar ontziende en aan het beleid waarmede
hij van de fouten der Servische aanvoerders gebruik
maakte en op het juiste oogenblik van de verdediging
tot den aanval overging, was voor den Keizer, die den
Vorst geschrapt had van de lijst der russische officie
ren aanleiding om deze legerorder uit te vaardigen.
Den 6 is te Moskou de duitsche schouwburg vóór
den aanvang der voorstelling, gedeeltelijk verbrand. De
zaal der toeschouwers is geheel uitgebrand de foyer
is behouden; een deel der kostumen en decoratiëu is
gered maar zeer beschadigd.
SPANJE. De ministerraad heeft besloten het ver
drag met Duitschland over de Carotinen-eiianden te be
krachtigen, maar tevens dadelijk de noodige maatregelen
te nemen om Spanje's rechten ook elders te bescher
men waar, door toepassing van het nieuwe stelsel
van inbezitneming volgens de Congo-bijeenkomst, oude
rechten betwist kunnen worden.
Generaal Castello is benoemd tot gouverneur van
Navarra.
De ter aarde bestelling van den Koning is bepaald
op den 12.
TURKIJE. De Porte heeft verklaard dat zij alleen
en niet de Vorst van Bulgarije de voorwaarden voor
den wapenstilstand regelen moet.
EGYPTE. De itaiiaansche regeering heeft het
burgerlijk beheer in Massoean op zich genomen. De
egyptiscbe beambten vertrokken.
VEREENIGDE STATEN. De heer Sherman is
den 5 tot voorzitter van den Senaat benoemd.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Bij de behandeling der begrooting van buiten!
zaken werden door de heeren Brantsen van de Zijp en
van B ij 1 a n d t inlichtingen gevraagd omtrent de Nisero-zaak,
in het bijzonder of daaruit nooit meer verwikkelingen kunnen
voortvloeien. Laatstgenoemde vroeg naar de redenen van ver
plaatsing van den zetel van onzen consul-generaal van Alexan-
drië naar Cairodrong aan op aanvulling der uitleverings
verdragen vooral ten aanzien van de uitlevering wegens ont
voering van minderjarigenwaaromtrent eene bepaling in het
verdrag met Engeland ontbreekt en op eene pensioen-rege
ling der consuls in de tropische gewesten en verklaarde zich
met den heer van Kerkwijk tegen opheffing van het consulaat-
generaal in Perziëwaartoe in ieder geval niet moet worden
overgegaan dan na raadpleging van den handel. De heer d e
Yos van Steenwijk wijst er op, dat de besmettelijke long
ziekte in Nederland geweken is, maar nog dreigt van uit Belgie
en westelijk Duitschland. Hij ondersteunt het verzoek der friesche
landbouwmaatschappij om maatregelen te nemen tot afwending
van dat gevaar.
De min. van binnenl, zaken antwoordde, dat hij om-
trent de Nisero-zaak niets mede te deelen had. Hij betwijfelde
zeerof het gebeurde later ooit als precedent kan worden ge
steld. Omtrent de grensscheiding op Borneo is niets naders
bekend. Nederland houdt zijne opvatting staande en de engel-
sche regeering heeft nog niet geantwoord op de afdoende, klem
mende betoogen der nederl. regeering. Wat die regeering met haar
stilzwijgen beoogt, weet hij niet, maar naar zijne meening moet
men er niet telkens op terug komen. Hij verwijst naar de
protocollen betrefiende de Suez-bijeenkomst omtrent de daarbij
door Nederland aangenomen houding. De gegeven wenken
omtrent de uitleveringsverdragen za! hij met zijnen ambtgenoot
voor justitie bespreken. Eene regeling der consulaire pensioenen
zal vooreerst afstuiten op den toestand der geldmiddelen. Hij
zal omtrent het consulaat-generaal in Perzie geene beslissing
nemen, alvorens de belanghebbenden te hebben gehoord. Zijne
bedoeling was verkeerd begrepen. Het verdrag met dat ryk
is niet voor goedkeuring vatbaar de bezwaren zijn te groot,
ondanks het geschonken voorrecht van het recht van entrepot.
Een internationale overeenkomst omtrent het bestrijden der
longziekte schijnt minder gewenscht, daar wij ons dan ook
zouden moeten laten welgevallen den drang van andere mogend
heden. Den 4 werd het hoofdstuk aangenomen, nadat de mi
nister nog toegezegd had een onderzoek, of behoud van het con
sulaat-generaal te Bangkok noodig is.
Bij hoofdstuk IV justitie drong de heer Borgesius
op strenge handhaving der drankwet aan, vooral in plattelands
gemeenten en op wijziging der wet op den kinderarbeid. De
minister moest zich niet laten afschrikken door het ongunstige
verslag over de ingediende wijzigingswetdaar hij overtuigd
is, dat dit verslag niet den geest der Kamer uitdrukt. Hij
neemt niet aandat de Kamer geene maatregelen zou willen
nemen tegen bovenmatigen veld- en fabrieksarbeidtegenstan
ders der wet van 1874 zijn thans voorstanders geworden. De
heer van der Borch keurt de bezuiniging der rijks-politie
af om het plattelandwaar nauwlettender toezicht noodig is
en wenschte meer samenwerking iusschen rijks- en gemeente
politie. De heer E a b i u s komt op tegen het bespreken van
den kinderarbeidhangende de overweging der zaak en tegen
de beweering, dat het Kamerverslag omtrent die wet onjuist is
en ten doel heeft de zaak in den doofpot te stoppen. De heer
van Houten betreurtdat thans de wet op den kinderar
beid ter sprake gebracht is, als een zeer ongelukkig oogenblik
met het oog op den staatkundigen toestand. De heer van Osen-
bruggen dringt op het noodzakelijke eener rijks politie
wet aan de toestand der geldmiddelen mag de indiening niet
tegenhouden. Uitbreiding van het korps opzieners der jacht
en visscherij acht hij zeer gewenscht. De heer Oorver Hooft
dringt aan op handhaving of intrekking der vogelenwet en wijst
er op, dat de rijkspolitie, vooral ten platten lande, gebruikt
wordt voor dienstenwaarvoor zij niet bestemd is. De heer
Keucheuius keurt ook af de wijze van uitvoering der vo
gelenwet en dringt op maatregelen ter bestrijding der prosti
tutie aan. De gemeente-verordeningen baten zeer weinig, zooals hij
aantoont. Hij beveelt de belangen van de onlangs door den
lioogen raad veroordeelde Neeltje E., die de kaagsche verorde
ning overtradzeer aan. De heer B e e 1 a e r ts meentdat
men, niettegenstaande de grondwetsherziening, moet voortgaan
met de herziening der wetboeken. Hij is voorstander van ge
deeltelijke herzieningvraagt naar des ministers plannen voor
1886 en of eene nieuwe zondagswet in dit zittingjaar kan wor
den verwacht en of uit andere wetten de bepalingen niet weg
genomen kunnen wordendie den Zondag tot arbeidsdag
maken. De heer M Mackay hoopt niet, dat de commissiën
voor de wetboeken ontbonden wordenhij zou alleen op meer
spoed willen aandringen. Verder wijst hij met het oog op het
bekende geval van officieren der huzaren in een koffiehuis te
's Gravenhage op de groote verantwoordelijkheiddie op de
ambtenaren van het openbaar ministerie rust, om geen verder
gevolg te geven aan klachten. Zij moeten zorgen te handelen
zonder aanzien des persoons. De heer L o h m a n wenscht,
dat de regeering zich niet inlate met het toezicht op de pu
blieke huizen. Zij moeten geheel verboden worden. De af
schuwelijkste feiten hebben daar plaats. Zij bevorderen den
menschearoof en de houders werken onderling ais helers, de
nasporingen van justitie en politie bemoeielijkende. Reglementen
en toezicht leiden slechts tot vermeerdering van bet kwaad. De
ondervinding te Colmar heeft geleerd, dat het verbod van bor-
deelen in garnizoens plaatsen niet tot nadeel van het leger
strektmaar tot verbetering van de volksgezondheid. Af
schaffing der bordeelen moet bij algemeene rijks wet geschieden.
De heer van der Kaay zou tegen laatstgenoemde wet zijn,
al geeft hij toe, dat de zaak der prostitutie niet goed geregeld is
bij verschillende gemeente-verordeningen. Het politietoezicht
heeft vaak ergerlijke feiten voorkomen en indien men de opneming
van vrouwen verbiedttenzij officiëel bekend gemaakt met de
plaats waar zij zich bevinden en zorgtdat geene vrouw tegen
haar wil in die huizen blijft, is men reeds een heel eind ver.
De min. van j ustitie verzekert, dat hij zijne wijziging
der wet op den kinderarbeid handhaaft, wat ook de uitkomst
moge wezen. Daar deze wet geene staatkundige, maar een sociale
ismeent hijdat de behandeling wel kan worden voortgezet
Den raad om niet te veel op eens te eischen hoopt hij op te
volgen. Alleen als men de inspecteurs bleef weigeren voorliet
toezicht op de nakoming der wet, dan zou hij haar moeielijk
kunnen volhouden. De wenken omtrent de rijksveldwacht zal
hij ter harte nemen. Dat het niet goed is rijksveldwachters te be
lasten met het agentschap van assurantiemaatschappijen erkent hij.
Vermeerdering van het toezicht op de jacht en visscherij, vooral
op de rivieren, is noodig. Het verband tussehen rijks- en ge
meentepolitie zal hij overwegendoch op dit oogenblik stuit
een regeling op geldelijke bezwaren. Daarom was hij huiverig
een wetsontwerp voortestellen. Voor wijziging der vogelenwet
is de tijd nog niet gekomendaar zij tekort werktvan betere
toepassing wordt meer werk gemaakt; alleen uit Zeeland kornet
ernstige klachten. Wat de prostitutiewet betreft, de nederland-
sehe regeering is gezind het mogelijke te doen om daarover met
buitenlandsche mogendheden te onderhandelen, maar de groote
moeielijkheid isdat in het buitenland die huizen minder ge
reglementeerd zijn dan hier.
De door den heer Lobman besproken feiten bestaan gelukkig
in ons land niet. Zij zijn ontleend aan de onthullingen van
de engelsehe Pall Mall, die evenwel gebleken zijn zeer sterk
gekleurd te zijn geweest en waarin veel onwaars was. Eene
rijkswet is niet van hem te verwachten ,doch als zich ooit
ergerlijke feiten mochten voordoen, zal hij ze streng onder
zoeken. Wat het keuringstelsel betreft, de Hooge Raad heeft
de haagsclie keuringsverordening wettig verklaard. De zaak
is dus aan de gemeente overgelaten. Of er termen bestaan
voor gratie aan Neeltje P. zal hij onderzoeken. Bij afschaffing
der keuring de ervaring heeft het in engelsehe havens ge
leerd zijn de gevolgen verschrikkelijk. Overigens behoort deze
zaak tot het geneeskundig staatstoezicht bij binnenlandsehe zaken.
Wat de herziening der wetboeken betreft, herhaalt hij zijne
verklaringen in zijne memorie van antwoord omtrent den stand
van den arbeid dier commissiën.
Eene zondagswet is gereed, maar de groote bezwaren, die
hij ondervondnoopten hemde commissarissen des konings
te raadplegen. Het laatste antwoord ontving hij den 16 Nov.
Eene wet is dus te verwachten
Op bepaalde vragen omtrent de politie-zaak in den Haag
zal hij antwoorden.
De heer Borgesius houdt voldat her voorloopig verslag
op den kinderarbeid de strekking had om den minister te be
wegen zijn voorstel in te trekken. Na 7 bladzijden scherpe
kritiek komen enkele volzinnenwaarin leden beginnen te ver
klaren tegen te zullen stemmenom den minister te bewegen
een ander ontwerp in te dienen. Hij hoorde met genoegen,
dat èn de heer Pabius èn de minister nu voor de handhaving van
het ontwerp zijn.
De heer de Savornin Lobman wijst er nader op
dat in Amerika en Duitschland de bordeelen afgeschaft, zijn.
Door bordeelen te verbieden, vermeent hij niet de onzedelijkheid
te verminderenzij zal noch verminderennoch toenemen,
maar wel zal men den menschenroof doen eindigen. De re
geering heeft geen recht om over de onthullingen van de Pali
Mall zoo minachtend te spreken.
De heer iE. Mackay merkt den minister op, dat zijne
bedoeling was omnu door middel van de pers eu het publiek
eene blaam was geworpen op de politie-ambtenaren te 's Gra
venhage, de gelegenheid te geven ze hier tegen te spreken.
Wordt de politie verweten dat zij de burgers ongelijk bejegent
dan is bet zaakdit bier te kunnen tegenspreken.
De heer Keuchenius zegtdat wij ten aanzien van
onze wetgeving op de zeden bij Duitschland achterstaan. Hij
denkt ook niet aan afschaffing der prostituees, want zij zullen
blijvenzoolang er prostituanten zijnmaar hij vraagt straf
bepalingen ter voorkoming van het verspreiden van besmettelijke
ziekten ten gevolge van ontucht.
De heer Godin de Beaufort houdt voldat het voor
loopig verslag over de wet op den kinderarbeid zeer beslist
juist weergeeft het voorgevallene. De commissie van rappor
teurs was volkomen eensgezind en het bleekdat in alle af-
deelingen de groote meerderheid het ontwerp, gelijk het daar
lag, geheel onaannemelijk vond.
De heer van Hout en kan zich niet tevreden stellen met
de inlichtingen van den minister over de handelingen der politie
in de haagsche zaak. W il men de politie eene dienst doen
moet men antwoorden op de vraag of politiebeambten geld
genoten om de zaak buiten vervolging te laten en of dit aan
