No. 48.
Acht en tachtigste Jaargang.
1886.
WOENSD AG
Dc Grondwetsherziening mislukt.
21 APRIL.
FANFARO.
PrijB der gewone Advertentiën:
(Dffitittl (öebeelte.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
par 8 maanden voor Alkmaar f 0,80; franoodoor
het geheele Sijk f 1,
De 3 nummers f 0 06.
1? IV
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
SOLLICITANTEN naar de betrekking van ONDER
WIJZER aan de openbare scbool voor onvermo
ge nden te Alkmaar, op f 65Ü jaarwedde, worden verzocht,
zich onder overlegging van stukken vóór 2 Mei 1886, te wen
den tot bet gemeentebestuur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat aan hen vergun
ning is gevraagd door JOHANNA MARGRETHA KRIJT,
weduwe van J. E. CLAUSING tot het voortzetten van den
kleinhandel in sterken drank in het perceel „het wapen van
Amsterdam" aan het HeiliglandNo. 24.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAlNE PONT.
19 April 1886. De Secretaris,
NUHOUT van der VEEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennisdat zij in hunne op heden ge
houden vergadering aan H. B. GRANSJEAN, huis- en kachel
smid alhiervergunning verleend hebben tot het oprichten van
eene huis- en kachelsmederij in het perceel op den hoek der
Schapensteeg en Achterstraat, wijk B. No. 40.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar,
Alkmaar, A. MACLAlNE PONT.
19 April 1886. De Secretaris
NUHOUT VAN DER VEEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennisdat het kohier der plaatselijke
directe belasting voor het jaar 1886, door den Raad vastge-
»teld 7 April 1886 en door Gedeputeerde Staten van Noord
holland goedgekeurd bij besluit van den 14 d. a., heden aan
den gemeente-ontvanger ter invordering is uitgereiktzijnde
dat kohier tevens in afschrift gedurende 5 maanden, aanvang
nemende 21 April 1886, ter gemeente-secretarie voor een ieder
ter lezing nedergelegd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAlNE PONT.
20 April 1886. De Secretaris
NUHOUT VAN DER VEEN.
MILITIE EN SCHUTTERIJ.
JAN DE BOER, l.w. Utrecht; JACOB KOSTER van het
3e reg. busaren en J. VAN SCHARENBURG, van het reg.
grenadiers en jagers, worden verzocht zich ter gemeente-secre
tarie aan te melden.
Op dit ernstig feit hebben wij ditmaal te wijzen, dat
de lang voorbereide, lang overwogen en lang gewogen
poging tot Grondwetsherziening is mislukt, en het Mi
nisterie dat haar ondernam, zijn entslag heeft gevraagd.
Die mislukking kon worden voorzienwas meer en
meer onvermijdelijk geworden. Wanneer een vertegen
woordigend lichaam in twee gelyke helften is verdeeld
en de eene helft eischen stelt waarop niets kan worden
afgedongen mag de onmogelijkheid nog niet zijn ge
bleken de hoop op slagen heeft geen vaster steun dan
de stroohalm voor den drenkeling. Bevrediging onzer
eischen op het gebied van het onderwijs is de onher
roepelijke voorwaarde waarop onze medewerking kan
verkregen worden had de rechterzijde gezegd. Daarom
Novelle van STEFAN IB KEIJSER.
12)
Elsa van den overste en andere jongejuffrouwen zagen
met verwondering en kwalijk verholen kleurstelling
dat Bartenstein zich reeds eene dame verkozen had.
Elsa beschouwde reeds al het effect van haar rood-zijden
kleed als verlorentoen een der adellijke heereu
haar onder 't aanbieden van een sierlijk rozenbouquetje,
om den cotillon verzocht.
Elsa knikte purperrood en veel te diep zooals haar
vader later bromde. Zij fluisterde Melanie echter ver
genoegd toe: „Nn ben ik toch blij, dat ik een rood
zijden kostuum heb."
„Een onberispelijk skelet" merkte de professor in
de ontleedkunde op, toen Bartenstein hem voorbij kwam.
„Dat is van minder belang voor u, geachte professor",
antwoordde de overste lachende. „Die beenderen be-
hoaren aan den koning. Maar wat heaft Bartenstein
daar voor sierlijks uitgezocht
„Dat is van minder belang voor u, waarde overste",
antwoordde de professor eveneens lachende. „Die dame
behoort aan de universiteit. Zij zou den leerstoel van
grieksche taalgeschiedenis en kunst kunnen bestijgen,
zoo zij wilde."
„Wat duivelstel mij haar dan voor", verzocht hem
de overste.
Als op commando volgden de jongere officieren hem.
Door Bartenstein voorgesteld, defileerden zij allen voorbij
Ereme.
Kort hierna weerklonk van uit de danszaal de bal-
muziekvoor de zich weldra daarheen begevende dans-
luBtige paren niet te vergeefs.
Ereme verzocht Melanie haar aan eenige haar nog
onbekende dames voor te stellen.
R IA T7 AS
moest reeds met afwijking van de gewone, de natuur
lijke orde van beraadslagingde behandeling van de
voorgestelde wijziging van het tiende hoofdstuk der
Grondwet aan alles voorafgaan. Zoo geschiedde het,
Dat hoofdstuk was het eerste dat in behandeling kwam,
maar ook het laatste.
De wijziging van het tiende hoofdstuk der Grondwet
heeft geen onderwerp uitgemaakt van voorafgaand over
leg tu8schen de verschillende partijen. Reeds bij het
onderzoek in de afdeelingen kwamen katholieken en
anti revolutionairen met hunne eischenen bij de be
handeling in de openbare zitting werd namens de ge
heele rechterzijde een wijziging van het Regeerings-voor-
stel voorgesteld, die onmiddelijk werd aangekondigd als een
minimam als het minste waarmede genoegen kon wor
den genomen. Is datmag men vragen, de weg dien
men inslaat, wanneer men zoo mogelijk tot overeenstem
ming zoekt te komen. De toelichting moge dan aan vrede
lievende betuigingen niets te wenschen overlaten met
dien wel willenden vorm is de zaak zelve in strijd. Meu
begint niet met een ultimatum. Dat de tegenstanders
der bestaande schoolwetgeving zelvea een lezing van
art. 194 ontwierpen en aan de Kamer in overweging
gaven niets kon gewenschter zijn; maar de bijvoeging
dat dit nu ook hun laatste woord was, gaf aan hun
voorstel al aanstonds een minder welwillend karakter
en sloot de deur voor vruchtdragende bespreking en
onderling overleg. Er was tusschen de katholieke
anti-revolutionaire en conservatieve leden, alzoo tusschen
de drie afdeelingen der geheele rechterzijde vooraf een
verbond gesloten een afspraak gemaaktwaaraan
allen zich zouden houden ook al mochten enkelen
misschien een afwijkende meening hebben. Een oogenblik
kwam dat verschil gedurende de openbare beraadsla
ging aan den dag, toen het door een nieuwe wijziging
van het voorstel der rechterzijde aan de later te maken
wet op het lager onderwijs werd overgelaten te beslissen,
of aan niet voor allen toegankelijke scholen bijdragen
uit openbare kassen gegeveu zouden kunnen worden.
Aanstonds stelden de beeren Brouwers en van Baar
een andere lezing voorwaardoor die onzekerheid werd
weggenomen en in de Grondwet zelve zou worden uit
gemaakt, dat ook aan deze niet voor allen toegankelijke
scholen subsidie kou worden gegeven „naar bij de wet
te stellen regelen." Maar weldra werd de eendracht
weer hersteld door aan den wensch dier beide beeren
te voldoen.
Niet zoo eenstemmig waren de liberalen. Ook onder
hen bad herhaald onderling overleg plaats gehad, maar
eenstemmigheid werd op dit puut onder de liberalen bin
nen de Kamer evenmin verkregen als onder hunne
geestverwanten daar buiten, verschillend werd door hen ge
oordeeld over de vraag hoever men zou bunnen gaan
wat men zou kunnen toegeven en onder welk voorbe
houd, of wat men aan den gewonen wetgever zou kun
nen overlaten. Ieder van hen moest ten slotte voor
zich wetenwat hij zou meeoen te kunnen verant
woorden en dien overeenkomstig zijn stem uitbrengen.
Melanie maakte onwillekeurig eene vergelijking tus
schen enkele dezer dames en Eremewelk een ver
schil van levensopvatting lag er in die geplooide en
met poflon voorziene kostuums en Ereme's eenvoudig
kleed; boe belachelijk vond zij de diepe buigingen
van het gezelschap tegenover de waardige neiging
en edele houding van Ereme. Het was voor haar een
bewijsdat er schoonheid bestaat onafhankelijk van
mode of kostuum.
Zij wendde zich tot Bartensteindie in plaats van
te dansen in de deur stond half verborgen door het
voorhangsel der deur en de wederzijdsche voorstelling
met aandacht scheen te volgen ofschoon Ereme vol
strekt geen notitie van hem nam.
„Is het mijne jonge vriendin niet te vergeven"
zeide zij„dat zij de wereld der oudendie slechts
nagevolgd behoeft te worden om te veredelen en
schooner te maken boven alles schat."
Bartenstein lachte. „Denkt gij dat zij baar schoon
heid en persoonlijk karakter aan de verminkte beelden
met gebroken neuzen te danken heeft Dan moesten
alle geleerde heerendie Grieksch verstaaner zoo
uitzien."
Een andere gast kwam bij MelanieDr. Gerhard.
„Uwe opmerking onlangs omtreDt de verandering van
gevoelens heeft mij tot eene nieuwe verhandeling aan
leiding gegeven", begon hij haar mede te deelen. „Nu
behandel ik niet zoozeer den liefdebaatmaar bet on
derscheid tusschen liefde en vriendschap."
„Dat vind ik belangrijk 1" riep Bartenstein lachende.
„Ik ook" antwoordde Dr. Gerhardontstemd door
dit lachen. „Een doel bestaat er bij de vriendschap
in 't geheel niet. Er zijn echter gevallendie de
eenvoadige zaak ingewikkeld maken en waarbij men
de Bymptomen waarnemen moet om den aard der ge
voelens te doorgronden. Hiertoe behoort dat de liefde
niet een zelfden graad behoudtmaar toeneemt of
verdwijntterwijl de vriendschap jaren lang op den
zelfden voet ban voortduren.
De liberalen stonden niet als een aaneengesloten leger
tegenover de rechterzijde. Bij hen geen verbond om
niets toe te geven maar integendeel, wat in een zaak
van zooveel gewicht zeer natuurlijk isverschil van
inzicht omtrent de grenzen van het vergelijk dat wel
licht getroffen zou kunnen worden.
Wat was op die wijze voor de rechterzijde verkrijg
baar geweest en is door haar afgewezen
Zoowel het voorstel door den heer de Beaufort en
vier andere liberale leden ingediend als dat van de
Regeering zooals het ten slotte was gewijzigd
Beide bevatten in de eerste plaats dezelfde bepaling:
„Het geven van onderwijs is vrij behoudens het toe
zicht der overheid en voor zoover het lager en mid
delbaar onderwijs betrefthet onderzoek naar de be
kwaamheid en zedelijkheid der onderwijzers het een
en ander door de wet te regelen." De vrijheid van
onderwijs alzoo vooropgesteld en behalve het toezicht
der overheid en de eischen van bekwaamheid en zede
lijkheid aan de onderwijzers bij het lager onderwijs te
stellen wat ook de rechterzijde wilde dezelfde eischen
voor de onderwijzers bij het middelbaar onderwijs. "Was
dat een onoverkomelijk bezwaar 't Is niet aan te ne
men. Overigens bevatte het voorstel de Beaufortbe
halve de door allen gewenschte bepalingen omtrent
de regeling van het openbaar onderwijs door de wet en
het jaarlijks door den Koning te geven verslag niets
anders dan den zeker zeer gematigden eisch„Het
lager onderwijs wordt zoodanig ingericht dat voor
oudersvoogden of verzorgers de gelegenheid niet out
broke om de kinderen die onder hunne macht zijn of
aan hnnne zorg zijn toevertrouwd, in het genot te
stellen van voldoend lager onderwijswaarbij hunne
godsdienstige overtuigingen niet worden gekrenkt."
Alzoo de gemengde lagere school waar zij blijkt begeerd
te worden. Niets meer en niets minder. Dit voorstel
werd met 64 tegen 22 stemmen verworpen. Alle anti
liberalen stemden tegende 22 voorstemmers waren
allen liberalen 21 liberalen konden er zich niet mede
vereenigen. Hadden de tegenstanders der bestaande
schoolwet het willen aannemen, er zouden zich 65
stemmen voor verklaard hebben, meer dan twee derden,
alzoo ook een voldoende meerderheid om hetbij on
geveer gelijke samenstelling der Kamer na de ontbin
ding voor goed in de Grondwet te doen schrijven.
Of er overal aan de openbare school schoolgeld geheven
zou moeten worden en of de bijzondere niet voor allen
toegankelijke scholen subsidie zouden kunnen ontvangen,
bleef geheel aan den gewonen wetgever overgelaten.
Het Regeeringsvoorstel maakte wel gewag van het
subsidiëeren van bijzondere scholen, doch schreef niets
anders voor dan dat de wet zon bepalen of en in
hoeverre het zou kunnen geschieden Ook hier dns
onbeperkte vrijheid van den lateren wetgever geen
gebod of verbod in de Grondwet. Het werd verworpen
met 56 tegen 30 stemmen. Die 30 waren allen libe
ralen. De rechterzijde had zoo zij had willen mede
werken het kunnen doen aannemen met 73 tegen 13
De liefde is een acute ziektevriendschap daaren
tegen een chronische kwaal."
Bartenstein lachte hardop en begaf zich naar een
ander gedeelte der zaal.
Melanie schudde zacht het hoofd. „Nu hoor ik n
weder het schoone gevoel der vriendschap als een kwaal
voorstellen."
„Het kost veel moeite en zorgen het ware begrip
dezer dingen te doorgronden", antwoordde Dr. Gerhard.
„Als men echter eens zoover gekomen is, is men even
welgemoed als ik op dit oogenblik ben. Mag ik u
mijn arm aanbieden P Het gezelschap gaat aan tafel."
De dansmuziek zweeg.
In een langen stoet begaf men zich naar de eetzaal;
de rector magnificus trad vooraan met de vrouw van
den overste terwijl de overste zelf de gastvrouw ge
leidde en de andere gasten zich hierbij aansloten de
professors en de officierendoor de dagelijksche ge
woonte zich ook nu in hunne houding als denkers en
krijgslieden onderscheidende. Naast hen traden de
damesdaarna volgden de meisjes in blauwrood en
geel gekleed alsof zij vergeet-mij-nietjesrozen en
boterbloemen wilden voorstellengeleid door jonge
officieren terwijl eenige jongenog schuchtere stu
denten zicb als cavalier aan eenige dames, die in hare
laatste balperiode waren, aangeboden hadden.
Toen Ereme aan Bartensteins arm in de rij plaats
nam veroorzaakte dit algemeene verwondering.
Miss Smith zag den bankier en zijne vrouw een
oogenblik verwijtend aan; deze, op hunne beurt, stonden
tegenover haar als personendie bij akkoord aange
nomen hebben te leverendoch op den verschijndag
aan hunne verplichtingen niet kunnen voldoen. Daar
trad Kronheim naderbijbood haar den arm en begon
vloeiend Engeleoh te spreken. Aan de krijgs-akademie
had hij van nieuwere talen eene bijzondere stadie
gemaakt. Elsa kwam haastig naar Melanie toegeloopen,
vatte krampachtig hare hand, terwijl haar oogea da
andere paren volgden en zuchtte